Wyznaczanie wieku bezwzględnego skał metodą rubidowo-strontową

(1)

(2)

(3)

(4)

Ilustracjil praktycznego zastosowania opisywanej m:etody niech bQdl\ uzyskane przez aUltora wyniki

ozna~el'l wieku bezwzglQdnego skal. Przebadano granJ;ty Przedg6ma Sudeckdego z masywu strzelln -2u1ova i Strzegom - Sob6tka, oraz migmatyt

z

G6r Sowich i gnejs z Tatr. Badania prowadzono w Z.W.O. Laboratorium VIOOr Isotopen·-Geologie

w

Ams-terdamie (Holandia) przy uzyciu 90-stopniowego spektrome'tru mas CH-5 firm.y Atlas, pracujilCJego z dwutal§mowym termoemisyjnym zr6d!em jon6w.

• CzQic uzyskanych danych dol§wiadczalnych oraz wyllczony ;wiek bezwzglQdny badanych pr6bek przed-• wklno w poWYZszej tabeli.

a) poczE!'tkowy Sr

+

radiogeniczny 87Sr*;

b) wartol§ci stosunk6w I7SrfB'Sr normal~owano Wg wartoi§ci stosunku B8Sr"Sr

=

8,37151;

c) pOCUWtkowa (w momencie powstan1a skaly wartol§c atosunku I7SrJ88Sr = 0 ... 7'10;

d) pmy oblicz.edach wieku przyjmowano: sItala

roz-padu p-a'lRb wynosi 1 = 1,47 'l1o-l l_lat-1, _(lkres

poIowicznego 2aniku 8'lRb To! = 4,70' 'l4)1olat. UQskany metodl\ rubltdowo-strOflltowl\ wiek

be.z-wzglQdny granit6w

atrzelil'lslticp.

i strzegomsk.ich po-r6wnano

z

podobnymi wynikami wiek.u granit6w pochodrulcych z tych samych masyw6w, uzyskany-mi metodl\ potasowo-argonoWil przez T. Depalucha. Stwierdzono bardzo dobrll zgodn08c por6wnywanych wynik:6w: !§redn! ;wielt badanych pr6bek wynosi 268 • 108 _lat_{(meI;oda Rb-Sr), zas metoda K-Ar (4, 5, 6)} dala wartol§c 266· 101 _{lat, lub 1269·}_~OB_{lat -} _metoda

izochron (7). Dowodzi to poprawnoSci uzyskanych rezultat6w.

Wydaje si.~ natomiast, Ze wiek migmatytu

z

G6r Sowich (pr6bka Nr 15) jest zbytt maly, jlednak przy zaloZeniu, Ze poczl\tkowa wartol§c stosunku 87SrfB8_Sr Wynosi 0,705 uzyskano wiek 623' ,10' lat - wartoM ta jest barOOiej prawdopodolma.

Pelny zestaw wszystkich przebadanych pr6bek d. doldadne opracowmle uzyskanych rezulrtat6w Z06-tanie opub~ne w terminie p6zruejszym.

SUMMARY

The Rb-Sr method, discussed herein., was applied to estimate absolute ages of granites of Strzelin-2u-lova and Strzegom-SobOtka massifs, Przedg6rze Su-deckU%. a migIIUllUlte from Sowi'e Mts., and a gneiss from Tatra Mts. Rela,tive Sr and Rb content .in these rock was dtrterm1ned by X-ray fluorescence and isotope dilution methOds. SeparaJtion of Rb and Sr

WI8B perfol'lIlled by ion exchange in chromatographical cation columns. Isotope relations, Rb/Sr, were establi-shed by means of 9()-degree mass spectrometer CH-5 of the Atlas Co.; the spectrometer works with two--belt two-carner ion source, and the resulitimg ion currents are recorded by a single col1lecOOr.

In age det.erminations, tPT Rb equalling A. = 1.4? • . 111_11 years-.:1 was accepi;ed as the value of h'8l:f-life conStant, and 87SrfBeSr = O.'1'l6 was accepted as the initial va]~ (for the moment of rock formation).

The average age of Pmedg6N.e Sudeckle granites is 268 'WI years, Ithat of the eXllllXl1ned migmatite -329 • 10' years, and the age of the gneiss - 408 .\101

years. The absolute age data previously obtalined for the gr8lD1tes of the Pl'Tl.edg6rze Sudeckie by th!e use of K-Ar method by dther authors appear tt;o be re-markably I:onsis~t with the results presented herein.

254

PISMlENNICTWO

1. Aldrieh L. T.,

:B:enlo8

L. F., Holyk W. Ko, /Whiting F. B., AhrenB L. H., Phys. Rev. 89, 631, (1958).

2. Bainbridge K. T., Nier A. 0., Prelim. Rep. No. 9. Nucl. Scl. Nat. REs. Colm. U.S., WashiDg-,tan D.C. (1950).

3. De

v i

fJ G. L., Csmegie Lnst. Year Bodk. 1954. 4. D e p e i u c h T. KwartalndlkGeologicmy, 15, Nr 4,

862, (1971).

