614
K ronikanego system u klasyfikacyjnego, a m ianow icie zarówno w ykładu zasad system u Lin- neusza, jak i przedstaw ienia m ateriału w edług jednego z w łaśnie powstających sy s tem ów naturalnych; staw iało to podręcznik K luka w rzędzis książek nowoczesnych w ów czesnej dobie. Podjęto rów nież w dyskusji problem y w spółczesnego nauczania botaniki. Zebrani poparli w niosek doc. Staw ińskiego o podjęcie inicjatyw y w y d a nia reprintu Botaniki dla szkól narodowych.
Na zakończene dyskusji doc. Maria Reym anówna krótko przedstawiła dzieje ustalenia się w botanice nazwy K lu kia Racib. na oznaczenie rodzaju jurajskich pa proci, znalezionych w glinkach krakowskich. Poniew aż n azw anie jakiegoś taksonu nazw iskiem uczonego jest w św iecie biologów najw yższym wyróżnieniem jego za sług, inform acja ta była cennym uzupełnieniem zebrania.
Zarówno referaty, jak i dyskusja udowodniły, jak głęboko słuszna była ocena J. Paczoskiego, który w 1900 roku pisał w „Pamiętniku Fizjograficznym ” — „że K luk jako botanik powinien był zajm ować w ysokie stanowisko wśród w spółczes nych mu uczonych” (T. 16 dz. II s. 5).
Wanda Grębecka
(Warszawa)
Z K R A J U
JUBILEUSZ 55-LECIA PRACY NAUKOWEJ I 80 ROCZNICY URODZIN PROF. DR JADWIGI DYAKOWSKIEJ
W dniu 11 kw ietnia 1985 r. odbyło się w Instytucie Botaniki U niwersytetu J a giellońskiego oraz Polskiej A kadem ii Nauk w K rakow ie uroczyste posiedzenie K ra- kow skigo Oddziału Polskiego Towarzystwa Botanicznego, zorganizowane w spólnie z Sek cją Historii Botaniki PTB oraz Krakowskim Oddziałem Towarzystwa P rzy jaciół Książki, dla uczczenia jubileuszu 55-lecia pracy naukowej i 80 rocznicy uro dzin Jadwigi Dyakow skiej, zasłużonego profesora U niw ersytetu Jagiellońskiego, d łu goletniego kierownika największej w Polsce biblioteki botanicznej, a przy tym znaw czyni i m iłośniczki historii nauki. N iecodzienną oprawę uroczystości .stw orzyła urządzona z tej okazji w ystaw a dawnej ilustracji botanicznej, zawierająca w iele rzadkich i pięknych starodruków, zgromadzonych w Instytucie dzięki wielelOtnjna
staraniom Prof. Dyakow skiej. "U
Dyrektor Instytutu Botaniki UJ, prof. dr Jan Kornaś, przedstaw ił życiorys i działalność naukową Jubilatki.
Jadwiga D yakow ska urodziła się 1 II 1905 w Zakopanem, w rodzinie znanęg|) przyrodnika i literata, Bohdana Dyakow skiego. W latach *;1923— 1927 studiow ała na uki przyrodnicze na U niw ersytecie Jagiellońskim |ąkt) uczennica-jednego z n ajw y bitniejszych polskich botaników, W ładysława Szafeta. 26 VI 1929 uzyskała stopień naukow y doktora filozofii na podstaw ie pracy Historia to rfow iska na Cserwowem
pod N o w y m Targiem, w św ietle analizy pyłkow e j. Od 1 III 1930 pracowała na sta
now isku asystenta, a później (od 1 X 1937) adiunkta w Instytucie Botaniki U n iw e r sytetu Jagiellońskiego, dzieląc swój czas i zapał pomiędzy badania naukowe, prace dydaktyczną, działalność na polu ochrony przyrody i prow adzenie instytutow ej bi blioteki. W okresie w ojennym zatrudniona była w Ogrodzie Botanicznym prow a dząc jednocześnie pracę nauczycielską w Tajnym U niw ersytecie. Dzięki Jej m ozol nym staraniom biblioteka Instytutu nie tylko nie uszczupliła sw oich zasobów, ale — jako jedyny zbiór uniw ersytecki — wzbogaciła się w latach 1939— 1945 o ponad 450 w olum inów . Po wojnie kontynuow ała pracę naukową i dydaktyczną na U niw er sytecie Jagiellońskim , uzyskując 20 XII 1954 tytu ł docenta, a 1 IV 1968 — p
rofe-Ryc. 1. Prof. dr Jadwiga Dyakow ska
Ryc. 2. Dyrektor Instytutu Botaniki UJ — Prof. dr Jan Kornaś składa życzenia Jubilatce
p
n
:*
616
K ron ikaŻyczenia skiada kierownik Zakładu Paleobotaniki PAN — Prof. dr Leon Stuchlik
sora nadzwyczajnego. Od 1 X 1973 aż do chw ili przejścia na em eryturę (30 IX 1975) była kierow nikiem Zakładu Paleobotaniki UJ, kierowała też połączoną Biblioteką Instytutu Botaniki UJ i PAN, która w latach powojennych rozrosła się w odrębną jednostkę organizacyjną.
