"Ciało sarmackie", Tadeusz Chrzanowski, "Teksty" nr 2 (1977) : [recenzja]

Krzysztof Dybciak

"Ciało sarmackie", Tadeusz

Chrzanowski, "Teksty" nr 2 (1977) :

[recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 21/1 (67), 161

/11/ B U T T L E R Danuta: Słowo poetyckie K . l . G ałczyń skiego. " P r z e g lą d Humanistyczny" 1977 z. 4 s . 63-73.

Autorka traktu je swój artykuł jak o rek o n esan s w dziedzinie badań nad językiem K . l . G ałczy ń sk iego . Z w raca uwagę na n astę p u jące z ja w isk a :

l ) odwołania do p ie śn i ludowych i tekstów re lig ijn y ch , do toposów i r e k ­ wizytów w yobraźni ludow ej; 2) um iejętność odśw ieżan ia stereotypów p o e­ tyckich , m .in . p rz e z ucodziennienie i tr y w ia liz a c ję ; 3) p o ety zacja co ­ d zie n n o ści; 4) k o n trasty i dysonanse stylow e; 5) n aru szan ie zw yczajo­ wych połączeń w yrazów ; 6) m uzyczność; 7) neologizm y. W szystkie te

zabiegi u jaw n iają "absolu tn y słuch " poetycki G ałczy ń skiego.

B P /6 7 /3 3 J .K .- H .

/11/ CHRZANOWSKI T a d e u sz : C iało sarm a ck ie . "T e k sty " 1977 n r 2 s . 5 4 -8 3 .

Autor zauw aża, iż lite ra tu ra sarm ack a p ozostaw iła niew iele fragm en­ tów opisujących ciało lu d zk ie. Tw órcy lite ra tu ry sk u piali uwagę na s p r a ­ wach publicznych i sp o rach re lig ijn y c h , posługiw ali się konwencjami sym­ bolicznymi i wątkami m itologicznym i. B liż sz e rz e c z y w isto śc i ów czesnej i b ard zie j re a listy c z n e było m alarstw o , k tóre p rze k azało w iele obrazów lu dzi XVII w ieku. R e alisty czn a dokładność tłumiona jednak była p rz e z ciążen ie tradycyjnych wzorów portretow ych. P o e z ja m iłosna nie o siągn ęła d o sk o n ało ści, popad ając w konw encjonalność lub w u lgarn o ść. T u rp isty cz- ny i sk rajn y sep su alizm zap rzęgan o często k ro ć w służbę m o ralizato rstw a. Nie w idoczność erotyki w ynikała z cało k ształtu kultury sarm ack iej - była p r o sta i n atu raln a, a zarazem tajem nicza i podatna na psychiczne zaha­ mowania.