Jacek Tomaszewski
Inwestycje w akcje spółek
surowcowych jako forma ekspozycji
na ryzyko rynku towarowego
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia 46/4,
827-835
L U B L I N - P O L O N I A
V O L . X L V I, 4 S E C T IO H 20 1 2 Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Katedra Rynków Kapitałowych
JACEK TOM ASZEW SKI
Inwestycje w akcje spółek surowcowych jako form a ekspozycji
na ryzyko rynku towarowego - analiza spółek notowanych
na GPW SA
Investing in com m odity stocks as a form o f exposure to com m o d ity risk - an analysis o f G PW SA listed com panies
S ło w a k lu c z o w e : in w e sty c je a lte rn a ty w n e , to w ary , ry n e k akcji K e y w o r d s : a lte rn a tiv e in v e s tm e n ts , c o m m o d itie s, sto c k m a rk e t
Wstęp
W ostatnich latach na światowych rynkach finansowych obserwuje się wzrost zainteresowania inwestorów finansowych włączaniem inwestycji alternatywnych do portfeli inwestycyjnych złożonych z tradycyjnych aktywów finansowych (akcji i obligacji).
Inwestycje alternatywne, które przez lata stanowiły domenę inwestorów poszuku jących wysokich stóp zwrotu przy akceptacji podwyższonego ryzyka inwestycyjnego, zaczęły coraz częściej pojawiać się portfelach inwestorów stosujących konserwatywne strategie inwestycyjne, takich jak fundusze emerytalne1. Z punktu widzenia tych tradycyjnych grup inwestorów główną przyczyną atrakcyjności inwestycji
alterna-1 W edług b a d a n ia przeprow adzonego w 2009 r. przez N ational A ssociation o f State R etirem ent A d m in istrato rs and N ational C ouncil on Teacher R etirem ent am erykańskie fu ndusze em ery taln e u trz y m u ją od 5 do 10% sw oich ak ty w ó w w form ie inw estycji alternatyw nych.
828 JACEK TOMASZEWSKI
tywnych jest ich pozytywny w pływ na poprawę dywersyfikacji portfela aktywów, a zwłaszcza wykazywany przez wiele klas aktywów alternatywnych niski poziom korelacji ze zmianami cen tradycyjnych aktywów finansowych oraz możliwość ich stosowania jako zabezpieczenia antyinflacyjnego. Dodatkowym czynnikiem atrak cyjności inwestycji na rynkach towarowych stała się, zwłaszcza w ostatnich latach, trwałość popytu tych na rynkach, skutkująca długimi okresami wzrostu cen umoż liwiającymi osiąganie stóp zwrotu wyższych niż na rynkach tradycyjnych aktywów finansowych.
Jedną z klas aktywów alternatywnych wykazujących wspomniane powyżej ce chy są inwestycje na rynkach towarowych. Na przestrzeni ostatniej dekady nastąpił niespotykany wcześniej napływ kapitałów portfelowych na te rynki. Z punktu w i dzenia inwestora finansowego uzyskanie ekspozycji na ryzyko zmian cen towarów wiąże się jednak z istotnymi problemami natury logistycznej czy organizacyjnej. Bezpośrednie inwestycje w towary są dla tej grupy inwestorów najtrudniejsze w realizacji ze względu na rozproszenie gotówkowych rynków towarowych, często znaczny stopień interwencji państwa, a przede wszystkim niedogodności związane z koniecznością magazynowania i transportowania towarów. Inwestorzy finansowi poszukują więc alternatywnych narzędzi uzyskania ekspozycji na ryzyko towarowe. Inwestycje towarowe inwestorów finansowych przybierają formę inwestycji w to warowe kontrakty futures, opcje towarowe czy produkty strukturyzowane oparte na cenach towarów czy szczególnie popularnych w ostatnich latach indeksach rynków towarowych2.
Najprostszą formą ekspozycji na ryzyko towarowe z punktu widzenia inwestora portfelowego wydaje się inwestycja w papiery wartościowe, szczególnie w akcje spółek działających na rynkach towarowych. W przypadku podmiotów, których działalność jest ściśle skoncentrowana na rynkach towarowych, takich jak spółki górnicze czy spółki z sektora rolnego bezpośrednio zaangażowane w produkcję towarów rolnych, wyniki finansowe takich przedsiębiorstw, a w konsekwencji ceny ich akcji powinny wykazywać ścisłe powiązanie z cenami towarów.
