Mirosław Hoffmann
Sorkwity, woj. olsztyńskie, St. III, AZP
22-67
Informator Archeologiczny : badania 24, 51-52
ląformalar Archeologiczny 1990 51
Uniw ersytet Łódzki K atedra Archeologii________________
B adania prowadziła mgr Lubom ira Tyszler przy w spółudziale m gr G. Borkowskiej 1 mgr G. M azura (antropologa). Finansow ał WKZ w Skier niewicach. Cm entarzysko kultu ry w schodniopom orskiej i k u ltu ry g ro bów kloszowych. O sada k ultu ry przeworskiej.
B adania kontynuow ano w płn.-zach. części stanow iska, przebadano 25 т г powierzchni. Osada: zanotow ano częściowy zarys budynku wypełnionego gruzem polepy (na wielu fragm entach wystąpiły odciski konstrukcji obiektu), dołki posłupowe (niektóre związane z kon stru k cją obiektu), psie pochówki (3-4 ? szkielety), jam ę gospodarczą. W odkrytej części budynku odkryto kilka dużych gła2ów era tycznych pochodzących najpraw dopodobniej z obw arow ania grobu zbiorowego kultu ry w schodniopom orskiej odsłoniętego w czasie ubiegłorocznych b ad a ń .
Inw entarz ruchom y osady to fragm enty ceram iki, m ateriał osteologlezny, Jeden drobny przedm iot metalowy.
Prace będą kontynuowane.
M uzeum Okręgowe w Sieradzu
B adania prowadził m gr Marek U rbański. Finansow ał WKZ w Sieradzu. Drugi sezon b ad ań . O sada k ultury przeworskiej ze schyłku okresu późnolateńskiego 1 z wczesnego okresu rzymskiego.
Stanow isko odkryto w 1983 r. podczas b ad a ń powierzchniowych w ram ach AZP. Było b ad a n e w stępnie w 1985 r. W 1988 r. przeprowadzono b ad an ia ratownicze. O sada Jest położo n a n a piaszczystym cyplu w ysuniętym w terasę Warty. ok. 400-500 m n a południowy zachód od drogi Sieradz — Widawa. W 1989 r. kontynuow ano b ad a n ia ratow nicze — wykopy IV, V i VI (65 mT. Odkryto fragm enty dużych jam : 10. 11 i 12, które m ożna zakwalifikować ja k o chaty, których zarysy były widoczne n a gł. 60-90 cm. W w ypełniskach Jam oraz n a d nimi, w w arstw ie b ru n a tn o — szarej ziemi, odkryto wiele fragmentów ceram iki ręcznie lepionej z przełom u okresu późnolateńskiego i rzymskiego oraz fragm enty kości i zębów zwierzęcych. Na uw agę zasługuje zestaw zabytków wydobytych z dotychczas wyeksplorowanej części Jam y 10: głazik kam ienny, 2 przęśliki gliniane, 1 fragm ent naczynia grafitowanego, fragm ent brązowej zawiesz ki, fragm ent osełki, fragm enty paciorka bursztynowego, fragm ent glinianego ciężarka tkackie go, fragm ent ż a rn a kam iennego oraz przeszło 300 fragmentów ceram iki. Nie natrafiono n a ślady palenisk, choć w w ykopach znaleziono sporą ilość przepalonych kam ieni polnych, nie tworzących je d n a k żadnych konstrukcji. Nie stwierdzono również w arstwy polepy. W wykopie IV, n a gl. ok. 60 cm , tuż przy jam ie 10, znaleziono dno popielnicy kultu ry łużyckiej z IV-V okresu epoki b rązu z resztkam i w ypelniska w postaci szarego piasku 1 fragmentów spalonych kości ludzkich. G órna część tej popielnicy została zniszczona praw dopodobnie jeszcze w sta ro żytności, W w ykopach IV i V znajdowało się jeszcze kilka fragmentów ceram iki k u ltu ry tużyc tóej z IV-V okresu epoki brązu.
