Zaburzenia mikroflory jelitowej – schorzenia u ludzi

© Evereth Publishing, 2017

IRENA CHOROSZYKRÓL

ZABURZENIA MIKROFLORY JELITOWEJ  SCHORZENIA U LUDZI

DISORDERS OF THE INTESTINAL FLORA  DISEASES IN HUMANS

Zakład Nauk Podstawowych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

} MAGDALENA FREJMĄDRZAK

Zakład Nauk Podstawowych, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, ul. Chałubińskiego 4, 50-368 Wrocław, Tel.: 71 784 13 06, Fax: 71 784 00 76, e-mail: magdalena.frej-madrzak @umed.wroc.pl Wpłynęło: 17.11.2017 Zaakceptowano: 20.12.2017 DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2017069

STRESZCZENIE: Mikroflora jelitowa odgrywa istotną rolę w zdrowiu człowieka – jest złożonym ekosystemem pełniącym wiele różnorodnych i  istotnych funkcji w  celu prawidłowego funk-cjonowania organizmu. Ze względu na kluczowe funkcje mikrobiomu, wczesne zmiany w skła-dzie mikrobioty jelitowej mają następstwa zdrowotne. W niniejszej pracy zaprezentowano naj-ważniejsze funkcje mikroflory jelitowej: tworzenie bariery immunologicznej, udział w  proce-sach trawiennych oraz wpływ na choroby cywilizacyjne i funkcję immunologiczną w organi-zmie. Przedstawiono obraz chorób wynikających z zaburzenia mikrobioty, takich jak: zespół jeli-ta nadwrażliwego, zespół rozrostu bakteryjnego, rzekomobłoniaste zapalenie jelit oraz nieswo-iste zapalne choroby jelit. Zwrócono uwagę na etiopatogenezę, patomechanizm i objawy kli-niczne. Podkreślono znaczenie prawidłowego stylu życia i dbania o mikrobiom jako czynnika przyczyniającego się do utrzymania prawidłowej mikroflory – np. poprzez stosowanie zróżni-cowanej diety (probiotyki, produkty fermentacji mlekowej) i probiotyków – co ma zasadniczy wpływ na kształtowanie nie tylko lokalnej, lecz także systemowej odpowiedzi immunologicz-nej, a tym samym może być traktowane jako profilaktyka chorób spowodowanych zaburzenia-mi zaburzenia-mikrobiomu.

SŁOWA KLUCZOWE: dysbioza, mikroflora jelitowa

ABSTRACT: Gut microbiota is a complex ecosystem that performs many important functions in the human body. The authors of this paper described the main functions of gut microbiota: how it forms the immunological barrier, its participation in the digestion processes and its effect on the immune system. Moreover, the authors discussed the role of probiotics and prebiotics in the proper functioning of gut microbiota as well as food ingredients which are their natural sources. Furthermore, the authors described the general presentation of diseases resulting from gut mi-crobiota dysbiosis such as: irritable bowel syndrome, intestinal bacterial overgrowth, pseudo-membranous colitis and inflammatory bowel disease. Attention was also drawn to the patho-genesis, pathomechanism, clinical symptoms and the possible methods of treatment. The im-portance of an appropriate lifestyle as a factor contributing to the maintenance of healthy gut microbiota and basic element of prevention has been emphasized.

KEY WORDS: dysbiosis, gut microbiota

WSTĘP

2EHFQLH REVHUZXMH VLĊ URVQąF\ ZVNDĨQLN ]DSDGDOQR-ĞFL QD FKRURE\ F\ZLOL]DF\MQH QDU]ąGRZH L RJyOQRXVWUR-MRZH 1DMF]ĊĞFLHM QDOHĪą GR QLFK RW\áRĞü FXNU]\FD G]LH-FLĊFD DVWPD QDGFLĞQLHQLH WĊWQLF]H L QLHZ\GROQRĞü VHUFD

UyĪQHJR URG]DMX DOHUJLH Z W\P SRNDUPRZH UHÀXNV ĪR- áąGNRZRSU]Há\NRZ\QRZRWZRU\RUD]UyĪQHJRURG]DMX]D- EXU]HQLDĪRáąGNRZRMHOLWRZH>@&]ĊVWRWOLZRĞüW\FKVFKR- U]HĔ]ZLą]DQD]RVáDELHQLHPRGSRUQRĞFLQDWXUDOQHMLQDE\- WHMZVND]XMHQD]QDF]QHXSRĞOHG]HQLHOXEQDGPLHUQąQLH-ZáDĞFLZą DNW\ZQRĞü IXQNFML LPPXQRORJLF]QHM RUJDQL]PX

438 © Evereth Publishing, 2017

RUD]SURZDG]LGRZ]URVWXF]ĊVWRĞFLZ\VWĊSRZDQLDFKRUyE ]DSDOQ\FKWDNLFKMDNQLHVZRLVWHFKRURE\]DSDOQHMHOLWDQJ LQÀDPPDWRU\ERZHOGLVHDVHV±,%',%'WRJUXSDQLHXOH-F]DOQ\FKVFKRU]HĔDXWRDJUHV\ZQ\FKXNáDGXSRNDUPRZHJR NWyU\FK HWLRORJLD Z\PDJD JáĊEV]HJR Z\WáXPDF]HQLD 1D- OHĪąGRQLFKFKRURED/HĞQLRZVNLHJR&URKQDZU]RG]LHMą-FH ]DSDOHQLH MHOLWD JUXEHJR NZDVRFKáRQQH ]DSDOHQLH MHOLW QLHGRNUZLHQQH]DSDOHQLHMHOLWDJUXEHJRF]\FKRURED%HKoH- WD>@2EHFQLH]QDF]QLHF]ĊĞFLHM]DXZDĪDVLĊ]ZLą]HNSR-PLĊG]\ Z\VWĊSRZDQLHP UyĪQ\FK MHGQRVWHN FKRURERZ\FK D]DEXU]HQLDPLPLNURELRPXMHOLWRZHJRF]\OLNRPSOHWXJH-QRPyZ W\FK GUREQRXVWURMyZ : EDGDQLDFK Z\ND]DQR ĪH VNáDG PLNURÀRU\ MHOLWRZHM RVyE FLHUSLąF\FK QD UyĪQRURG-QH VFKRU]HQLD ]QDF]QLH RGELHJD RG PLNURÀRU\ RVyE ]GUR- Z\FK±MHVWWRG\VELR]DMHOLWRZDRGSRZLDGDMąFDZPQLHM- V]\POXEZLĊNV]\PVWRSQLX]DSRZVWDQLHRNUHĞORQHJRVFKR-U]HQLD'R LVWRWQ\FKSU]\F]\QG\VELR]\QDOHĪ\DQW\ELRW\- NRWHUDSLD.DĪG\RUJDQL]POXG]NL]DZLHUDPLOLRQ\GUREQR-XVWURMyZNWyUHZRGSRZLHGQLFKSURSRUFMDFKLZáDĞFLZ\P VNáDG]LHVSHáQLDMąV]HUHJSRĪąGDQ\FKIXQNFML2SUyF]WHJR ĪHPDMąZSá\ZQDSUDZLGáRZ\SU]HELHJZDĪQ\FKSURFHVyZ WRQDMLVWRWQLHMV]DLFKURODRGQRVLVLĊGRSUDZLGáRZHJRIXQN-FMRQRZDQLD XNáDGX LPPXQRORJLF]QHJR L VNXWHF]QHM ZDONL ]FKRUREDPLDSRQDGWRQLHSR]RVWDMHEH]ZSá\ZXQDHPR-FMH]DFKRZDQLHL]GURZLHSV\FKLF]QHF]áRZLHND>@ &HOHPQLQLHMV]HMSUDF\E\áRRPyZLHQLHVNáDGXRUD]QDM-ZDĪQLHMV]\FKIXQNFMLPLNURÀRU\MHOLWRZHMMDNRSURGXFHQWD LVWRWQ\FKVXEVWDQFMLGODRUJDQL]PXF]áRZLHNDRUD]F]\QQLND ELRUąFHJRXG]LDáZZDOFH]LQIHNFMDPL0LDáRWRQDFHOXZ\-MDĞQLHQLHLVWRW\SUDZLGáRZHJRIXQNFMRQRZDQLDPLNURELRW\ RGSRZLHG]LDOQHM ]D XWU]\PDQLH ]GURZLD RUJDQL]PX RUD] Z\ND]DQLHĪH]PLDQ\ZMHMVNáDG]LHQDMF]ĊĞFLHMGRSURZD-G]DMąGRSRZVWDQLDUyĪQRURGQ\FKVFKRU]HĔ:SDWRJHQH]LH ]DEXU]HĔUyZQRZDJLPLNURÀRU\EDNWHU\MQHMLVWRWQąUROĊRG-JU\ZDMąF]\QQLNLJHQHW\F]QHĞURGRZLVNRZHLGLHWHW\F]QH

SKŁAD MIKROFLORY JELITOWEJ

0LNURÀRUDMHOLWRZD]ZDQDPLNURELRPHPF]áRZLHNDWR EDUG]R ]UyĪQLFRZDQ\ L ]áRĪRQ\ NRPSOHNV SHáQLąF\ ZLHOH LVWRWQ\FKIXQNFMLGODSUDZLGáRZHJRIXQNFMRQRZDQLDRUJD- QL]PX.RU]\VWQHLQLHNRU]\VWQHHIHNW\G]LDáDOQRĞFLSRĪą-GDQHMRUD]SDWRORJLF]QHMÀRU\ZSá\ZDMąQDVWDQOXG]NLHJR ]GURZLDRUD]SUDFĊPy]JX>@%DNWHULHMHOLWRZHZ\WZDU]D-Mą VXEVWDQFMH QS JDQJOLR]\G\ QLH]EĊGQH GR ZáDĞFLZHJR IXQNFMRQRZDQLDPy]JXDWDNĪHDQJPROHFXODUPLPLFU\ F]\OLVNáDGQLNLPLNURELRPXSRGREQHGRQHXURSHSW\GyZUH- JXOXMąF\FKZLHOHIXQNFMLQSQDVWUyMGHSUHVMH>@']LDáD- QLHMHOLWRZHJRXNáDGXQHUZRZHJRRGE\ZDVLĊSR]DĞZLDGR-PRĞFLąF]áRZLHND-HGQDNQDOHĪąFHGRMHOLWRZHJRV\VWHPX QHUZRZHJRQHXURQ\SR]RVWDMąZV\VWHPDW\F]Q\PNRQWDN-FLH ] PLNURELRPHP MHOLWRZ\P 1DOHĪ\ UyZQLHĪ SDPLĊWDü

