Edmund Kowalski
"W imieniu dziecka poczętego", pod
red. Jerzego W. Gałkowskiego i
Janusza Guli, Rzym-Lublin 1988 :
[recenzja]
Collectanea Theologica 59/2, 180-181
p o d sta w o w e zasad y, ja k im i k ie r o w a li się czło n k o w ie „A rki” w ob ec k o n k ret n y ch sy tu a cji, p ostaw . C złonkom ty ch w sp ó ln o t chodzi o to, aby w a tm o sfe rze przyjaźni, ch rześcija ń sk iej m iło ści to w a rzy szy ć osobom u p ośled zon ym u m y sło w o w ich cier p ien iu i w ich p rób ie osią g a n ia dojrzałości u czu ciow ej. W spólne doch od zen ie do w e w n ętrzn ej w o ln o ści zm ierza do coraz to głęb szej jed n ości z in n y m i lu d źm i, k tó ry m m o g ły b y słu ży ć i k tórych m o g ły b y kochać.
S w o ją k siążk ę, w y r o słą z cod zien n ego d o św ia d czen ia w e w sp ó ln o cie „A rki”, „z n a szej u fn o ści do Jezu sa i do D obrej N o w in y , któ,rą z w ia stu je ” J ea n V anier przeznacza przede w szy stk im dla c z y te ln ik ó w —ch rześcijan . M iłość ku B ogu pom aga n a jlep iej zrozum ieć czło w iek a , dotrzeć do sen su jego cierp ien ia , jego w o ła n ia o m iłość, przyjaźń , rodzinę.
W yd aje m i się, że k sią żk a ta jest a d reso w a n a n a jp ierw do ro d zicó w p o sia d a ją cy ch d zieci u p ośled zon e u m y sło w o i do ich op iek u n ów , k tórzy c z ę sto w ych od zą z założenia, że „w tej sp ra w ie n ic n ie da się już zrob ić”, a p rzecież —■ jak stw ierd za autor tej cen n ej p o zy cji — w ty m „nieco in n y m c z ło w ie k u ” istn ieją w ie lk ie p o k ła d y u czu cia, dobra, k tóre trzeba w y z w o lić n ie ob ojętn ością, o d su n ięciem od g łó w n eg o nu rtu ży cia , lecz p rzez w sp ó ln e w y z w a la n ie u śp io n y ch m ożliw ości.
„Im b liżej zn ajd u ję się d ru giego czło w ie k a słu ch ając go i dostrzegając jego p otrzeby, ty m b liżej jestem is to ty m ojej w ia r y w J ezu sa ”.
o. E d m u n t K o w a ls k i C S sR , W a r sza w a W im ie n iu d z ie c k a p o c zę te g o , d zieło zb iorow e pod red ak cją J erzego W. G a ł k o w s k i e g o i Jan u sza G u l i , R zy m -L u b lin 1988, F u n d acja Jan a P a w ła II. P o lsk i In sty tu t K u ltu ry C h rześcijań sk iej — K a to lick i U n iw e r sy te t L ubelski. In sty tu t Jana P a w ła II, s. 188.
W sp ółczesn y czło w ie k z a lew a n y potop em jed n ostron n ych , a często i f a ł sz y w y c h op in ii sta je p r z e d w ie lk im dylem atem : ż y c ie czy śm ierć, dobro czy zło, w y z w o le n ie k o b iety od b iologiczn ej k o n ieczn o ści ;ro d zicielstw a czy p rzer w a n ie ciąży, zab icie czło w ie k a czy „jeszcze n ie -c z ło w ie k a ”.
N a p o w y ższe p y ta n ia — p rob lem y starali się od p ow ied zieć u czestn icy s e sji n a u k o w ej H o m o n a sc itu ru s — c z ło w ie k m a ją c y się n a ro d z ić zo rg a n izo w a nej p rzez In sty tu t Jan a P a w ła II K a to lick ieg o U n iw e r sy te tu L u b elsk iego w dniu 8 gru d n ia 1984 roku. R efera ty w y g ło sz o n e p odczas tej se sji w e sz ły w sk ła d tom u pt. W im ie n iu d z ie c k a p o c zę te g o w y d a n eg o p rzy w sp ó łp ra cy z In sty tu tem K u ltu ry C h rześcijań sk iej w R zym ie. P r z e d sta w ic ie le różnych d y sc y p lin n a u k o w y ch sta ra li się podać r z eteln e d an e n a u k o w e oraz argu
m en ty z d zied zin y b io lo g ii, m ed y cy n y , p sy ch o lo g ii, socjologii, p raw a, f ilo z o fii i teo lo g ii w obronie ży c ia czło w ie k a n ie narodzonego.