Celem artykułu jest próba analizy możliwości wykorzystania inwestycji w spółki towarowe notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie jako formy uzyskania ekspozycji na ryzyko rynku towarowego na tle analogicznych prowadzo nych na rozwiniętych rynkach kapitałowych.
1. Inwestycje w akcje spółek towarowych na rynkach rozwiniętych
Jak wspomniano we wstępie, jedną z najprostszych form uzyskania przez inwe stora finansowego ekspozycji na ryzyko rynku towarowego jest nabycie akcji spółek,
2 J. Tom aszew ski, In w estycje w in d eksy ry n kó w tow a ro w ych a p o zio m cen i ry zy k a n a ry n ka ch tow a row ych, A nnales U M C S, sectio H: O econom ia, vol. 46/1, L ublin 2012, s. 396.
których w yniki finansowe są ściśle powiązane z kształtowaniem się cen towarów. N a rozw iniętych rynkach kapitałowych dostępna jest bardzo szeroka paleta akcji spółek zaangażowanych w różny sposób w działalność na rynkach towarowych. Jak
w ykazują badania prowadzone na rynkach rozwiniętych, zbudowanie portfela akcji dającego zadowalającą ekspozycję na ryzyko rynku towarowego w ym aga precyzyj nego doboru spółek, w których związek pom iędzy cenam i towarów a ich w ynikam i finansow ym i będzie najsilniejszy. N a przykład inwestorzy bardzo często poszukują ekspozycji na ryzyko cen ropy naftowej i gazu. Można ją próbować zbudować przez nabycie akcji spółek sektora naftowego, istotne jest jed n ak podjęcie decyzji, czy właściwe będzie nabycie akcji spółek poszukiwawczych, wydobywczych, przetwór czych, zajmujących się transportem czy dystrybucją produktów naftow ych3. Przede wszystkim jednak należy zdawać sobie sprawę z faktu, że inwestycja w spółki to
warowe oprócz uzyskania ekspozycji na ryzyko cen towarów zawsze niesie ze sobą ekspozycję na dwa dodatkowe rodzaje ryzyka: ryzyko specyficzne spółki oraz ryzyko systemowe rynku akcji. Ryzyko specyficzne jest zw iązane z jakością zarządzania spółką, strukturą kapitałową czy nawet jakością kom unikacji z akcjonariuszam i4. Szczególnie istotne są, jak w ynika z badań, praktyki przedsiębiorstw w zakresie zabezpieczania swoich ekspozycji na ryzyko cen surowców, które m ogą istotnie w pływ ać na siłę zw iązku m iędzy cenam i akcji takich spółek a cenam i surowców. Chung w ykazał występowanie takiej silnej zależności w przypadku spółek górni
czych zajmujących się wydobyciem złota5. Ryzyko systemowe sprawia natomiast, że w przypadku części spółek towarowych korelacja ich cen z rynkiem akcji reprezento wanym przez szerokie indeksy rynku akcji jest silniejsza n iż powiązanie z ryzykiem cen towarów.
Dodatkowe czynniki ryzyka w pływ ające na kształtow anie cen spółek tow a row ych sprawiają, że akcje praktycznie w szystkich spółek tow arow ych charak
tery z u ją się d odatnim i w artościam i w spółczyn nik ów beta (a w ięc p o zy ty w n ą kow ariancją z rynkiem akcji)6. D okładniejsze b ad an ia dow odzą, że inw estycje
w akcje spółek działających w ściśle określonych sektorach ry n k u towarowego w ykazują um iarkow ane korelacje z odpow iednim i indeksam i cen towarów. Z ba dania przeprow adzonego przez C enter for International S ecurities and Derivatives M arkets, U niversity o f M assachussets
7
w ynika, że korelacja pom iędzy poziomem indeksu GSCI Energy (indeks cen surowców energetycznych) a indeksam i S&P 400 Energy i S&P Oil and Gas (indeksy cen akcji spółek energetycznych i naftowych)3 L. E ngelke, J.C. Y uen, Types o f C om m odity In vestm en ts, [w:] F.J. Fabozzi, R. Fuss, D.G. K aiser, The H a n d b o o k o f C o m m o d ity Investing, John W iley & Sons, H oboken 2008, s. 561-562.
