PRZEDM OW A
Pow stanie niniejszego zeszytu jest efektem realizacji um ow y o w spół-p racy zaw artej w 1977 r. m iędzy In sty tu te m Socjologii U niw ersytetu Łódzkiego (Polska) a Z akładem Socjologii U n iw ersytetu im. M artina L u t- h era w H alle-W ittenberg (Niemiecka R epublika D em okratyczna). U w zglę-dniając zainteresow ania i doświadczenia badaczy obu stro n postanow iliśm y skupić naszą uw agę na problem ach stosunku do pracy. W każdym z n a -szych krajów zgrom adzono wiele m ateriałów na ten tem at, toteż i nasze opracow ania m ogły mieć c h a ra k te r bardziej lub m niej rozw inięty. W okresie naszej w spółpracy odbyliśm y kilka konferencji w celu przedy-skutow ania problem atyki i sform ułow aliśm y w ykaz zagadnień w ym aga-jących szczególnej uwagi. Z nalazły się w nim zarów no om ów ienia po-staw i wzorów zachow ań rzeczyw istych i pożądanych, jak też w yniki b a-dań dotyczących zachow ań ch arak tery sty czn y ch dla pracow ników w obu naszych k rajach. W yniki naszych dyskusji zaw arliśm y w przedstaw ia-nych referatach , jako nasz w kład do przygotow yw anej w H alle na rok 1980 konferencji „P raca-zaw ód”. J e st to — rzecz jasna — w ybór tylko niektórych problem ów z zakresu objętego ty tu łem książki i ty tu łem kon-ferencji. W yboru dokonaliśm y uw zględniając zainteresow ania obu zespo-łów autorskich i pragnąc przedstaw ić podobne sp raw y w obu k raja ch Nie jest to jednak spraw ozdanie z badań porów naw czych. W ydało nam się bardziej celowe rozpocząć naszą w spółpracę od sam odzielnego przed -staw ienia zagadnień paralelnych. W śród tak licznych w ostatnim okresie przypadków m iędzynarodow ej w spółpracy badaw czej nasz zasługuje na uw agę ze w zględu na tę form ę, ale przede w szystkim ze w zględu na pro -blem atykę, k tó rą się zajęliśm y.
P raca stanow i ta k podstaw ow y rodzaj ludzkiej i społecznej działalno-ści, że m ożna o niej mówić w bardzo różnorodny sposób i uw zględniać jej różnorodne aspekty. W szczególności z powodu ostatnich publicznych dyskusji i politycznych decyzji w naszych k raja ch na uw agę zasługuje m iejsce pracy w kształtow aniu socjalistycznego sposobu życia i jej rola w kształtow aniu socjalistycznej osobowości pracow nika. W obu ty ch kw e-stiach w a rte badania są procesy zachodzące w przedsiębiorstw ie.
W naszym opracow aniu w yodrębniliśm y jako pierw szoplanow e n a -stępujące w ątki:
1. Ogólne nastaw ienie i ocena pracy, m iejsce pracy w system ie w a r-tości i w kształto w an iu świadomości robotniczej.
2. P ostaw y i zachow ania pracow nicze szczególnego rodzaju: tw ó r-czość techniczna, uczestnictw o w zarządzaniu, w ybór i przygotow anie do pracy.
3. A naliza in sty tu cjonalnych u w arunkow ań tych postaw i zachowań. 4. K ształtow anie spójności zespołu pracowniczego.
5. Szczególna sytu acja p rac y jednej kategorii pracow niczej tj. kobiet- -robotnic.
Publikow ane w tym zeszycie m ate ria ły zostały przygotow ane w la -tach 1977— 1979. N iem iecką w ersję w ydał U niw ersytet im. M artina Lu- th era w H alle-W ittenberg w 1979 r. pt. Arbeitseinstellung und A rbeits-verhalten der W erktätigen im Sozialismus.
W spółpraca nasza napotkała jedną b a rie rę — nieznajom ość języka d ru -giego p a rtn e ra . Jeżeli udało nam się tę przeszkodę pokonać, to stało się tak ze względu na osiągnięcie w zespole chęci w spółdziałania z korzyścią dla socjologii i społeczeństw a w obu naszych krajach . P rag n iem y więc tak ą w spółpracę kontynuow ać.
