Rehabilitacja po leczeniu onkologicznym.

PRZYGOTOWANO W KATEDRZE ONKOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ, WROCŁAW 2008 r.

WYKONANO W RAMACH NARODOWEGO GRANTU: „MODYFIKACJA I WDROŻENIE PROGRAMU NAUCZANIA ONKOLOGII W POLSKICH UCZELNIACH MEDYCZNYCH”

REHABILITACJA

PO LECZENIU

REHABILITACJA

MEDYCZNA SPOŁECZNA ZAWODOWA

POWSZECHNA WCZESNA

CIĄGŁA

KOMPLEKSOWA

CIĄGŁOŚĆ REHABILITACJI

ETAP SZPITALNY

ETAP SANATORYJNY ETAP AMBULATORYJNY

CZY W ONKOLOGII POTRZEBNA

JEST REHABILTACJA ?

DUŻA LICZBA ZACHOROWAŃ NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE

RADYKALNOŚĆ LECZENIA ONKOLOGICZNEGO

DUŻA CZĘSTOŚĆ POWIKŁAŃ PO LECZENIU ONKOLOGICZNYM

CZYNNOŚCIOWE ZABURZENIA PO LECZENIU ONKOLOGICZNYM

OBNIŻENIE JAKOŚCI ŻYCIA

CZYNNOŚCIOWE NASTĘPSTWA

PO LECZENIU ONKOLOGICZNYM

ZMNIEJSZENIE AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ

o 11 – 50%

ZMNIEJSZENIE SPRAWNOŚCI RUCHOWEJ

o 50%

ZMNIEJSZENIE WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ

do 18 ML/MIN/KG ( 2-4 METs)

RUCHOMOŚĆ W STAWACH PO

LECZENIU ONKOLOGICZNYM

Norma Zaburzenie 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

RUCHOMOŚĆ BARKU PO

LECZENIU RAKA PIERSI

MASTEKTOMIA NORMA ZABURZENIA LECZENIE OSZCZĘDZAJĄCE NORMA ZABURZENIE

CZYNNOŚĆ MIĘŚNI

PO

LECZENIU ONKOLOGICZNYM

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

SIŁA PRACA MOC

Onkologia Kontrolna

SIŁA MIĘŚNI RAMIENIA PO

LECZENIU RAKA PIERSI

MASTEKTOMIA NORMA OSŁABIENIE LECZENIE OSZCZĘDZAJĄCE NORMA OSŁABIENIE

OBRZĘKI CHŁONNE PO

LECZENIU ONKOLOGICZNYM

Norma Obrzęk 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%

Nieznaczny Umiarkowany Znaczny

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA

OBRZĘK CHŁONNY PO

LECZENIU RAKA PIERSI

MASTEKTOMIA NORMA OBRZĘK LECZENIE OSZCZĘDZAJĄCE NORMA OBRZĘK

CZYNNOŚĆ PŁUC PO

LECZENIU ONKOLOGICZNYM

NORMA ZABURZENIA 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%

Obturacja Restrykcja Mieszane

ZDOLNOŚĆ WYSAIŁKOWA PO

LECZENIU ONKOLOGICZNYM

0 5 10 15 20 25 30 35

CZAS POBÓR TLENU METS

ONKOLOGIA KONTROLNA

WPŁYW RADIOTERAPII NA

ZABURZENIA CZYNNOŚCI

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% RUCHOMOŚĆ

BARKU CZYNNOŚĆPŁUC CHŁONNYOBRZĘK WYDOLNOŚĆFIZYCZNA

-XRT + XRT

PRZEBIEG ZABURZEŃ

CZYNNOŚCIOWYCH W CZASIE

-30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% ZABURZENIA CZYNNOŚCI PŁUC OGRANICZENIE RUCHOMOŚCI KRĘGOSŁUPA < 24mc-e 25-59 mc-y > 60 mc-y