Wykop n r VI został założony 150 m n a północny w schód od wykopów 1-V, w pobliżu Jednego z trzech wykopów rabunkow ych, które zrobili w sierpniu 1988 r. pokątni „badacze". W VI wykopie oprócz nielicznych fragmentów ceramiki kultury przeworskiej z okresu rzymskiego, odkryto także fragm enty filigranowej ozdoby srebrnej, zdobionej joczkiem" z niebieskiego szkła.
Planqje się w przyszłości wyeksplorowanie jam 10, 11 1 12, i zak oń czenie badań.
I Sierpów, gm. Ozorków woj. łódzkie St, 1 patrz epoka brązu
S o rk w ity , w oj. o lsz ty ń sk ie St. Ш AZP 2 2 -6 7
B adania prowadził mgr Mirosław Hoffmann, finansowało BBiDZ w Ol sztynie. Pierwszy sezon badań. Cm entarzysko płaskie kultury kurhanów zachodniobaltyjskich ze środkowego 1 późnego podokresu lateńskiego. Oznaczona ja k o stanow isko III nekropola odkryta została 30 stycznia 1990 r. n a terenie Z akładu Remontowo-Budowlanego PPGR w Sorkwitach, przez m agazyniera tego zakładu M. Stankiew icza. C m entarzysko położone Jest przy północno-zachodnim brzegu Jeziora Lam pac- kiego 1 znajduje się n a obszarze mocno zniszczonym przez now ożytną i — Ja k wykazały b ad a n ia — późnośredniowieczną zabudowę.
Do eksploracji nadaw ał się jedynie kilkudziesięciometrowej długości, wąski (ok. 4 m Muzeum Warmii i M azur w Olszty nie
R zech ta, gm. Sieradz woj. sierad zk ie S t. 12 AZP 7 0 - 4 6 /2
R óżyce Stara Wieś, gm. Ko cierzew woj. sk iern iew ick ie St. 3 AZP 5 7 - 5 7 /4 __________
52 Ofcres lateńsfci
szerokości) p a s terenu położony między utw ardzoną drogą wiejską, a sk a rp ą , która pow stała w wyniku prowadzonych przed kilkom a latam i prac niwelacyjnych.
B adaniam i ratowniczymi objęto 22.3 m2 powierzchni cm entarzyska odkrywając 9 obiektów: 6 grobów popielnicowych (w tym Jeden bez obstawy kam iennej). 1 ciałopalny bezpopielnicowy w obstaw ie kam iennej oraz konstrukcję z kam ieni niezaw ierającą przepalonych kości (obiekt 8). P onadto w yeksplorowano oznaczony num erem 9 obiekt, którego reg u larn a ko n stru k cja (duża płyta kam ien n a obstaw iona jednowarstwowym wieńcem otoczaków oraz, od strony NNE bardzo dużym głazem) pozwala interpretow ać go jako obstaw ę wybranego grobu ciałopalnego.
Odkryte pochówki w ystąpiły głęboko {na poziomie od — 0,70 do —0,90 m), co w iązać należy z ak u m u la c ją w arstw, które n ara stały przez kilkaset la t w skutek działalności gospodarczej oraz zniszczeń późnośredniow iecznych I nowożytnych budynków. Groby usytuow ane były w dwóch — oddalonych od siebie o 0,8 m —rzędach, które przebiegały po linii NNE-SSW, a więc równolegle do brzegu Jeziora.
Inw entarz pochówków (popielnice przeważnie przykryte misami) je s t jednolity pod wzglę dem form alnym i typologicznym (nlezdobione popielnice o b aniastych, obm azyw anych palcam i b rzuścach. płaskich, w yodrębnionych d n ac h 1 wygładzonych, krótkich szyjkach; płaskodenne m isy często zdobione odciskam i paznokcia).
Na podstaw ie podwyższonych załomów brzuśców popielnic (na szyjki przypada 25-30% wysokości naczyń) odkryte groby datow ać należy n a środkowy i późny podokres lateński.
M ateriały i dokum entacja z b ad a ń znajdują się w Muzeum Warmii i M azur w Olsztynie.
