ROCZN. PZH, 1998, 49, 109-112
MAŁGORZATA M. DOBRZYŃSKA
S P R A W O Z D A N IE Z P O B Y T U N A S T Y P E N D IA C H W B IB R A IN T E R N A T IO N A L (A N G L IA ) I N A W Y D Z IA L E B IO L O G II
U N IW E R S Y T E T U W P A D W IE (W Ł O C H Y )
Zakład Ochrony Radiologicznej i Radiobiologii, Państwowy Zakład Higieny 00-791 Warszawa, ul. Chocimska 24
Autorka spraw ozdania przebywała w B IB R A T oxicology International na rocznym stypendium (październik 1995 - październik 1996) w ramach T h e R oyal S ociety Polish Post D octoral F ellow ship Program m e, finansowanym przez R oyal S ociety oraz na Wydziale B iologii U niw ersytetu w Padw ie (listopad 1996 - lip iec 1997) na stypendium dla cu dzoziem ców z krajów E uropy Środkowej, Bałkanów , byłego Z w iązku R a d z iec kiego i Austrii.
British Industrial B iological R esearch A ssociation (B IB R A T oxicology In tern atio nal) powstała w 1960 roku z funduszy rządowych i przem ysłowych w celu prom ocji prac naukowych, szczególn ie w d zied zin ie toksykologii. O b ecn ie jest znanym na św iecie centrum naukowym i doświadczalnym . Instytut jest finansow any przez rząd brytyjski, Royal Society i przem ysł, część funduszy na badania p och odzi także z grantów i k o n traktów.
B IB R A b ierze także udział w badaniach sponsorow anych przez U n ię E uropejską w ramach program ów m iędzynarodow ych. N aukow cy współpracują z innym i zesp ołam i z W ielkiej Brytanii, Irlandii, Francji, H iszpanii, H olan d ii, N iem iec, D a n ii i U S A . Głównym tem atem badań naukowych jest ocen a ryzyka w ystęp ow an ia now otw orów u ludzi w związku z ekspozycją na czynniki, które są k ancerogenn e dla gryzoni. B adania dotyczą głów nie zw iązków zawartych w żyw ności, które są w małych ilościach uw alniane podczas jej obróbki term icznej (szczeg ó ln ie gotow an ie i sm ażen ie m ięs) oraz zw iązków zanieczyszczających środow isko. Badania p row adzone są na zw ierzętach lub h odow lach komórek.
Prow adzone są także badania dotyczące uszkodzeń genetycznych w populacji lu d z kiej pod wpływem zw iązków chem icznych obecnych w środow isku lub w m iejscu pracy. Prowadzi się także badania kliniczne d otyczące wpływu diety, a także niektórych leków 1 kosm etyków na organizm ludzki.
Uniwersytet Padewski został założony w 1222 roku, obecnie posiada 13 wydziałów ! nadaje tytuły naukowe we wszystkich dziedzinach. Pracuje tam około 2200 profesorów 1 Pracowników naukowych oraz studiuje około 65000 studentów.
Na W ydziale B iologii U niw ersytetu w Padwie, op rócz działalności dydaktycznej Prowadzi się szereg prac naukowych, rów nież w ramach m iędzynarodow ych program ów sponsorowanych przez U n ię Europejską. Bada się uszkodzenia D N A oraz ich reperację w krwi obw odow ej ludzi i w liniach kom órkow ych ssaków. Prow adzi się dozym etrię
110
— 1
Nr 1 u szk odzeń D N A u ludzi eksponow anych na środow iskow e substancje gen otoksyczn e. B a d a się u szk o d z en ia c h ro m o so m ó w p rzez zw iązki ch em ic z n e w k om órk ach so m a tycznych i rozrodczych ssaków in vivo. O cen ia się także p och od zen ie m ikrojąder na p od staw ie ob ecn ości telom erów i centrom erów lub specyficznych oligom erów .
G łów nym p rzed m iotem program ów badawczych autorki, zarów no w B IB R A T oxi cology International, jak i na U niw ersytecie w Padw ie, były dośw iadczenia dotyczące wpływu 1,3- b utadienu oraz je g o m etabolitów , 1,2-epoksybutenu i 1,2,3,4,-diepoksybu- tanu na kom órki som atyczn e i rozrodcze myszy i szczurów. O prócz teg o autorka brała u dział w różnorodnych badaniach naukowych w spółpracując z naukow cam i z różnych krajów.