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE

RYZYKO ZABURZEŃ

CZYNNOŚCI

BRAK AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ NADMIERNY WYSIŁEK FIZYCZNY NADMIERNE CIEPŁO

PSYCHICZNE NASTĘPSTWA

LECZENIA W ONKOLOGII

DEPRESJA NIEPOKÓJ LĘK DRAŻLIWOŚĆ NISKA SAMOOCENA

REHABILITACJA W ONKOLOGII

PROFILAKTYCZNA

ZAPOBIEGANIE POWIKŁANIOM I CZYNNOŚCIOWYM NASTĘPSTWOM LECZENIA

LECZNICZA

USUWANIE CZYNNOŚCIOWYCH ZABURZEŃ LECZENIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH

PALIATYWNA

ŁAGODZENIE OBJAWÓW TERMINALNEGO OKRESU CHOROBY I POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA

PODSTAWĄ

REHABILITACJI

MEDYCZNEJ JEST

FIZJOTERAPIA

Kinezyterapia Fizykoterapia Masaż

ĆWICZENIA

RUCHOWE

PODSTAWA

REHABILITACJI

MEDYCZNEJ

W ONKOLOGII

PRZYCZYNY UNIKANIA

ĆWICZEŃ PO LECZENIU

ONKOLOGICZNYM

PRZEŚWIADCZENIE O IMMUNOSUPRESYJNYM

DZIAŁANIU WYSIŁKU FIZYCZNEGO, ZWŁASZCZA O DUŻEJ INTENSYWNOŚCI

PRZEŚWIADCZENIE O ZWIĘKSZENIU KARDIOTOKSYCZNOŚCI PO WYSIŁKU FIZYCZNEGO

OBAWA PRZED ZŁAMANIAMI PATOLOGICZNYMI NIECHĘĆ CHORYCH WYNIKAJĄCA Z ICH ZŁEGO

AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ PO

LECZENIU ONKOLOGICZNYM

ZMĘCZENIE

⇓

OSZCZĘDZAJĄCY TRYB ŻYCIA

⇓

UNIKANIE WYSIŁKÓW FIZYCZNYCH

⇓

OGRANICZENIE AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ

⇓

OGRANICZENIE AKTYWNOŚCI ŻYCIOWEJ

⇓

ZMNIEJSZENIE ZDOLNOŚCI WYSIŁKOWEJ

⇓

ĆWICZENIA RUCHOWE W

ONKOLOGII

ODDECHOWE BIERNE ROZLUŹNIAJĄCE CZYNNE

WSZYSTKIE RODZAJE ĆWICZEŃ

ZASADY ĆWICZEŃ PO

LECZENIU ONKOLOGICZNYM

ĆWICZENIA SĄ WSKAZANE W KAŻDEJ FAZIE CHOROBY I METODZIE LECZENIA

NATURALNE FORMY RUCHU (MARSZ, BIEG, JAZDA NA ROWERZE)

WSZYSTKIE RODZAJE TRENINGU WYTRZYMAŁOŚCIOWY (CIĄGŁY I INTERWAŁOWY)

OPOROWY MIESZANY

INTENSYWNOŚĆ UMIARKOWANA CZAS TRWANIA 20 - 30 MINUT

PRZYKŁADY RÓŻNYCH

TRENINGÓW FIZYCZNYCH W

ONKOLOGII

RODZAJ

NOWOTWORU RODZAJ TRENINGU TRWANIACZAS INTENSYWNOŚĆ _POWTÓRZENIAOBCIĄŻENIE/ GUZY LITE I

CHŁONIAKI _INTERWAŁOWYTLENOWY BIEŻNIA RUCHOMA

6 TYGODNI 85% HRMAX 5X3,4X5,3X8,3X10 2X15

1X30 MIN. GUZY LITE I

CHŁONIAKI _INTERWAŁOWYTLENOWY CYKLOERGOMETR LEŻĄC B.D. 50% HREZ 32 W 15X1MIN WYSIŁKU +15X1 MIN. PRZERWY RAK PIERSI TLENOWY

CIĄGŁY

CYKLOERGOMETR LEŻĄC

15 TYGODNI 70-75% VO2MAX 1X15 MIN. PRZEZ 3 TYGODNIE WZROST O 5 MIN.

DO 35 MIN. RAK

PROSTATY OPOROWY 12 TYGODNI 60-70% MAX 2 SERIE X 8-12 POWTÓRZEŃ WZROST O 2,5 KG RAK

PRZECIWWSKAZANIA DO

ĆWICZEŃ W ONKOLOGII

ANEMIA – STĘŻENIE HEMOGLOBINY < 8 g/dl

LICZBA GRANULOCYTÓW OBOJĘTNOCHŁONNYCH < 0,5 X 10 do 9/l

LICZBA PŁYTEK KRWI < 50 X 10 do 9/l

CIĘŻKIE WYNISZCZENIE – UTRATA > 35% MASY CIAŁA STAN ZAPALNY - TEMPERATURA > 38 stopni C

DUSZNOŚĆ, BÓLE KOŚCI, SILNE NUDNOŚCI, ZNACZNE OSŁABIENIE MIĘŚNI, SKRAJNE ZMĘCZENIE

PRZECIWWSKAZANIA DO

ĆWICZEŃ W ONKOLOGII

ANEMIA – UNIKANIE WYSIŁKÓW WYMAGAJĄCYCH DUŻEGO TRANSPORTU TLENU NP. WYSIŁKÓW

CIĄGŁYCH I ZASTĄPIENIE ICH TRENINGIEM INTERWAŁOWYM

NEUTROPENIA – UNIKANIE FORM AKTYWNOŚCI

RUCHOWEJ ZWIĄZANEJ ZE ZWIĘKSZONYM RYZYKIEM INFEKCJI NP. ĆWICZEŃ W GRUPIE LUB W OSTRYCH WARUNKACH KLIMATYCZNYCH

MAŁOPŁYTKOWOŚĆ - UNIKANIE FORM AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ ZWIĄZANEJ ZE ZWIĘKSZONYM RYZYKIEM URAZU NP.SPORTY KONTAKTOWE, GRY ZESPOŁOWE