4 A . Z arem b a, F a k ty i m ity in w esto w a n ia w surow ce, h ttp ://w w w .p ark ie t.c o m /a rty k u l/9 0 9 0 4 1 .h tm l (6.01.2010).
5 S. Chung, E ffec ts o f D erivative U sage on C o m m o d ty -B a sed C o rp o ra tio n s, Ph.D. D issertatio n , U ni versity o f M assachussets, 2000.
6 H. G em an, C om m odities a n d C om m odity D erivatives, John W iley & Sons, C hichester 2005, s. 336-337.
830 JACEK TOMASZEWSKI
kształtow ała się na poziom ie powyżej 0,45. Podobnie w przypadku indeksów cen m etali szlachetnych i m etali bazowych a odpowiednim i subindeksam i sektorowymi indeksu akcji S&P korelacja w ynosiła powyżej 0,50. N a szczególną uwagę zasłu guje fakt, że w spółczynnik korelacji pom iędzy indeksem cen produktów rolnych a subindeksem spółek rolniczych indeksu S&P był m niejszy niż 0,20. Tak słaba zależność w przypadku akcji spółek rolniczych w y n ik a z faktu, że w iększość tych spółek gros swoich przychodów generuje ze sprzedaży wysoko przetworzonych produktów pocho d zen ia rolniczego, stąd ich po w iązanie z cenam i produktów rolnych je st znacznie niższe n iż zależność cen akcji spółek górniczych od cen wydobywanych przez nie surowców. Engelke i Yuen w swoich badaniach
8
zw ró cili dodatkowo uwagę na fakt, że korelacje cen spółek surowcowych ze zm ianam i cen surowców nie tylko nie były bardzo w ysokie, ale tak że charakteryzow ały się historycznie dużą niestabilnością, co dodatkowo u trud nia w ykorzystanie in w estycji w akcje spółek surowcowych do zbudow ania ekspozycji n a ryzyko cen surowców.2. Inwestycje w akcje spółek towarowych notowanych na GPW SA
G iełda Papierów W artościowych w W arszawie SA (GPW SA) to podstawowy rynek regulowany papierów wartościowych w Polsce, funkcjonujący od roku 1991. N a koniec roku 2011 na GPW SA były notowane akcje 426 spółek o łącznej k a pitalizacji sięgającej blisko 450 m ld PLN (dane obejmują wyłącznie akcje spółek krajowych, dla których GPW jest podstawowym rynkiem notowań). W śród noto wanych spółek znajduje się znacząca liczba spółek, których działalność wiąże się z rynkam i towarowym i i których akcje mogłyby stanowić alternatywę dla innych form inwestycji w rynki towarowe. Jak w ynika z prezentowanych w punkcie I w y ników badań z rynków wysoko rozwiniętych, najlepsze w yniki były możliwe do uzyskania w przypadku inwestycji w akcje spółek górniczych, paliwowych i ener getycznych. Przedmiotem dalszej analizy będą więc akcje takich spółek notowanych na GPW SA.
N ajw ażniejsze spółki sektorów paliwowych i energetycznych notowanych na GPW SA wchodzą w skład dwóch subindeksów sektorowych indeksu W IG - WIG- -Paliwa i W IG-Surowce. Oba subindeksy, podobnie jak indeks W IG, są obliczane jako indeksy dochodowe, co oznacza, że na ich poziom w pływ ają zarówno zmiany cen akcji spółek wchodzących w skład indeksu, jak i dochody z dywidend i praw poboru z tych akcji. Skład portfeli obu indeksów (spółki, udział w portfelu indeksu, główna branża) przedstawiono w tabeli
1
.T abela 1. S kład indeksów W IG -P aliw a i W IG -Surow ce
N azw a spółki U d ział w p o rtfelu indeksu (%) B ran ża W IG -P aliw a
PK N O rlen 53,483 ro p a n afto w a PG N iG 31,906 gaz ziem ny i ro p a n afto w a
Lotos 8,374 ro p a n afto w a
MOL 3,655 ro p a n afto w a
KOV 1,731 ro p a n afto w a
P etrolinvest 0,785 ro p a n afto w a
CP E nergia 0,066 gaz ziem ny
W IG -Surow ce
K G H M 68,347 m ied ź
LW B ogdanka 15,729 w ęgiel kam ienny
JSW 13,194 w ęgiel kam ienny
N ew W orld R esources 1,528 w ęgiel kam ienny C oalE nergy 0,983 w ęgiel kam ienny Sadovaya 0,219 w ęgiel kam ienny Źródło: GPW SA.
