Udostępnianie geodanych w Polsce i Turyngii w świetle dyrektywy INSPIRE

(1)

Bogusława Kwoczyńska, Andrzej

Borowiecki

Udostępnianie geodanych w Polsce i

Turyngii w świetle dyrektywy

INSPIRE

Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum 9/1, 69-88

(2)

Acta Sci. Pol., Administratio Locorum 9(1) 2010, 69-88

UDOSTĘPNIANIE GEODANYCH W POLSCE I TURYNGII

W ŚWIETLE DYREKTYW Y INSPIRE

Bogusława Kwoczy ń ska, Andrzej Borowiecki

U niw ersytet R olniczy w K rakow ie

Streszczenie. Udostępnianie geodanych w krajach członkowskich Unii Europejskiej

odbywa się na różnych zasadach. W publikacji przedstawiono funkcjonowanie por tali internetowych w Polsce i w Turyngii udostępniających dane geodezyjne zgod nie z dyrektywą INSPIRE. Porównano zawartość tematyczną obydwu geoportali, ze szczególnym zwróceniem uwagi na działający w Polsce Geoportal.gov.pl.

Słowa kluczowe: mapa, geodane, dyrektywa INSPIRE

W S T Ę P

W m aju 2007 r. Parlam ent E uropejski uchw alił dyrektyw ę IN SPIRE. Reguluje ona zasady budow y europejskiej struktury danych przestrzennych pozw alających (po przez w ykorzystanie technik geoinform acyjnych) na optym alizację działań w zakresie ochrony środow iska przyrodniczego. P rzyjęta regulacja w ytycza jedynie ram y dzia łania, które następnie zo stają uszczegółow ione poprzez przyjm ow anie konkretnych rozw iązań praw nych i organizacyjnych w poszczególnych krajach członkow skich.

W Polsce ustalono harm onogram budow y krajow ego geoportalu i zasady tw o rzenia, aktualizacji i udostępniania geodanych zdefiniow anych w aneksach I-III do tej dyrektyw y. R am ow o w ykonanie tych prac zaplanow ano do 2015 r. P odstaw o w ym kom ponentem danych w tw orzonym geoportalu b ęd ą dane geodezyjne, takie jak: bazy danych topograficznych, num eryczny m odel terenu, cyfrow a ortofotom a-

pa, dane katastralne itd.

Spełnienie w ym ogów jakościow ych i czasow ych w czasie budow y przyjętych w aneksach baz danych będzie w ym agało szerokiego stosow ania technik fotogram e trycznych i ich dalszych m odernizacji w firm ach geodezyjnych. W ażnym elem entem będzie w prow adzenie do produkcji pow szechnej standaryzacji produktów zgodnie z norm am i ISO, co je s t podstaw ą i w arunkiem funkcjonow ania geoportalu.

Adres do korespondencji - Corresponding author: Bogusława Kwoczyńska, Katedra Geode zji Rolnej, Katastru i Fotogrametrii, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, ul. Balicka 253a, 30-198 Kraków, e-mail: rmkwoczy@cyf-kr.edu.pl

(3)

70

W zakresie udostępniania danych dyrektyw a przew iduje udostępnienie w ielu p ro duktów nieodpłatnie [Preuss 2007].

G łów ny U rząd G eodezji i K artografii w 2005 r. uruchom ił p ro jek t pn. „G eoportal.g o v .p l”, w spółfinansow any przez środki strukturalne U E m ający na celu w ykona nie prac organizacyjno-technicznych przygotow ujących służbę geodezyjną do w d ro żenia D yrektyw y IN SPIRE. Pow stał prototyp tego rozw iązania, który pozw olił na przeglądanie w Internecie zaw artości w ytypow anych baz danych (rys. 1-3).