SKUTKI UBOCZNE ĆWICZEŃ

RUCHOWYCH PO LECZENIU

ONKOLOGICZNYM

BRAK POWAŻNYCH POWIKŁAŃ LUB NIEPOŻĄDANYCH SKUTKÓW ZWIĄZANYCH Z TRENINGIEM FIZYCZNYM BRAK ZMIAN PATOLOGICZNYCH W

ULTARSONOGRAFICZNYM BADANIU SERCA ORAZ SPOCZYNKOWYM I WYSIŁKOWYM

ELEKTROKARDIOGRAMIE

FIZYKOTERAPIA I MASAŻ PO

LECZENIU ONKOLOGICZNYM

ELEKTROTERAPIA LASEROTERAPIA MAGNETOTERAPIA DRENAŻ CHŁONNY RĘCZNY PRZYRZĄDOWY MASAŻ WIROWY

FIZYKOTERAPII PO

LECZENIU ONKOLOGICZNYM

• OBAWA PRZED BODŹCOWYM DZIAŁANIEM ZABIEGÓW FIZYKALNYCH

• Z REGUŁY PRZECIWWSKAZANE ZE WZGLĘDU NA OBAWĘ PRZED ZWIĘKSZENIEM RYZYKA NAWROTU CHOROBY LUB JEJ ROZWOJU

ZASADY STOSOWANIA

FIZYKOTERAPII PO LECZENIU

ONKOLOGICZNYM

NALEŻY UWZGLĘDNIĆ RODZAJ I LOKALIZACJĘ

NOWOTWORU ORAZ STOPIEŃ JEGO ZAAWANSOWANIA I ZŁOŚLIWOŚCI

NALEŻY UWZGLĘDNIĆ CZAS PO ZAKOŃCZENIU LECZENIA NIE NALEŻY STOSOWAĆ METOD O DUŻYM

OGÓLNOUSTROJOWYM ODDZIAŁYWANIU BODŹCOWYM NP. SAUNA, KRIOKOMORA

NIE NALEŻY STOSOWAĆ ZABIEGÓW FIZYKALNYCH W OBRĘBIE LECZONEGO OBSZARU ORAZ PRZYLEGŁYCH KWADRANTÓW

ZAPOBIEGANIE

CZYNNOŚCIOWYM

ZABURZENIOM PO LECZENIU

ONKOLOGICZNYM

WCZESNE ROZPOZNANIE I LECZENIE „DELIKATNE” LECZENIE

WCZESNA REHABILITACJA

ETAP WCZESNY (SZPITALNY)

ZAPOBIEGANIE POOPERACYJNYM POWIKŁANIOM I ZABURZENIOM PŁUCNE KRĄŻENIOWE FIZJOTERAPIA KLATKI PIERSIOWEJ ĆWICZENIA RUCHOWE SZYBKIE URUCHOMIENIE POZYCJE UŁOŻENIOWE ZEWNĘTRZNY UCISK DRENAŻ CHŁONNY ĆWICZENIA RUCHOWE SZYBKIE URUCHOMIENIE

ETAP WCZESNY (SZPITALNY)

ZAPOBIEGANIE NASTĘPSTWOM LECZENIA NASTĘPSTWO METODA OGRANICZENIE RUCHOMOŚCI OBRZĘKI CHŁONNE OSŁABIENIE MIĘŚNI OBNIŻENIE SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ ĆWICZENIA RUCHOWE POZYCJE UŁOŻENIOWE DRENAŻ CHŁONNY

PROFILAKTYCZNE ZNACZENIE

RĘCZNEGO DRENAŻU

CHŁONNEGO

OBRZĘK CHŁONNY 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12%

PRZED 2 DNI 14 DNI 3 mc-e 6 mc-y

ZGINANIE 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 Przed 2 dzień dzień14 3 mc 6 mc ODWODZENIE 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 Przed 2 dzień dzień14 3 mc 6 mc Drenaż Bez drenażu

PROFILAKTYCZNE ZNACZENIE

RĘCZNEGO DRENAŻU

CHŁONNEGO

REHABILITACJA POSZPITALNA

WCZESNA I PÓŹNA

ZAPOBIEGANIE PÓŹNYM NASTĘPSTWOM LECZENIA ONKOLOGICZNEGO PRZYWRACANIE UTRACONEJ SPRAWNOŚCI PSYCHOFIZYCZNEJ RÓŻNE RODZAJE TRENINGU FIZYCZNEGO ZALEŻNIE OD WYDOLNOŚCI ZABIEGI FIZYKALNE I MASAŻ WEDŁUG WSKAZAŃ POWRÓT DO PEŁNEJ AKTYWNOŚCI ŻYCIOWEJ

SPRAWNOŚĆ LUDZI PO

LECZENIU ONKOLOGICZNYM

ZWIĘKSZENIE SIŁY I SPRAWNOŚCI MIĘŚNI O 32 - 52% ZWIĘKSZENIE WYDOLNOŚCI DO POZIOMU 8 METs

WYDŁUŻENIE MAKSYMALNEGO DYSTANSU O 100%

(Z 1600 DO 3300 M)

ZMNIEJSZENIE CZĘSTOŚCI AKCJI SERCA PODCZAS WYSIŁKU SUBMAKSYMALNEGO Z 138 DO

113/MINUTĘ

ZMNIEJSZENIE STĘŻENIA MLECZANÓW PODCZAS

POPRAWA CZYNNOŚCI KOMÓREK NK I MONOCYTÓW WZROST PROPORCJI KRĄŻĄCYCH GRANULOCYTÓW SKRÓCENIE CZASU NEUTROPENII

WPŁYW ĆWICZEŃ NA

ODPORNOŚĆ LUDZI PO

ZMNIEJSZENIE ZMĘCZENIA

ZMNIEJSZENIE DEPRESJI, NIEPOKOJU I LĘKU WZROST POCZUCIA SZCZĘŚCIA O 17%

(1 DZIEŃ W TYGODNIU)

WZROST POZIOMU SAMOOCENY

LEPSZA KONTROLA UCZUĆ I ZACHOWAŃ POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA

PSYCHIKĘ LUDZI PO

ZASADY REHABILITACJI PO

RADIOTERAPII

OGRANICZENIE KONTAKTU Z INNYMI PACJENTAMI OSTROŻNE STOSOWANIE ELEKTROTERAPII (TENS,

FES) – ELEKTRODY POZA OBSZAREM NIEDOCZULICY I NADŻEREK

STOSOWANIE FIZJOTERAPII KLATKI PIERSIOWEJ STOSOWANIE ĆWICZEŃ CZYNNYCH

STOSOWANIE POZYCJI UŁOŻENIOWYCH

STOSOWANIE UMIARKOWANYCH ĆWICZEŃ ROZCIĄGAJĄCYCH

PRZECIWWSKAZANIA DO

REHABILITACJI PO

RADIOTERAPII

ENERGIA CIEPLNA I SŁONECZNA NA NAPROMIENIANY OBSZAR

MASAŻ NAPROMIENIANEJ OKOLICY TERAPIA MANUALNA W OBRĘBIE

NAPROMIENIANEGO OBSZARU JAKIEKOLWIEK SUBSTANCJE NA

NAPROMIENIANY OBSZAR W CZASIE

ROZCIĄGANIE NAPROMIENIANYCH STAWÓW I MIĘŚNI Z UŻYCIEM DUŻEJ SIŁY

DUŻY OPÓR, ZWŁASZCZA NA DŁUGIEJ DŹWIGNI (PODCZAS ĆWICZEŃ I TESTOWANIA MIĘŚNI)

ĆWICZENIA RUCHOWE W PRZYPADKU NISKIEJ MORFOLOGII PŁYTKI < 50 000/mm3 HEMOGLOBINA < 10 g/dl LEUKOCYTY< 3 000/mm3

PRZECIWWSKAZANIA DO

REHABILITACJI PO

RADIOTERAPII

REHABILITACJA

PSYCHOLOGICZNA PO

LECZENIU ONKOLOGICZNYM

PSYCHOEDUKACJA PSYCHOTERAPIA WIZUALIZACJA RELAKSACJA TRENING ODDECHOWY MASAŻ RELAKSACYJNY MUZYKOTERAPIA TERAPIA ZAJĘCIOWA METODA SIMONTONA

REHABILITACJA SPOŁECZNA

PO LECZENIU

ONKOLOGICZNYM

FORMY POMOCY ORGANIZACJE SAMOPOMOCOWE GRUPY WSPARCIA WOLONTARIUSZE ASYSTENCI SOCJALNI NASTĘPSTWA IZOLACJA SPOŁECZNA ROZPAD WIĘZI RODZINNYCH ROZPAD WIĘZI TOWARZYSKICH

OBRZĘK CHŁONNY PO

LECZENIU ONKOLOGICZNYM

NASTĘPSTWA OBRZĘKU

CHŁONNEGO

•STAN ZAPALNY •SŁONIOWACIZNA KOŃCZYNY •NIEDOWŁADY I PORAŻENIA •NACZYNIAKOMIĘSAK LIMFATYCZNY

LECZENIA OBRZĘKÓW

CHŁONNYCH

UKŁAD CHŁONNY STANOWI CAŁOŚĆ

CZYNNIKI ZMNIEJSZAJĄCE TWORZENIE SIĘ PŁYNU

TKANKOWEGO

EFEKTYWNE CIŚNIENIE FILTRACJI

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE ODPŁYW CHŁONKI

LIMFANGIOMOTORYKA POMPA MIĘŚNIOWA

CZYNNIKI PRZEPŁYWU CHŁONKI

WPŁYWAJĄCE NA TWORZENIE SIĘ PŁYNU TKANKOWEGO

WARUNKUJĄCE PRZEJŚCIE PŁYNU TKANKOWEGO DO NACZYŃ CHŁONNYCH

ODDZIAŁUJĄCE NA RUCH CHŁONKI W NACZYNIACH CHŁONNYCH

CZYNNIKI TWORZENIA SIĘ

PŁYNU TKANKOWEGO

EFEKTYWNE CIŚNIENIE FILTRACJI ECF = (CHK + CKP) – (CHP + CKK)