ĪH MHOLWRZH QHXURQ\ SRáąF]RQH Vą ] Py]JLHP ]D SRPRFą QHUZXEáĊGQHJR6W\PXODFMDQHUZXEáĊGQHJRMHVWVWRVRZD- QDZWHUDSLLSDGDF]NLF]\OHNRRSRUQHMGHSUHVML>@3RUyZ-QXMąF VNáDG PLNURÀRU\ RVyE ]GURZ\FK ] PLNURÀRUą RVyE FLHUSLąF\FK QD UyĪQH VFKRU]HQLD Z GUXJLHM JUXSLH PRĪQD ]DXZDĪ\üSU]HZDJĊEDNWHULLSDWRJHQQ\FKNWyUH±]DVLHGOD- MąFSU]HZyGSRNDUPRZ\±SU]\F]\QLDMąVLĊGRV]HUHJXQLH-NRU]\VWQ\FK ]PLDQ ZHZQąWU] RUJDQL]PX D WDNĪH GR OLF]-Q\FKREMDZyZNOLQLF]Q\FK-HGQDNĪHVNáDGPLNURELRW\MHVW RVREQLF]\LZSá\ZDQDQLHJRZLHOHF]\QQLNyZPLĊG]\LQ-Q\PLGHPRJUD¿F]QH]ZLą]DQH]PLHMVFHP]DPLHV]NDQLD ]HZQĊWU]QH]ZLą]DQH]HVW\OHPĪ\FLDDWDNĪH]HVSRVREHP Ī\ZLHQLD>@:VNáDGSUDZLGáRZHMÀRU\MHOLWRZHMF]áRZLH-NDZFKRG]LNLONDVHWJDWXQNyZGUREQRXVWURMyZ]DOLF]DQ\FK GR URG]DMyZ Bacteroides Firmicutes Proteobacteria Acti-nobacteria Fusobacterium Methanobacteria F]\ Verruco-microbia=ZLĊNV]RQ\VWRVXQHNNRORQLLFirmicutesGR Bac-teroidetes )%PRĪHE\üZ\NáDGQLNLHPUyZQRZDJL¿]MR- ORJLF]QHMPLNURELRW\SU]HZRGXSRNDUPRZHJR>@1DMOLF]-QLHM]DVLHGORQHRGFLQNLSU]HZRGXSRNDUPRZHJR]GURZHJR F]áRZLHNDWRRNUĊĪQLFDLMHOLWRĞOHSH]ZDQHNąWQLFąJG]LH QDMLQWHQV\ZQLHM ]DFKRG]ą SURFHV\ IHUPHQWDF\MQH : W\FK REV]DUDFKGRPLQXMąEDNWHULH]URG]DMXEnterococcusLac-tobacillus Bacteroides Bifidobacterium Clostridium RUD] SDáHF]NL ] URG]LQ\ Enterobacteriaceae =QDF]QLHM VáDELHM VNRORQL]RZDQD MHVW GZXQDVWQLFD >@ :\URVWHN UREDF]NR-Z\VWDQRZLXZ\SXNOHQLHMHOLWDJUXEHJRLUH]HUZXDUEDNWHULL WDNLFKMDNEscherichia coliPseudomonas aeruginosaBac-teroides fragilis F]\ Peptostreptococcus VSS SRQDGWR VSHá-QLDLVWRWQąUROĊZRGSRZLHG]LKXPRUDOQHMLZSá\ZDQDVNáDG LORĞFLRZ\RUD]MDNRĞFLRZ\PLNURELRPXMHOLWRZHJR

0LNURÀRUĊMHOLWRZąPRĪQDSRG]LHOLüQDWU]\SRGJUXS\ NRU]\VWQDSRWHQFMDOQLHV]NRGOLZDLEH]Z]JOĊGQLHV]NRGOL- ZD:VNáDGSLHUZV]HMJUXS\ZFKRG]ąZV]\VWNLHGUREQR-XVWURMH PDMąFH NRU]\VWQ\ ZSá\Z QD RUJDQL]P F]áRZLHND F]\OL KDPXMąFH WZRU]HQLH VLĊ ÀRU\ V]NRGOLZHM RUD] PDMą-FHRFKURQQHG]LDáDQLHQDRUJDQL]P1DOHĪąGRQLFKPLĊG]\ LQQ\PLBifidobacteriumVSSLLactobacillusVSS'RJUXS\ GUXJLHMZáąF]DVLĊEDNWHULHNWyUHVZRMąV]NRGOLZRĞüZ\ND- ]XMąZPRPHQFLH]DFKZLDQLDUyZQRZDJLELRORJLF]QHMSD-QXMąFHMZSU]HZRG]LHSRNDUPRZ\PEscherichia coliEnte-rococcusVSSBacteroidesVSS Eubacterium VSS1DWRPLDVW WU]HFLDJUXSDWRPLNURRUJDQL]P\EĊGąFHSU]HV]NRGąZQRU- PDOQ\PIXQNFMRQRZDQLXSU]HZRGXSRNDUPRZHJRF]áRZLH-NDZ\WZDU]DMąFHV]HUHJWRNV\F]Q\FKGODQLHJR]ZLą]NyZ JD]yZRUD]VXEVWDQFMLNDQFHURJHQQ\FK1DOHĪąGRQLFK Ve-illonellaVSSStaphylococcusVSSClostridiumVSS>@

'R PRPHQWX QDURG]LQ SU]HZyG SRNDUPRZ\ F]áRZLH-NDMHVWMDáRZ\'RSLHURSRGF]DVSRURGX]RVWDMH]DVLHGORQ\ SU]H]UyĪQHJRURG]DMXEDNWHULHZGXĪHMOLF]ELHVąWRSDáHF]-NLEscherichia coli6NáDGSLHUZRWQHMPLNURÀRU\MHVWX]DOHĪ-QLRQ\RGURG]DMXSRURGX-HĞOLMHVWRQQDWXUDOQ\SU]HZyG SRNDUPRZ\ QRZRURGND ]DVLHGODMą JáyZQLH EH]WOHQRZFH

439

© Evereth Publishing, 2017

SRFKRG]ąFH ] GUyJ URGQ\FK PDWNL QDWRPLDVW Z SU]\SDG-NX FHVDUVNLHJR FLĊFLD Z\VWĊSXMH GH¿F\W SRĪąGDQ\FK EDN-WHULLEH]WOHQRZ\FKDSRMDZLDMąVLĊGUREQRXVWURMHWOHQRZH Z]JOĊGQLH EH]WOHQRZH L VSRUXOXMąFH QD SU]\NáDG Clostri- diumVSS:FLąJXSLHUZV]HJRW\JRGQLDSRSRURG]LHSU]H- ZyGSRNDUPRZ\QRZRURGNyZ]DVLHGODMąEDNWHULHEH]WOHQR-ZH]URG]DMXLactobacillus i BifidobacteriumFRMHVW]ZLą-]DQH JáyZQLH ] QDWXUDOQ\P VSRVREHP NDUPLHQLD > @ 3U]HZDĪDMąF\PLEDNWHULDPLZW\PRNUHVLHVąStaphylococ-cus aureus i Staphylococ3U]HZDĪDMąF\PLEDNWHULDPLZW\PRNUHVLHVąStaphylococ-cus epidermidisEnterococ3U]HZDĪDMąF\PLEDNWHULDPLZW\PRNUHVLHVąStaphylococ-cus faeca-lis i Enterococcus faeciumEscherichia coliKlebsiella aeroge-nesGEnterobacter aerogenesProteus mirabilisEnterobac-ter cloacaeSerratiaVSSNWyUDQLHZ\VWĊSXMHZSU]HZRG]LH SRNDUPRZ\P GRURVá\FK OXG]L Pseudomonas aeruginosa. :SLHUZV]\PLGUXJLPGQLXĪ\FLDG]LHFNDMHJRPLNURÀR-UĊMHOLWRZą]DVLHGODClostridium perfringens:WUDNFLHUR]-ZRMX RVREQLF]HJR ]PLHQLD VLĊ VNáDG PLNURELRPX FR MHVW XZDUXQNRZDQH VSRVREHP NDUPLHQLD QRZRURGND RUD] ĞUR- GRZLVNLHPZNWyU\PĪ\MH=FDáąSHZQRĞFLąXG]LHFLNDU-PLRQ\FKPOHNLHPNRELHF\PSU]HZyGSRNDUPRZ\]RVWDMH V]\EFLHMVNRORQL]RZDQ\]HZ]JOĊGXQDEDNWHULHSU]HGRVWD-MąFHVLĊ]HVNyU\LPOHNDPDWNLDOHPLNURÀRUDMHVWXERĪV]D QLĪXG]LHFLNDUPLRQ\FKV]WXF]QLH)ORUĊWĊVWDQRZLąJáyZ-QLH GUREQRXVWURMH ] URG]DMyZ Streptococcus Micrococcus LactobacillusStaphylococcus Corynebacterium i Bifidobac- terium0LNURÀRUDEDNWHU\MQDG]LHFNDSU]HFKRG]LQDMZLĊN-V]H]PLDQ\ZFLąJXSLHUZV]\FKGZyFKODWĪ\FLD'RSLHUR SRRVLąJQLĊFLXWHJRZLHNXZZLĊNV]\PVWRSQLXSU]\SRPL-QDEDUG]LHMXVWDELOL]RZDQąÀRUĊRVyEGRURVá\FK>@.RQLHF RNUHVX SRNZLWDQLD WR F]DV Z NWyU\P VNáDG PLNURELRPX RVLąJDSHZQąVWDELOQRĞüLSU]HZDĪDMąZQLPEDNWHULH]UR-G]DMXBacteroidesBifidobacteriumRUD]Clostridium leptum i Clostridium coccoides>@8OXG]LGRURVá\FKZSU]HZRG]LH SRNDUPRZ\P GRPLQXMą QDVWĊSXMąFH URG]DMH GUREQRXVWUR-MyZFirmicutesBacteroides Proteobacteria i Actinobacteria >@ 2VWDWQLH PRG\¿NDFMH Z VNáDG]LH PLNURÀRU\ MHOLWRZHM PDMąPLHMVFHMXĪZZLHNXSRGHV]á\PNLHG\VWDMHVLĊRQD XERĪV]DZPLNURRUJDQL]P\]URG]DMXLactobacillusBifido- bacteriumRUD]BacteroidesQDWRPLDVWZ]UDVWDOLF]EDEDNWH-ULL]JDWXQNXE. coli. 1D]PLDQ\ZVNáDG]LHÀRU\PDMąZSá\ZF]\QQLNLĞURGR- ZLVNRZHF]\OL]ZLą]DQH]PLHMVFHP]DPLHV]NDQLDLVSRVR- EHPRGĪ\ZDQLDDWDNĪHF]\QQLNLJHQHW\F]QH2VRE\PLHV]- NDMąFHQDUyĪQ\FKNRQW\QHQWDFKSRVLDGDMąPLNURELRWĊMHOL-WRZąRRGPLHQQ\PVNáDG]LHLSU]HZDĪQLHGRW\F]\WRUyĪQLF ZLORĞFLEDNWHULL]URG]DMXBacteroides3UDZGRSRGREQLHNR- UHOXMHWR]H]QDF]QLHUyĪQLąFąVLĊGLHWąRUD]SUHG\VSR]\FMD-PL JHQHW\F]Q\PL 3RUyZQXMąF VNáDG PLNURÀRU\ MHOLWRZHM UyĪQ\FKSRSXODFMLSRGNUHĞODVLĊ]QDF]HQLHGLHW\ZSá\ZD- MąFHM]QDF]ąFRQDURG]DMZ\VWĊSXMąF\FKZQLHMPLNURRUJD-QL]PyZ>@)ORUDEDNWHU\MQDRVRE\]GURZHMRGG]LDáXMHQD RUJDQL]PZRSDUFLXR]DVDGĊNRPHQVDOL]PXF]\OLF]HUSD-QLDNRU]\ĞFLSU]H]MHGHQRUJDQL]PEH]V]NRG\GODGUXJLHJR

: ZDUXQNDFK ]GURZLD OLF]HEQRĞü SRV]F]HJyOQ\FK JUXS GUREQRXVWURMyZMHVW]UyZQRZDĪRQDLG]LĊNLWHPXPRĪHSR- ]\W\ZQLHRGG]LDá\ZDüQDRUJDQL]PMHGQRF]HĞQLHVW\PXOX- MąFXNáDGRGSRUQRĞFLRZ\FKURQLąFJRSU]HGFKRUREDPL=D-OHĪQRĞüSRPLĊG]\PLNURÀRUąEDNWHU\MQąMHOLWDQDVLOHQLHP RGSRZLHG]LLPPXQRORJLF]QHMPRĪHPLHü]QDF]HQLHZWHUD-SLLZLHOXFKRUyEQSXNáDGXRGGHFKRZHJR