Jak w ynika z danych zawartych w tabeli 1, w skład indeksu WIG-Paliwa wchodzą akcje spółek, których ceny powinny być uzależnione od zm ian cen ropy naftowej i gazu ziemnego, natom iast w skład W IG-Surowce spółki, których akcje powinny zależeć od zmian cen m iedzi i węgla kamiennego.
W artość indeksu W IG-Paliwa jest obliczana od początku roku 2006, a W IG- -Surowce od początku 2011 r.
Powyższe inform acje wskazują, że dla analizy przydatności spółek GPW do uzyskania ekspozycji na ryzyko rynku towarowego najbardziej odpowiednie są spółki z indeksu WIG-Paliwa. Dane dotyczące W IG-Surowce, ze względu na krótka historię jego obliczania (co w ynika z krótkiego okresu notowania na GPW SA większości spółek wchodzących w skład indeksu) oraz specyficzną kombinację surowców, na których rynku działają spółki, są znacznie mniej atrakcyjnym przedm iotem analizy.
W celu zbadania możliwości w ykorzystania inwestycji w spółki surowcowe do uzyskania ekspozycji na ryzyko rynków towarowych w pierwszej kolejności w y znaczono w spółczynniki korelacji wartości indeksów W IG-Paliwa i WIG-Surowce z referencyjnym indeksem rynku towarowego. Jako indeks referencyjny wybrano cieszący się największą popularnością wśród uczestników rynków finansowych indeks
832 JACEK TOMASZEWSKI
GSCI (Goldman Sachs Com modity Index). Jest on powszechnie wykorzystywany do budowy instrum entów finansow ych (kontrakty terminowe, opcje itp.) um ożliwiają cych uzyskanie ekspozycji na ryzyko rynku towarowego. W artość indeksu oblicza się na podstawie cen 24 towarów należących do pięciu grup towarowych (surowce energetyczne, metale bazowe, m etale szlachetne, artykuły rolne pochodzenia roślin nego, bydło), jednak w ponad 70% jego w artość jest uzależniona od cen surowców energetycznych (ropy, gazu i produktów pochodnych), co sprawia, że wydaje się on adekwatnym benchmarkiem, zwłaszcza dla indeksu WIG-Paliwa.
Badany okres obejmował lata 2006-2011 (dla W IG-Paliwa) i rok 2011 (dla WIG- -Surowce). Ponieważ okres ten przypada na czas globalnego kryzysu finansowego, wyznaczono współczynniki korelacji dla poszczególnych lat w celu stwierdzenia, czy w ydarzenia n a rynkach finansow ych m iały w pływ na poziom wskaźników.
W przypadku W IG-Paliwa, ze względu na powiązanie zdecydowanej większości spółek z indeksu z rynkiem ropy naftowej, określono również współczynniki korelacji indeksu z cenam i ropy naftowej.
Jednocześnie wyznaczono współczynniki korelacji wartości indeksów sektorowych i indeksu W IG, reprezentującego szeroki rynek akcji GPW SA, w celu porównania siły korelacji wartości indeksów spółek surowcowych z cenami surowców i cenami rynku akcji.
W yniki zostały zebrane w tabeli 2.