ECF DLA TĘTNICZEGO KOŃCA KAPILARÓW ECF = (30 + 6) – (0 + 28) = + 8 MM HG

ECF DLA ŻYLNEGO KOŃCA KAPILARÓW ECF = (15 + 6) – (0 + 28) = - 7 MM HG

CHK – CIŚNIENIE HYDROSTATYCZNE KRWI

CKP – CIŚNIENIE KOLOIDOOSMOTYCZNE PŁYNU TKANKOWEGO CHP – CIŚNIENIE HYDROSTATYCZNE PŁYNU TKANKOWEGO

CZYNNIKI ODPŁYWU PŁYNU

TKANKOWEGO

POMPA TKANKOWA – RUCHY TKANEK POMPA CHŁONNA – SKURCZE ŚCIANY

NACZYNIA CHŁONNEGO FALA TĘTNA

CZYNNIKI PRAWIDŁOWEGO

PRZEPŁYWU CHŁONKI

RUCHY CZĘŚCI CIAŁA

RUCHY ODDECHOWE KLATKI PIERSIOWEJ

TŁOCZNIA BRZUSZNA

CZYNNOŚĆ SSĄCA SERCA TĘTNIENIE NACZYŃ

CZYNNIKI WZMAGAJĄCE

PRZEPŁYW CHŁONKI

WZROST CIŚNIENIA TĘTNICZEGO WZROST CIŚNIENIA ŻYLNEGO

ZWIĘKSZONA PRZEPUSZCZALNOŚĆ NACZYŃ WZMOŻONA CZYNNOŚĆ NARZĄDU

CELE LECZENIA

OBRZĘKÓW CHŁONNYCH

POBUDZENIE TWORZENIA SIĘ KRĄŻENIA OBOCZNEGO I REGENERACJI UKŁADU CHŁONNEGO

⇓

ODPROWADZENIE NADMIARU PŁYNU

⇓

ZMNIEJSZENIE ROZCIĄGNIĘCIA TKANEK

⇓

ZWIĘKSZENIE CIŚNIENIA HYDROSTATYCZNEGO

⇓

ZMNIEJSZENIE CIŚNIENIA KOLOIDOOSMOTYCZNEGO

⇓

PRZYWRÓCENIE WYDOLNOŚCI ZASTAWEK

⇓

URUCHOMIENIE NIEWYKORZYSTANYCH NACZYŃ CHŁONNYCH

⇓

LEPSZE WARUNKI ODŻYWIANIA NACZYŃ CHŁONNYCH

⇓

TWORZENIE KRĄŻENIA OBOCZNEGO

⇓

WPŁYW UCISKU

NA NACZYNIA CHŁONNE

ODRUCHOWY SKURCZ LUB

USZKODZENIE NACZYŃ CHŁONNYCH 80 G/CM2 (60 mm HG)

BEZPIECZNY UCISK 100 G/CM2 (75 mm HG)

LUB

METODY LECZENIA OBRZĘKU

CHŁONNEGO

RĘCZNY DRENAŻ CHŁONNY

PRZERYWANA KOMPRESJA PNEUMATYCZNA ĆWICZENIA RUCHOWE BANDAŻOWANIE ELASTYCZNE RĘKAWY/POŃCZOCHY POZYCJE UŁOŻENIOWE ZABIEGI FIZYKALNE EDUKACJA PACJENTA

KOMPLEKSO7WA TERAPIA

UDRAŻNIAJĄCA

RĘCZNY DRENAŻ LIMFATYCZNY LECZENIE KOMPRESYJNE

PIELĘGNACJA SKÓRY ĆWICZENIA RUCHOWE

FAZY KOMPLEKSOWEJ

TERAPII UDRAŻNIAJĄCEJ

FAZA I

CODZIENNY DRENAŻ CHŁONNY CODZIENNE BANDAŻOWANIE

KOMPRESYJNE 

FAZA II

1 - 2/TYDZIEŃ DRENAŻ CHŁONNY

ĆWICZENIA RUCHOWE

RUCH MA DECYDUJACE ZNACZENIE W TRANSPORCIE CHŁONKI W KOLEKTORACH ORAZ POWROCIE ŻYLNYM

WPŁYW ĆWICZEŃ RUCHOWYCH

NA UKŁAD CHŁONNY

WZROST SKUTECZNOŚCI „POMPY MIĘŚNIOWEJ” DZIAŁANIE SSĄCE

ZWIĘKSZONE OPRÓŻNIANIE ZBIORNIKA MLECZU WZROST SPRAWNOŚCI PRZEPŁYWU CHŁONKI W

DUŻYCH NACZYNIACH

WSPOMAGANIE POWROTU ŻYLNEGO

SKURCZ MIĘŚNIA

⇓

ZWIĘKSZENIE CIŚNIENIA TKANKOWEGO

⇓

PRZEKAZANIE CIŚNIENIA NA ŚCIANĘ NACZYNIA ŻYLNEGO

I CHŁONNEGO PRZEZ WŁÓKNA

⇓

UCISK ŻYŁ POWIERZCHOWNYCH PRZEZ POWIERZCHNIĘ SKÓRY

⇓

WYRZUT KRWI W DOŚRODKOWYM KIERUNKU PODCZAS SKURCZU MIĘŚNI

⇓

POWTÓRNE NAPEŁNINIANIE NACZYŃ PODCZAS ROZLUŹNIENIA MIĘŚNI

⇓

ZMNIEJSZENIE PRZEKRWIENIA

ĆWICZENIA RUCHOWE

RODZAJE ĆWICZEŃ

RUCHOWYCH

CZYNNE WSPOMAGAJĄCE POMPĘ MIĘŚNIOWĄ BIERNE WSPOMAGAJĄCE POMPĘ STAWOWĄ ODDECHOWE ROZLUŹNIAJĄCE

ĆWICZENIA ODDECHOWE

WDECH – REDUKCJA CIŚNIENIA W ŻYŁACH

BLISKO SERCA TOWARZYSZĄCYCH WPŁYWOWI CHŁONCE DO KĄTÓW ŻYLNYCH. PRZYSPIESZONE KRĄŻENIE W TYCH ŻYŁACH DZIAŁA SSĄCO

PODOBNIE JAK W POMPIE WODNEJ

WYDECH – OPRÓŻNIANIE ZBIORNIKA MLECZU DO PRZEWODU PIERSIOWEGO, CO POZWALA NA

DRENAŻ CHŁONKI Z KOŃCZYN DOLNYCH DO ZBIORNIKA MLECZU (EFEKT SSĄCY)