Przewiduje s ię kontynuację prac.
I Sowlnkl. gm. Mosina woj. poznańskie St. 23A patrz okres rzymski
S o w in k i, g m . M osina P racow nie K onserw acji Zabytków
w oj. p o z n a ń s k ie w P oznaniu — S półka z o.o. Pra-cownia N aukowo-Badawcza _____ B adania prowadzi! m gr Tadeusz Łaszkiewicz (autor spraw ozdania) przy udziale studentów archeologii UAM: Agnieszki Łaszklewlcz i Krzysztofa Świgonia. Zleciło Biuro Projektów Budownictwa K om unalnego, fin an so w ała zaś Dyrekcja Rozbudowy M iasta Poznania. Drugi sezon badań. O sada ludności k u ltu ry przeworskiej, przede wszystkim z młodszego okresu przedrzymskiego, ponadto ślady osadnictw a z końca neolitu /p o c zą tk u epoki brązu, pojedyncze fragm enty ceram iki schyłkowolu- żyeko (?) — pom orskiej i wczesnośredniowiecznej.
Przewidziany do eksploracji w drugim sezonie b ad a ń wykopaliskowych wykop ulokowano w południowej i południowo-zachodniej części zweryfikowanego przez ubiegłoroczne prace inw entaryzacyjne obszaru stanow iska 23B (w obrębie kom pleksu stanow isk określonego c a łościowo ja k o Sowinki 23). Celem było uściślenie zasięgu stanow iska, rozpoznanie ew entual nego zróżnicow ania chronologiczno-kulturowego tej strefy osady, a także rozpoznania reliktów zabudow y 1 zagospodarow ania przestrzeni. Odkrywkę pod wykop przygotowano przy użyciu spychacza gąsienicowego zdjęto nadkład prócznicy ornej (o miąższości ok. 30 cm) oraz (częś ciowo) w arstw ę k ulturow ą —łącznie o miąższości do 5 0 /6 0 cm. Odkrywka „związana" była narożnikiem północnow schodnim z wykopem z sezonu 1989. Zbadano całość odkrywki, tj. pow ierzchnię 2300 m2. Wyróżniono 5 obiektów nieruchom ych, w tym jam ę, 2 dołki posłupo- we(?) 1 2 obiekty o nieokreślonej funkcji (z d u żą zaw artością rum oszu gru d polepy). Zebrano również stosunkow o liczny ruchom y m aterial zabytkowy, w tym: ok. 2.000 fragm. ceram iki, ok. 1.750 g ru d polepy. 20 artefaktów krzem iennych, fragm. 2 toporków kam ., ostrogę żel., nóż żel., k ilka innych zabytków, ponadto próbki żużla żel. i węgli drzewnych.
Wyniki sezonu 1990 potw ierdzają wielokulturowy ch a ra k te r stanow iska — ze zdecydowaną przew agą m ateriałów z osady ludności kultury przeworskiej, przede w szystkim z młodszego o k resu przedrzym skiego, mniej zaś z początków okresu wpływów rzym skich. W yróżniono ponadto ślad osadnictw a z końca młodszej epoki kam ienia — początków epoki brązu oraz nieliczne fragm enty ceram iki schylkowoiużycko (?) — pomorskiej z wczesnego I środkowego okresu lateńskiego 1 z okresu wczesnego średniowiecza (z końcowych jego faz).
Z p u n k tu w idzenia archeologicznych potrzeb konserw atorskich stw ierdzić m ożna, że s ta nowisko zostało rozpoznane w stopniu dostatecznym , dlatego też nie przewiduje się dalszych system atycznych b ad a ń wykopaliskowych. Zastrzeżono n ato m ia st u inw estora stały nadzór archeologiczny w przypadku prac ziemnych n a stanow isku.
D okum entacja z b ad a ń о гаг m ateriały zabytkowe — do czasu pełnego opracow ania — z n a jd u ją się w Pracowni Naukowo-Badawczej PKZ —Spółka z o.o. w Poznaniu.
