Dr hab. inz. B arbara Tora, prof. A G H
7 V * L V * ' .< * A
Gk-Kraków, 12.03.2013 r.
R ecenzja rozpraw y doktorskiej pana M ichała M azurka
pt: O pracow anie m etody budow y system u cen gw arantujących opłacalność w zbogacania energetycznego w ęgla kam iennego.
1. Tem atyka rozpraw y
Przedstaw iona do recenzji rozpraw a dotyczy metodyki ustalania cen w ęgla kam iennego energetycznego. O becnie stosow ane cenniki w ęgla b azują na w artości opalowej oraz w pewnym zakresie na zaw artości siarki. O cena w pływ u zaw artości popiołu i siarki na koszty uzyskania energii elektrycznej je st w pisuje się w program czystych technologii węglowych. Czyste technologie w ęglow e (CTW ) są to technologie zaprojektow ane w celu popraw y
skuteczności wydobycia, przeróbki, przetw arzania oraz utylizacji węgla i zwiększenia akceptow alności tych pro cesó w z pu n ktu widzenia wpływu na środow isko naturalne, (cyt.
za: w w w .gig.eu). T erm in „czyste technologie w ęglow e” odnosi się do „całego łańcucha w ęglow ego” od w ydobycia w ęgla do utylizacji pozostałości jego w ykorzystania. Zawartość popiołu i siarki w w ęglu energetycznym pow oduje duże, niekorzystne, oddziaływ anie na środowisko w procesie spalania (obniżenie efektywności energetycznej, em isja popiołu do atmosfery).
A utor zaproponow ał n o w ą form ułę sprzedaży w ęgla kam iennego zaw ierającą dw a w skaźniki energetyczne; popiołu i siarki. W skaźniki są wyrażone jako iloraz zaw artości popiołu (lub siarki) do w artości opałow ej. Zaproponow ane form uły sprzedaży A utor w ykorzystał do wyliczenia cen w ęgla dla różnych kopalń (w rozpraw ie zostały przedstaw ione wyniki dla 4 kopalń), ich porów nanie do cen obliczonych na postaw ie stosow anych dotychczasow o formuł (B laschke’go, R upika, GJ) pozw oliło na obliczenie w spółczynników krzyw ych wartości produkcji i określenie opłacalności w zbogacania. Podstaw ow ym osiągnięciem A utora jest zaproponow anie form uły sprzedaży, w edług której w zbogacanie w ęgla je st procesem opłacalnym . O pracow anym system cen pozw ala w yznaczyć przedziały opłacalnoci w ęgla zarów no dla krzyw ej w zbogacalności (teoretyczne) ja k i dla krzywej w zbogacania (dla w yników przem ysłow ych).
K rótka charakterystyka pracy
R ozpraw a składa się z 10 rozdziałów , zaw artych na 121 stronach tekstu oraz dwu załączników przedstaw ionych na kolejnych 48 stronach. Układ pracy je st logiczny, Autor przedstaw ia kolejno opis param etrów w pływ ających na w artość uży tk o w ą węgla, dokonuje analizy zm ian jakościow ych podczas w zbogacania węgla, następnie przedstaw ia systemy cen węgla energetycznego stosow ane w Polsce od 1990 r i na ich podstaw ie przeprow adza analizę opłacalności w zbogacania węgla. W yliczenia oparł A utor na danych rzeczywistych uzyskanych dla czterech kopalń. W zw iązku, z tym, że jako dane w yjściow e A utor przyjął dane dla krzyw ych w zbogacalności (analiza granulonretryczna i densym etryczna w ęgla surowego) do przeliczenia dla krzyw ych w zbogacenia przyjął rozproszenie praw dopodobne , zakładając jego w artości na ośm iu poziom ach od 0,04 do 0,32. W kolejnych rozdziałach A utor przedstaw ił w yniki w yliczenia cen w ęgla, które następnie w ykorzystał do obliczeń krzyw ych w artości produkcji.