ĆWICZENIA ZMNIEJSZAJĄCE

PRZEKRWIENIE

PRZED I PO ĆWICZENIACH STYMULACJA

WŁAŚCIWYCH WĘZŁÓW CHŁONNYCH I DUŻYCH DRÓG CHŁONNYCH (AUTOMASAŻ)

ROZGRZEWKA – 20 - 30 POWTÓRZEŃ RUCHÓW W DUŻYCH STAWACH Z GŁĘBOKIMI ODDECHAMI

ĆWICZENIA ZMNIEJSZAJĄCE PRZEKRWIENIE – OD CZĘŚCI DYSTALNYCH W KIERUNKU PROKSYMALNYM. SKURCZ MIĘŚNI KKG POŁĄCZONY Z WDECHEM, A KKD Z WYDECHEM

ĆWICZENIA UŁATWIAJĄCE

ODPŁYW CHŁONKI

ROZLUŹNIAJĄCE

CZYNNE MIĘŚNI SZYI

IZOMETRYCZNE MIĘŚNI SZYI CZYNNE OBRĘCZY BARKOWEJ

ODDECHOWE TOREM PRZEPONOWYM IZOMETRYCZNE MIĘŚNI BRZUCHA

ODDECHOWE TOREM ŻEBROWYM

CZYNNE KOŃCZYN GÓRNYCH (RAMIĘ, PRZEDRAMIĘ, RĘKA)

IZOMETRYCZNE KOŃCZYN GÓRNYCH ROZLUŹNIAJĄCE

ZASADY STOSOWANIA

ĆWICZEŃ RUCHOWYCH W

OBRZĘKACH CHŁONNYCH

OPTYMALNA INTENSYWNOŚĆ POZYCJA UŁOŻENIOWA WOLNE RUCHY KOLEJNOŚĆ ĆWICZEŃ

RĘCZNY DRENAŻ CHŁONNY (RDCH)

SPECJALNY RODZAJ DELIKATNEGO MASAŻU WYKONYWANY W KIERUNKU DOŚRODKOWYM OD CZĘŚCI BLIŻSZYCH DO DALSZYCH KOŃCZYNY

RĘCZNY DRENAŻ CHŁONNY

⇓

ZWIĘKSZONE WYTWARZANIE CHŁONKI

⇓

ZWIĘKSZENIE PRZESUWANIA PŁYNU TKANKOWEGO

W PRZEDLIMFATYCZNYCH KANAŁACH ŁĄCZNOTKANKOWYCH

⇓

WZROST CZĘSTOTLIWOŚCI WYPEŁNIANIA I OPRÓŻNIANIA POCZĄTKOWYCH NACZYŃ

CHŁONNYCH

⇓

ROZCIĄGNIĘCIE ŚCIANY LIMFANGIONU

⇓

PODWYŻSZENIE LIMFANGIOMOTORYKI (MECHANIZM FRANKA STARLINGA)

⇓

WZROST OBJĘTOŚCI CZASOWEJ CHŁONKI

WPŁYW RDCH NA CZYNNOŚĆ

UKŁADU CHŁONNEGO

ZASADY RĘCZNEGO DRENAŻU

CHŁONNEGO



KIERUNEK DOŚRODKOWY



KOLEJNOŚĆ OD CZĘŚCI BLIŻSZYCH DO

DALSZYCH



POWOLNE WYKONYWANIE

(CZĘSTOTLIWOŚĆ SKURCZÓW ZDROWYCH KOLEKTORÓW 6/MIN W SPOCZYNKU I 20/MIN PODCZAS RUCHU)



ODPOWIEDNIA SIŁA CHWYTÓW

(ZBYT DUŻY USZKADZA WŁÓKNA KRATKOWATE)



ODPOCZYNEK PO DRENAŻU

(UTRZYMYWANIE SIĘ PODWYŻSZONEJ AKTYWNOŚCI LIMFANGIONU)



RODZAJE CHWYTÓW

(STAŁE OKRĘŻNE, OBROTOWE, POMPUJĄCE, CZERPIĄCE)

FAZY DRENAŻU

WSKAZANIA DO RĘCZNEGO

DRENAŻU CHŁONNEGO

OBRZĘK CHŁONNY PIERWOTNY I WTÓRNY OBRZĘK ŻYLNO - LIMFOSTATYCZNY

OBRZĘKI POURAZOWE I POOPERACYJNE ZAPOBIEGANIE OBRZĘKOM CHŁONNYM ?

PRZECIWWSKAZANIA DO

RĘCZNEGO DRENAŻU

CHŁONNEGO

BEZWZGLĘDNE

NIEWYRÓWNANA NIEWYDOLNOŚĆ SERCA

OSTRE STANY ZAPALNE (BAKTERIE, GRZYBY, WIRUSY)

WZGLĘDNE

OBRZĘKI SPOWODOWANE PRZEZ NOWOTWORY ZŁOŚLIWE

PNEUMATYCZNA

PRZERYWANY UCISK OBRZĘKNIĘTEJ

KOŃCZYNY ZA

POMOCĄ RĘKAWA LUB NOGAWICY

STEROWANYCH AUTOMATYCZNĄ

PRZERYWANA KOMPRESJA

PNEUMATYCZNA (IPC)

UZNANA METODA FIZJOTERAPII W CHOROBACH NACZYŃ UCISK OBRZĘKNIĘTEJ KOŃCZYNY REGULOWANY CZAS UCISKU I PRZERWY REGULOWANA WYSOKOŚĆ CIŚNIENIA UCISKU RÓŻNE RODZAJE RĘKAWÓW I NOGAWIC