M a p a Metadar*

o < o ü&j: a a

Zawartość mapy w m »«wy Ź ró d a danych

s) & ["^P aństw ow y Retestr N a rw Geografieznych

U C 7 H Państwowy Re»estr Grane

ił >łv!nr/,r. if.»1!

n :•»-* . n * h ! " • Ü ~ S 2frt>n trrw.j [OfWiMr-ll i ł ~ Pzezna t» rłru irv.?ometr»i i ł ~ Ux.ilcoc.grs ie rra > W-Z-■

t) a E m » « topografie zna (VMAPL2)

i ł M icłfcoogrificrra i TE«C*i i ł Z7 C]ortototomapa i ł ^ D s M r T y map top o y —cznych

Rys. 1. Zawartość tematyczna Geoportalu - warstwy danych Fig. 1. Thematic contents of Geoportal - data layers Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

M a p a Metadane

<> <

**o Z.ÙJL Ô <3 f i t ^ s» H ^ s»*»**

Zawartott mapy

Warstwy Ź ródła danych

Certratny Ośrodek Dc* umerlac» Geodezyjne) < Kartografc znei i ł Q Serwer danych rastrowych

i ł Ç jW M S - Państwowy Refestr Grane

Cantratny Ośrodek Dofcumertacj Geodezyjną i K artoyafcrntt Ü < ^ yiMS • Dane o charakterze katastralnym

Uaług ztaorcze____________________

M i \ Integracja usług WP

fctne

i l Ç j WMS - Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych

Rys. 2. Zawartość tematyczna Geoportalu - źródła danych Fig. 2. Thematic contents of Geoportal - data sources Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

(4)

Map« Metadane

W yn olii«»». I

4 = <

ą ą s

P rołtc ZMweniowane

Sztdcane stawa: %Qrance użytków kategoria: Rotntctwo, Granice

Typ: Zbór dartych w V s * w widocznym obszarze mapy

[ ] Zakręt «aii

Liczba wynfców na stronę: 10 w y s a * « J

f

: : : ...

I

...

Metadane (wyndtów. 0) Strona i <1 ,2 » Tyfci - AbstraM

Rys. 3. Zawartość tematyczna Geoportalu - metadane Fig. 3. Thematic contents of Geoportal - methadata Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

M onitorow anie dostępu do tych zasobów przez Internet w skazuje, ja k duże je st oczekiw anie w społeczeństw ie na usługi tego typu. U ruchom ienie ostatecznej w ersji geoportalu znacząco zw iększy zapotrzebow anie na produkty fotogram etryczne i p o trzebę dbania o ich aktualność. D odatkow ym elem entem zw iększającym popyt na cy frow ą ortofotom apę je s t decyzja m inistra M SW iA o jej nieodpłatnym udostępnianiu.

O PIS P R O JE K T U

P rojekt geoportal.gov.pl stanow i infrastrukturę w ęzłów K rajow ej Infrastruktury Inform acji Przestrzennych (KIIP), w spółpracujących ze sobą i św iadczących usługi: od w yszukiw ania i udostępniania danych, aż do ich analizy. G eoportal je s t portalem internetow ym , zgodnym z dyrektyw ą IN SPIR E, pełniącym rolę brokera u dostępnia jącego użytkow nikom dane i usługi geoprzestrzenne poprzez w yszukanie żądanych

inform acji. Jednym z w ym agań zbudow anego rozw iązania je s t zapew nienie inter- operacyjności rozum ianej jak o m ożliw ość w spółdziałania w ęzłów infrastruktury niezależnie od platform y sprzętow ej, system ow ej i program ow ej poprzez przyjęcie, że im plem entacja w ęzłów infrastruktury je s t zgodna z uznanym i standardam i św ia tow ym i (norm y ISO i zalecenia OGC) oraz z opracow yw anym i standardam i k ra jo w ym i [G eoportal.gov.pl. 2009].

N a stronie geoportal.gov.pl udostępniane są następujące geodane:

- opracow ania i dane geoprzestrzenne, w tym dane o charakterze katastralnym (za w ierające inform acje dotyczące geom etrii działek ew idencyjnych) - rysunek 4;

(5)

72

Rys. 4. Okno Geoportalu z danymi katastralnymi Fig. 4. Geoportal window with cadastral data Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