Tabela 2. A n a liz a korelacji indeksów W IG -P aliw a i W IG -Surow ce
Indeks W IG -P aliw a
D ata K orelacja W IG -P aliw a - G SCI Spot K orelacja W IG -P aliw a - ro p a n afto w a K orelacja W IG -P aliw a - W IG 2006 0,203014 0,406074838 -0 ,3 9 9 6 7 2007 0,686608 0,741828144 0,75333 2008 0,552279 0,529803243 0,969362 2009 0,926702 0,813074294 0,924342 2010 0,846643 0,625326953 0,950014 2011 0,795222 -0,104518809 0,959068 W IG -Surow ce
D ata K orelacja W IG -Surow ce - G SCI Spot
K orelacja W IG -Surow ce - W IG
2011 0,785052 0,888005
Analizując dane zawarte w tabeli 2, można stwierdzić, że dla WIG-Paliwa korelacje wartości tego indeksu z indeksem rynku towarowego GSCI w całym badanym okresie, z wyjątkiem roku 2006, kształtow ały się na poziomie w yraźnie powyżej 0,50, zaś dla okresu 2009-2011, a więc po kryzysie finansow ym , powyżej 0,75. W idać zatem w yraźną korelację cen akcji z indeksu W IG-Paliwa z cenami towarów, a przy tym znacząco w yższą niż uzyskiw ana w cytowanych wcześniej badaniach prowadzonych na rynkach rozwiniętych. Należy jednak zaznaczyć, że badania rynków rozwiniętych były prowadzone w okresie poprzedzającym kryzys finansowy. Równie znaczące (z wyjątkiem roku 2011) były korelacje wartości indeksu W IG-Paliwa ze zm ianami cen ropy naftowej.
D ruga kluczowa obserwacja to stwierdzenie, że jednocześnie w całym badanym okresie (z wyjątkiem roku 2006) indeks W IG-Paliwa w ykazyw ał w ysoką dodatnią korelację ze zm ianam i w artości indeksu WIG. Co więcej, poziom tej korelacji w każ dym z badanych lat był w yższy niż korelacji W IG-Paliwa-G SCI.
Analogiczne w yniki zostały osiągnięte dla WIG-Surowce. I w tym przypadku zaobserwowano w ysoki poziom korelacji z indeksem cen towarów i jeszcze wyższy z WIG.
Kom entarza wym agają dwa istotne odstępstw a od ogólnych tendencji - ujemne korelacje pom iędzy indeksem W IG-Paliwa i W IG w roku 2006 oraz pom iędzy WIG- -Paliwa i ceną ropy naftowej w roku 2011. Rok 2006 był czasem kontynuacji trendu wzrostowego na rynku akcji GPW SA. Jednocześnie pod koniec pierwszego półrocza tego roku nastąpiło załam anie cen ropy naftowej, które trw ało przez większość d ru giego półrocza. W artość indeksu W IG-Paliwa podążyła za spadkową tendencją cen ropy naftowej, choć obniżenie cen akcji spółek paliwowych okazało się (zwłaszcza pod koniec roku 2006) mniej gwałtowne niż w przypadku cen ropy. Odwrotna sytuacja w ystąpiła w roku 2011. Przez większość roku na rynku akcji GPW SA trw ała bessa, która zaowocowała spadkiem wartości indeksu W IG o nieco ponad 21%. Jednocześnie w drugiej połowie roku nastąpił gwałtowny wzrost cen ropy naftowej na rynkach światowych. Ceny akcji spółek paliwowych pozostały jednak w ścisłym zw iązku z ce nam i szerokiego rynku akcji (na co wskazuje bardzo w ysoki współczynnik korelacji z indeksem WIG) i w raz z nim i znalazły się w trendzie spadkowym. Należy przy tym zauważyć, że gwałtowny wzrost cen ropy naftowej był w tym okresie wyjątkiem na rynkach towarowych. Ceny większości pozostałych surowców (z wyjątkiem złota), w tym rów nież innych surowców energetycznych (także produktów ropopochod nych), utrzym yw ały się na stabilnym poziomie lub podobnie jak ceny akcji spadały. W konsekwencji korelacja pom iędzy indeksem W IG-Paliwa i szerokim indeksem cen towarów pozostała stosunkowo wysoka. Należy także zauważyć, że najważniejsze spółki z W IG-Paliwa, choć działają w sektorze ropy naftowej, są „konsum entam i” ropy naftowej, dlatego stosują aktyw ne techniki zabezpieczenia przed ryzykiem zm ian (zwłaszcza wzrostu) cen ropy. W konsekwencji ich w yniki są w mniejszym stopniu uzależnione od zm ian cen ropy, a w większym od zm ian cen produktów ropopochodnych, które w roku