M. in. J. G u l a n a p o d sta w ie w n ik liw y c h a n a liz w ob ręb ie lo g ik i języ k a (L in g w is ty c z n y a s p e k t p r o b le m u „n a s c itu ru s a ”) dochodzi do bardzo w a ż n eg o stw ierd zen ia: „W yróżn ien ie w o n to g en ezie czło w ie k a k o lejn y ch eta p ó w ro zw o ju jest p ożąd an e z lo g iczn eg o i p rak tyczn ego p u n k tu w id zen ia . U w z g lęd n ia n ie em b rio g en ety czn y ch od ręb n ości chroni przed ch aosem p o jęcio w y m . T o jednak, że p o jęcia p łod u n ie m iesza się z p o jęciem zarodka, ta k jak p o jęcia n ow orod k a n ie m iesza się z p ojęciem czło w ie k a d ojrzałego, n ie u p o w a żn ia do tw ierd zen ia , że w każd ym z ty ch p rzyp ad k ów m a m y do czy n ien ia z к i m ś in n y m ”.
Jedną z n a jn o w szy ch i n a jp rężn iej ro zw ija ją cy ch się g a łęzi p sy ch o lo g ii jest p sy ch o lo g ia pren ataln a. P rzed m iotem za in tereso w a ń te j d zied zin y n a u k o w ej jest czło w ie k od m om en tu p oczęcia poprzez ż y c ie p ło d o w e aż do c h w ili narodzenia. P o d sta w o w y m jej cele m jest p o zn a n ie p ra w id ło w o ści i m ech a n izm ó w rozw oju oraz fu n k cjo n o w a n ia p sy ch ik i czło w ie k a w ok resie ło n o w y m . S zerok i w a ch la rz p ro b lem ó w z w ią za n y z tą d y n a m iczn ie r o zw ija ją cą się d ziedziną za p rezen to w a ła dr D. K o r n a s-B i e 1 a w sw y m
su ją cy m a rty k u le pt. Z za g a d n ie ń p s y c h o lo g ii p re n a ta ln e j. W n in iejszy m op racow an iu został zob razow an y rozw ój d zieck a w u jęciu n u rtu p sy c h o fiz jo logiczn ego. B ad an ia p row ad zon e w ty m zk resie p o z w o liły stw ierd zić, że c z ło w ie k przed n arod zen iem jest isto tą ch a rak teryzu jącą się n ie z w y k le d y
n a m iczn y m — n ig d y p otem n ie w y stę p u ją c y m ■— tem p em ro zw o ju n a któ.ry w p ły w a ją (p o zy ty w n ie i n eg a ty w n ie) różne czy n n ik i e n d o - i egzogen n e. C e ch y dzieck a „n ab yte” w ok resie p ren a ta ln y m n ieza n ik a ją z c h w ilą urodzenia, le c z są sy ste m a ty c z n ie p ozw ijan e w ok resie p ostn ataln ym .
W ielk ie zn aczen ie okresu p ren ataln ego w in teg ra ln y m rozw oju p sy c h o fi zyczn ym czło w ie k a sp raw ia, że w sp ó łczesn a m ed y cy n a p od ejm u je daleko p o su n ięte in g eren cje b io m ed y czn e w ży cie p ło d o w e d zieck a w celach bądź tera p eu ty czn y ch , bądź n ietera p eu ty czn y ch . H elen a G u l a n o w s k a w W y
b ra n y c h za g a d n ie n ia c h d ia g n o s ty k i p r e n a ta ln e j sch a ra k tery zo w a ła n a jb a r
d ziej ro zp o w szech n io n e m eto d y rozp ozn aw an ia stan u p oczęteg o d ziecka, ta k ie jak d ia g n o sty k ę u ltra d źw ięk o w ą (U SG ), am n iosk op ię oraz a m n iocen tezę. N a j bard ziej k o n tro w ersy jn y m za b ieg iem d ia g n o sty czn y m w y k o n y w a n y m w o k r e sie p ren a ta ln y m jest am ni.opunkcja (am niocenteza). P o leg a ona n a n ak łu ciu
p ęch erza p łod ow ego ce le m pobrania w ód p ło d o w y ch za w iera ją cy ch złu sz- czon e kom órk i płodu, n a p o d sta w ie k tórych m ożna w y k ry ć istn ie ją c e a b er racje ch rom osom ow e, sta n y ch orob ow e, w a d y dzied ziczn e itp. N a p o d sta w ie a n a lizy d a n y ch zaczerp n iętych z litera tu r y św ia to w e j n a le ż y stw ierd zić, że od 1 do 3% z a b ieg ó w a m n io cen tezy p row ad zi do p oronienia. Od 80 do 90% w y k o n y w a n y c h b ad ań w sk a z y w a ło n a obecność p ra w id ło w y ch kom órek, a w ię c b y ło niep otrzeb n ych .