1,3-butadien jest produktem przemysłu gum ow ego oraz składnikiem zanieczyszczającym środow isko. W ystępuje w spalinach sam ochodow ych i dym ie papierosow ym . Indukuje pow staw anie now otw orów u zwierząt laboratoryjnych. U szk adza kom órki rozrodcze i indukuje wady w rod zon e u p otom stw a zwierząt eksponow anych. B adania, w których autorka spraw ozdania brała udział p odczas pobytu w A nglii, dotyczyły indukcji uszko d zeń D N A w kom órkach som atycznych i rozrodczych m ierzonych testem kom etkow ym oraz u szk odzeń ch rom osom ów w szpiku kostnym m ierzonych testem m ikrojądrowym u m yszy szczepu C D -I i szczurów szczepu Sprague-D awley, a także niekontrolow anej syntezy D N A in vivo (test U D S ) w kom órkach rozrodczych sam ców myszy. W przy padku ekspozycji na butadien myszy p odd aw an e były inhalacji gazu przez 4 tygodnie, 5 dni/tydzień, 6 god zin /d zień, n atom iast 1,2-epoksybuten i 1,2,3,4-diepoksybutan były p od aw an e w jed norazow ej iniekcji. S tw ierdzono m iędzygatunkow e różnice w e wrażli w ości na b utadien i je g o m etabolity. B utadien n ie indukow ał uszk odzeń D N A m ierzo nych testem kom etkow ym . 1,2,3,4-diepoksybutan okazał się m utagenny jed ynie w szpi ku k ostn ym m yszy i szczurów . 1 ,2-ep ok syb u ten in d u k ow ał u szk o d z en ia D N A w k om órk ach rozrodczych sam ców myszy oraz szpiku kostnym szczurów. U obu ga tunków oba m etabolity pow odują pow staw anie m ikrojąder, ale bardziej m utagenny ok azał się 1,2,3,4-diepoksybutan. W teście niekontrolow anej syntezy D N A w jądrach m yszy stw ierdzono efek t tylko p o ekspozycji na 1,2,3,4-diepoksybutan (1). W yniki tych badań p rzedstaw ion e były podczas K ongresu E u rop ean E nvironm ental S ociety w R zy m ie ( 3 - 6 w rześnia 1996). Pobyt autorki na K on gresie sfinansow any był rów nież przez R oyal Society. P od czas pobytu na U niw ersytecie w Padw ie autorka brała u dział w ba daniach dotyczących indukcji i p och od zen ia m ikrojąder w sperm atydach myszy szczepu ( 1 0 2 /E lx C 3 H /E lJ F l) p o 5-dniow ej inhalacji butadienu (6 god zin d zien n ie) lub je d n o razowej iniekcji 1,2,3,4-diepoksybutanu. Stw ierd zon o w ystęp ow an ie m ikrojąder w sper m atydach 14 dni p o zak oń czeniu ekspozycji na butadien oraz zarów no w 2, jak i 16 dniu p o p odaniu diepoksybutanu. Po ekspozycji na butadien stw ierdzono 15% m ikro jąder p och odzących z całych chrom osom ów , p odczas gdy po działaniu diepoksybutanu było ich dwa razy w ięcej [8]. W yniki tych badań były p rezen tow an e p odczas m ięd zy n arod ow ego sem inarium „Biom arkers in m onitoring o f occu p ation al and en viron m en tal exp osu re to organic gen o to x ic su bstan ces” w U stroniu ( 2 3 -2 4 października 1997). W B IB R A T oxicology International prow adzono także badania m odu lującego efe k tu flaw on oid ów (sylim aryna, myrycetyna, kwercetyna, kam ferol, rutyna, rutynozyd k am ferolu ) na u szk odzen ia indukow ane przez m utageny zaw arte w żyw ności (3-am ino-l-m e ty lo-5H -p irym id ililo-(4,3-b )-in d ol (Trp), 2 -a m in o-l-m etylo-6-fen yl-im ad
112
PIŚMIENNICTWO
1. Anderson D., Dobrzyńska M.M., Jackson L.I., Yu T.-W., Brinkworth M.H.: Somatic and germ cells effects in rats and mice after treatment with 1,3-butadiene and its metabolites, 1,2-epoxybutene and 1,2,3,4-diepoxybutane. Mutat. Res., 1997, 391, 233.
2. Anderson D., Dobrzyńska M.M., Basaran N., Basaran A., Yu T.-W.: Flavonoids modulate Comet assay responses to food mutagens in human lymphocytes and sperm. Mutat. Res., 1997, w druku.
3. Anderson D., Basaran N., Dobrzyńska M.M., Basaran A A ., Yu T.-W.\ Modulating effects of flavonoids on food mutagens in human blood and sperm samples in Comet assay. Teratogen. Carcinogen. Mutagen., 1997, 17, 45.
4. Anderson D., Dobrzyńska M.M., Yu T.-W.: Modulating effects of silymarin and myricetin on food mutagens and doxorubicin in assays with different genetic endpoints. J. Environ. Path. Toxicol. Oncol., 1997, 16, 313.
5. Anderson D., Dobrzyńska M.M., Basaran N.: Effect of various genotoxins and reproductive toxins in human lymphocytes and sperm in the Comet assay. Teratogen. Carcinogen. Mutagen., 1997, 17, 29.
6. Anderson D., Dobrzyńska Af.M, Yu T.-W., Gandini L., Cordelli E., Spano М.: DNA intergrity in human sperm. Teratogen. Carcinogen. Mutagen., 1997, w druku.
7. Anderson D., Yu T.-W., Dobrzyńska M.M., Ribas G., Marcos R.: The effects in Comet assay storage conditions on human blood. Teratogen. Carcinogen. Mutagen., 1997, w druku.
8. Tommasi A.M., de Conti S., Dobrzyńska M.M., Russo A .: Evaluation and characterization of micronuclei in early spermatids of mice exposed to 1,3-butadiene. Mutat. Res., 1997, w druku.