2011
nie odnotow ały tak dynam icznego wzrostu.834 JACEK TOMASZEWSKI
Podsumowując w yniki analizy korelacji, należy stwierdzić, że w badanym okresie akcje spółek paliwowych notowanych na GPW SA okazały się zaskakująco dobrą form ą ekspozycji na ryzyko cen surowców. Jednocześnie jednak przez cały badany okres (z wyjątkiem roku 2006) utrzym yw ała się bardzo w ysoka korelacja cen tych akcji z trendem cenowym na szerokim rynku akcji reprezentowanym przez WIG. Co więcej, zwłaszcza w okresie 2008-2011 korelacja z indeksem W IG była nie tylko bardzo wysoka, ale również bardzo stabilna, podczas gdy korelacja z GSCI, choć zna cząca, wykazywała znacznie większą zmienność w poszczególnych latach. Inwestycje w indeks W IG-Paliwa nie m ogły więc zostać skutecznie wykorzystane do zwięk szenia dywersyfikacji portfela, a zatem nie spełniały jednej z podstawowych funkcji decydujących o atrakcyjności inwestycji towarowych dla inwestorów portfelowych. Stosunkowo wysokie wartości współczynników korelacji W IG-Paliwa z indeksem cen rynku towarowego i cenami ropy naftowej mogą więc stanowić potwierdzenie formułowanej w wielu nowych badaniach tezy o nasilaniu się zjawisku tzw. finan- sjalizacji rynków towarowych (financialization o f commodities), przejawiającej się znaczącym wzmocnieniem korelacji pom iędzy cenam i towarów a cenami akcji oraz wzrostem korelacji pom iędzy cenami poszczególnych grup towarów, co sprawia, że rynek towarowych staje sie cenowo coraz bardziej hom ogeniczny9. Dodatkowym potwierdzeniem tej ostatniej tezy może być zaobserwowana w ysoka korelacja WIG- -Surowce z indeksem GSCI w ystępująca pomimo faktu, że spółki z WIG-Surowce są zaangażowane w produkcję towarów odgrywających niew ielką rolę w GSCI. Warto także zauważyć, że w ysoka korelacja W IG-Paliwa z W IG w ynika także z faktu, iż spółki z indeksu paliwowego to przede wszystkim firm y o dużej kapitalizacji, od grywające istotną rolę w W IG (kapitalizacja portfela indeksu W IG-Paliwa stanowi ok 10% kapitalizacji WIG).
Zakończenie
B adania prowadzone na rynkach rozwiniętych wykazują, że strategie inwestycji w spółki towarowe traktowane jako form a uzyskania ekspozycji na ryzyko cenowe rynku towarowego zapewniają tylko umiarkowany poziom korelacji z cenami tow a rów, przy istotnej niestabilności tej korelacji w czasie. Badanie przeprowadzone dla spółek paliwowych notowanych na GPW SA skupionych w subindeksie W IG-Paliwa w ykazało znacząco w yższy poziom korelacji cen akcji spółek surowcowych z in deksem cen towarów (GSCI) oraz z ceną ropy naftowej, jednak przy równocześnie bardzo wysokim poziomie korelacji z indeksem cen szerokiego rynku akcji (WIG). Badanie przeprowadzone dla lat 2006-2011 obejmuje bardziej aktualny przedział czasowy niż cytowane badania rynków rozw iniętych i m oże stanowić dowód na
9 M. Falkow ski, F in a n c ia liza tio n o f com m odities, „C ontem porary E conom ics” D ecem ber 2011, vol. 5, issue 4, s. 4-5.
potwierdzenie formułowanej w literaturze tezy o finansjalizacji rynków towarowych, oznaczającej wzrost w pływu inwestorów finansowych na kształtowanie cen na ryn kach towarowych, co skutkuje istotnym zwiększeniem stopnia korelacji cen towarów, i aktywów finansowych oraz wewnętrznych korelacji cen różnych grup towarów. Tak więc badanie rynku polskiego wykazało, że akcje spółek paliwowych w badanym okresie stanowiły względnie dobre narzędzie ekspozycji na ryzyko cenowe rynków towarowych, jednocześnie jednak dowiodły istotnego spadku przydatności inwestycji towarowych jako narzędzia umożliwiającego wzrost dywersyfikacji ryzyka trady cyjnych portfeli inwestycyjnych.