J. M a z u r k i e w i c z w a rty k u le pt. C y w iln o p r a w n a och ron a d zie c k a
p o c zę te g o zw ró cił u w a g ę na parad ok saln ą sy tu a cję w p o lsk im K o d ek sie C y
w iln y m , Z jed n ej stron y is tn ie ją p rzep isy u zn a ją ce p od m iotow ość i p ełn o - p raw n ość „ n ascitu ru sa” (np. art. 927 § 2 stw ierd za , że „dziecko w c h w ili o- tw a rcia sp ad k u już p o częte m oże b yć spad k ob iercą, jeżeli urodzi się ż y w e ” ; p od ob n ie art. 972 w sp o m in a o o k reślo n y ch św ia d czen ia ch m a ją tk o w y ch na .rzecz d zieck a p oczętego; art. 994 § 2 b ierze pod ochronę d zieck o poczęte), a z d rugiej stron y is tn ie je u sta w a z 27 k w ie tn ia 1956 roku dopuszczająca
d e fa c to zab ieg tzw . p rzery w a n ia ciąży.
O. L eon D y c z e w s k i OFM C onv. w sposób su g e sty w n y p rzed sta w ia
L os d z ie c k a p o częteg o . B o gaty m a teria ł fa k to g ra ficzn y p o zw a la zorientow ać
się w liczb ie, sposobach i m o ty w a ch p rzery w a n ia cią ży d ok o n y w a n y ch p rzez p o lsk ie „m atk i”.
O prócz in n y ch w a rto ścio w y ch a rty k u łó w (o. J. S a lija OP, T a je m n ic a
d z ie c k a p o c zę te g o ; J. A l e k s a n d r o w i c z a i S. K a j t y SCJ, W tr o sc e 0 m ó z g i je s z c z e n ie n a ro d zo n y c h ; K s. T. S t y c z n i a , H om o n a sc itu ru s a m y )
n a szczególn ą u w a g ę za słu g u ją m a te r ia ły p ro b lem o w e u m ieszczo n e w a n ek sie n in ie jsz e j p o zy cji, a m ia n o w icie: k o n feren cje ks. T. S t y c z n i a i J . G u l i w y g ło sz o n e w R adiu W atyk ań sk im pod w sp ó ln y m ty tu łe m W o b ro n ie c z ło
w ie k a n ie n a ro d zo n eg o , k ilk a w y p o w ie d z i Jan a P a w ła II łączących się t e
m a ty c z n ie z p ro b lem a ty k ą d zieck a p o częteg o oraz D e k la ra c ja o p r z e r y w a n iu
c ią ż y ogło szo n a przez K on gregację do S p ra w W iary 18 listop ad a 1974 roku.
O d d zielan ie ży cia sek su a ln eg o od m iło ści, m iło ści od m a łż e ń stw a i r o d zi n y, .rodziny od p łod n ości, a p łod n ości od życia — p rzyp om in a Jan P a w e ł II ■— sta n o w i p o w a żn e n ieb ezp ieczeń stw o u tra ty in teg ra ln ej w iz ji czło w ie k a , jego tożsam ości, w a rto ści i siły . J ed y n y m ra tu n k iem i zb a w ien iem jest za ch o w a n ie ca ło ści i p ełn i. N in iejsza p u b lik a cja w sk a zu je n a is tn ie n ie sta łe j i n ie zm ien n ej p o d sta w y w u jm o w a n iu i tr a k to w a n iu k ażd ego czło w ie k a , a w ię c 1 n ie narod zon ego, jako n a jw y ższej i n iep o g w a łca ln ej w artości, in teg ra ln ej ca ło ści, której n a le ż y się za w sze afirm acja.
o. E d m u n d K o w a ls k i C S sR , W a r sza w a