Jako badacz naukowy Prof. Dyakowska zajm owała się przede w szystkim pali- nologią. Jej publikacje na tem at czwartorzędowej historii szaty roślinnej w Polsce n ależały do najw cześniejszych, klasycznych prac tego typu. W iele w niosła również — jak .podkreślił prof. dr Jan Kornaś — w udoskonalenie m etodyczne analizy pył kowej i upow szechnienie znajomości tej dyscypliny; napisała oryginalny polski pod ręcznik z tego zakresiu i przetłum aczyła najlepszy z podręczników zagranicznych Faegriego i Iversenai K siążki te — jedyne w naszym języku —■ służą do dziś z po w odzeniem adeptom palinologii.
W spółpracując przez w iele lat z W ładysławem Szaferem na polu ochrony przy rody, J. D yakow ska łączyła zawsze w tej dziedzinie racjonalne spojrzenie badacza z w ielkim zaangażowaniem em ocjonalnym na rzecz przyjaźni człowieka z przyro dą. U lubionym warsztatem pracy Prof. Dyakow skiej była zawsze biblioteka, która dzięki jej długoletnim staraniom i ogromnej osobistej pracy zyskała poziom św ia tow y. Jako m iłośnik książki o szerokich zainteresow aniach hum anistycznych, Jubi latka jest rów nież w ielkim znawcą historii nauki; od w ielu lat gromadzi w In sty tucie Botaniki m ateriały do dziejów botaniki, a niedawno (23 IV 1983) została prze w odniczącym pierwszej w Polsce Sekcji H istorii Botaniki Polskiego Towarzystwa Botanicznego.
W dalszym ciągu uroczystości przem ówienia okolicznościowe w ygłosili: dyrek tor Instytutu Botaniki PA N — prof. dr Kazim ierz Zarzycki oraz długoletni k ie rownik Zakładu Paleobotaniki PAN — prof. dr Andrzej Srodoń. Kierownik
Bib-K ronika
617
Hyc. 4. Przem ów ienie okolicznościow e wygłasza dyrektor Instytutu Botaniki PAN — Prof. dr Kazim ierz Zarzycki. W pierwszym rzędzie siedzą (od prawej strony): Prof. dr Maria Srodoniowa, Prof. dr Andrzej Srodoń, Doc. dr Kazimierz Szczepa
nek.
lioteki Instytutu Botaniki UJ i PAN — mgr Janina Oleszakowa przedstaw iła dane liczbowe, które ilustrują najlepiej w kład Prof. D yakow skiej w rozwój zasobów tej placówki; w 1930 r. biblioteka liczyła 1,5 tys. tom ów, a w m om encie Jej przejścia na em eryturę w 1975 r. księgozbiór botaniczny Instytutu był już najw iększy w P o l sce i obejm ował ponad 65 tys. wolum inów.
Prof. D yakow ska otrzymała życzenia jubileuszow e od przedstaw icieli w ielu p la cówek; m.in. Zakładu Paleobotaniki UJ i Zakładu Paleobotaniki PAN, Ogrodu Bo tanicznego UJ, Instytutu H istorii Nauki, Oświaty i Techniki PAN w W arszawie, a także K rakowskich Oddziałów Stow arzyszenia Bibliotekarzy Polskich i Tow arzy
stwa Przyjaciół Książki.