- opracow ania ortofotom ap lotniczych (rys. 5) i satelitarnych

g t ó u y o i ‘t a l . g u \ ‘

4 i l

M ap a Metódanc

O ^ = Ci <3 J t S ' A A O # Zawartość mapy

W a rs tw y Żróda danych *

a &0 Państw owy Rejestr Nazw Gec

*) & □ Państw owy Rejestr Granic

ii .1 .;r.V « ! - • : - ł -li i:t - nlr. J

a i i ń

-ii ' ic^ru o .-,v.., i

a ' R z e z t u t-.fT,I, li,; r1r..n

H ' H x . S IC K - J f V iC7f'S i 6 f-0 .

ar a □ Mapa topograficzna (VMAPL2)

ii MtC i .;r i ?IC :r 1 I T K 'i at rrr 0 Ortototomapa

p S rany map to p o g ra ficzn ych

Rys. 5. Okno Geoportalu z ortofotomapą Fig. 5. Geoportal window with orthophotomap Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

(6)

73

oraz dodatkowo:

- m apy sozologiczne w ykonane w skali 1:50 000; - m apy hydrograficzne w ykonane w skali 1:50 000;

- m apy topograficzne (BDO; V M A PL2; TBD) - rysunek 6 -8 ;

Rys. 6. Zawartość tematyczna Geoportalu - mapa topograficzna (BDO) Fig. 6. Thematic contents of Geoportal - topographic map (BDO) Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

Rys. 7. Zawartość tematyczna Geoportalu - mapa topograficzna (VMAPL2) Fig. 7. Thematic contents of Geoportal - topographic map (VMAPL2) Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

(7)

74

Rys. 8. Zawartość tematyczna Geoportalu - mapa topograficzna (TBD). Fig. 8. Thematic contents of Geoportal - topographic map (TBD) Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

- m apy topograficzne rastrow e w skali 1: 10 000, 1:25 000, 1:50 000, 1:100 000 (rys. 9);

- dane o przebiegu granic jed n o stek podziału terytorialnego państw a; - dane z państw ow ego rejestru nazw geograficznych.

Rys. 9. Zawartość tematyczna Geoportalu - skan mapy topograficznej Fig. 9. Thematic contents of Geoportal - topographic map scan Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

(8)

75

O rtofotom apy cyfrow e pokryw ające całą Polskę w ygenerow ano w skalach 1:2000 i 1:5000 na podstaw ie zdjęć barw nych i panchrom atycznych (rys. 10). P rz y kładow ą charakterystykę ortofotom ap dla woj. m ałopolskiego przedstaw ia rysunek 11.

Rys. 10. Pokrycie Polski ortofotomapami

Fig. 10. Overlaying of Poland with orthophotomaps Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

Rys. 11. Przykładowa charakterystyka ortofotomap z woj. małopolskiego Fig. 11. Example of orthophotomaps characteristic in Małopolskie Vojvodship Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

(9)

76

N um eryczny M odel T erenu dla całej Polski (rys. 12) w ygenerow ano na p o d sta w ie zdjęć lotniczych w skali 1:13 000. Przykładow ą charakterystykę N M T dla woj. m ałopolskiego przedstaw ia rysunek 13.

Rys. 12. Pokrycie Polski Numerycznym Modelem Terenu Fig. 12. Overlaying of Poland with Digital Terrain Model Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

Rys. 13. Przykładowa charakterystyka NMT dla woj. małopolskiego Fig. 13. Example of DTM characteristic in Małopolskie Vojvodship Źródło - Source: Geoportal.gov.pl [2009]

(10)

77

Sieć w ęzłów K IIP działa na trzech poziom ach: centralnym , w ojew ódzkim , p o w ia towym . W pow iatach zn ajdują się bazy danych ew idencji gruntów i budynków (EGiB), natom iast w w ojew ództw ach - składnice danych topograficznych. G eoportal.gov.pl u dostępnia inform acje geoprzestrzenne w form ie przekierow ań lub w skazań do d a nych zew nętrznych (dow olne serw isy z danym i przestrzennym i zarejestrow ane w sy stem ie) oraz działa rów nież ja k o punkt dostępow y do danych - w skazuje ich źródło (tzw. one stop).