5yĪQRURGQRĞü EDNWHULL Z SU]HZRG]LH SRNDUPRZ\P XPRĪOLZLDDGDSWDFMĊGR]PLHQLDMąF\FKVLĊZDUXQNyZĞUR-GRZLVNDDWDNĪHV]\ENLZ]URVWLVWDELOQH]DVLHGOHQLHMHOLWD G]LĊNLF]HPXQLHPRJąRQH]RVWDüZáDWZ\VSRVyEXVXQLĊ-WH]RUJDQL]PX>@

FUNKCJE FLORY JELITOWEJ CZŁOWIEKA

0LNURÀRUD MHOLWRZD SHáQL ZLHOH ]QDF]ąF\FK IXQNFML GOD RUJDQL]PXF]áRZLHND1LHW\ONRZSá\ZDQDXVXZDQLHV]NR- GOLZ\FKGODQLHJREDNWHULLOHF]WDNĪH±RGG]LDáXMąFEH]SR- ĞUHGQLRQDEáRQĊĞOX]RZąMHOLWD±SU]\F]\QLDVLĊGRSRGQLH- VLHQLDVSUDZQRĞFLXNáDGXLPPXQRORJLF]QHJRLVW\PXORZD- QLDSURFHVyZPHWDEROLF]Q\FKRUD]Ī\ZLHQLRZ\FK3RQDG-WR PD RJURPQ\ ZSá\Z QD SHU\VWDOW\NĊ L WRNV\NRORJLĊ MH- OLW>@,VWRWQąUROąPLNURELRPXMHVWXG]LDáZIXQNFMRQRZD- QLXXNáDGXRGSRUQRĞFLRZHJRF]áRZLHND:PRPHQFLHQD- URG]LQNRQWDNWQRZRURGND]GURJDPLURGQ\PLPDWNLLĞUR- GRZLVNLHP]HZQĊWU]Q\PSU]\F]\QLDVLĊGRDNW\ZDFMLEáR-Q\ ĞOX]RZHM ZURG]RQHJR XNáDGX RGSRUQRĞFLRZHJR SR-SU]H]VW\F]QRĞü]LPPXQRVW\PXOXMąF\PLGUREQRXVWURMDPL >@ 2G SRF]ąWNX Ī\FLD EáRQD ĞOX]RZD MHVW SRZLHU]FKQLą NRQWDNWRZąZQĊWU]DRUJDQL]PX]F]\QQLNDPL]HZQĊWU]Q\- PLWDNLPLMDNEDNWHULHZLUXV\JU]\E\WRNV\Q\RUD]QLH-VWUDZLRQHUHV]WNLSRĪ\ZLHQLD>@']LĊNL]DVLHGOHQLXMHOLWD JUXEHJR SU]H] SRĪąGDQH EDNWHULH QDEáRQHN MHOLWRZ\ SU]H-NV]WDáFDVLĊZEDUG]RXV\VWHPDW\]RZDQąEDULHUĊRFKURQQą NWyUD]NROHLVW\PXOXMHNRPyUNLRGSRUQRĞFLRZHGRSURGXN-FMLĞOX]XLV\QWH]\ELDáHNG]LDáDMąF\FKSU]HFLZEDNWHU\MQLH FR SU]\F]\QLD VLĊ GR XVXQLĊFLD OXE ]DKDPRZDQLD Z]URVWX QLHSRĪąGDQ\FK GUREQRXVWURMyZ >@ *áyZQ\P V\VWHPHP REURQQ\PZMHOLFLHJUXE\PMHVW*$/7DQJJXWDVVRFLDWHG O\PSKRLGWLVVXHF]\OLVZRLVW\XNáDGLPPXQRORJLF]Q\MH- OLWD]EXGRZDQ\]NRPSOHNVyZNRPyUNRZ\FK-HJR]DGD- QLHPMHVWZ\WZDU]DQLHSU]HFLZFLDá,J$NWyUHVąRGSRZLH- G]LDOQH]DKDPRZDQLHQDSá\ZXDQW\JHQyZGRZQĊWU]DRU-JDQL]PX -HGQDNĪH G]LDáDQLH ,J$ MHVW RGSRZLHGQLR ZVSR-PDJDQH SU]H] SRáąF]HQLH ] IUDJPHQWHP VZRLVWHJR UHFHS-WRUD VNáDGQLNLHP VHNUHF\MQ\P NWyU\ FKURQL SU]HFLZFLDáR SU]HG VWUDZLHQLHP SU]H] SURWHD]\ Z MHOLFLH7DN XWZRU]R- Q\NRPSOHNVV,J$VHNUHF\MQ\,J$]DSHZQLDĞOX]yZFHMH- OLWDDQW\VHSW\F]QRĞüQHXWUDOL]XMHDQ\JHQ\ZLUXV\LWRNV\- Q\]DSRELHJDNRORQL]DFMLEDNWHULLZLUXVyZLJU]\EyZZMH-OLWDFKDWDNĪHRVáDELDDNW\ZQRĞüUXFKRZąOHXNRF\WyZ>@ 'ODWHJR WDN ZDĪQH MHVW XWU]\PDQLH KRPHRVWD]\ MHOLWRZHM

 © Evereth Publishing, 2017

F]\OLUyZQRZDJLPLĊG]\V\VWHPHP*$/7DRGSRZLHGQLR VNRORQL]RZDQą PLNURÀRUą MHOLWRZą &KDUDNWHU\]XMH VLĊ WR VW\PXORZDQLHP RGSRZLHGQLHM UHDNFML LPPXQRORJLF]QHM ZVWRVXQNXGREDNWHULLSDWRJHQQ\FKEH]RGSRZLHG]LSU]H- FLZNREDNWHULRPVZRLVW\P:FHOXSRGWU]\PDQLDWHJRED- ODQVXZDĪQHVąSUDZLGáRZDEXGRZDLDNW\ZQRĞüQDEáRQ- NDMHOLWRZHJRLGHQW\¿NDFMDRGSRZLHGQLFKEDNWHULLMDNRSD-WRJHQyZ RUD] VSUDZQRĞü V\VWHPyZ NLHUXMąF\FK RGSRZLH- G]LąLPPXQRORJLF]Qą:FHOXSUDZLGáRZHJRIXQNFMRQRZD-QLDEDULHU\LPPXQRORJLF]QHMPXVL]RVWDüVSHáQLRQ\FKNLOND ZDUXQNyZQLHSU]HSXV]F]DOQRĞüEáRQ\MHOLWRZHMNRQNXUHQ- FMDEDNWHULLURG]LP\FK]SDWRJHQQ\PLRVNáDGQLNLRGĪ\Z-F]H L SU]HVWU]HĔ Z MHOLFLH FR VSRZRGXMH XVXZDQLH QLHSR-ĪąGDQ\FKGUREQRXVWURMyZ]RUJDQL]PXV\QWH]D]ZLą]NyZ SU]HFLZGUREQRXVWURMRZ\FK RUD] VW\PXORZDQLH SURFHVyZ UHJHQHUDF\MQ\FK Z VWRVXQNX GR QDEáRQND MHOLW >@ 1LH-]Z\NOHLVWRWQąIXQNFMąPLNURELRPXMHVWWZRU]HQLHEDULHU\ PLNURELRORJLF]QHMZUD]]SU]HFLZFLDáDPL,J0Z\WZDU]D-Q\PLSU]H]OLPIRF\W\%]QDMGXMąFHVLĊZQDEáRQNXNWyUD PD]D]DGDQLHFKURQLüRUJDQL]PF]áRZLHNDSU]HGFKRURED-PL RUD] ]DVLHGODQLHP MHOLWD SU]H] SDWRJHQQH GUREQRXVWUR-MHWDNLHMDNSalmonellaVSSHJ]RJHQQHEscherichia coliMDN 2+ ShigellaVSS<HUVLQLDVSSClostridiumVSSRUD] JU]\E\]URG]DMXCandida0HFKDQL]PG]LDáDQLDEDULHU\PL-NURELRORJLF]QHMRSLHUDVLĊQD]DVDG]LHNRQNXUHQFMLZREHF EDNWHULLQLHSRĪąGDQ\FKZMHOLFLH.RQNXUHQFMDWDSROHJDQD OLF]Q\P]DVLHGOHQLXMHOLWDSU]H]PLNURRUJDQL]P\SRĪ\WHF]- QLHRGG]LDáXMąFHQDRUJDQL]PVHNUHFMLVXEVWDQFMLEDNWHULR- EyMF]\FKLEDNWHULRVWDW\F]Q\FKZVSyá]DZRGQLFWZLHRVXE- VWDQFMHQLH]EĊGQHGRĪ\FLDLUR]ZRMXGUREQRXVWURMyZDWDN-ĪH SURGXNFML NZDVX POHNRZHJR L RFWRZHJR FR SRZRGX-MHREQLĪHQLHSR]LRPXS+DWR]NROHLVWDQRZLQLHNRU]\VWQH ZDUXQNL GOD UR]ZRMX SRWHQFMDOQ\FK SDWRJHQyZ 8WU]\PD-QLH EDULHU\ PLNURELRORJLF]QHM ]DSHZQLDMą SU]HGH ZV]\VW-NLPEDNWHULH]URG]DMXBifidobacterium i Lactobacillus>@

