Jacek Pierzak
Sławków, woj. katowickie
Informator Archeologiczny : badania 20, 197
197
-K o n se rw ato r zabytków A rc h e o lo g ic z n y c h w K a to w ic a c h
B a d a n ia p ro w a d z ił mgr Ja c e k P ie r z a k , F in a n s o w a ł WKZ w K a to w ic a c h . T r z e c i sezon b adań. R e l i k t y Ś re d n Ł o w ie cznego- zamku.
S ta n o w is k o Osytuow ane j e s t w p o łu d n io w o -w sch o d n ie ] p a r t i i c i a s t a , na t e r e n i e p ryw a tn e ] p o s e s j i .
V t r z e c i » j u t z k o l e i s e z o n ie badawczym p r z ę d ło 4cno o dwa o d c in k i d z ie s ię c io m e tro w e wykop I I z ro k u 1985 i t o zarówno w k ie r u n k u północnym у ja k 1 południowym o ra z wykop I z roku
1903 o d a ls z e 10 m etrów w k ie ru n k u wschodnim , u z y s k u ją c w t e n sposób wykop k r ż y ło w y , p r z e c in a j ą c y w zdłuż 1 w szerz c a ł e w zgórze zamkowe.
p r a c e w y k o p a lis k o w e d op ro w ad ziły! do p ełn eg o ro z p o z n an ia r ï u t u w ie ż y m ieszka In o - o b r o n n e j, r z u t u r dobudowanej w X IV w ie k u do ś c ia n y p ó łn o c n e j w ie ż y , w ie ż y c z k i, m ie s z c z ą c e j k la t k ą schodo wą o ra z do o d k r y c ia w a łu , z u p e łn ie n ie w id o c z n e g o na p o w ie rz c h n i ziem ia B a r d20 c z y t e ln y p r o f i l z ac h o d n i wykopu 11/85/86 - o d c in k i Ь , с i d , p o z w o lił na u s t a le n i e p o sz cze g ó ln ych fa z ro z w o jo wych zamku.
Samek w fo r m ie p ie r w o t n e j t j . w p o s t a c i w ie ż y m ie s s k a ln o - o b ro n n e j, p osadow ionej na s t o ku w z n ie s i e n i a , ła g o d n ie o p a d a ją c e g o w k ie r u n k u r z e k i B i a ł e j Przem szy 1 o to c z o n e j d oo ko ła f o s ą , wybudowany z o s t a ł w 2 p o ło w ie X I I I w ie k u . Ha o k re s t e n d o t u je w ie ż ą c e ra m ik a , o d k ry ta v n a j s t a r s z e j w a r s t w ie u ż y t k o w e j, d o t y k a j ą c e j do j e j murów.
H i e t a wykonana z k a m ie n ia łam anego na z a p ra w ie w a p ie n n e j, w te c h n ic e opus emplectum , m ia ła k s z t a ł t p r o s to k ą ta o w ym iarach 12 x 11 m. W ś c i a n i e p o łu d n io w e j p o s ia d a ło w ie ż ycz k ą m ie s z c z ą c ą o tw ó r w e jś c io w y . K u r w ie ż y c z k i w s u n ią ty b y ł w k ie r u n k u południowym na s z e r o k o ś c i 3 n . Fundam ent w ie ż y , wkopany na o k o ło 1 ,5 m w w arstw ą p ie r w o t n e j p r ó c h n ic y i g l i n i a s t y c a l e c , n i e b y ł p osadow iony na ja k im ś dodatkowym p o d s y p le , z czym c z ę s t o spotykam y s i ą na ś r e d n io w ie c z n ych g ró d k ach s to ż k o w a ty c h , tn ą c z n a g ru b o ść murów - 2 ,3 0 m nadaw ała j e j masywnego w y g lą d u . Od s t r o n y p ó łn o c n e j do w ie ż y p r z y l e g a ł d z le d z ió c z y k o d łu g o ś c i 16 m. C a ło ś ć o to cz o n a b y ła s z e ro ką na ponad 20 ж fo są·
W ie ż a w p ie r w s z e j f a z i e ro z w o jo w e j n i e p o s ia d a ła poza fo s a * żadnych dodatkowych elem en tów o b ro n n y ch , t a k ic h ja k w a ł, c z ą s t o k ó ł / b ra k ślad ów po s łu p a c h w w a r s t w ie p ie r w o tn e j p ró c h n i c y / c z y te ż tnur obwodowy· B y ć może o to c z o n a b y ła parkanem , k t ó r y n i e p o z o s ta w ił po s o b ie żadnych ś la d ó w .