IN FR A ST R U K T U R A T E C H N IC Z N A P R O JE K T U

O d strony technologicznej infrastruktura techniczna projektu geoportal.gov.pl są to przede w szystkim system y inform atyczne, sieci telekom unikacyjne i opro gram ow anie, a także odpow iedni sprzęt stanow iący m .in. w yposażenie serw erow ni pow iatow ych, w ojew ódzkich oraz serw erow ni C O D G iK (rys. 14). Sprzęt um iejsco w iony je s t na trzech poziom ach: pow iatow ym , w ojew ódzkim oraz centralnym , e le m entem integrującym całość je s t sieć intranetow a lub internetow a zapew niająca d o stęp do w ybranych usług danych przestrzennych.

Rys. 14. Schemat funkcjonowania Geoportalu Fig. 14. Functioning scheme of Geoportal

Źródło - Source: Izdebski W. 2009. Rola Powiatowych Ośrodków Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w funkcjonowaniu Krajowej infrastruktury danych przestrzennych. V Ogólnopolskie Sympozjum Geoinformacyjne, Kraków 2009 (maszynopis)

C E L E P R O JE K T U

G łów nym celem projektu geoportal.gov.pl je s t popraw a konkurencyjności p rzed siębiorstw poprzez udostępnienie przedsiębiorcom on-line usług opartych o dane geoprzestrzenne (w tym o charakterze katastralnym ) oraz m etadane. Innym i zada niam i ogólnym i projektu G eoportal.gov.pl są:

(11)

78

- rozwój przedsiębiorczości oraz podniesienie innow acyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw na rynku dzięki dostępow i do danych geoprzetrzennych,

- uspraw nienie procesów decyzyjnych przedsiębiorców dotyczących inw estycji, - m odernizacja pracy adm inistracji publicznej (na poziom ie centralnym , regional

nym i lokalnym ) w zakresie objętym projektem poprzez w ykorzystanie now oczes nych technologii teleinform atycznych,

- zw iększenie w iedzy i znaczenia inform acji przestrzennej oraz inform acji o ch a rakterze katastralnym w śród przedsiębiorców ,

- oszczędność czasu i kosztów dla przedsiębiorców korzystających z usług geo d e zyjnych,

- w zbogacenie oferty przedsiębiorstw św iadczących usługi na rynku oparte o p u b liczną inform ację przestrzenną,

- w spółudział w budow aniu społeczeństw a inform acyjnego [G eoportal.gov.pl. 2009]. P otencjalnym i użytkow nikam i docelow ym i projektu są:

- przedsiębiorcy działający na rynku zw iązanym z danym i o charakterze k a tastral nym i przestrzennym , zainteresow ani stałym dostępem do danych, np.: n o tariu sze, praw nicy, pośrednicy w obrocie nieruchom ościam i, rzeczoznaw cy m ajątkow i, geodeci, banki i agencje kredytow e i inni;

- odbiorcy instytucjonalni oraz osoby pryw atne, np.: w łaściciele nieruchom ości, p o tencjalni ich kupcy indyw idualni,

- potencjalni inw estorzy krajow i i zagraniczni;

- organizacje i instytucje (m.in. adm inistracja publiczna).

K O R Z Y Ś C I D LA U Ż Y T K O W N IK Ó W

G łów ną m isją przedsięw zięcia je st kształtow anie społeczeństwa informacyjnego, chętnego do korzystania z Internetu w celu kontaktu z urzędnikiem czy ogólnie poję tym urzędem, świadomego posiadanych zasobów technicznych i m ożliwości intelek tualnych. Istotny je st fakt, że wdrożenie projektu Geoportal.gov.pl spowoduje usyste matyzowanie i ujednolicenie rozproszonych w instytucjach danych geoprzestrzennych niezbędnych do prow adzenia procesów inw estycyjnych i biznesowych. Zw iększy rów nież konkurencyjność polskich podm iotów gospodarczych, zachęci obcy kapitał do in w estow ania w Polsce, a w rezultacie przyczyni się do rozwoju polskiej gospodarki.