0LNURELRP SHáQL IXQNFMĊ PHWDEROLF]Qą Z RUJDQL]PLH F]áRZLHND%LHU]HXG]LDáZSURFHVDFKWUDZLHQQ\FKUR]NáD- GDMąFQLHVWUDZLRQHUHV]WNLSRNDUPRZHRUD]]ZLą]NLQLHSU]\-VZDMDOQH SU]H] RUJDQL]P ± F]\OL VNURELĊ SHNW\Q\ OLJQL- Q\FHOXOR]ĊKHPLFHOXOR]\±GR]ZLą]NyZáDWZRSU]\VZD-MDOQ\FKWDNLFKMDNFXNU\SURVWHLNUyWNRáDĔFXFKRZHNZDV\ WáXV]F]RZHDQJVKRUWFKDLQIDWW\DFLGV±6&)$3RQDGWR EDNWHULHMHOLWRZHSRVLDGDMą]GROQRĞüPHWDEROL]RZDQLDĞOX- ]X]áXV]F]RQHJRQDEáRQNDHQ]\PyZELOLUXELQ\ĪyáFLFKR-OHVWHUROXNVHQRELRW\NyZOHNyZLVXEVWDQFMLUDNRWZyUF]\FK %DNWHULHPLNURÀRU\V\QWH]XMąZLWDPLQ\]JUXS\%JáyZ-QLH%_%_%₉%_ RUD]ZLWDPLQĊ.NZDVIROLRZ\LSDQWR-WHQRZ\>@3URFHV\IHUPHQWDF\MQH]DFKRG]ąFHZMHOLFLH JUXE\PSRZRGXMąX]\VNDQLHV]HUHJXSURGXNWyZNRĔFRZ\FK IHUPHQWDFMLNWyUH]QDF]ąFRZSá\ZDMąQDSUDZLGáRZ\PHWD-EROL]PRUJDQL]PXLSHáQLąZLHOHLVWRWQ\FKGODQLHJRIXQNFML 1DOHĪąGRQLFKSURGXNW\PHWDEROL]PXEDNWHULLLactobacillus VSSLBifidobacteriumVSS6ąRQHVXEVWUDWHPRGĪ\ZF]\P LHQHUJHW\F]Q\PGODEDNWHULL]DSHZQLDMąF\PLPZ]URVWRUD] UR]ZyM (QHUJLD X]\VNLZDQD ] IHUPHQWDFML QLHVWUDZLRQ\FK UHV]WHN SRĪ\ZLHQLD MHVW Z\NRU]\VW\ZDQD SU]H] NRORQRF\-W\ F]\OL NRPyUNL QDEáRQND MHOLWD JUXEHJR DOH WDNĪH SU]H] NRPyUNLZąWURE\LNRPyUNLPLĊĞQLRZH.RĔFRZHSURGXN- W\IHUPHQWDFMLSHáQLąQDG]yUQDGSUROLIHUDFMą]GROQRĞFLąQD- PQDĪDQLDL]UyĪQLFRZDQLHPNRPyUHNQDEáRQNDMHOLW.ROHM- QąIXQNFMąPLNURELRPXMHVWREQLĪDQLHSR]LRPXS+MHOLWRZH- JRZFHOXVWZRU]HQLDQLHNRU]\VWQ\FKZDUXQNyZGRUR]ZR- MXSDWRJHQyZ']LDáDQLHPHWDEROLF]QHNRĔFRZ\FKSURGXN-WyZ IHUPHQWDFML WR UyZQLHĪ XG]LDá Z SURFHVLH ZFKáDQLDQLD HOHNWUROLWyZ±WDNLFKMDNVyGSRWDVZDSĔPDJQH]LĪHOD- ]R±SRSU]H]]ZLĊNV]DQLHLFKZFKáDQLDQLD3RQDGWRNRĔFR- ZHSURGXNW\IHUPHQWDFMLUHJXOXMąPHWDEROL]PJOXNR]\LOL-SLGyZZSá\ZDMąFQDSU]HELHJJOXNRQHRJHQH]\OLSRJHQH]\ LPHWDEROL]PNZDVyZQXNOHLQRZ\FK>@

ZABURZENIA MIKROFLORY JELITOWEJ

 PRZYCZYNY

:Z\QLNXG]LDáDQLDUyĪQ\FKF]\QQLNyZHJ]RRUD]HQ-GRJHQQ\FK PRĪH GRMĞü GR ]DFKZLDQLD UyZQRZDJL PLNUR- ELRORJLF]QHMMHOLWLSRZVWDQLDWDN]ZDQHMÀRU\SDWRORJLF]-QHM =ZLą]DQH MHVW WR ]H ]PLDQą OLF]HEQRĞFL EDNWHULL LFK VNáDGXRUD]DNW\ZQRĞFL:WDNLHMV\WXDFML]DF]\QDMąSU]H-ZDĪDü GUREQRXVWURMH QLHSRĪąGDQH RUD] SRWHQFMDOQLH SDWR- JHQQHPDQLIHVWXMąFHVZRMHV]NRGOLZHG]LDáDQLHZPRPHQ- FLH]DEXU]HQLDKRPHRVWD]\F]\OLVWDáRĞFLSDUDPHWUyZZH-ZQĊWU]Q\FK 'R F]\QQLNyZ ZSá\ZDMąF\FK QD ]DEXU]HQLD PLNURELRPXQDOHĪąVWRVRZDQLHDQW\ELRW\NyZLLQKLELWRUyZ SRPS\SURWRQRZHMQLHZáDĞFLZDGLHWDSU]\MPRZDQLHXĪ\- ZHNGáXJRWUZDá\VWUHVSV\FKLF]Q\L¿]\F]Q\RUD]]DVLHGOD- QLHZMHOLFLHEDNWHULLSDWRJHQQ\FK=PLDQ\ZVNáDG]LHPL-NURÀRU\PRJąE\üSU]\F]\QąOLF]Q\FKVFKRU]HĔJáyZQLH FKRUyE SU]HZRGX SRNDUPRZHJR RW\áRĞFL QRZRWZRUyZ FKRUyESV\FKLF]Q\FKLQDGFLĞQLHQLDWĊWQLF]HJRRUD]QLHZ\- GROQRĞFLVHUFD>@.DĪGDVXEVWDQFMDZ\ZRáXMH]PLDQ\HSL- JHQRVRPDW\F]QHRUD]ZSá\ZDQDPDWHULDáJHQHW\F]Q\F]áR-ZLHNDSRZRGXMąFĪHSHZQHFKRURE\±WDNLHMDNRW\áRĞü FXNU]\FD QDGFLĞQLHQLH QLHVZRLVWH ]DSDOQH FKRURE\ MHOLW ±PRJąE\üG]LHG]LF]RQHMDNRSURFHVWUDQVPLVMLPLĊG]\SR-NROHQLRZHM 'áXJRWUZDáH VWRVRZDQLH DQW\ELRW\NyZ PRĪH ]PQLHMV]Dü QDWXUDOQą RGSRUQRĞü SU]HZRGX SRNDUPRZH-JRL]ZLĊNV]\üSRGDWQRĞüQDLQZD]MĊEDNWHULLSDWRJHQQ\FK >@'áXJRWUZDáDDQW\ELRW\NRWHUDSLDSU]\F]\QLDVLĊGRUR]-ZLQLĊFLD Z RUJDQL]PLH VWDQX SDWRORJLF]QHJR QD SU]\NáDG Z SU]\SDGNX GáXJLHJR SRGDZDQLD FHIDORVSRU\Q F]\ NOLQ-GDP\F\Q\PRJąZ\VWąSLüELHJXQNLSRDQW\ELRW\NRZHRUD] RVWUHJRUR]GĊFLHRNUĊĪQLF\VSRZRGRZDQHSU]H]EH]WOHQRZH ODVHF]NLC. difficile6WRVRZDQLHDQW\ELRW\NyZXQLHPRZOąW PRĪHSRZRGRZDü]PLDQ\ZVNáDG]LHPLNURÀRU\V]F]HJyO-QLH Z]JOĊGHP EDNWHULL ] URG]DMX Bifidobacterium NWyU\FK



© Evereth Publishing, 2017

OLF]EDVSDGQLHQDWRPLDVW]ZLĊNV]\VLĊLORĞüW\FK]URG]D-ju Clostridium FR PRĪH REMDZLDü VLĊ Z\VWąSLHQLHP DOHU-JLL RUD] ELHJXQHN :DĪQ\P F]\QQLNLHP ZSá\ZDMąF\P QD VWDQPLNURÀRU\MHOLWRZHMMHVWVSRVyERGĪ\ZLDQLDLVWRVRZD- QLHZ\VRNRSU]HWZRU]RQHMĪ\ZQRĞFL2VRE\EĊGąFHQDGLH- FLHUHGXNF\MQHM±RSDUWHMQDPDáHM]DZDUWRĞFLZĊJORZRGD-QyZD]ZLĊNV]RQHMLORĞFLELDáND±VąZZLĊNV]\PVWRSQLX QDUDĪRQHQD]PLDQ\ZVNáDG]LHLDNW\ZQRĞFLPLNURÀRU\MH-OLWDJUXEHJR,PPQLHMGRVWDUF]DQ\FKZĊJORZRGDQyZW\P PQLHM EDNWHULL SURGXNXMąF\FK NZDV PDVáRZ\ Roseburia VSSBifidobacteriumVSSLEubacterium recitaleD]ZLĊN- V]HQLHZGLHFLHSRGDĪ\ZĊJORZRGDQyZQDVLODV\QWH]ĊSR-ĪąGDQ\FK PLNURRUJDQL]PyZ Z MHOLFLH 1LHZáDĞFLZD GLH-WD SU]\F]\QLD VLĊ GR Z\VWąSLHQLD ]DSDOHQLD MHOLGLH-WD JUXEH-JRDOHUJLLQRZRWZRUyZMHOLWDJUXEHJRRUD]RW\áRĞFL>@ 6SRĪ\ZDQLH]E\WGXĪHMLORĞFLF]HUZRQHJRPLĊVDRUD]PLĊV ZĊG]RQ\FK L QLHZáDĞFLZLH JULOORZDQ\FK VSU]\MD GRVWDZD- QLXVLĊGRRUJDQL]PXZLĊNV]HMLORĞFLUDNRWZyUF]\FKQLWUR-]RDPLQ ]ZLĊNV]DMąF\FK U\]\NR UDND ĪRáąGND 'LHWD RE¿-WXMąFD Z WáXV]F]H JáyZQLH QDV\FRQH NZDV\ WáXV]F]RZH SU]\F]\QLDVLĊGRQDVLOHQLDGHJUDGDFMLLZ]URVWXZ\G]LHOD- QLDZROQ\FKNZDVyZWáXV]F]RZ\FK2VWDWQLHEDGDQLDZ\- ND]Dá\ĪHZ\ĪV]D]DZDUWRĞüZĊJORZRGDQyZZGLHFLHSR-ZRGXMH]ZLĊNV]HQLHU\]\ND]JRQXWDNĪHZZ\QLNXFKRUyE VHUFRZRQDF]\QLRZ\FK >@ 1DWRPLDVW VWRVRZDQLH GLHW\ ZHJDĔVNLHM ]DZLHUDMąFHMGXĪH LORĞFL EáRQQLND SU]\F]\QLD VLĊGRFDáNRZLWHMIHUPHQWDFMLZáyNQDSRNDUPRZHJRZMHOL- FLHFLHQNLPL]DEXU]HQLDV\QWH]\6&)$>@=UyZQRZDĪR-QD GLHWD SR]ZDOD XWU]\PDü IXQNFMĊ EDULHU\ MHOLWRZHM NWy-UD EĊG]LH VSU]\MDáD NRORQL]DFML MHOLW RGSRZLHGQLPL V]F]H-SDPL EDNWHU\MQ\PL >@ 3DWRJHQQH EDNWHULH ]DVLHGODMą- FHSU]HZyGSRNDUPRZ\F]áRZLHNDPRJąSRZRGRZDüZLH-OH]PLDQZ REUĊELHMHOLWDL Z\ZRá\ZDü REMDZ\ NOLQLF]QH 1DMEDUG]LHMUR]SRZV]HFKQLRQąJUXSąSDWRJHQQ\FKGUREQR- XVWURMyZMHOLWRZ\FKMHVWURG]LQDSDáHF]HNMHOLWRZ\FKEnte- robacteriaceae:ĞUyGQLFKGRQDMF]ĊVWV]\FKSDWRJHQyZ]D-OLF]DVLĊEDNWHULH]URG]DMXSalmonella i Shigella3RVLDGD- MąRQHFHFK\NWyUHXPRĪOLZLDMąLPSU]HQLNQLĊFLHSU]H]ED-ULHUĊMHOLWRZąLXWU]\PDQLHVLĊZĞURGRZLVNXMHOLWDDWDNĪH XQLNQLĊFLH ]LGHQW\¿NRZDQLD SU]H] XNáDG LPPXQRORJLF]Q\ >@8RVyEFLHUSLąF\FKQDRW\áRĞüVWZLHUG]DVLĊ]PQLHMV]R-Qą OLF]EĊ EDNWHULL ] URG]DMX Bacteroides QDWRPLDVW ]ZLĊN-V]RQąLORĞüW\FK]URG]DMXFirmicutes%)'UREQRXVWURMH ]DVLHGODMąFHSU]HZyGSRNDUPRZ\F]áRZLHNDSRVLDGDMąWDN- ĪH]GROQRĞüGRZ\WZDU]DQLD]ZLą]NyZRFKDUDNWHU]HUDNR- WZyUF]\PRUD]GRDNW\ZRZDQLDNDUF\QRJHQyZ]SRĪ\ZLH-QLDWDNLFKMDNKHWHURF\NOLF]QHDPLQ\DURPDW\F]QH+$$ +&$ NWyUH XV]NDG]DMą PDWHULDá JHQHW\F]Q\ '1$ NR- PyUHNRUJDQL]PXF]áRZLHND>@:SU]\SDGNX]GLDJQR]R-ZDQLDFKRURE\ SU]HZRGX SRNDUPRZHJRQD SU]\NáDGQLH-VZRLVWHJR]DSDOHQLDMHOLW1=-VWZLHUG]DVLĊZLĊNV]ąLORĞü EDNWHULL WOHQRZ\FK QDWRPLDVW REQLĪD VLĊ SR]LRP EH]WOH-QRZ\FKBifidobacteriumVSSNWyUHQRUPDOQLHSU]HZDĪDMą

