MARIA LAZAREK
PRACE GEOLOGICZNE W OKOLICY BURZENINA
pROWADZONE w ciągu ostatnich lat przez lG
ro-boty geologiczno-paszukiwawcze i geologiczno-raz-. poznawcze w rejónie Tumidaj-Burzenin-Widawa
w znacznym· stopniu przyczyniły się do poznania wy:_. -k!s2lbał.c~ia :faJcjaU11e,go i Tmlpoziomawania Jru1ed'y środ-'
. kowetj.
Na podstawie prowadzonych wierceń mechanicznych
(oo gtąbo:kośc!i 130 m), wierceń Tęcmydl ~do 30--~JO m)
i szybików ustalić można następujący profil straty-graficzno-litologiczny.
wiek miąższość czwartorzęd od 5,0 do 20 m średnio 7 m turon do 80 m cenoman od 0,6 m górny do 0,8 m cenoman · dolny alb od 0,7 m do l m średnio 0,8 m kilkadziesiąt metrów · opiswarstw glina zwałowa, piaski
wydmowe, mułki, żwirY, wapienie kremowe lub jasno szare
iły margliste żółto prą zowe, smugowane, prze-· chodzące czasami w szarozielone
iły piaszczyste ku
spo-OOIW'i przetehod2ą<:e w piaski ilaste z
kon-krecjami fosforytów
piaski jasno żółte, ku dołowi przechodzące w
białe
Uwaga: Całkowitej miąższości turonu aie przewier-cono, gdyż ogóln:y: metraż wiercenia nie przekraczał 130 m osiągając stropowe serie piasków albskich.
Schematyczny przekrój prostopadły do wychodlni albsko-cenomańskiej jest następujący:
~
-·
-·
·
·
·- ..4
l. CzwartoTzęd; 2. Turon; 3a~ Cenoman górny; 3b.
Ce-·noman dolny; 4. Alb
Przychodząc do krótkiego omówienia zalegania
poszczególnych serii .między Tumidajem, Burzeninem i · Widawą podkreślić należy, że. najdokładniej opracO:.. wany został obszar środkowy leżący na E i W od Bu-rzenina. O ile na obszarze położonym na SE, tj. między
Bura:enira.em a W.tdarwą, prz.ebieg i'W')"Choidlnli aJlJbsko-ce-nomańskiej jest dość regularny i przybiera ogóhiy
kieaun.ek SE, .to na ;terenie między BU1t'Z'€1Df:nem a Tu-. roidajero istnieją zakłócenia w budowie geologicznej i na podstawie dotychczasowych materiałów dość ry -zykowne byłoby łączenie poszczególnych elementów.
Na całym obszarze utwory c z w a r t o r z ę d O•
w e zalegają ci~łą warstwę o zmiennej miąższości.
W wielu miejscach Wplywają na morfologię terenu -wydroy, utwory morenowe.
Wapienie t u r
o
n u stanowią serię o regUlarnym zaleganiu. Stropowe serie są często zwietrzałe. W ni-.żej leżących warstwach notowano spękania. Upad. warstw 2
7
150 (średnio 50) ku NE.Iły c e n o m a n u podścielające wapienie są
war-stwą charakterystyczną, poprzedzającą bezpośrednio
piaski z fosforytami. Wykonywane wiercenia w latach
1951-53 stwierdzily ciągłość wykształcenia warstwy zwięzłych iłów. W miarę jednak zagęszczanych wier-ceń okazało się, że niektóre z nich .PD przewierceniu wapierii turańskich napotykały bezpośrednio serię·
piasków z fosforytami (okolice Burzenina i Widawy). Przy dotychczasowym poznaniu wykształcenia kredy
środkowej nie wiadomo, czy iły te nie stanowią· war-stwy ciągłej, zalegając tylko płatami (stwierdzone je-dnak we wszystkich, wyrobiskach na wychodni).
Nie-ciągłe wykształcenie warstwy wydaje się raczej malo
prawdopodobne. Brak jej w kilku otworach należało•
by raczej przypisać wadliwem'.l sposobowi pobierania ~.
D o lny c e n o m .a n stanowi warstwa iłów piasz-czystych, które ku spodowi przechodzą w piaski ila-. ste z konkrecjami fosforytów. "Warstwa fosforytonoś:..
na" stwierdzona została we wszystkich wyrobiskach na wychodni leżących w obrębie występowania kredy· środkowej między Turnidajem a Widawą. Poniewaź · jednak na obszarze Burzenina niektóre z zagęszczo nych otworów nie wykazały występowania pia$ków :
ż fosforytami, jedynie dodatkowe prace mogłyby osta-tecznie wyjąśnić zasięg występowarua serii
fosforyto-nośnej. ·
. .
:PiaSk.i z ,.wanstwy fa.>farY!blo6ne1" są
średn.ioziaa--niste, żółtawe
;ze
znaczną zawartością części ilastych. Konkrecje fosforytowe są najczęściej nieregularnych kształtów, obtoczone, czasami owalne. Barwajasno-szara prawie ·biała. Na przełomie nieregularnie
smu-goW!al!le, ~brązowe. Wiellw.ść iko.nhecji doiCihodzić:
może do 7-8 cm. Zagęszczenie konkrecji największe
w górnej części warstwy fosforytonośnej. Ku dołowi wielkość i zag~czenie ich stopniowo maleje i seria
ta przechodzi
w
jasnożółte, czasami prawie białe pias-· ki albu. Zagęszczane wiercenia w okolicy Ligaty i Bu-rzenina nie wszędzie potwierdziły ciągłość zaleganiaserii fosforytonośnej. Czy brak jej spowodowany . z~ stał wadliwym opróbowaniem, czy też dolny cenoman
znaczą tam tylko piaski ilaste, nie wiadomo.
Po zestawieniu wierceń dla obszaru poło~onego na
SE od omawianego, tj. między Widawą a Szczerco-wem, Jlłożliwe . będzie przeanalizowanie zmienności
wy!ltsztmcarrla kt'edy środik:Oiwej -na rw.LększJm -tere-nie.