ct> iekt w X IV w ie k u rozbudowany z o s t a je o dwa murowane e lem e n ty o b ro n n e . W iąże s i ą to ze zm ianą u k ła d u k o m u n ik a cy jn e g o , prow adzącego do zamku. Od s t r o n y z a c h o d n ie j, w o d le g ło ś c i o k o ło 6 m od n a r o ż n ik a p ó łn o c n o - z ac h o d n ieg o w ie ż y wybudowano budynek brońm y. P rz e z budynek te n w ió d ł t r a k t na d z i e d z i n i e c i s t ą d pop rzez w ie ż yc z k ą - k l a t k ą schodową, dobudowaną rów nież w X IV w ie k u , do muru p ó łn o c n e g o w ie ż y m ie s z k a ln e j, do w n ą łr z a w ie ż y . O b ie budowle wykonane b y ł y z k a m ie n ia łam anego, łą cz o n e g o zap raw ą w a p ie n n ą , w t e c h n ic e opus em plectum . W t r a k c i e rozbudowy w w ię k s z y o rg an iz m warowny c a ło ś ć o toczon o wałem ziemnym o s z e r o k o ś c i p od staw y 6 m. K le w y k lu c z o n e , i ż w a ł z w ieńczon y b y ł p a li s a d ą . D z ie d z in ie c w ew nątrzn y z o s t a ł p om n iejszon y
I w y ło ż o n y p ła s k im i p ły t a m i w a p ie n n ym i.
Tak rozbudowany z e s p ó ł warowny f u n k c jo n u je do 2 p o ło w y XV w ie k u , k ie d y t o u le g a z n is z c z e n iu . Przem aw ia za tym w a rs tw a d e s t r u k c y j n a , o m ią ż s z o ś c i o k o ło 1 ta, w o b r ą b ie k t ó r e j wys t ę p u ją k a m ie n ie z e z n is z c z o n y c h b u d o w li k am ie n n ych , s p a le n iz n a , g r o t y b e łtó w k u s z , o s t r o g i , s tr z e m io n a , noże o ra z c e r a m ik a , t n i s z c z e n ie zamku w ią z a ć n a le ż y z najazdem o d d z ia łó w h u syc-k i c h na Sławsyc-ków w 1455 r · , syc-k ie d y to m ia s to z o s t a je o bró con e w p e rz y n ą , żamesyc-k n i e z o s t a ł ju ż odbudowany. Obecna w p r o f i l u c ie n k a w a rs tw a z m a t e r ia łe m z X V I w ie k u w ią ż e s i ą r a c z e j z fu n k cjonow aniem d w o ru , usytu ow an eg o poza f o s ą , a n i e z zamkiem na w z g ó rzu, przem awia za tym f a k t , i ż w t r a k c i e p r a c ' p o r z ą d k u ją c y c h t e r e n z n is z cz o n e g o zamku, p r a c ; w w ie k u X V I, z n is z czo ną w ie t y c z k ą - k la t k ą schodową p o k r y to b ru k ie m , co
r o l e * Zamek, ja k d o tą d , n i e b y ł znany w l i t e r a t u r z e
św iadczy, iż p rz e s ta ła ona p e łn ić swoją fach o w ej.
B a d a n ia bąda k o ntynu o w an e, w zw iązku z z am ierzon a r e a l i z a c j ą na tym t e r e n i e re z e rw a tu SłAWFÓłł