ZH ÀRU]H MHOLWRZHM ]GURZHJR F]áRZLHND >@ 3UDZLGáR-ZHIXQNFMRQRZDQLHPLNURELRPXMHOLWDMHVWX]DOHĪQLRQHRG REHFQRĞFL SUHELRW\NyZ VNURELD EáRQQLN RUD] PLNURRUJD- QL]P\Z\NRU]\VW\ZDQHMDNRSURELRW\NLQSEDNWHULHNZD-VXPOHNRZHJR]URG]DMXLactobacillus Lactococcus Leuco-nostoc OenococcusLLQQHRUD]SURELRW\NyZIHUPHQWRZDQH SURGXNW\POHF]QHZMHOLFLHJUXE\P>@

CHOROBY SPOWODOWANE ZABURZENIAMI

FLORY JELITOWEJ

5yZQRZDJDPLNURÀRU\MHOLWRZHMPRĪH]RVWDü]DFKZLD- QDSU]H]EDNWHULHSDWRJHQQHRUD]ZZ\QLNX]DEXU]HĔXNáD-GX RGSRUQRĞFLRZHJR L PRĪH SURZDG]Lü GR ZLHOX FKRUyE SU]HZRGX SRNDUPRZHJR V]F]HJyOQLH FKRUyE MHOLWRZ\FK PLĊG]\LQQ\PL]HVSRáXMHOLWDQDGZUDĪOLZHJR=-1DQJLU- ULWDEOHERZHOV\QGURPH±,%6]HVSRáXUR]URVWXEDNWHU\M-QHJR=5%MHOLWDFLHQNLHJRU]HNRPREáRQLDVWHJR]DSDOHQLD MHOLW5]=-LQLHVZRLVW\FK]DSDOQ\FKFKRUyEMHOLW

ZESPÓŁ JELITA NADWRAŻLIWEGO

-HGQą]FKRUyEZ\ZRá\ZDQ\FK]DEXU]HQLDPLZVNáDG]LH PLNURÀRU\MHOLWRZHMMHVW]HVSyáMHOLWDQDGZUDĪOLZHJRVNáD- GDMąF\VLĊ]SRVWDFL]SU]HZDJąELHJXQNL]DSDUFLDOXEPLH- V]DQHMELHJXQNRZR]DSDUFLRZHM=-1WRF]\QQRĞFLRZH]D-EXU]HQLH MHOLWD FLHQNLHJR L JUXEHJR Z\VWĊSXMąFH X RNRáR ±SRSXODFMLZNUDMDFKUR]ZLMDMąF\FKVLĊ&KDUDNWH-U\VW\F]Q\ GOD WHJR VFKRU]HQLD MHVW EyO Z MDPLH EU]XV]QHM RUD]G\VNRPIRUWMHOLWRZ\]ZLą]DQ\]]DEXU]HQLHPSUDF\MH-OLWDF]ĊVWRWDNĪHZ]GĊFLD2EMDZ\PDMą]QDF]ąF\ZSá\Z QDĪ\FLHRVRE\FKRUHM>@1DHWLRSDWRJHQH]Ċ,%6VNáDGD VLĊNLONDF]\QQLNyZ]DEXU]HQLDPRWRU\NLSU]HZRGXSRNDU- PRZHJRQDGZUDĪOLZRĞüWU]HZQDQDGZUDĪOLZRĞüLPPXQR- ORJLF]QDEáRQ\ĞOX]RZHMMHOLWDLQIHNFMDSRNDUPRZD]DEX- U]HQLDPLNURÀRU\NRORQL]XMąFHMMHOLWRRUD]VSRVyERGĪ\ZLD-QLD VLĊ 1D ]DEXU]HQLH PRWRU\NL SU]HZRGX SRNDUPRZHJR RGG]LDáXMHZ]URVWMHMDNW\ZQRĞFLXRVyE]=-1]ZáDV]F]D SR SRVLáNX PRJąF\XWU]\P\ZDüVLĊ QDZHWSU]H]WU]\JR-G]LQ\8SRQDGSDFMHQWyZREVHUZXMHVLĊ]ZLĊNV]RQą ZUDĪOLZRĞüWU]HZQąREMDZLDMąFąVLĊEyOHPSRSRVLáNXSRG ZSá\ZHPSU]HPLHV]F]DMąFHMVLĊWUHĞFLSRNDUPRZHMGRMHOL- WDJUXEHJRQDZHWSU]\MHMQLHZLHONLHMREMĊWRĞFL1DGZUDĪ-OLZRĞü LPPXQRORJLF]QD EáRQ\ ĞOX]RZHM MHOLWD MHVW VSRZR- GRZDQDMHMQDGPLHUQąDNW\ZDFMąSU]H]EDNWHULHFRZHIHN- FLHSU]\F]\QLDVLĊGRSRZVWDQLDFKRURE\SU]HZOHNáHM&]Ċ-VWąSU]\F]\QąVFKRU]HQLDMHVWWDN]ZDQ\SRLQIHNF\MQ\=-1 VSRZRGRZDQ\ SU]HE\Wą LQIHNFMą SRNDUPRZą Z\ZRáDQą SU]H]EDNWHULH]URG]DMXCampylobacterSalmonella i Shi-gella &]\QQLNDPL SU]\F]\QLDMąF\PL VLĊ GR ]PLDQ Z VNáD- G]LHÀRU\EDNWHU\MQHMVąQLHSUDZLGáRZHQDZ\NLĪ\ZLHQLR-ZHVWUHVRUD]FKRURE\RSRGáRĪXSV\FKLF]Q\PSV\FKR]\

 © Evereth Publishing, 2017

3UHG\VSRQXMą RQH GR ]DFKZLDQLD IXQNFML LPPXQRORJLF]-QHMLDNW\ZQRĞFLPRWRU\F]QHMMHOLW=DEXU]HQLDRGSRUQRĞFL PRJą SURZDG]Lü GR ]PQLHMV]HQLD DNW\ZQRĞFL EDNWHULL NR-PHQVDOQ\FKZMHOLFLHRUD]GRQDVLOHQLDSURGXNFMLF\WRNLQ NWyUHPRJąVHOHNW\ZQLHSREXG]DüRGSRZLHGĨNRPyUNRZą LKXPRUDOQąFRZHIHNFLHSRZRGXMHUR]ZyMVWDQX]DSDOQH-JRMHOLW:HIHNFLHWHJRGRFKRG]LGR]PLDQZZ\G]LHODQLX ELDáHNSU]HFLZEDNWHU\MQ\FK3U]\F]\QLDVLĊWRGR]DFKZLD-QLDUyZQRZDJLMHOLWRZHMLG\VELR]\ZVNáDG]LHPLNURÀRU\ FR]NROHLVNXWNXMHUR]ZRMHPSU]HZOHNáHJR]DSDOHQLDMHOL-WD SRSU]H] DNW\ZDFMĊOHXNRF\WyZRUD] OLPIRF\WyZL SUR-GXNFMĊPHGLDWRUyZ]DSDOQ\FK3RGVWDZRZą]PLDQąXRVyE ],%6ZREUĊELHPLNURELRW\MHOLWRZHMMHVW]PQLHMV]HQLHUyĪ-QRURGQRĞFL EDNWHU\MQHM RUD] MHM QLHVWDELOQRĞü : SU]HELH-JX=-1QDVLODVLĊSURGXNFMDNUyWNRáDĔFXFKRZ\FKNZDVyZ WáXV]F]RZ\FKFRPRĪHSU]\F]\QLDüVLĊGR]LQWHQV\¿NRZD- QLDEyOXL]DEXU]HĔUXFKyZUREDF]NRZ\FK>±@1DUR]-ZyMRPDZLDQHJRVFKRU]HQLDPDZSá\ZVSRVyERGĪ\ZLDQLD VLĊ RUD] ]DEXU]HQLD SHU\VWDOW\NL MHOLW /LF]QH F]\QQLNL Ī\- ZLHQLRZHRGG]LDáXMąWDNĪHQDU\]\NR]DFKRURZDQLDSU]H- ELHJFKRURE\LLQWHQV\ZQRĞüREMDZyZ3DFMHQFL]SUHG\V- SR]\FMąGR]HVSRáXMHOLWDQDGZUDĪOLZHJRGUDĪOLZHJRRG- F]XZDMąQDVLORQ\EyORUD]G\VNRPIRUWMHOLWRZ\SRVSRĪ\-FLXSRVLáNXERJDWHJRZWáXV]F]7DNĪHSRGZSá\ZHPLQQ\FK VNáDGQLNyZĪ\ZQRĞFLRZ\FK±QDSU]\NáDGIUXNWR]\LNRIH-LQ\ ± Z]PDFQLD VLĊ ZUDĪOLZRĞü F]XFLRZD Z UyĪQ\FK RE-V]DUDFK SU]HZRGX SRNDUPRZHJR > @ 7\SRZH REMD-Z\=-1WREyOEU]XFKDQDVLODMąF\VLĊSRSRVLáNXELHJXQNL OXE]DSDUFLDZ]GĊFLDJD]\XF]XFLHQLHSHáQHJRZ\SUyĪQLH-QLDRUD]XF]XFLHZ]PRĪRQHJRSDUFLDQDVWROHF:RSDUFLX RDQDOL]ĊNRQV\VWHQFMLVWROFDFKDUDNWHU\VW\F]QHJRGODGDQHM SRVWDFL FKRURE\ VFKRU]HQLH SRG]LHORQR QD W\S ] SU]HZD- Ją]DSDUü]SU]HZDJąELHJXQHNW\SPLHV]DQ\RUD]W\SQLH- NODV\¿NRZDQ\>@'áXJRWUZDáH]DSDUFLDVąF]\Q-QLNLHPU\]\NDUR]ZRMXFKRUyERGE\WQLF\LRGE\WXWDNLFK MDNĪ\ODNLRGE\WXLV]F]HOLQDRGE\WXEĊGąF\PLSU]\F]\QD-PLNUZDZLHQLD]RGE\WXLEyOXWHMRNROLF\