Ostatnim punktem programu posiedzenia był referat Ilustracja botaniczna na
przestrzeni w iek ó w , w ygłoszony przez uczennicę Profl D yakow skiej — dr A licję
Piekiełko-Z em anek. W referacie naszkicow ane zostały głów ne etapy rozwoju ryciny botanicznej od najw cześniejszych ilustracji w starożytnych rękopisach grec kich po w spółczesną fotografię spod m ikroskopu elektronowego. U zupełnieniem re feratu była w ystaw a, zawierająca w iele pięknie ilustrow anych książek, wśród któ rych znalazły się m.in. obok X V I-w iecznych dzieł Remberta Dodonaeusa (Historia
Jrumentorum [...J A ntw erpiae 1569) i Szymona Syreniusza (Zielnik, Cracoviae 1613)
liczne prace X V II-, XV III- i X IX -w ieczne, będące często praw dziw ym i dziełam i sztuki z edytorskiego punktu widzenia, jak np. album C. Ch. Schmidla Icones pla n
-618
K ronikata rum [ ..4 (Erlangae 1793—97), zaw ierający ręcznie kolorow ane m iedzioryty. Współ czesną ilustrację botaniczną reprezentow ała ekspozycja fotografii spod elektrono w ego m ikroskopu transm isyjnego i skaningowego, a także pięknie w ydane biblio filsk ie album y róż, storczyków i australijskich gatunków rodzaju Banksia.
U roczystość jubileuszow a zgromadziła ponad 80 osób z różnych placówek nau kowych i stała się św iętem całego krakowskiego środowiska botanicznego, w któ rym niezw ykła i w szechstronna osobowość Prof. D yakow skiej — odgryw ająca od ponad pół w ieku tak w ażną rolę w jego rozwoju — zyskała powszechną sympatię i uznanie.
Alicja Piekielko-Zem anek
(Kraków)
POWSTANIE SEKCJI HISTORII BOTANIKI POLSKIEGO TOWARZYSTWA BOTANICZNEGO
W dniu 23 w rześnia 1983 r. na Zjeździe PTB w e W rocławiu została ukonstytu owana Sekcja H istorii Botaniki, a tym samym zakończone w ielom iesięczne starania środowisk krakowskiego i w arszaw skiego oddziałów PTB.
P ierw sze zebranie organizacyjne nowej sekcji odbyło się w K rakowie 25 X 1983. W ybrano zarząd w składzie: prof. dr Jadwiga Dyakowska (Kraków) — prze wodnicząca; doc. Tomasz M ajewski (Warszawa) — wiceprzewodniczący; dr Zbig n iew Mirek (Kraków) — sekretarz; dr Alicja Piekiełko-Z em anek (Kraków) — ar chiwista; mgr Wanda Grębecka (Warszawa) — członek zarządu ds współpracy z IHNOiT PAN. Na posiedzeniu tym w części naukowej wygłoszono referat: Prace
Józefa Rostafińskiego na tle historii botaniki w Polsce (W. Grębecka).
N astępne zebranie odbyło się 14 V 1984 r. w K rakowie. Referaty w ygłosili: dr B. Gomółka — Fizjologia roślin w pracach Jana Jaśkiewicza; doc. T. M ajewski —
R ozw ój m ykolo gii w ośrodku w arszaw skim ; mgr J. O leszakowa — Historia Biblio teki Instytutu Botaniki UJ.
W 1985 roku Sekcja w spółdziałała z Zespołem Historii Botaniki IHNOiT w or ganizow aniu sesji poświęconej B esserow i i Andrzejowskiem u (14 III) oraz zebrania na tem at podręcznika botaniki K. Kluka (19. XI).
Wanda Grębecka
(Warszawa)
POZNAŃSKA SESJA NAUKOWA
JeZEF KOSTRZEWSKI — DZIEŁO I DZIEDZICTWO
W dniach 2 i 3 grudnia 1985 roku staraniem Instytutu Prahistorii UAM, Mu zeum Archeologicznego, Zakładu A rcheologii W ielkopolski IHKM PAN, Komisji Archeologicznej PAN, K om isji Archeologicznej PTPN oraz poznańskiego Oddziału PKZ odbyła się w Poznaniu, w lokalu Muzeum Archeologicznego, sesja naukowa dla uczczenia setnej rocznicy urodzin w ybitnego polskiego archeologa — profeso ra Józefa Kostrzewskiego.
Sesję otworzył prof. J. Żak, kierownik Instytutu Prahistorii UAM, przypom i nając w kład organizatorski poszczególnych instytucji w jej przygotowanie. K olej ne referaty na sesji w ygłaszali uczniowie i w ychow ankow ie profesora J. K ostrzew skiego. Pierw sza zabrała głos prof Z. Kurnatowska, która przedstawiła sylw etkę profesora na tle jego czasów. Mówiła obszernie o ów czesnej rzeczyw istości społecz