WPŁYW IPC NA UKŁAD

NACZYNIOWY

ZMNIEJSZENIE CIŚNIENIA ŻYLNEGO

ZWIĘKSZENIE PRZEPŁYWU TĘTNICZEGO ROZSZERZENIE NACZYŃ

ZMNIEJSZENIE LEPKOŚCI KRWI AKTYWIZACJA FIBRYNOLIZY

STYMULOWANIE WYDZIELANIA CZYNNIKÓW ŚRÓDBŁONKOWYCH I HUMORALNYCH

HIPOTETYCZNE

MECHANIZMY DZIAŁANIA

IPC

WSPOMAGANIE „POMPY MIĘŚNIOWEJ”? ZMNIEJSZENIE FILTRACJI KAPILARNEJ?

PRZECIWWSKAZANIA DO IPC

OSTRE STANY ZAPALNE NACZYŃ

OSTRE ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

ZESPÓŁ NERCZYCOWY NIEDOBÓR BIAŁKA

DUŻE DEFORMACJE KOŃCZYN

CIĘŻKIE NIEDOKRWIENIE KOŃCZYN

NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY W OBRĘBIE OBRZĘKNIĘTEJ KOŃCZYNY

STAŁY UCISK

ZWIĘKSZENIE CIŚNIENIA HYDROSTATYCZNEGO TKANEK PROWADZĄCE DO OBNIŻENIA EFEKTYWNEGO CIŚNIENIA FILTRACYJNEGO I ZMNIEJSZENIA FILTRACJI KAPILARNEJ ELASTYCZNE POŃCZOCHY ELASTYCZNE RĘKAWY

WSKAZANIA DO

ELASTYCZNYCH RĘKAWÓW

KLASA

UCISKU WYSOKOŚĆ CIŚNIENIA MM HG

WSKAZANIA

I _20-30 ZAPOBIEGAWCZO ZAGRAŻAJĄCY OBRZĘK

II _30-40 NIEWYDOLNOŚĆ ŻYLNA

III _40-50 ODWRACALNY OBRZĘK CHŁONNY

INNE METODY STOSOWANE W

LECZENIU OBRZĘKU

CHŁONNEGO

ELEKTROTERAPIA LASEROTERAPIA ULTRADŹWIĘKI HYDROTERAPIA KINESIO TAPING MASAŻ KLASYCZNY

ELEKTROTERAPIA

PRĄD STAŁY – PRZECIWWSKAZANY (SILNY EFEKT PRZEKRWIENNY)

WSKAZANY PRĄDY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI NP. TENS

LASER BIOSTYMULACYJNY

Pobudza lymfangiomotorykę Pobudza lymfangiogenezę Pobudza makrofagi Redukuje zwłóknienie Ochrania drogi chłonne Pobudza tworzenie nowych dróg chłonnych 9 sesji (3/tydzień) 904 nanometry 5 miliwat 0,2 cm2 Kontakt głowicy ze skórą

UTRADŹWIĘKI

NIEWIELKI EFEKT PRZEKRWIENNY EFEKT „MIKROMASAŻU”

 _{KONTROWERSYJNE ZASTOSOWANIE MASAŻU}

WIROWEGO (CZAS KONTAKTU Z WODĄ I POZYCJA ZABIEGU)

 WSKAZANE PŁYWANIE ( CIŚNIENIA _↑

HYDROSTATYCZNEGO) W WODZIE O TEMPERATURZE 22 – 30 stopni C

DZIAŁANIE PRZECIWBÓLOWE PRZECIWZAPALNE ROZLUŹNIAJACE ODRUCHOWE PRZEKRWIENIE W OBRZĘKACH CHŁONNYCH KRIOTERAPIA ↓ ZWOLNIENIE LIMFANGIOMOTORYKI ↓ PRZECIWWSKAZANA

KRIOTERAPIA

CZYNNIKI CIEPLNE

DZIAŁANIE CIEPŁA CIEPŁO ↓ PRZEKRWIENIE ↓ WZROST OBCIĄŻENIA LIMFATYCZNEGO ↓ ZMNIEJSZENIE CZASOWEJ OBJĘTOŚCI LIMFY (> 41 stopni C) W OBRZĘKACH PRZECIWWSKAZANE W OBSZARZE OBRZĘKOWYM I PRZYNALEŻNYCH KWADRANTACH TUŁOWIA PRZECIWWSKAZANE CIEPŁO OGÓLNOUSTROJOWE MOŻLIWE POZA OBSZAREM OBRZĘKOWYM

ZNACZNE PRZEKRWIENIE

PRZECIWWSKAZANY W OBSZARZE OBRZĘKOWYM I PRZYNALEŻNYCH KWADRANTACH TUŁOWIA

NORMALIZACJA NAPIĘCIA MIĘŚNIOWEGO? POPRAWA MIKROKRĄŻENIA?

EFEKT UNOSZENIA SKÓRY?

DZIAŁANIE PODOBNE DO DRENAŻU LIMFATYCZNEGO?