ZESPÓŁ ROZROSTU BAKTERYJNEGO JELITA

CIENKIEGO

=HVSyá UR]URVWX EDNWHU\MQHJR WR VFKRU]HQLH Z\QLNDMą- FH]QDGPLHUQHJR]ZLHORNURWQLHQLDEDNWHULLJáyZQLHEH]-WOHQRZ\FK Z MHOLFLH F]F]\P VSRZRGRZDQH ]DEXU]HQLHP PHFKDQL]PyZ RFKURQQ\FK Z SU]HZRG]LH SRNDUPRZ\P 1D ]DNáyFHQLHW\FK PHFKDQL]PyZRGG]LDáXMHSRGZ\ĪV]H-QLH QLVNLHJR SR]LRPX S+ ĪRáąGNRZHJR NWyUH ZSá\ZD QD XWU]\PDQLH SURSRUFML PLĊG]\ LORĞFLą EDNWHULL Z ĪRáąGNX L Z MHOLWDFK =DEXU]HQLH PRWRU\NL MHOLW SU]\F]\QLD VLĊ GR ]DWU]\PDQLD QDGPLDUX GUREQRXVWURMyZ Z MHOLFLH FLHQNLP 5R]ZRMRZL=5%VSU]\MDMąG\VIXQNFMD]DVWDZNLNUĊWQLF]R NąWQLF]HM]DVWDZND%DXKLQD]ZLą]DQD]U\]\NLHPSU]H-GRVWDQLD VLĊ EDNWHULL ] MHOLWD JUXEHJR GR MHOLWD FLHQNLHJR

]DEXU]HQLHZ\G]LHODQLDĞOX]XLSU]HFLZFLDáNODV\,J$RUD] EUDNF]\QQLNyZKDPXMąF\FKZ]URVWEDNWHULLZFHOX]DSR-ELHJDQLDQDGPLHUQHMNRORQL]DFMLMHOLWDFLHQNLHJR>@

PATOMECHANIZM

.RQVHNZHQFMą Z\VWąSLHQLD =5% Vą ]DEXU]HQLD ZFKáD-QLDQLD VNáDGQLNyZ RGĪ\ZF]\FK RUD] UR]ZyM V]HUHJX REMD-ZyZ NOLQLF]Q\FK 1DVWĊSVWZHP UR]SU]HVWU]HQLDQLD EDNWH-ULL MHVW ]DEXU]HQLH ZFKáDQLDQLD WáXV]F]yZ L ZLWDPLQ $ ' ( . UR]SXV]F]DOQ\FK Z WáXV]F]DFK VSRZRGRZDQH UR]SD- GHPVROLNZDVyZĪyáFLRZ\FKLLFKGH¿F\WHPZMHOLFLHFLHQ-NLP 1DGPLDU EDNWHU\MQ\FK SURWHD] Z MHOLFLH ]QRVL DNW\Z-QRĞü HQ]\PyZ Z PLNURNRVPNDFK UąENX V]F]RWHF]NRZ\P ZFKáDQLDMąF\PRGSRZLHG]LDOQ\FK]DWUDZLHQLHZĊJORZRGD-QyZ JáyZQLH FXNUyZ SURVW\FK D Z HIHNFLH SURZDG]L GR LFKNXPXODFMLZMHOLFLHFRVNXWNXMHZ\VWąSLHQLHPELHJXQHN Z]GĊüRUD]EyOyZEU]XFKD=ZLĊNV]RQDLORĞüL]PLHQLRQDMD- NRĞüGUREQRXVWURMyZZMHOLFLHMHVWUyZQLHĪ]ZLą]DQD]QDG- PLHUQ\PZ\NRU]\VWDQLHPSU]H]QLHDPLQRNZDVyZHJ]RJHQ- Q\FK:UH]XOWDFLHGRFKRG]LGR]DEXU]HQLDZFKáDQLDQLDDPL-QRNZDVyZ L Z]PRĪRQHJR Z\GDODQLD ELDáHN FR PRĪH SUR- ZDG]LüGRQLHGRERUXELDáNRZHJRZRUJDQL]PLH=E\WOLF]-QDPLNURÀRUDMHOLWRZDZ\NRU]\VWXMHZLWDPLQĊ%_RUD]NZDV IROLRZ\FRVNXWNXMHLFKQLHGRERUHPLPRĪHSU]\F]\QLüVLĊ GR UR]ZRMX DQHPLL QLHGRNUZLVWRĞFL PHJDOREODVW\F]QHM : SU]HELHJX FKRURE\ REVHUZXMH VLĊ WDNĪH QLHGRERU\ ZLWD-PLQ%_%₃(RUD]ĪHOD]D:FKáDQLDQLH)HMHVW]DU]ąG]DQH SU]H]ELDáNRKHSF\G\QĊSURGXNRZDQHSU]H]ZąWUREĊNWyUD QRUPXMHUH]HUZ\WHJRSLHUZLDVWNDZ]DOHĪQRĞFLRGMHJRGR- VWĊSQRĞFLZRUJDQL]PLH+HSF\G\QDMHVWMHGQRF]HĞQLHELDá- NLHPRVWUHMID]\MHMVWĊĪHQLHURĞQLHQDVNXWHNVWDQX]DSDOQH-JRZZ\QLNXF]HJRSRZVWDMHEORNSU]HUZDQLDZFKáDQLDQLD ĪHOD]D Z SU]HZRG]LH SRNDUPRZ\P 8]XSHáQLHQLH GRXVWQH )HMHVWZLĊFZWDNLPSU]\SDGNXEH]FHORZH'RZFKáDQLDQLD ĪHOD]DQLH]EĊGQHVąZLWDPLQ\%_%_&LNZDVIROLRZ\>@ 5H]XOWDWHPQDGPLHUQHMDNW\ZQRĞFLPLNURÀRU\MHOLWRZHMMHVW QDUXV]HQLH EáRQ\ ĞOX]RZHM L DWUR¿D NRVPNyZ MHOLWRZ\FK ]ZLĊNV]DMąF\FKSRZLHU]FKQLĊFKáRQQąMHOLWDFLHQNLHJRRUD] SRMDZLHQLHVLĊ]PLDQ]DSDOQ\FKZREUĊELHMHOLWDL]DEXU]H-QLH IXQNFML RGSRUQRĞFLRZHM 7\SRZ\PL REMDZDPL NOLQLF]-Q\PL =5% Vą ELHJXQND F]ĊVWR WáXV]F]RZD OXE ZRGQLVWD JD]\Z]GĊFLDVSDGHNPDV\FLDáDLEyOEU]XFKD,QQHQDVWĊS-VWZD]HVSRáXUR]URVWXEDNWHU\MQHJRZ\QLNDMą]QLHGRERUyZ ZLWDPLQRZ\FK]ZDQ\FKKLSRZLWDPLQR]ąZRNUHVLHFKRUR-E\LQDOHĪąGRQLFKPLĊG]\LQQ\PLNU]\ZLFDRVWHRPDODFMD PHWDEROLF]QDFKRUREDNRĞFLWĊĪ\F]NDZ\VWĊSXMąFDSU]\KL- SRNDOFHPLLREU]ĊNL]ELHUDQLHVLĊSá\QXZSU]HVWU]HQLSR]D- NRPyUNRZHMLZMDPDFKFLDáD]PLDQ\QHXURORJLF]QH=DEX- U]HQLDIXQNFMLRGSRUQRĞFLRZHMVZRLVWHMLQLHVZRLVWHMSUHG\V- SRQXMąGRUR]ZRMXREMDZyZSR]DMHOLWRZ\FKF]\OLRZU]R- G]HĔUXPLHQLD]DSDOHQLDZREUĊELHXNáDGXNRVWQRFKU]ĊVW-QHJR]DSDOHQLDVNyU\QHUHNLZąWURE\>@

443

© Evereth Publishing, 2017

RZEKOMOBŁONIASTE ZAPALENIE JELIT

5]HNRPREáRQLDVWH ]DSDOHQLH MHOLW RUD] ELHJXQNL Z\VWĊ-SXMąFH SR DQW\ELRW\NRWHUDSLL WR FKRURE\ Z\ZRá\ZDQH ]D-NDĪHQLHPClostridium difficile%DWHULDWDSRZRGXMH]PLDQ\ ZPLNURÀRU]HMHOLWDJUXEHJRC. difficileU]DGNRZ\ZRáXMH ]DSDOHQLHRWU]HZQHMSáXFáRĪ\VNDQDF]\QLRZHJRRUD]SĊN- QLĊFLDMHOLWDJUXEHJR&KRUREDGRW\F]\JáyZQLHRVyEKRVSL-WDOL]RZDQ\FKNWyUH±]HZ]JOĊGXQDĞURGRZLVNRZNWyU\P SU]HE\ZDMą±VąEDUG]LHMQDUDĪRQHQD]DLQIHNRZDQLHGURJą IHNDOQRRUDOQąVSRUDPLC. difficileNWyUHSRZWDUJQLĊFLXGR RUJDQL]PX]ZLĊNV]DMąVZRMąOLF]HEQRĞüLZ\G]LHODMąWRNV\- Q\$HQWHURWRNV\QDL%F\WRWRNV\QDRUD]ELQDUQąXV]ND- G]DMąFHMHOLWRJUXEH7RNV\Q\WHSRZRGXMą]DSDOQąELHJXQ-NĊ D QDVWĊSQLH Z RNUHĞORQ\FK ZDUXQNDFK LQLFMXMą UR]ZyM U]HNRPREáRQLDVWHJR]DSDOHQLDMHOLW&]\QQLNL]ZLĊNV]DMąFH U\]\NRZ\VWąSLHQLD5]=-WRSRGHV]á\ZLHNRSHUDFMDZRE-UĊELH SU]HZRGX SRNDUPRZHJR SU]HZOHNáH ]DSDOHQLD MHOLW VWRVRZDQLH WHUPRPHWUyZ GRRGE\WQLF]\FK DQW\ELRW\NyZ OHNyZ]RERMĊWQLDMąF\FKNZDVĪRáąGNRZ\RUD]Ī\ZLHQLHGR-MHOLWRZH>@:Z\QLNXDQW\ELRW\NRWHUDSLLPRĪHGRMĞüGR UR]ZRMX ELHJXQNL EH]SRĞUHGQLR VSRZRGRZDQHM QLHGRVWD-WHF]Qą IHUPHQWDFMą EDNWHU\MQą Z MHOLFLH D Z HIHNFLH WHJR GR]DEXU]HQLDDEVRUSFMLZĊJORZRGDQyZLNZDVyZĪyáFLR- Z\FK7HQURG]DMELHJXQHN]Z\NOHSU]HPLMDSR]DNRĔF]H- QLXDQW\ELRW\NRWHUDSLL:OHF]HQLXVWRVXMHVLĊWHUDSLĊZVSR- PDJDMąFą]XĪ\FLHPV]F]HSyZSURELRW\F]Q\FKLactobacil-lus acidophiPDJDMąFą]XĪ\FLHPV]F]HSyZSURELRW\F]Q\FKLactobacil-lus i LactobacilPDJDMąFą]XĪ\FLHPV]F]HSyZSURELRW\F]Q\FKLactobacil-lus bulgaricus Bifidobacterium longum i Saccharomyces boulardii -HĪHOL Z Z\QLNX ]DEX-U]HQLDVNáDGXNRPHQVDOQHMPLNURÀRU\MHOLWRZHMGRMG]LHGR ]DVLHGOHQLDMHOLWDJUXEHJRSU]H]C. difficileZ\PDJDQHMHVW RGSRZLHGQLH SRVWĊSRZDQLH WHUDSHXW\F]QH /HNDPL SLHUZ-V]HJRU]XWXVąPHWURQLGD]ROZDQNRP\F\QDL ¿GDNVRP\- F\QD>@'R]DNDĪHQLDW\PGUREQRXVWURMHPGRFKRG]LGUR- JąIHNDOQRRUDOQąDĨUyGáHPLQIHNFMLPRĪHE\üFKRU\F]áR-ZLHNOXEEH]REMDZRZ\QRVLFLHO6WRVRZDQLHDQW\ELRW\NyZ VWZDU]D NRU]\VWQH ZDUXQNL GR V]\ENLHJR QDPQRĪHQLD VLĊ RPDZLDQHJRSDWRJHQXLMHJRNRORQL]DFMLZNRĔFRZ\PRG-FLQNXMHOLWDJUXEHJR7DPGRFKRG]LGRZ\G]LHOHQLDWRNV\Q $L%NWyU\FKG]LDáDQLHSROHJDQD]DEXU]DQLXIXQNFMRQRZD- QLDEDULHU\QDEáRQNRZHMLQLFMRZDQLXELHJXQHNRUD]JHQH- URZDQLXSRZVWDQLDV]DURĪyáW\FKEáRQU]HNRP\FKZREUĊ- ELHMHOLWDJUXEHJR%áRQ\WHáąF]ąVLĊZXMHGQROLFRQąVWUXN-WXUĊNWyUDSRNU\ZDFDáHMHOLWRJUXEHáąF]QLH]RGE\WQLFą XPRFRZXMąFVLĊGRĞOX]yZNLZUD]]IUDJPHQWDPLNRPyUHN ĞOX]HPLPDUWZLF]\PLOHXNRF\WDPL:Z\QLNXHIHNW\ZQHM RGSRZLHG]L XNáDGX LPPXQRORJLF]QHJR RUJDQL]PX PRĪH QLH GRMĞü GR ]DNDĪHQLD Clostridium difficile D X RVyE SR-VLDGDMąF\FKSU]HFLZFLDáDSU]HFLZNRWRNV\QLH$ Z\VWĊSXMH PQLHMV]HU\]\NR]DNDĪHQLD>@6FKRU]HQLHPRĪHPLHü FKDUDNWHUQDZURWRZ\VSRZRGRZDQ\QLHGRVWDWHF]Q\PZ\-OHF]HQLHPSLHUZRWQHJR]DNDĪHQLDFRVNXWNXMHREHFQRĞFLą IRUPSU]HWUZDOQLNRZ\FKZQLHXVWDELOL]RZDQHMPLNURÀRU]H

