180 R ec e n zje
A utor jest historykiem . K siążka jego zainteresuje przede w szystk im historyków nauki. Jest zaopatrzona w przypisy, bibliografię — niestety, podaną w m ało przej rzysty sposób — oraz w indeks krzyżowy.
T. O.
W. W. Ł o p a t i n , I. A. Baudouin de C ou rten ay kak etim ołog. Iz isto rii ru s- sk o j etim o ło g iczesk o j nauki. W: E tim ołogiczeskije issled o w a n ija po ru sskom u ja zy k u . T. 4. Izdatielstw o M oskowskogo uniw iersitieta, M oskwa 1963, ss. 33— 47.
G dy zbliżała się 120 rocznica urodzin Jana Ignacego N iecisław a Baudouina de C ourtenay (1845— 1929), W. W. Łopatin opublikow ał pracę, przedstaw iającą działal ność tego w ielkiego uczonego na polu etym ologii. Opierając się na pracach druko w anych B audouina i w yzysk aw szy nieznane dotychczas m ateriały archiwalne, autor artykułu w skazuje, że Baudouin w iele się zajm ował różnym i problem am i etym olo gicznym i. IW podsum owaniu Łopatin podkreśla, że na prace Baudouina pow inni zw rócić w w iększym stopniu uwagę w spółcześni etym olodzy, zwłaszcza ci, którzy się zajm ują etym ologią w yrazów języków: polskiego i rosyjskiego. Nigdzie, niestety, Łopatin n ie zaznacza, że Baudouin b ył Polakiem .
Od sieb ie dodamy, że w nauce polskiej B audouin-etym olog takiej oceny nie . otrzym ał. Np. K. N itsch w ręcz napisał, że Baudouin „nie m iał [...] w ielkiego zm ysłu dla etym ologii, a to, co dawał jako etym ologie w pierw szych tomach S łow n ika w a r szaw skiego, było raczej m orfologiczną analizą w yrazów z dzisiejszego punktu w i dzenia” l, S. Szober zaś w e w spom nieniach pośw ięconych B audouinow i, gdzie przed staw ił różne dziedziny jego prac naukowych, o pracach etym ologicznych w ogóle n ie w sp o m n ia ł2.
Z ygm u n t B rocki
P raska szkoła stru k tu ra ln a w latach 1926— 1948. W y b ó r m ateria łó w . P aństw o w e W ydaw nictw o Naukow e, W arszawa 1966, ss. 306.
W 1926 r. powstało w Pradze stow arzyszenie lingw istyczne pod nazwą Prażsky lin gvistick y krouźek, utw orzone przez grono rosyjskich i czechosłow ackich sla w is- tów p rzenikn iętych lingw istycznym i ideam i Saussure’a, Baudouina de Courtenay i szkoły slaw istyczn ej Fortunatowa. Jako grupa m ająca w spólną płaszczyznę m e todologiczną P rask ie Koło L ingw istyczne w ystąpiło na I M iędzynarodowym K on gresie L ingw istów w H adze w 1928 r.
M. iv ić w książce K ie ru n k i w lin g w istyce — zasygnalizow anej w yżej w N o ta t kach b ibliograficzn ych w n iniejszym num erze — podaje, że Koło rozw ijało swą n iezw yk le ow ocną działalność w szystk iego 10 lat, do czasu niem ieckiej okupacji C zechosłow acji (s. 134). W. Górny, przedw cześnie zm arły nasz językoznawca, autor artykułu w stępnego w P ra sk ie j szk o le stru k tu ra ln ej w latach 1926— 1948 — w yd a nej w serii P rac K a te d r y T eorii L ite ra tu ry U n iw e r sy te tu W arszaw skiego i In s ty tu tu B adań L iterackich P A N jako t. 4 cyklu U źró d e ł w sp ó łcze sn ej s ty lis ty k i — jako datę zam ykającą podaje rok 1948 (choć zebrania Koła odbyw ały się, sporadycznie, jeszcze do 1951 r.). N apisany przez W. Górnego rozdział w stęp ny ma tytu ł O s ty
-1 Życiorys Baudouina w P o lsk im słow n iku biograficznym , t. -1, Kraków -1935, a także: K. N i t s c h , Ze w spom n ień ję zy k o zn a w c y , K raków 1960, s. 189.