B ib lio g ra fia
1. C h u n g S., Effects o f Derivative Usage on Commodty-Based Corporations, P h.D . D is s e rta tio n , U n iv e rs ity o f M a s s a c h u s s e ts 2000.
2. E n g e lk e L., Y u en J.C ., Types o f Commodity Investments, [w:] F.J. F a b o z z i, R . F u ss, D .G . K aiser,
The Handbook o f Commodity Investing, Jo h n W ile y & S ons, H o b o k e n 2008.
3. F a lk o w sk i M ., Financialization o f commodities, „ C o n te m p o r a r y E c o n o m ic s ” D e c e m b e r 2011, vol. 5, issu e 4.
4. G e m a n H ., Commodities and Commodity Derivatives, Jo h n W ile y & S o n s, C h ic h e ste r 2005. 5. Public Fund Survey fo r Fiscal year 2009, N a tio n a l A s so c ia tio n o f S tate R e tire m e n t A d m in is tr a
to rs, N o v e m b e r 2010.
6. The Benefits o f Commodity Investment, C IS D M R e se a rc h D e p a rtm e n t, A m h e r s t 2006.
7. T o m a sz e w sk i J., Inwestycje w indeksy rynków towarowych a poziom cen i ryzyka na rynkach towarowych, A n n a le s U M C S , se c tio H: O e c o n o m ia , vol. 46/1, L u b lin 2012.
8. Z a re m b a A ., Fakty i mity inwestowania w surowce, h ttp ://w w w .p a rk ie t.c o m /a rty k u l/9 0 9 0 4 1 .h tm l (6.01.2010).
Investing in com m odity stocks as a form o f exposure to com m odity risk - an analysis o f GPW SA listed com panies
T h e th e o ry o f a lte rn a tiv e in v e s tm e n ts c la im s th a t a d d itio n o f a lte rn a tiv e a s se ts su c h as c o m m o d i tie s to tr a d itio n a l p o rtfo lio s o f fin a n c ia l a s s e ts c a n in c re a se d iv e rsific a tio n , p ro v id e a n tiin fla tio n hed g e an d in c re a se p o rtfo lio ra te o f r e tu rn . T h e a d d itio n o f c o m m o d itie s in to fin a n c ia l p o rtfo lio m a y h o w ev er p o se lo g istic p ro b le m s d u e to sp e c ific n a tu re o f th a t c la s s o f a sse ts . T h u s in v e s tin g in c o m m o d ity re la te d e q u itie s m a y be c o n s id e re d a s im p lifie d fo rm o f g a in in g e x p o s u re to c o m m o d ity p ric e risk , b e tte r ta ilo re d to th e n e e d s o f m a n y fin a n c ia l in v e sto rs.
T h e p a p e r p re se n ts re su lts o f a re s e a rc h o f u sa b ility o f c o m m o d ity re la te d c o m p a n ie s lis te d on th e W a rsa w S to c k E x c h a n g e ( p rim a r ily oil a n d g a s re la te d c o m p a n ie s ) a s to o ls o f g a in in g e x p o su re to c o m m o d ity p ric e risk . T h e re se a rc h sh o w s re la tiv e ly h ig h c o rre la tio n o f c o m m o d ity re la te d sto c k p ric e s w ith c o m m o d ity p ric e in d e x a n d w ith c ru d e oil p ric e b u t a c c o m p a n ie d by v e r y h ig h c o rre la tio n o f th ese sto c k p ric e s w ith b ro a d sto c k m a rk e t in d e x . T h is re s u lt se e m s to be c o n s iste n t w ith th e h y p o th e s is o f in c re a sin g fin a n c ia liz a tio n o f c o m m o d ity m a rk e ts.