M etodyka zastosow ana w pracy je st poprawna, obejm uje w yliczenia krzywych w zbogacalności dla w ęgla z czterech kopalń, w yliczenie krzyw ych w zbogacania na podstawie krzyw ych w zbogaca lności i rozproszenia praw dopodobnego, w yliczenia cen w ęgla dla różnych form uł sprzedaży oraz krzyw ych w artości produkcji. U zyskane wyniki przedstaw iono w tabelach i na w ykresach, mimo że przedstaw ienie danych na dwa sposoby m ożna uw ażać za pow tórzenie, prezentacja w yników je st ja sn a i klarow na.
Podsum ow anie
A utor przyjął i udow odnił tezę, że m ożliw e je st zbudow anie system u cen w ęgla kam iennego zapew niającego opłacalność w zbogacania.
A utor zaproponow ał oryginalną, formułę sprzedaży dla w ęgla energetycznego. Formuła oparta je st na cenie w ęgla bazow ego (norm atyw nego) zm odyfikowanej o wskaźnik energetyczny zaw artości popiołu w w ęglu oraz w skaźnik energetyczny zaw artości siarki w węglu. K oncepcja now ego system u cen oparta je st na w artości użytkowej węgla, która jest określona przez w skaźniki energetyczne czyli ilość popiołu (lub siarki) na jednostkę energii.
Bazując na opracow anej form ule sprzedaży A utor przeprow adził analizę opłacalności w zbogacania w ęgla stosując cztery form uły sprzedaży: zaproponow aną przez siebie, formułę GJ, form uły W. B laschke’go i E. Rupika.
Zapytania i uwagi
1. W form ule sprzedaży w ęgla A utor zaproponow ał w skaźniki energetyczne zawartości popiołu i siarki w w ęglu w yrażone w jednostkach [g/lOOOkcal] - dlaczego nie w
[g/GJ], zw łaszcza, że w energetyce pow szechnie używ a się jednostek energii [J],
2. Do obliczania param etrów krzyw ych w zbogacania na podstaw ie krzywych w zbogacalnoći A uto przyjął rozproszenie praw dopodobne. Proszę o uzasadnienie, takiego wyboru.
3. W przeglądzie literatury A utor zam ieścił w yłącznie publikacje polskie. Zrozum iałe, m oże to być w obec przeznaczenia form uły sprzedaży dla w ęgla sprzedaw anego przez polskie kopalnie, polskim odbiorcom . W obec globalizacji rynku (im port i eksport w ęgla) ciekaw e byłoby przedstaw ienia na jakich założeniach oparte są formuły sprzedaży w ęgla na rynkach światowych.
4. Form uła sprzedaży zaproponow ana w rozpraw ie przeznaczona je st dla w ęgla kam iennego energetycznego - czy A utor w idzi m ożliw ość zastosow ania jej dla węgla koksow ego i w ęgla o niskiej w artości opałowej.
Ocena końcowa
Stwierdzam, ze rozpraw a doktorska odpow iada w arunkom określonym w art. 13 ustęp 1 Ustawy z dnia 14 m arca 2003 o stopniach naukow ych i tytule naukow ym (Dz.U. N r 65, poz.595 ze zm. w Dz.U. z 2005 r., nr 164, poz. 1365)
Stw ierdzam , że rozpraw a stanow i oryginalne rozw iązanie przez D oktoranta problem u naukowego.
R ozpraw a dotyczy dyscypliny naukowej górnictwo i geologia inżynierska i świadczy dostatecznie o ogólnej w iedzy teoretycznej w tej dziedzinie.
U znaję rozpraw ę d o k torską za w yróżniającą - uzasadnienie m erytoryczne:
A utor podjął w rozpraw ie niezw ykle w ażny problem ekonom iczny i ekologiczny jakim je st w prowadzenie takiej form uły sprzedażnej w ęgla kam iennego, której skutkiem będzie opłacalność usuw ania z w ęgla popiołu i siarki na etapie w zbogacania (przeróbki m echanicznej). Zgodnie z program em czystych technologii w ęglow ych przyjm uje się, że oczyszczanie w ęgla na etapie w zbogacania pow oduje m niejsze straty energetyczne w stosunku do usuw ania popiołu i siarki na etapie produkcji energii. Z aproponow ana form uła cenow a została w ykorzystana do obliczenia krzyw ych produkcji i ich wnikliwej analizy. Uzyskane w yniki stanow ią oryginalny dorobek Autora.