R ealizacja projektu m a przyczynić się w znaczny sposób do realizacji celów ogólnych leżących w kręgu zainteresow ań państw a polskiego:

- rozw oju przedsiębiorczości oraz podniesienia innow acyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw na rynku, dzięki dostępow i do danych geoprzestrzennych, w tym do danych o charakterze katastralnym ,

- podniesienia konkurencyjności Polski w Europie oraz na świecie poprzez zaoferow a nie potencjalnym inw estorom zagranicznym nowoczesnej inform acji przestrzennej, - uspraw nienia procesów decyzyjnych przedsiębiorców dotyczących inw estycji, - zw iększenia w iedzy i znaczenia inform acji przestrzennej oraz katastralnej w śród

przedsiębiorców ,

- oszczędności (czasu, finansów ) dla przedsiębiorców korzystających z usług k a ta stralnych i geodezyjnych,

(12)

79

- w zbogacenia oferty przedsiębiorstw św iadczących usługi na rynku, oparte o p u b liczną inform ację przestrzenną,

- w spółudziału w budow aniu społeczeństwa inform acyjnego [Geoportal.gov.pl. 2009]. 29 lipca 2009 r. zawarto um owę o dofinansow aniu projektu Geoportal 2. D oty czy on rozbudow y infrastruktury inform acji przestrzennej w zakresie rejestrów georeferencyjnych oraz zw iązanych z nim i usług. Jego realizację przew idziano na lata 2009-2012. Projekt te n je s t w spółfinansowany ze środków publicznych w ram ach 7. Osi Priorytetow ej Program u O peracyjnego Innow acyjna G ospodarka Społeczeństwo inform acyjne - budow a elektronicznej adm inistracji (w w w .7poig.m sw ia.gov.pl). P ro je k t G eoportal 2 stanowi kontynuację i rozw inięcie projektu Geoportal.gov.pl, realizo w anego przez Główny U rząd G eodezji i K artografii w ram ach Sektorowego program u O peracyjnego W zrost K onkurencyjności Przedsiębiorstw 2004-2006, Działanie 1.5 Rozwój system u dostępu przedsiębiorców do inform acji i usług publicznych on-line. Głów nym celem tego projektu je s t rozwój krajowej infrastruktury inform acji prze strzennej, po to aby udostępnić obywatelom , przedsiębiorcom oraz adm inistracji pub licznej inform acje przestrzenne z rejestrów georeferencyjnych i związane z nim i u słu gi istotne m.in. do prow adzenia działalności gospodarczej, zrów now ażonego rozwoju, ochrony środowiska, zarządzania. Geoportal 2 zapew ni integrację i harm onizację usług oraz inform acji przestrzennej poprzez w ykorzystanie rejestrów referencyjnych/bazo w ych, a także koordynację działań zgodnie z m odelem infrastruktury inform acyjnej państw a i założeniam i dyrektywy INSPIRE. K rajow a Infrastruktura Inform acji P rze strzennej będzie częścią infrastruktury inform acji przestrzennej U nii Europejskiej, spełniając wym ogi dyrektywy IN SPIRE oraz przepisów w ykonaw czych UE, a także projektow anej ustaw y o infrastrukturze inform acji przestrzennej.

N ajw ażniejszym i rezultatam i projektu będą:

1. R ozbudow a infrastruktury technicznej K rajow ej Infrastruktury Inform acji P rze strzennej (K IIP) poprzez:

- im plem entację kolejnych w ęzłów K IIP, a w szczególności pozostałych trzynastu w ojew ódzkich w ęzłów topograficznych;

- w drożenie system u zarządzania K IIP w raz z im plem entacją infrastruktury k lu cza publicznego (PKI), op artą na certyfikatach elektronicznych dostarczanych przez w ybrany ośrodek certyfikow anego klucza publicznego;

- rozbudow ę centralnego w ęzła K IIP zlokalizow anego w C entralnym O środku Inform acji Geodezyjnej i K artograficznej (CO D G iK ) w W arszaw ie.

2. Rozwój rejestrów georeferencyjnych Służby Geodezyjnej i K artograficznej tj.: - przygotow anie w ybranych zbiorów danych dla tem atów danych przestrzennych

określonych przez dyrektyw ę IN SPIRE;

- opracow anie w ym agań technicznych dla poszczególnych tem atów danych p rz e strzennych i dostosow anie do nich odpow iednich zbiorów danych.

