Emil Stanula
"Das erhaltene werk", Dionysius von
Alexandrien, wyd. W. A. Bienert,
Stuttgart 1972 : [recenzja]
Collectanea Theologica 44/2, 203
R E C E N Z JE
203
dzących się z R eform acji b yła w p ew n y m sto p n iu o d p o w ied n ik iem sta n o w isk a h ierarchów w K ościele k atolick im (das „ la n d e sh e rrlic h e K ir c h e n r e g im e n t”). R ozw ażan ia sw o je u m ieszcza M i i h l e n na tle w ła sn y c h p ogląd ów na tem at d e sa k r a liz a c ji5. Twuerdzi, że poprzednia ew o lu cja zrozu m ien ia u rzędów k o ś cieln ych n a stęp o w a ła pod w p ły w e m listó w p astersk ich , n a to m ia st na p rzy szłość p rzew id u je rozw ój kon cep cji urzędu w duchu w czesn y ch listó w P a w io w ych oraz listu do E fezjan . Jed n ak że autor n ie p recyzu je form tego rozw oju, a le p op rzestaje na og ó ln ik o w y m postu lacie, że K o ścio ły m uszą znaleźć n ow e sposoby g ło szen ia w sz y stk im ludziom m isteriu m zb a w ien ia .
Choć w ła śc iw e rozw iązan ie problem u posług w K o ściele w y d a w cy traktują jak o k w e stię życia lub śm ierci K ościołów , autorzy są bardzo p o w ścią g liw i w p o zy ty w n y ch propozycjach.
K s. H e n r y k B o g a ck i SJ, W a r sza w a
D lO r f^ S IU S von A L E X A N D R IE N , D as e rh a lte n e W e r k , w yd . W. A. B i e - n e r t , S tu ttg a rt 1972, H iersem ann , s. 137 (B ib lio th e k d e r g riech isch en L ite r a
tu r , t. II).
C zw arty k ie r o w n ik szk oły k atech etyczn ej i b isk u p A lek sa n d rii D i o n i z y od egrał w ie lk ą rolę w K o ściele za czasów cesarzy D e c j u s z a i W a l e r i a n a . N ie ste ty o jeg o życiu , d ziałaln ości p isa rsk iej i d u szp astersk iej p osiad am y za led w ie fra g m en ta ry czn e w iad om ości. C enną jed n ak pozycją dla poznania tego biskupa je s t drugi tom n ied a w n o rozpoczętej n iem ieck iej serii p r z e k ła dów p isarzy w czesn o ch rześcija ń sk ich B ib lio th e k d e r g riech isch en L ite ra tu r , p rezen tu jący w e w stę p ie ży cie i działaln ość D i o n i z e g o , dalej przekład z a ch ow an ych fr a g m e n tó w jego p ism , w reszcie k om en tarz, w y k a z źródeł i b ib lio g ra fii oraz in d ek sy: b ib lijn y , n a zw o w y i rzeczow y.
W stęp za słu g u je na u w a g ę ze w zg lęd u na o d tw o rzen ie z fragm en taryczn ych w ia d o m o ści ca ło k szta łtu d ziałaln ości k o ścieln ej b isk u p a A lek san d rii. T łum acz W. A. B i e n e r t, o m a w ia w e w stę p ie d ziałaln ość D i o n i z e g o na s ta n o w i sk u k iero w n ik a szk o ły a lek sa n d ry jsk iej, n a stęp n ie na k a ted rze b isk u p iej, d a lej stosu n ek do p rześla d o w a n ia D e c j u s z a , k łop oty ze schizm ą n ow acjań sk ą m ilen a ry sty czn y nastrój egip sk iego ch rześcijań stw a, w reszcie spór z biskupem R zym u D i o n i z y m , p rześla d o w a n ie W a l e r i a n a i o sta tn ie lata biskupa A lek san d rii. N ie pom ija w y d a w ca o m ó w ien ia D i o n i z e g o jako pisarza i k o ścieln eg o p olityk a, dalej jego sposobu u p ra w ia n ia egzeg ezy b ib lijn ej, jego filo zo ficzn eg o w y k szta łcen ia , w reszcie teologiczn ego zn aczenia.
Sam p rzekład d otyczy w szy stk ich fra g m en tó w p ism D i o n i z e g o , za ch o w an ych n ie ty lk o w język u greck im , lecz także w p rzek ład ach syryjskich i orm iańskich. P rzek ła d ob ejm u je listy do różnych osób, listy na tem a t chrztu, pokuty w ielk a n o cn e, fra g m en ty rozpraw teo lo g iczn y ch i eg zegetyczn ych .
J eśli p ierw szy tom serii B ib lio th e k d e r g riech isch en L ite r a tu r publikujący przekład W ie lk ie j k a te c h e z y G r z e g o r z a z N y ssy za w iera ł kom entarz w n iek tórych p rzypadkach op racow an y do rozm iarów m ałych rozpraw , tc w om aw ian ym tom ie u w agi ograniczają się do w sk a za n ia źródeł, lakonicznych ob jaśn ień rea lió w , w sk a za n ia do bib liografii. D ok ład n y indeks b ib lijn o -n a zw o - w y i z a le d w ie 6 2 -h a sło w y in d ek s rzeczo w y zam yk ają cenną pozycję dla p o zn an ia K ościoła trzeciego w ieku.
K s. E m il S ta n u la C S sR , W a rsza w a
5 H. M ü h l e n , E n tsa k ra lisieru n g . Ein ep o ch a les S c h la g w o rt in sein er B e
d eu tu n g fü r d ie Z u k u n ft d e r c h ristlich en K ir c h e n , P aderborn 1971. Por. C o l
