9
http://dx.doi.org/10.18778/8142-018-1.01
Słowo wstępne
Z przyjemnością przedstawiamy Państwu drugą już monografię z cyklu „Prawo pracy w systemie prawa”. Zawarte w niej opracowania to w dużej mie-rze rozważania poczynione podczas szóstego spotkania naukowego w ramach cyklu o tym samym tytule. Konferencje „Prawo pracy w systemie prawa” od-bywają się nieprzerwanie od 2010 roku. W poprzednich latach uczestnicy zaj-mowali się problematyką prawa pracy w powiązaniu z prawem cywilnym, pra-wem międzynarodowym, prapra-wem karnym, prapra-wem podatkowym oraz prapra-wem handlowym. W 2016 r. Koło Naukowe Prawa Pracy działające przy Katedrze Prawa Pracy UŁ, zorganizowało spotkanie poświęcone szeroko pojętym związ-kom prawa pracy z prawem ubezpieczeń społecznych. Konferencja odbyła się w dniu 26 kwietnia 2016 roku na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, przyciągając nie tylko studentów, ale także przedstawicieli licznych ośrodków naukowych z całej Polski.
Szczególne podziękowania kierujemy do osób, które zaangażowały się w organizację Konferencji – Pana Profesora Zbigniewa Górala, Pana Profesora Mirosława Włodarczyka, doktor Ewy Staszewskiej oraz członków Koła. Pra-gniemy podziękować również Pani Katarzynie Gałkiewicz oraz Panu Marcino-wi GrzelakoMarcino-wi za wykłady, które wprowadziły uczestników konferencji w te-mat związków pomiędzy prawem pracy a prawem ubezpieczeń społecznych i zaprezentowały ich praktyczny aspekt.
Referaty wygłoszone podczas konferencji uwypukliły wiele zagadnień spornych pozostających na styku prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecz-nych, które uzasadniają podjęcie badań dotyczących tej problematyki w opar-ciu o rozwiązania wypracowane na gruncie obu dziedzin prawa. Stąd refleksje, do których doszli prelegenci i uczestnicy dyskusji zapoczątkowanej w ramach wydarzenia, zaowocowały artykułami, które pragniemy zaprezentować Pań-stwu w ramach niniejszej publikacji.
Monografia została podzielona na cztery części. Przyjęty na potrzeby ni-niejszej publikacji układ treści koncentruje uwagę Czytelnika na wyzwaniach, z jakimi współcześnie zmierzyć się muszą podmioty kreujące prawo oraz poli-tykę społeczną państwa. Szerokie spektrum zagadnień, których analizy podjęli się autorzy artykułów prezentowanych w monografii, pozwala skupić się jedy-nie na wybranych problemach usytuowanych na granicy prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych. W naszym przekonaniu stanowią one impuls do pod-jęcia dyskusji wokół kwestii o doniosłym znaczeniu dla całego społeczeństwa, a przede wszystkim istotnych z punktu widzenia kierunku, w jakim ewoluować powinien system prawny.
10
Część pierwsza poświęcona została prezentacji uprawnień na gruncie pra-wa pracy i prapra-wa ubezpieczeń społecznych, przede wszystkim na tle wątpli-wości, jakie rodzą się w związku z koniecznością ustalenia ich podmiotowego oraz przedmiotowego zakresu. W ramach tej części publikacji autorzy poddali analizie pojęcie pracownika w świetle przepisów prawa pracy i prawa ubezpie-czeń społecznych, odnosząc się do aktualnych wciąż problemów związanych z ustaleniem kręgu podmiotów objętych ubezpieczeniem społecznym. Przed-miotem rozważań autorzy uczynili również pojęcie niepełnosprawności oraz uprawnienia przysługujące osobom niepełnosprawnym, koncentrując się m.in. na sposobie ujęcia pewnych pojęć, kluczowych z punktu widzenia omawianej tematyki. Uwadze autorów nie uszła również problematyka pracy na własny rachunek, która ze względu na swą wieloaspektowość, stawia pod znakiem za-pytania wiele istotnych kwestii dotyczących ochrony ubezpieczeniowej osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.
Część druga dotyczy prawnych aspektów utraty zdolności do pracy. W szczególności, ukazane zostały relacje zachodzące pomiędzy pojęciami, ta-kimi jak: wypadek przy pracy a wypadek w drodze do pracy lub z pracy oraz związane z tym implikacje w sferze uprawnień ubezpieczonego. Ponadto za-prezentowano niektóre ze świadczeń pieniężnych przysługujących w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą pracownika.
Część trzecia zawiera artykuły poruszające problematykę sytuacji prawnej kobiet z perspektywy prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych. Przede wszystkim autorzy koncentrują swoją uwagę na kwestiach, jakimi są praca w gospodarstwie domowym, czy uprawnienia mające na celu ochronę rodziciel-stwa. Są to zagadnienia o bardzo złożonym charakterze, dyskutowane nie tylko na gruncie nauk prawnych. Stanowią wyzwanie dla całej polityki społecznej państwa, przede wszystkim polityki rodzinnej, zdrowotnej. Wymagają podjęcia działań edukacyjnych, które uświadomiłyby skalę i wagę zjawiska, jakim jest niewykorzystany potencjał zawodowy kobiet wynikający z tradycyjnego po-strzegania ról społecznych.
Część czwarta odnosi się do wybranych problemów zabezpieczenia emery-talnego, przedmiotem analizy czyniąc, m.in. problematykę zbiegu tytułów ubez-pieczenia emerytalnego i rentowego osób uznawanych za rolników na gruncie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, wykonujących jednocześnie działalność objętą obowiązkiem ubezpieczenia na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W ramach tej części monografii poddano pod reflek-sję również konieczność reformy procedury uzyskiwania świadczeń emerytal-nych z ZUS, w oparciu o rozwiązania wypracowane dotychczas w państwach nordyckich, a także studium przypadku jednej z typowych spraw w zakresie uzyskiwania świadczeń emerytalnych. Zaprezentowany został także kierunek, w jakim zmierzały na przestrzeni lat reformy systemów emerytalnych na przy-kładzie Węgier i Chile, co posłużyło do sformułowania wniosków odnoszących się do pożądanych obecnie zmian w systemie zabezpieczenia emerytalnego.
Mając na względzie wieloaspektowy charakter zagadnień poruszanych w poszczególnych częściach publikacji oraz wnioski, do jakich doszli autorzy badający związki zachodzące między prawem pracy i prawem ubezpieczeń społecznych, wyrażamy nadzieję, iż rozważania zaprezentowane w niniejszej monografii kontynuowane będą w ramach szerszej debaty społecznej, pozwala-jąc na rozwianie wątpliwości nagromadzonych dotychczas wokół tej ciekawej i inspirującej tematyki.
Tymczasem, w imieniu Koła Naukowego Prawa Pracy życzymy Państwu owocnej lektury i zapraszamy do uczestnictwa w przyszłych inicjatywach, któ-rych rezultatem mają być w zamyśle organizatorów konferencji, także kolejne publikacje naukowe.
mgr Irmina Miernicka