5. De p ci u ch T., Lis J., Kwa:rtlalnlk Geoloslcz.ny, U. Ni' I, 95, U9'12) •

6. D-epciuch T., Lis J., K~k GeologicZDY, 15. N.r 4, 855, (1971).

7. De p c Ii u c h T., Us J., Kwmtamik Geo1oilCZIlY,

15, Nr 3, 497, (1971).

8. Faure G., Hurley P. Mo, J. Pet1'. C. 31, (1963). 9. Fly n n K. F., G]erwfm'n L. E., Phys. Rev., 116,

'144, <J959).

10. Ha h nO., StraBBman F., WaUiIng E., Naturwis-senschaften, 25, 11.89, (193'1).

11. Ha 1 e s A. L., Proc. Roy. Soc., A, 258. No 1292, (I, (1960).

12. H a m i I ton E. J., App1ied GeochronallOgy. Aaa-deID1c Press LoDdon - New York, 1965.

13. He d g e G. E., Waltball F. G., ScIence. 140, No 3572, 1214, (1003).

14. Nicolaysen L. 0., .Amliaaes N. Y. Acad. Sc:I..,

91, 198, (1961).

15. Ni e:r A. 0., Phys. Rev., 77. 789, (1950).

16. S t r ass

m

ann F., Wallilng E.,

:ere.

Dteoh. Chem. Ges., B 71, 1, (1938).

17. She i l d s R. M., Twelfth Aamual Progress :Report b ' 1964, US. A~ Energy Coonmiafo.n, Con-tmat A.T. (30 - 1) - 1881, 8, (1964).

18. Tomlinson R. H., DaIS Gupta A.K.,

can.

J. Chem., 31, 900, (1953).

19. Webster B. K., iMetbodB in Geochem1sb:y, (ed. A. A. SmEiles, and L. R. !Wager), ~e

Publ lJoo., Naw York - L<mdoin~ 1960.

PB310MB

OnHcaH py6H,1tHA-cTPo~em.za Me'ro~ ODpeAe~HHa

a6COJllOTHoro B03paCTa ropHhIX Jlopo~ EOrophIA IIPH-MeB8aca E rpaHH'l'aM MaCCHBOB GTIIIe.1IHH -

Xyneaa

M CTmeroM - Co6yma a npe~cy~eTcxoA 3OHe,

lIIHl'-MaTH'l'Y CoBhHX rop H rHeiicy TaTP. OTHOCHTemtBoe

co~ep:m:amre CTpO~ H py6~ B Hcc.ne~OB8BHbIX IJOIPO~x 6l.mo onpe~aeBo Kero~OlI peH'l'l'eHoBCEOA

cj;mJoope~eBlU'IH H lIeTO~OIl 1f3IOI'l'OJIHoro pas6aBJreBH8. CeuapaqHJI Rb H Sir npoH3aO~aCh DYTeM HOHHDrO 06.u:eaa B EaTHOHBbIX xpoMaTOrpaq,lAeCEHX KOUOB-Hax. H30'l1Omu.Je OTHomeHH8 B Bib H Sr OIIpe~eJULllHCh

c no.u:OID;bIO 90-rpa,lU'CHoro QCc-cneETpoMe-rpa CH-5 cPHPIIbl A'l'.II8c, pa6oT1UO~ero c ~YXJIeH'ro'UIbJK

HC'l'O'I-HHEOK mHOS, a no.nY'leBBhIe HOBBbJe TOlOf pel'HC'J.'PH-poBaJIHCh C nollO~lO o~apBOro EoneETOpa.

B Bl>l'IHCneUHBX BOspaC'l'a npHHHManaCl> Be.ml'lHBa n0CT08H'H1O:i!l: pacna;qa -II'lRb = 1,47 • 10-11 _{neT-l, a} Ba-'laJILHaa (B IIOKeHT o6pa3OBaHH8 nopo;qhl) Beml'IHBB OTHOmeHHH 87SrfB'Sr =,0,710.

Cpe,ltlDdl B03paC't ~;qeTCEHX rpaHHTOB COCTaB-JIHe'l 268' 10' neT, MJU'K8'.l'HTa 329·10' neT, rueAca 408 • 1(111 neT. IIoJIy'leBBhIe onpe~eJIeBWI a6c.o.moTJIOl'O BospaC'l'a B Bl>ICOEoIi: CTeDeRH COr.lI8CBbI C 0Dpe~

HWDUf B03pacTa rpaHH'l'OB IIpe;qcy;qercEoA 3OBW, npo-Be;qeBBJ.DOS ~yrJOlM BBTOpallH Eamdt-aproBlOBWll Me-'roMI'.