158 Recenzje
Andrzej C h o d u b s k i : Nauka, kultura i sztuka w Wolnym Mieście Gdań-sku. Toruń 2000 Wydawnictwo Adam Marszałek, 176 s. il.
Jak wynika z informacji podanej przez autora we Wstępie, jego zamierze-niem było całościowe ukazanie swoistości rozwoju kultury, nauki i sztuki w Wol-nym Mieście Gdańsku, ujawniającej się zarówno w procesie przemian cywiliza-cyjnych, jak również na styku świata germańskiego ze słowiańskim, w rywali-zacji politycznej, ścieraniu się interesów lokalnych z racjami politycznymi Pol-ski i Niemiec. Autor stara się ustalić, w czym wyrażała się tożsamość normaty-wno - prawna i polityczna Wolnego Miasta Gdańska, jakie były fundamentalne założenia polityki kulturalnej władz Gdańska, obiektywne determinanty rozwo-ju życia naukowego i kulturalnego w tym mieście, wpływ państwa niemieckie-go na realizację w nim polityki kulturalnej, stosunek twórców nauki, kultury i sztu-ki do rzeczywistości społeczno -politycznej Wolnego Miasta Gdańska, najważ-niejsze osiągnięcia gdańskich pracowników nauki oraz twórców kultury i sztu-ki, rolę mass mediów w promowaniu życia naukowego, kulturalnego i artystycz-nego tego miasta, rolę społeczeństwa Wolartystycz-nego Miasta Gdańska w kształtowaniu jego oblicza kulturalnego, a także jakich konsekwencji politycznych
doświad-czali animatorzy polskiego życia naukowego, kulturalnego i artystycznego oraz skąd rekrutowali się pracownicy gdańskich instytucji nauki, kultury i sztuki.
Julian D y b i e c : Uniwersytet Jagielloński 1918-1939. Kraków 2000 Na-kładem Polskiej Akademii Umiejętności, 760 s.
Książka Juliana Dybca dzieli się na osiem zasadniczych rozdziałów. W roz-dziale pierwszym autor omówił Podstawy materialne funkcjonowania Uniwer-sytetu Jagiellońskiego w okresie międzywojennym. W drugim została przedsta-wiona Struktura funkcjonowania uczelni ze szczególnym uwzględnieniem ustaw akademickich, statutów i regulaminów uniwersyteckich oraz struktury władz uczelnianych, komisji i jednostek organizacyjnych uczelni. W trzecim, poświę-conym zespołowi nauczającemu i pracowniczemu, autor omówił sytuację prawną pracowników uczelni, ich kategorie, sposób rekrutacji, liczebność, wiek, pochodzenie społeczne i geograficzne, wykształcenie, warunki materialne, sy-tuację rodzinną organizacje zawodowe, oblicze ideowe, postawy polityczne, pozycję w życiu naukowym, kulturalnym i społecznym, prestiż, samoświado-mość, mentalność. W czwartym przedstawiono organizację nauczania na posz-czególnych wydziałach i kierunkach. W piątym, poświęconym młodzieży, autor omówił rekrutację i liczebność studentów, ich sytuację materialną stypendia, warun-ki zakwaterowania, organizacje samopomocowe, naukowe, oświatowe, wychowaw-cze, ideowe, społeczno-polityczne, koła regionalne, krajowe i międzynarodowe,
Recenzje 159
związki literacko-artystyczne. Zanalizował także p o s t a w y ó w c z e s n y c h stu-d e n t ó w Uniwersytetu Jagiellońskiego w o b e c g ł ó w n y c h p r o b l e m ó w n a u k o w y c h , społecznych i politycznych oraz rolę, j a k ą odegrali w życiu p a ń s t w a . W ostatnich trzech rozdziałach autor o m ó w i ł g ł ó w n e kierunki r o z w o j u badań n a u k o -wych uczelni, j e j udział w ś w i a t o w y m życiu intelektualnym oraz rolę, j a k ą ode-grała w życiu p a ń s t w o w y m , n a r o d o w y m i s p o ł e c z n y m . Pracę u z u p e ł n i a j ą tabe-laryczne w y k a z y władz akademickich, ilości d o k t o r a t ó w n a d a n y c h w latach 1 9 1 8 - 1 9 3 9 r. oraz imienny w y k a z osób habilitowanych w p o s z c z e g ó l n y c h latach. C e n n y m j e j uzupełnieniem j e s t także obszerny indeks nazwisk o s ó b w y -s t ę p u j ą c y c h w tekście.
Ronald G r e e l e y , Raymond B a t s o n : Atlas Układu Słonecznego NASA. Przełożył (z angielskiego) A n d r z e j S. Pilski. Warszawa 1999 Prószyński i S-ka, 395 s.
Atlas zawiera mapy Merkurego, Wenus, Ziemi, Księżyca, Marsa, Fobosa, De-j m o s a oraz księżyców Jowisza, Saturna, Urana i N e p t u n a s p o r z ą d z o n e przez US
Geological Survey we Flagstaft w Arizonie na podstawie danych z g r o m a d z o n y c h do 1966 r. przez wszystkie misje kosmiczne. W atlasie umieszczono m a p y relie-fowe, geologiczne, topograficzne oraz fotomozaiki powierzchni wszystkich ob-s e r w o w a n y c h dotąd ciał Układu Słonecznego. M a p y poob-szczególnych planet i ich s y s t e m ó w zostały poprzedzone artykułami p r z e g l ą d o w y m i , bogato ilustrowany-mi zdjęciailustrowany-mi i barwnyilustrowany-mi wykresailustrowany-mi. Atlas został uzupełniony o spis wszystkich nazw u t w o r ó w p o w i e r z c h n i o w y c h w Układzie Słonecznym ( w y ł ą c z a j ą c Z i e m i ę ) zatwierdzonych przez M i ę d z y n a r o d o w ą Unię Astronomiczną.
John H o r g a n : Koniec nauki, czyli o granicach wiedzy u schyłku ery nau-kowej. Przełożył (z angielskiego) Michał Tempczyk. Warszawa 1999 Prószyński i S-ka, 360 s.
Książka powstała na podstawie rozmów i spotkań autora z uczonymi tej miary, co Noam Chomsky, Francis Crick, Richard Dawkins, Freeman Dyson, John Eccles, Paul Feyerabend, Stephen Jay Gould, Stephen Haking, Lynn Margulis, Murray Gell - Mann, Fred Hoyle, T h o m a s Kuhn, Marrin Minsky, Roger Penrose, Karl Popper, llya Prigogine, Steven Weinberg, John A. Wheeler, Edward O. Wilson i Edward Witten. Z rozmów tych autor wyciąga j e d n a k bardzo pesymistyczny wniosek, że największe i najbardziej pasjonujące odkrycia zostały j u ż dokonane.
