Halina Śledzik-Kamińska
Białogórze, gm. Zgorzelec, woj.
jeleniogórskie
Informator Archeologiczny : badania 13, 146-147
146
w w a r s tw ie p o le p y o d k r y to k o le jn e p r z e p a lo n e f r a g m e n ty d re w n ia n y c h b e le k u ło ż o n y c h p o p r z e c z n ie d o b ie g u w a łu i s ta n o w ią c y c h p ra w d o p o d o b n ie p o z o s t a ł o ś c i p o k o n s tr u k c ji p r z e k ła d k o w e j. Od s t r o n y z e w n ę tr z n e j e k s p lo ro w a n o n a w a r s tw ie n ia g lin ia n e g o p ł a s z c z a n a s y c o n e g o k a m ie n ia m i.
C h ro n o lo g ia o b ie k tu n a p o d s ta w ie d o ty c h c z a s u z y s k a n y c h m a t e r i a łó w n ie u le g a z m ia n ie /1Х -Х 1 w, / .
N a o b s z a r z e p r z y le g a ją c y m d o g r o d z i s k a od s t r o n y p ó łn o c n o - z a c h o d n ie j, w z d łu ż f o s y / z a s y p a n e j p o d c z a s b u dow y d r o g i / z lo k a liz o w a n o s i l n i e z n iw e lo w a n y w a l. Z a c h o w a n a je g o w y s o k o ś ć w y n o si 1 - 0 , 6 m , s z e r o k o ś ć 5 ,0 —1 0 ,0 m , P r z e b i e g a o n ró w n o le g le d o w a łu g r o d z i s k a na d łu g o ś c i o k o ło 70 m , a n a s tę p n ie s k r ę c a w k ie r u n k u z a c h o d n im d o k a m ie n n e g o k r ę g u / ? / , n a ty m o d c in k u j e s t b a r d z i e j z n iw e lo w a n y . W al o ta c z a k o lis te z a g łę b ie n ie , Ś r e d n ic y o k o ło 100 m , o g r a n ic z o n e od p o łu d n ia i z a c h o d u n a tu r a ln y m w y n ie s ie n ie m . R o z p o z n a n o c z ę ś c io w o s t r a t y g r a f i ę w a łu n a o d c in k u w z d łu ż g r o d z is k a . W ał p r z e c i ę t o p r o s to p a d ły m w y k o p em / o z n a c z o n y m ja k o А / 7 9 / w m i e j s c u w c z e ś n ie js z e g o w k o p u . P o d k ilk u n a s to c e n ty m e tr o w ą w a r s tw ą h u m u s u w y s tą p iła w a r s tw a b r u n a t n e j g lin y , s ta n o w ią c e j g łów ny b u d u le c w a łu . J e j m i ą ż s z o ś ć s i ę g a ł a 0 , 2 5 - 0 , 60 m , P o s t r o n i e z a c h o d n ie j w ału w w a r s tw ie b r u n a tn e j g lin y w y s tą p iło z w a r te s k u p is k o k a m ie n i, z a le g a ją c e n a c a lc u , o d c e n tr u m w ału n a s z e r o k o ś c i o k o ło 18 m , w k ie ru n k u z a c h o d n im , n a w y s o k o ś c i o k o ło 0, 55 m . P o s t r o n ie w s c h o d n ie j w a łu , n a d c a lc e m , w y s tą p iła w a r s tw a p o le p y i z w ę g lo n e f r a g m e n t y d r e w n ia n y c h k o n s t r u k c j i u ło ż o n y c h w z d łu ż w a łu . S k u p is k o k a m i e n i u z n a ć n a le ż y z a k a m ie n n ą o b lic ó w k ę d la d re w n ia n y c h k o n s tr u k c ji w a łu , z a c h o w a n y c h w p o s ta c i z w ę g lo w n y c h s z c z ą tk ó w , Z n a w a r s tw ie ń w a łu w y e k s p lo ro w a n o n ie lic z n e f r a g m e n ty n a c z y ń g lin ia n y c h z o k r e s u m ło d s z y c h f a z w c z e s n e g o ś r e d n io w ie c z a o r a z ś r e d n io w ie c z a .
Z a ło ż o n e w ykopy n a d a ls z y c h o d c in k a c h w a łu n ie z o s ta ły wy e k s p lo r o w a n e d o c a l c a , s tą d s t r a t y g r a f i a o b ie k tu z o s t a ł a r o z p o z n a n a ty lk o w p a r t i a c h p o w ie rz c h n io w y c h , d la te g o t e ż w c h w ili o b e c n e j b r a k j e s t p o d sta w do o k r e ś l e n i a ic h fu n k c ji i c h r o n o lo g ii. M a t e r i a ł y p r z e c h o w y w a n e s ą w WOAK we W ro c ła w iu . B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . B IA Ł O G O R Z E , g m , Z g o r z e le c W o jew ó d z k i O ś r o d e k w o j, je le n i o g ó r s k i e A r c h e o lo g ic z n o - K o n s e r w a to r s k i w e W ro c ła w iu *
B a d a n ia p r o w a d z iła m g r H a lin a Ś le d z ik - K a m iń s k a . F in a n s o w a ł W K Z w J e l e n i e j G ó r z e . P o r o c z n e j p r z e r w i e - s z ó s t y s e z o n b a d a ń . C m e n t a r z y s k o k u rh a n o w e z o k r e s u w c z e s n e g o ś r e d n io w ie c z a / V i l -Х w . / . K o n ty n u o w an o e k s p l o r a c j ę dw u p r z e c iw le g ły c h ć w ia r te k , t j . p o łu d n io w o - z a c h o d n ie j i p ó łn o c n o -w s c h o d n ie j k u rh a n u 121 i 122. W y e k s p lo ro w a n o
147
w y p e łn is k a c z w o r o b o c z n y c h ja m o d k ry ty c h p r z y k u r h a n ie 19 i w y p e łn ia ku ro w u p r z y k u rh a n o w e go o r a z p r z y k u r h a n ie 20. P r z e b a d a n o o k o ło 5 m^ p r z e s t r z e n i m ię d z y k u r h a now e j i o k o ło 6 p r z e s t r z e n i p o z a k u r h a n a m i.