MHOLWRZHM OXE SRQRZQą LQIHNFMą .ROHMQ\ HSL]RG FKRURE\ SU]HZDĪQLHZ\VWĊSXMHSRGZyFKW\JRGQLDFKRG]DNRĔF]H- QLDWHUDSLLDQDVWĊSQH]DNDĪHQLHUR]ZLMDVLĊSRRNRáRMHG-Q\PPLHVLąFXRGSU]HE\FLDFKRURE\>@

NIESWOISTE ZAPALNE CHOROBY JELIT

1LHVZRLVWH]DSDOHQLDMHOLWWRPLĊG]\LQQ\PLFKRURED/H- ĞQLRZVNLHJR&URKQDLZU]RG]LHMąFH]DSDOHQLHMHOLWDJUXEH- JR6ąWRVFKRU]HQLDRFKDUDNWHU]HSU]HZOHNá\PLRQLHSR- ]QDQHMGRWąGHWLRORJLL,FKSU]HELHJVNáDGDVLĊ]SU]HZDĪ- QLHRVWU\FKU]XWyZLRNUHVyZUHPLVML'RF]\QQLNyZELRUą- F\FKXG]LDáZSDWRJHQH]LH1=-LSRZVWDQLXSRZLNáDĔ]DOL- F]DVLĊ]DEXU]HQLDPLNURÀRU\MHOLWRZHMSURZDG]ąFHGRQLH-SUDZLGáRZRĞFL XNáDGX LPPXQRORJLF]QHJR 3U]HFLZG]LD- áDQLHQLHNRU]\VWQ\P]PLDQRPZREUĊELHÀRU\MHOLWDSU]\- F]\QLDVLĊGRZVSLHUDQLDSURFHVXOHF]HQLDRUD]GRXWU]\PD-QLDUHPLVML>@5ROD]DEXU]HQLDPLNURELRW\MHOLWRZHMMDNR F]\QQLNDRGSRZLHG]LDOQHJR]DSRZVWDQLH1=-MHVWEDUG]R V]HURND =PLDQ\ ]DSDOQH QDMF]ĊĞFLHM Z\VWĊSXMą Z RNUĊĪ- QLF\JG]LH]QDMGXMHVLĊQDMZLĊNV]HVNXSLVNRGUREQRXVWUR-MyZ3RRSHUDF\MQHMHOLPLQDFMLSDVDĪXMHOLWRZHJR]PLHMVFD ]DSDOHQLD GRFKRG]L GR Z\FLV]HQLD REMDZyZ )ORUD MHOLWR- ZDRVyE]1=-]QDF]QLHUyĪQLVLĊ±SRGZ]JOĊGHPUyĪQR- URGQRĞFLLDNW\ZQRĞFLEDNWHULL±RGPLNURELRPXRVyE]GUR-Z\FK: SURFHVLH OHF]HQLD ZU]RG]LHMąFHJR ]DSDOHQLD MHOLW VNXWHF]QH MHVW VWRVRZDQLH DQW\ELRW\NRWHUDSLL JG\Ī MHVW WR RGSRZLHGĨW\SXKXPRUDOQHJR]XG]LDáHPOLPIRF\WyZ7K 1DWRPLDVW Z SU]\SDGNX FKRURE\ /HĞQLHZVNLHJR&URKQD MHVWWRRGSRZLHGĨNRPyUNRZDQDE\WD]XG]LDáHPOLPIRF\- WyZSRPRFQLF]\FK7KLDQW\ELRW\NLVąQLHVNXWHF]QH/LP- IRF\W\7KUD]HP]7KL7KVWDQRZLąVXESRSXODFMĊF]\Q-QRĞFLRZąOLPIRF\WyZ7SRPRFQLF]\FK

1D ]PLDQ\ Z PLNURÀRU]H ZSá\ZDMą JáyZQLH G\VELR]D EDNWHU\MQD QDUXV]HQLH IXQNFML RFKURQQHM ĞOX]yZNL MHOLWD QLHSUDZLGáRZDRGSRZLHGĨLPPXQRORJLF]QDZVWRVXQNXGR EDNWHULLSDWRJHQQ\FKRUD]UR]UHJXORZDQLHIXQNFMLLPPXQR- ORJLF]QHMSURZDG]ąFHGR]ZLĊNV]RQHJRXZDOQLDQLDF]\Q- QLNyZ]DSDOQ\FK>@'\VELR]DEDNWHU\MQDZ1=-FKD-UDNWHU\]XMH VLĊ Z\WZRU]HQLHP ZLĊNV]\FK VNXSLVN EDNWH-U\MQ\FKĞFLĞOH]ZLą]DQ\FK]QDEáRQNLHPMHOLW*U]\E\QD SU]\NáDGCandida albicansUyZQLHĪPRJąWZRU]\üNRORQLH ZREUĊELHMHOLWDRVRE\FKRUHMLEUDüXG]LDáZQLHZáDĞFLZHM RGSRZLHG]LRGSRUQRĞFLRZHM:PLNURÀRU]HSDFMHQWDFLHU- SLąFHJRQDQLHVZRLVWH]DSDOHQLHMHOLWVWZLHUG]DVLĊSRGZ\Ī-V]RQąOLF]EĊEnterobacteriaceaeD]PQLHMV]RQąClostridium NWyUH±ZFKRG]ąFZSHZQ\FKLORĞFLDFKZVNáDGPLNURÀRU\ ¿]MRORJLF]QHM±Z\WZDU]DMąNUyWNRáDĔFXFKRZHNZDV\WáXV]-F]RZHDLFKQLHGREyUL]DEXU]RQHXVXZDQLH]RUJDQL]PX VWDQRZLą F]\QQLNL LQLFMXMąFH UR]ZyM VFKRU]HQLD 8 RVyE ] 1=- VWZLHUG]D VLĊ QDGPLHUQą LORĞü HJ]RJHQQ\FK V]F]H-SyZE. coliNWyUHMHGQRF]HĞQLH±SU]\ZáDVQ\FKSURFHVDFK Z]URVWRZ\FK ± VW\PXOXMą SURGXNFMĊ 71)Į DQJ WXPRU

444 © Evereth Publishing, 2017

QHFURVLVIDFWRUDOIDF]\QQLN]DSDOQ\PDUWZLF\QRZRWZRUX >@ =DEXU]HQLH UyZQRZDJL LORĞFLRZHM L MDNRĞFLRZHM PL- NURELRW\MHOLWRZHMSU]\F]\QLDVLĊGRQDGPLHUQHMRGSRZLH-G]LLPPXQRORJLF]QHMLZ\VWĊSRZDQLDSRZLNáDĔ1=-

: FKRURELH /HĞQLRZVNLHJR&URKQD JáyZQH REMDZ\ WR URSQLH L SU]HWRNL GR NWyU\FK GRVWDMą VLĊ EDNWHULH NRPHQ-VDOQHVWDMąFVLĊSDWRJHQDPLZPRPHQFLHSU]HPLHV]F]HQLD ZPLHMVFD]PLHQLRQHFKRURERZH1DMF]ĊĞFLHMVąWREscheri-chia coliEnterococcusVSSLBacteroidesVSS'UREQRXVWURMH WHVąF]ĊVWRRGSRZLHG]LDOQH]DUR]ZyMLQIHNFML5yĪQRURG- QRĞüÀRU\SDWRORJLF]QHMZ1=-ZLąĪHVLĊ]ZLHORPD]DNDĪH-QLDPLMHOLWZ\VWĊSXMąF\PLMHGQRF]HĞQLHFRMHVWSU]\F]\Qą ]DRVWU]HĔ FKRURE\ >@ 2EMDZ\ QLHVZRLVW\FK ]DSDOHĔ MH-OLWUyĪQLąVLĊZ]DOHĪQRĞFLRGURG]DMXVFKRU]HQLD:\QLNDWR PLĊG]\LQQ\PL]UyĪQLFZORNDOL]DFMLFKRUyE>@2EMDZ\ FKDUDNWHU\VW\F]QHGODZU]RG]LHMąFHJR]DSDOHQLDMHOLWDJUX-EHJRWRNUZLVWDELHJXQNDSRGZ\ĪV]RQDWHPSHUDWXUDFLDáD RVáDELHQLHRUJDQL]PXLQLHGRERU\VNáDGQLNyZRGĪ\ZF]\FK ELDáNDZLWDPLQ\%_%₉ĪHOD]DZDSQLDF\QNX>@