2 Por. np.: S. S z o b e r , Jan Ignacy N iecisław B audouin de C ou rten ay (w sp o m nienie). „Prace F ilologiczne”, 1930, ss. VII—X X III; a także: S. S z o b e r , W ybór pism . W arszawa 1959, ss. 406—416.
R ec en zje 181
lis ty c e P raskiego K o ła (ss. 6—25); zajm uje się pracam i K oła i przedstaw ia zw ią zaną z tym K ołem klasyczną już dzisiaj szkołę sty listy k i strukturalnej. Drugą analizę doktryny stylistycznej Praskiego Koła, analizę o innym rozkładzie akcen tów, dała w tejże książce M. R. M ayenow a (s. 26—40).
Z. Br.
L ech R a t a j s k i , P olska kartografia ekon om iczn a X X w ieku . P ań stw ow e W ydawnictw o N aukow e. W arszawa 1965, ss. 142.
W historii polskiej kartografii ekonomicznej da się w yd zielić dwa okresy: od połow y X IX w. do przełom u w iek ów X IX i X X oraz od tego przełom u. P raca L. R atajskiego, w ydana przez In stytu t G eografii PA N jako nr 49 serii P race geogra~ ficzn e, dotyczy tylko drugiego okresu. Zajm uje się ona przede w szystk im oceną m etod kartografii ekonom icznej i oceną tem atyczną m ap (w edług ich rodzajów). W osobnym rozdziale zaw arty jest syn tetyczn y rys historyczny rozw oju m ap go spodarczych i społecznych ze szczególnym uw zględnieniem Polski.
Z. Br.
X X lat In sty tu tu T ech n iki B u dow lan ej 1945— 1965. Ośrodek Inform acji T ech nicznej i Ekonom icznej w B udow nictw ie, W arszawa 1965, ss. 278, ilustr.
W przedm ow ie do w ym ienionej książki zbiorowej dyrekcja In stytu tu pisze, że traktuje to w ydaw n ictw o jako przyczynek do h istorii rozw oju badań naukow ych w dziedzinie budow nictw a w P olsce Ludow ej. K olejne prace zam ieszczone w książ ce przedstaw iają 20 lat rozw oju In stytu tu Techniki Budow lanej (jest on bezpo średnim kontynuatorem pow stałego w 1945 r. In stytu tu Badaw czego B udow nictw a, oraz rozwój prac badaw czych Instytutu w dziedzinie konstrukcji, m ateriałów bu dowlanych, fizyk i budowlanej i instalacji, w reszcie m etod badań m ateriałów
i konstrukcji budowlanych.
*
... , •
' ' ■
'
■
.
•
Z. Br.
K o m en ta rze jro m b o rsk ie . Pojezierze, O lsztyn 1965, ss. 94, ilustr.
W ydany z in icjatyw y Muzem Kopernika w e From borku tom ik K o m en ta rze fro m b o rsk ie w ypełn iają różne m ateriały, od popularyzujących astronom ię po u tw ory poetyckie. O. Slizień pisze o K operniku w e Fromborku, L. C zubiel — o pracach konserw atorskich na Wzgórzu K atedralnym w e From borku w latach 1945— 1964, I. G runwald — o pochodzeniu planet, S. Lipko — o kopernikanizm ie w szkołach polskich X V III w . N astępnie w tom iku zam ieszczono utw ory p oetyc k ie J. Tuwim a i S. Połona zw iązane z K opernikiem i Fromborkiem. Zam yka to m ik kronika Muzeum M. K opernika w e Fromborku.
Z. Br.
P olska bibliografia logopedyczna. Opracowali: Leon Kaczm arek, Z dzisław D o brzański, Józef K ania. WydawnictWO Lubelskie, Lublin 1965, ss. 132.
W ydana w ramach P rac K a te d r y J ę zy k a P olskiego i B ib lio te k i G łó w n e j U n i w e r s y te tu M arii C u rie -S k ło d o w sk iej w L u blin ie i pod egidą Polskiego T ow arzystw a Logopedycznego P olska bibliografia logopedyczn a jest pierw szą próbą zestaw ien ia