W w y n ik u p rz e p r o w a d z o n y c h p r a c w y k o p a lisk o w y c h w s tę p n ie u s t a lo n o n a s tę p u ją c e d a n e : 1. T e r e n w m i e j s c u u s y p a n ia m o g iły u p r z e d n io o c z y s z c z o n o z h u m u s u p ie rw o tn e g o /k u r h a n y 1 9 , 2 0 , 1 2 1 , 1 2 2 / . 2. W ła ś c iw e j k r e m a c j i d o k o n a n o p o z a m i e j s c e m u s y p a n ia k u rh a n ó w . N a s t o s i e z o s ta ły p r z e p a lo n e ta k ż e p r z e d m io ty w c h o d z ą c e w s k ła d in w e n t a r z a g ro b o w e g o , m . i n . s ą to o zd o b y : p a c io r k i o d c in k o w e ze s z k ła , z a w ie s z k a z b u r s z ty n u / 7 / k u r h a n 1 2 1 /, p a c io r e k z a g a tu / k u r h a n 1 9 /. 3. N a p o z io m ie tz w . p o d g le b ia p ie r w o tn e g o zb u d o w a n o c z w o r o b o c z n ą / ? / k o n s tr u k c ję d r e w n ia n ą : k u r h a n 121 - z a c h o w a n y n a r o ż n i k z b u d o w an y w k o n s tr u k c ji z r ę b o w e j, o w y m ia r a c h 2, 2 x 1 ,B m , k u r h a n 122 - z a c h o w an y ta k ż e ty lk o n a r o i n i к zb u d o w a n y o p o je d y ń c z e j b e lk i łą c z o n e j n a s ty k / ? / o w y m ia r a c h 1 ,4 x 1 ,1 m . K o n s tr u k c je te u p r z e d n io p r a w d o p o d o b n ie s p a lo n o . W k u r h a n ie 12 i 20 n a p o z io m ie a n a lo g ic z n y m z b u d o w an o k a m ie n n y k r ą g ъ k a m ie n i p o ln y c h , 4 . P o z o s t a ł o ś c i e to s u / w p o s ta c i w ę g li d rz e w n y c h b e z k o ś c i, k tó r e o d d z ie lo n o / z ło ż o n o w o b r ę b ie k r ę g u k a m ie n n e g o . W a r s tw ę c i a ło p a le n ia /w g te-rm in o lo g ii H . Z o l l - A d a m ik o w e j/ n a k r y to j e s z c z e p ła s k im i p o je d y ń - c z y m i k a m ie n ia m i / k u r h a n 1 2 1/ lu b d u ż y m i g ła z a m i / k u r h a n 1 2 2/ . 5. N a s tę p n ą c z y n n o ś c ią b y ło u s y p a n ie k o p c a , n a k tó r y c z ę ś c io w o w z ię to
m a t e r i a ł z d o łó w p r z y k u rh a n o w y c h u p o d sta w y m o g iły o r a z t e r e n u p r z y le g łe g o . W k u r h a n ie 121 e ta p te n p o p r z e d z o n y b y ł z ło ż e n ie m p r z e p a l o n y c h s z c z ą tk ó w k o s tn y c h n a w a r s tw ie c ia ło p a le n ia w f o r m ie k o p c z y k o - w a te j / ? / . 6. W ła śc iw y p o c h ó w e k / p o k tó r y m p o d k ry to ty lk o p o je d y ń c z e k o ś c i / u m i e - e z c z o n y b y ł n a jp ra w d o p o d o b n ie j w p a r t i i w ie rz c h o łk o w e j lu b w s t r o p i e w a r s tw y n a k r y w a ją c e j k u r h a n . P r z y p u s z c z a l n i e b y ły to p o c h ó w k i k u r h a n o w e - b e z p o p ie ln ic o w e / k u r h a n 1 9 , 2 0 , 1 2 2 / , 7. F r a g m e n t y n a c z y ń w y s tę p u ją c e w z e w n ę tr z n e j w a r s tw ie k u rh a n ó w o r a z w s t r o p i e w a r s tw y n a k r y w a ją c e j, a ta k ż e w w y p e łn ie ku ro w ó w i ja m p rz y k u rh a n o w y c h s ą n a jp ra w d o p o d o b n ie j p o z o s t a ł o ś c i ą ś la d ó w p r a k ty k ku c z c i z m a r ł y c h , n ie k ie d y o d le g ły c h n a w e t o 5 w iek ó w / k u r h a n 2 9 / . 6, C z a s p o w s ta n ia k u rh a n u 1 9 ,2 0 w s tę p n ie o k r e ś l a s i ę n a p o d s ta w ie c e r a m ik i n a IX -X w . , z a ś k u rh a n u 121 i 122 na V I I-У Ш w. S t a r s z y w y d a je s i ę k u r h a n 121 / n a p o d s ta w ie o b s e r w a c j i s t r a t y g r a f i i n a w a r s tw ie ń ś w ia d k a p o m o c n ic z e g o w s p ó ln e g o d l a k u rh a n u 121 i 1 2 2/ ,
M a te r ia ły z b a d a ń z n a jd u ją s i ę w WOAK w e W ro c ła w iu , B a d a n ia r a to w n ic z e b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