PODSUMOWANIE

=DSUH]HQWRZDQHZQLQLHMV]HMSUDF\FKRURE\RUD]LFKSD- WRJHQH]DOXESDWRPHFKDQL]PZVND]XMąQDGXĪ\ZSá\ZG\V-ELR]\ PLNURÀRU\ MHOLWRZHM :\MDĞQLHQLH ]DOHĪQRĞFL PLĊ-G]\ SUDZLGáRZ\P IXQNFMRQRZDQLHP PLNURELRPX D ]DEX- U]HQLHPZW\PUHDNFMLRGSRUQRĞFLRZ\FKSR]ZDOD]UR]X-PLHü PHFKDQL]P\ Z Z\QLNX NWyU\FK G\VELR]D SU]\F]\-QLD VLĊ GR SRZVWDZDSU]\F]\-QLD FKRUyE :LHOH F]\QQLNyZ ĞURGR- ZLVNRZ\FK±WDNLFKMDNQLHZáDĞFLZ\VW\OĪ\FLDFRG]LHQ-QDGLHWDLDNW\ZQRĞü¿]\F]QD±ZSá\ZDQDUR]ZyM]DEXU]HĔ ZVNáDG]LHLIXQNFMRQRZDQLXPLNURÀRU\MHOLWRZHM'ODWHJR WDNZDĪQHMHVWFRG]LHQQHZVSRPDJDQLHMHMIXQNFMRQRZDQLD SRSU]H] ZáDĞFLZ\ VW\O Ī\FLD L RGSRZLHGQL VSRVyE Ī\ZLH- QLD=DOHFHQLDGRW\F]ąFHVWRVRZDQLDSURELRW\NyZLSUHELR-W\NyZVąXPRW\ZRZDQHVSU]\MDQLHPUR]ZRMXSUDZLGáRZHM PLNURELRW\MHOLWRZHMDZHIHNFLH]DSRELHJDQLHPFKRURERP MHOLWRZ\P L SRSUDZą ]GURZLD FDáHJR RUJDQL]PX 3UHSDUD-W\ WH Vą WDNĪH Z\NRU]\VW\ZDQH Z FHODFK WHUDSHXW\F]Q\FK Z SU]HELHJX ZLHOX VFKRU]HĔ ± MDNR F]\QQLN ZVSRPDJDMą- F\WHUDSLĊLVW\PXOXMąF\UHJHQHUDFMĊMHOLWDZRNUHVLHUHNRQ-ZDOHVFHQFML >   @ 3R]QDQLH PHFKDQL]PyZ RGSRU- QRĞFLRZ\FKL]DEXU]HĔPLNURELRPXF]áRZLHNDSR]ZROLOH- SLHM]UR]XPLHüLVWRWĊFKRUyEWDNLFKMDN]HVSyáMHOLWDQDG-ZUDĪOLZHJR QLHVZRLVWH ]DSDOQH FKRURE\ MHOLW ]HVSyá UR]-URVWXEDNWHU\MQHJR0LNURÀRUDMHOLWRZDSRGGDQDZSá\ZRP UyĪQ\FK F]\QQLNyZ ]HZQĊWU]Q\FK ± Z W\P DQW\ELRW\NR-WHUDSLL ± XOHJD PRG\¿NDFMRP L VWDMH VLĊ LVWRWQ\P F]\QQL-NLHPLQLFMXMąF\PZ\VWĊSRZDQLHVFKRU]HĔ3DWRPHFKDQL]P FKRUyEMHOLWRZ\FKZZLĊNV]RĞFLSU]\SDGNyZMHVW]ZLą]DQ\ ]NRQVHNZHQFMDPLĪ\ZLHQLRZ\PLSURZDG]ąF\PLGROLF]-Q\FK QLHGRERUyZ VNáDGQLNyZ RGĪ\ZF]\FK Z RUJDQL]PLH

F]áRZLHND : LFK OHF]HQLX VWRVXMH VLĊ GLHWĊ ZVSRPDJDMą- FąWHUDSLĊ]XZ]JOĊGQLHQLHPSRGDĪ\VNáDGQLNyZGH¿F\WR-Z\FKOXEQLHU]DGNRVWRVRZDQLHVXSOHPHQWDFML>@ =H Z]JOĊGX QD GRGDWNRZ\ F]\QQLN SU]\F]\QLDMąF\ VLĊ GR SRZVWDQLD FKRURE\ MDNLP Vą DQW\ELRW\NL FRUD] F]ĊĞFLHM SU]HSURZDG]DQ\MHVWSU]HV]F]HSPLNURÀRU\MHOLWRZHMNWy-U\XPRĪOLZLDFDáNRZLWH]DVWąSLHQLHPLNURELRW\]PLHQLRQHM FKRURERWZyUF]R EDNWHULDPL SRFKRG]ąF\PL RG ]GURZHJR GDZF\FRXPRĪOLZLDSRZUyWSDFMHQWDGR]GURZLD>±@ .OXF]HPZHOLPLQDFMLZLHOXVFKRU]HĔSU]HZRGXSRNDUPR- ZHJRMHVWZ\MDĞQLHQLHSRZLą]DQLDJHQyZF]áRZLHND]JH-QDPLEDNWHULLRUD]]QDF]HQLDV\JQDáyZZ\V\áDQ\FKSU]H]WH JHQ\ZSURFHVLHTXRUXPVHQVLQJ]DSRPRFą]ZLą]NyZFKH- PLF]Q\FKNWyUHMDNRF]ąVWNLV\JQDáRZHVąZ\NRU]\VW\ZD-QHZUyĪQ\FKF]\QQRĞFLDFK¿]MRORJLF]Q\FK>@

KONFLIKT INTERESÓW: nie zgłoszono.

PIŚMIENNICTWO

1. Niegowski A, Muszyński J. Flora jelitowa a otyłość. Nowa Klin 2011;18(1):50–52.

2. Mroczyńska M, Libudzisz Z, Gałęcka M, Szachta P. Mikroorganizmy jelitowe człowieka i ich aktywność metaboliczna. Prz Gastroenterol 2011;6(4):218–224.

3. Blaser MJ. Modern plagues. In: Blaser MJ (ed.). Missing Microbes. 1st _edn.

One-world, London, 2014, pp. 1–11.

4. Rajilić-Stojanović M. Function of the microbiota. Best Pract Res Clin

Gastroen-terol 2013;27(1):5–16.

5. Binek M. Mikrobiom człowieka – zdrowie i  choroba. Post Mikrobiol 2012;51(1):27–36.

6. Mayer E. Twój Drugi Mózg. Feeria, Łódź, 2017.

7. Górska S, Jarząb A, Gamian A. Bakterie probiotyczne w przewodzie

pokarmo-wym człowieka jako czynnik stymulujący układ odpornościowy. Post Hig Med Dosw 2009;63:653–667.

8. Kordyl M, Libudzisz Z. Mikroflora jelitowa – znaczenie i modulacja. Żyw Człow

2006;33(3):266–280.

9. Olszewska J, Jagusztyn-Krynicka EK. Human microbiome project – mikro-flora jelit oraz jej wpływ na fizjologię i  zdrowie człowieka. Post Mikrobiol 2012;51(4):243–256.

10. Huang XZ, Zhu LB, Li ZR, Lin J. Bacterial colonization and intestinal mucosal barrier development. World J Clin Pediatr 2013;2(4):46–53.

11. Radwan P, Skrzydło-Radomańska B. Rola mikroflory jelitowej w zdrowiu i cho-robie. Gastroenterol Prakt 2013;2:42–50.

12. Badania PURE – czas na zmianę zaleceń żywieniowych. Puls Medycyny 2017;18:28–29.

13. Rastall RA, Gibson GR. Recent developments in prebiotics to selectively im-pact beneficial microbes and promote intestinal health. Curr Opin Biotech-nol 2015;32:42–46.

14. Scheid MMA, Moreno YMF, Marostica-Júnior MR, Pastore GM. Effect of prebio-tics on the health of the elderly. Food Res Int 2013;53:426–432.

15. Staudacher HM, Lomer MC, Anderson JL et al. Fermentable carbohydrate re-striction reduces luminal bifidobacteria and gastrointestinal symptoms in pa-tients with irritable bowel syndrome. J Nutr 2012;142(8):1510–1518. 16. Mulak A, Waszczuk E. Zaburzenia czynnościowe jelit, zespół jelita

nadwrażli-wego. In: Paradowski L (ed.). Zaburzenia Czynnościowe Przewodu

Pokarmo-wego. 2nd _{edn. Cornetis, Wrocław, 2012, pp. 105–117.}

17. Collins SM. A role for the gut microbiota in IBS. Nat Rev Gastroenterol Hepa-tol 2014;11(8):497–505.

18. Owyang CH. Zespół jelita nadwrażliwego. In: Longo DL, Fauci AS (eds).

Gastro-enterologia i Hepatologia (red. wyd. polskiego: Rydzewska G). Vol. 1. 1st _edn.

Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2012, pp. 233–240.

19. Jarosz M, Respondek W, Traczyk I. Choroby jelit – zespół jelita nadwrażliwego. In: Jarosz M (ed.). Praktyczny Podręcznik Dietetyki. Instytut Żywności i Żywie-nia, Warszawa, 2010, pp. 189–195.



© Evereth Publishing, 2017

lita cienkiego. In: Konturek S (ed.). Gastroenterologia i Hepatologia Kliniczna.

5th _{edn. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2006, pp. 270–271.}

21. Anderson MA. Zaburzenia czynności motorycznej oraz nadmierny rozrost flo-ry bakteflo-ryjnej w jelicie cienkim. In: Yamada T, Hasler WL, Inadomi JM, Ander-son MA, Brown RS. Podręcznik Gastroenterologii (red. wyd. polskiego:

Małec-ka-Panas E). 1st _{edn. Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2006, pp. 357–360.}

22. Krawiec P, Pac-Kożuchowska E. Rola hepcydyny w  metabolizmie żelaza w przebiegu nieswoistych zapaleń jelit. Post Hig Med Dosw 2014;68:936–943. 23. DiBaise JK. Nutritional consequences of small intestinal bacterial overgrowth.

Pract Gastroenterol 2008;32(12):15–28.

24. Gerding DN. Choroba związana z zakażeniem Clostridium difficile wraz z rze-komobłoniastym zapaleniem jelit. In: Longo DL, Fauci AS (eds).

Gastroentero-logia i HepatoGastroentero-logia (red. wyd. polskiego: Rydzewska G). Vol. 1. 1st _edn.

Wydaw-nictwo Czelej, Lublin, 2012, pp. 283–287.

25. Albrecht P, Pituch HM. Fidaksomycyna – nowa broń w walce z zakażeniami

Clostridium difficile. Forum Zakażeń 2013;4(5):299–305.

26. Welge I, Rosien U, Melle U et al. Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego, zapalenie jelita grubego związane z  antybiotykoterapią. In: Layer P, Rosien U (eds). Gastroenterologia Praktyczna (red. wyd. polskiego: Paradowski L). Vol. 1. Elsevier Urban & Partner, Wrocław, 2013, pp. 264–267.

27. Olczak A, Grąbczewska E. Rzekomobłoniaste zapalenie jelit o etiologii

Clostri-dium difficile. Prz Epidemiol 2012;66:59–65.

skiego-Crohna. In: Jarosz M (ed.). Praktyczny Podręcznik Dietetyki. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 2010, pp. 242–248.

29. Radwan P, Radwan-Kwiatek K, Skrzydło-Radomańska B. Rola mikroflory jelito-wej w nieswoistych zapaleniach jelit. Prz Gastroenterol 2009;4(1):1–6. 30. Kożuch M. Rola żywienia w  leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna. Żyw

Człow 2013;40(2):95–102.

31. Colman RJ, Rubin DT. Fecal microbiota transplantation as therapy for inflam-matory bowel disease: a systematic review and meta-analysis. J Crohns Coli-tis 2014;8(12):1569–1581.

32. Khoruts A, Sadowsky MJ. Therapeutic transplantation of the distal gut micro-biota. Mucosal Immunol 2011;4(1):4–7.

33. Gough E, Shaikh H, Manges AR. Systematic review of intestinal microbiota transplantation (fecal bacteriotherapy) for recurrent Clostridium difficile infec-tion. Clin Infect Dis 2011;53(10):994–1002.

34. Martirosian G. Zmiany w epidemiologii, klinice, diagnostyce i leczeniu zakażeń

Clostridium difficile. Zakażenia 2013;2:53–58.

35. Matejczyk M, Suchowierska M. Charakterystyka zjawiska quorum sensing i jego znaczenie w aspekcie formowania i funkcjonowania biofilmu w inżynie-rii środowiska, budownictwie, medycynie oraz gospodarstwie domowym. Ci-vil and Environmental Engineering 2011;2:71–75.