POSTĘPOWANIE W CZASIE

I PO ZAKOŃCZENIU SESJI ZABIEGÓW

UNIKANIE CZYNNIKÓW ZWIĘKSZAJĄCYCH RYZYKO OBRZĘKU

STOSOWANIE METOD WSPOMAGAJĄCYCH ODPŁYW CHŁONKI

ZMNIEJSZENIE ROZMIARU

OBRZĘKÓW CHŁONNYCH

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%

ZNACZNEGO OBRZĘKU

CHŁONNEGO

ROZMIAR OBRZĘKU

86% 51% 25% ROZMIAR OBRZĘKU PRZED REHABILITACJĄ = 86%

SKUTECZNOŚĆ RÓŻNYCH

METOD W REDUKCJI OBRZĘKU

CHŁONNEGO

-50% -45% -40% -35% -30% -25% -20% -15% -10% -5% 0%

KOMPLEKSOWA TERAPIA UDRAŻNIAJĄCA KOMPLEKSOWA FIZJOTERAPIA RĘCZNY DRENAŻ CHŁONNY IPC LASER KOMPRESJOTERAPIA ĆWICZENIA LECZENIE UŁOŻENIOWE AUTOMASAŻ Annals of Oncology, 2007

TERMINALNYM OKRESIE

CHOROBY NOWOTWOROWEJ

POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA ŁAGODZENIE BÓLU

ZMNIEJSZANIE DUSZNOŚCI

REDUKCJA OBRZĘKU CHŁONNEGO ZAPOBIEGANIE ODLEŻYNOM

ZMNIEJSZANIE DEFICYTU SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ UTRZYMYWANIE AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ

METODY REHABILITACJI W

TERMINALNYM OKRESIE

CHOROBY NOWOTWOROWEJ

FIZJOTERAPIA KLATKI PIERSIOWEJ DRENAŻ CHŁONNY

ĆWICZENIA RUCHOWE

ZABIEGI FIZYKALNE I MASAŻ ZAOPATRZENIE ORTOPEDYCZNE PSYCHOTERAPIA

NIEZBĘDNY WARUNEK ZDROWIA

AKTYWNOŚĆ

ZWIĄZEK AKTYWNOŚCI

RUCHOWEJ Z NOWOTWORAMI

ZŁOŚLIWYMI

UMIEJSCOWIENIE

NOWOTWORU PRAWDOPODOBIEŃSTWO ODDZIAŁYWANIA

JELITO GRUBE PEWNE

PIERŚ PRZYPUSZCZALNE PROSTATA PRZYPUSZCZALNE MACICA PRZYPUSZCZALNE

JAJNIK NIEPEWNE

NOWOTWORÓW ZALEŻNIE OD

UPRAWIANIA SPORTU

RODZAJ

NOWOTWORU TRENUJĄCEKOBIETY NIETRENUJĄCEKOBIETY

PIERSI 9,2 16,2 UKŁAD ROZRODCZY 3,4 10,1 UKŁAD POKARMOWY 0,0 1,8 TARCZYCA 1,1 2,2 UKŁAD KRWIOTWÓRCZY 1,1 2,2 CZERNIAK 3,1 3,6 SKÓRY 14,5 16,6

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA W

PREWENCJI CHOROBY

NOWOTWOROWEJ

Rak jelita grubego – zależność pewna Zmniejszenie ryzyka o 50%

Rak piersi – zależność przypuszczalna Zmniejszenie ryzyka o 30 - 40%

Rak prostaty – zależność przypuszczalna Zmniejszenie ryzyka o 10 - 30%

Rak macicy – zależność przypuszczalna Zmniejszenie ryzyka o 0 - 90% ?

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA

RAKA JELITA GRUBEGO

ZALEŻNIE OD AKTYWNOŚCI

RUCHOWEJ

SIEDZĄCY TRYB ŻYCIA 24,6/100 TYS.

UMIARKOWANA AKTYWNOŚĆ RUCHOWA 21,6/100 TYS.

WYSOKA AKTYWNOŚĆ RUCHOWA 13,4/100 TYS.

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA

RAKA PIERSI ZALEŻNIE OD

AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ

WZROST RYZYKA O 1/3 U KOBIET O NISKIEJ AKTYWNOŚCI RUCHHOWEJ PO MENOPAUZIE WZROST RYZYKA U KOBIET Z WYŻSZYM BMI REDUKCJA O 30 - 40% U AKTYWNYCH

RUCHOWO

REDUKCJA O 67% U KOBIET POWYŻEJ 50 ROKU ŻYCIA O WYSOKIEJ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

ODDZIAŁYWANIE

AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ

INTENSYFIKACJA IMMUNOLOGICZNYCH MECHANIZMÓW HAMUJĄCYCH POWSTANIE NOWOTWORÓW (WZROST LICZBY I AKTYWNOŚCI MAKROFAGÓW, LIMFOCYTÓW NK)

OBNIŻENIE STĘŻENIA INSULINY I CZYNNIKA INSULINOPODOBNEGO

OBNIŻENIE STYMULATORÓW MITOZY NORMALNYCH KOMÓREK I INHIBITORÓW APOPTOZY

OBNIŻENIE SYNTEZY I WYRZUTU HORMONÓW PŁCIOWYCH

ZMNIEJSZENIE WRAŻLIWOŚCI TKANKI NA HORMONY PŁCIOWE

ZWIĘKSZENIE SYNTEZY GLOBULINY WIĄŻĄCEJ HORMONY PŁCIOWE (OBNIŻENIE STĘŻENIA

WOLNEJ, CZYNNEJ ICH POSTACI)

PRZYSPIESZENIE PASAŻU JELITOWEGO

PROTEKCYJNE

ODDZIAŁYWANIE