3. Im plem entacja usług IN SPIR E i ich brokera krajow ego (geoportal K IIP) oraz baz m etadanych dla zasobów inform acji przestrzennych obejm ująca:

- budow ę usługow ych system ów dziedzinow ych dla im plem entacji usług INSPIRE, - rozwój narzędzi i b az m etadanych dla zasobów inform acji przestrzennych, - identyfikację i harm onizację zbiorów i usług danych przestrzennych, - im plem entację usług branżow ych i ich brokera.

(13)

80

Służba G eodezyjna i K artograficzna będzie korzystać z K rajow ej Infrastruktury Inform acji Przestrzennej za pośrednictw em w yspecjalizow anego portalu b ran żo w e go stanow iącego rozw inięcie funkcji G eoportalu.

R ealizacja projektu um ożliw i pow szechne udostępnienie inform acji p rzestrzen nej i zw iązanych z n ią usług m .in.: jed n o stk o m adm inistracji publicznej, p rzed się biorcom , w tym inw estorom krajow ym i zagranicznym , obyw atelom . B ędzie jed n y m z kluczow ych elem entów realizacji idei społeczeństw a inform acyjnego w Polsce oraz budow y elektronicznej adm inistracji [G eoportal.gov.pl. 2009].

P ow iatow e O śro d k i D o k u m e n ta c ji G eodezyjnej i K a rto g raficzn ej w fu n k cjo n o w an iu K ra jo w e j I n f r a s tr u k tu r y D a n y ch P rz e strz e n n y c h

W ram ach siedem nastu PO D G iK w Polsce (rys. 15) dostępne są serw isy WMS z danym i ew idencyjnym i. T ypow ą treść serw isu przedstaw ia rysunek 16. Serwisy iG eoM ap, oprócz dostępu specjalistycznym oprogram ow aniem , autom atycznie u d o stępniają W M S dotyczący danych ew idencji gruntów do ogólnego w ykorzystania: - w szystkie utw orzone serw isy w łączono do G eoportalu.gov.pl

- serw is W M S pow iatu w arszaw skiego zachodniego dodano do europejskiego geoportalu w w w .inspire-geoportal.eu,

- na bazie serw isów W M S m ożna budow ać specjalistyczne strony pośw ięcone k o n kretnym problem om .

W p olskich w arunkach publikację danych zasobu połączono z udogodnieniam i dla w ykonaw ców prac geodezyjnych. Spow odow ało to uspraw nienie ich kom unikacji z PO D G iK i spotkało się z bardzo życzliw ym przyjęciem tej grupy zaw odow ej.

Rys. 15. Dostępne serwisy WMS z danymi ewidencyjnymi Fig. 15. Available WMS services with cadastral data

(14)

81

Typowa treść serw isu : działki ewidencyjne, działki projektowane, kontury klasyfikacyjne, o użytki gruntowe, budynki. <>osie ulic, punkty adresowe, ortofotomapa, osnowa geodezyjna, sekcje map, zakresy prac, uzbrojenie projektowane, usługi sieciowe,

Rys. 16. Treść serwisu w ePODGiK Fig. 16. Contents of ePODGiK service

K orzyści, które przynosi autom atyzacja procesu zgłaszania prac w ykonaw com : - oszczędności czasu i pieniędzy w zw iązku z b rakiem konieczności odw iedzania

ośrodków w celu zgłoszenia pracy, a potem odbioru m ateriałów , - otrzym yw anie m ateriałów bezpośrednio po zgłoszeniu (rys. 17),

Rys. 17. Zakres wydawanych danych w ePODGiK Fig. 17. Scope of let out data in ePODGiK

(15)

82

- ciągły dostęp do danych ośrodka (7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę), - przew idyw alne term iny realizacji prac (w iarygodność w obec klientów ),

- obiektyw ność system u przetw arzania danych w kw estii kolejności opracow ania zgłoszeń.

K orzyści PODGIK:

- autom atyzacja pracy, co daje zm niejszenie obciążenia pracow ników ,

- w zrost prestiżu ośrodka dokum entacji, który je s t postrzegany ja k o now oczesny, - zm niejszenie obciążeń urządzeń drukujących oraz zm niejszenie zapotrzebow ania

na pap ier i m ateriały eksploatacyjne [Izdebski 2009].

P O R T A L G E O P R O X Y W T U R Y N G II

W N iem czech każdy kraj zw iązkow y rozw inął w łasny system udostępniania geodanych. W czerw cu 2008 r. cztery kraje zw iązkow e (Turyngia, Saksonia, B aw aria i H esja) w prow adziły portal G eoproxy (rys. 18), który pozw ala na w izualizację, n a w igację oraz w ybór i łączenie danych geodezyjnych przez klienta.

Rys. 18. Zrzut ekranowy strony internetowej GeoMIS - Turyngia Fig. 18. Screenshot of Internet page GeoMIS - Thuringia Źródło - Source: Geomis.geoportal-th.de... 2009

W ram ach G D I-T h (G eodaten Infrastruktur T uryngia) działają systemy: AFIS - inform acji o osnowie,

A LKIS - inform acji o katastrze nieruchom ości, A TKIS - inform acji topograficzno-kartograficznej.

(16)

83

W ram ach GeoM IS m ożna przeszukiw ać m etadane, w ykorzystując przy ty m np. m apy topograficzne (rys. 19).

Rys. 19. Okno Geoproxy - mapa topograficzna Fig. 19. Geoproxy window - topographic map Źródło - Source: Geoproxy.geoportal-th.de... 2009

Z aw artość tem atyczna portalu G eoproxy je s t znacznie obszerniejsza niż polskiego geoportalu.

D ostępne są tu mapy:

- obszarów chronionych (rys. 20);

- zaw ierające dane o środow isku naturalnym (np. wody gruntow e, w ody pitne itp.) - rysunek 21;

- zaw ierające granice różnorakich obiektów (np. granice stref krajobrazow ych, k o rytarzy pow ietrznych, gm in itp.) - rysunek 22;

- zaw ierające podział sekcyjny m ap stosow anych w T uryngii (rys. 23); - obszarów rolniczych (rys. 24);

- topograficzne (rys. 25); - m apy w ektorow e (rys. 26);

- ortofotom apy cyfrow e panchrom atyczne (rys. 27) i barw ne (rys. 28).

W T uryngii ortofotom apy w ykonano na podstaw ie nalotów w latach 2004-2007. R ozdzielczość terenow a tych map w ynosi 20 cm /pix. W 2008 r. całą T uryngię p o kryto zdjęciam i barw nym i w skali 1:12 500 (rów nież o rozdzielczości 20 cm /pix). N a ich podstaw ie aktualizow ane są ortofotom apy. P rzew idyw ana je s t aktualizacja zdjęć rocznie na obszarze % Turyngii.

(17)

84

^ ^ — k -

---Rys. 20. Zawartość tematyczna portalu Geoproxy - mapa obszarów chronionych Fig. 20. Thematic contents of Geoproxy - map of protected areas

Źródło - Source: Geoproxy.geoportal-th.de... 2009

>J sJ r

A

Rys. 21. Zawartość tematyczna portalu Geoproxy - mapa dotycząca środowiska Fig. 21. Thematic contents of Geopproxy - map of environment

Rys. 22. Zawartość tematyczna portalu Geoproxy - mapa granic Fig. 22. Thematic contents of Geoproxy - map of borders

(18)

85

1

"» MM »•» B»" ' t— »

11 »1

*«—* . . —

---I S A J J i j O O O U O

Rys. 23. Zawartość tematyczna portalu Geoproxy - mapa z podziałem sekcyjnym map w Turyngii

Fig. 23. Thematic contents of Geoproxy - map of section division of maps in Thuringia

Rys. 24. Zawartość tematyczna portalu Geoproxy - mapa obszarów rolniczych Fig. 24. Thematic contents of Geoproxy - map of agricultural areas

(19)

86

Rys. 25. Zawartość tematyczna portalu Geoproxy - mapa topograficzna Fig. 25. Thematic contents of Geoproxy - topographic map

►—» « SMK C—• 9*

•:---- 3

r B MB»

r

rtST

• r ■•

_{r a}

_im

• r •"

_{r a •» —}

a a

1 a I

_{a •■»•».}

b

«*

w

a a i.»r.

_{a a}

a a ...» ■

r a

r w

a tew

a k »>»>•

• a - ■i"J

a u »»»»>

a a -,ipi.

a b

.raw.

• r a

r a«w

r a .»■

•» »

r a

om

».»

r r f»—

fe. ««-V1

x. ^

c b i “ 5 r \ *

Rys. 26. Okno Geoproxy - mapa wektorowa Fig. 26. Geoproxy window - vector map

(20)

Rys. 27. Okno Geoproxy - panchromatyczna ortofotomapa Fig. 27. Geoproxy window - panchromatic orthophotomap Źródło - Source: Geoproxy.geoportal-th.de... 2009

Rys. 28. Okno Geoproxy - barwna ortofotomapa Fig. 28. Geoproxy window -color orthophotomap Źródło - Source: Geoproxy.geoportal-th.de... 2009

(21)

88

N um eryczny M odel T erenu (niem. D G N ) T uryngii pow staw ał od 1996 roku. W y konano go m etodą skaningu lotniczego. D okładność D G N 5/5 (oczko siatki 5 x 5m) w ynosi ±0.5 m. D la T uryngii w ygenerow any został rów nież: D G N 5/20 (oczko siatki 20 x 20m ) o dokładności ± 3m oraz D G N 5/50 (oczko siatki 50 x 50m) o dokładności ±4 m - ±6 m. O bydw a D G N -y pow stały na podstaw ie digitalizacji m ap topograficz nych w skalach 1: 25 000 i 1:50 000.

W T uryngii udostępnienie geodanych odbyw a się na zasadzie uprzyw ilejow ania. D ziew ięć w yższych uczelni m a bezpłatny dostęp do geodanych, natom iast dostęp do w ybranych geodanych m ają osoby z odpow iednim stopniem upow ażnienia.

PO D SU M O W A N IE

D yrektyw a IN SPIRE w ym ogła na krajach członkow skich U nii Europejskiej p o w szechne udostępnienie geodanych, które m ożna przeglądać w regionalnych geopor- talach. N iektóre z krajów członkow skich (np. Niem cy - kraj związkowy Turyngia) posunęły się o krok dalej, przekazując bezpłatnie geodane w ybranym instytucjom pań stw ow ym (np. w yższym uczelniom ). W Polsce udostępnianie geodanych odbyw a się odpłatnie, jed n ak instytucje naukowe korzystają z ulg, p łacą bow iem za nie ze w spół czynnikiem 0,3 (jeżeli dane te są w ykorzystyw ane np. do celów dydaktycznych).

Jeszcze w 2007 r. istniała w Polsce m ożliw ość przeglądania zdjęć lotniczych (z terenu całego kraju) na ogólnie udostępnionym serw erze. O becnie ze w zg lę dów technicznych nie je s t to ju ż m ożliw e. N ależy je d n a k podkreślić, że w drożenie D yrektyw y IN SPIR E stw orzyło m ożliw ość stosow ania produktów now oczesnych technik fotogram etrycznych.

P IŚ M IE N N IC T W O

Geoportal.gov.pl, dostęp: 10.12.2009 r.

Geoproxy.geoportal-th.de. Freistaat Thüringen Landesamt für Vermessung und Geoinforma tion, dostęp: 10.12.2009 r.

Izdebski W. 2009 Rola Powiatowych Ośrodków Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficz nej w funkcjonowaniu Krajowej Infrastruktury Danych Przestrzennych. V Ogólnopolskie Sympozjum Geoinformacyjne, Kraków 2009 (maszynopis).

Preuss R. 2007 Uwarunkowania rozwoju fotogrametrii w Polsce. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, vol. 17b.

M A K IN G G E O D E S IC D A T A AV A IL A B L E IN P O L A N D AND T H U R IN G IA IN T H E L IG H T O F D IR E C T IV E IN S P IR E

Abstract. Making geodesic data available in countries members of European Union

is accomplished basing on different principles. The paper presents functioning of internet portals in Poland and in Thuringia which make geodesic data available accordingly to directive INSPIRE. Thematic contents for both Geoportals were compared, with special consideration of Geoportal.gov.pl functioning in Poland.

Key words: map, geodesic data, directibe INSPIRE