AGNIESZKA KONYS WALDEMAR WOLSKI
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
Streszczenie
W niniejszym artykule podjĊto problem analizy dostĊpnych narzĊdzi informa-tycznych wspomagających dobór skalowalnych składników systemów informatycz-nych (COTS). We wstĊpie przybliĪono pojĊcie skalowalinformatycz-nych składników oprogramo-wania. Kolejno przeprowadzono identyfikacjĊ i analizĊ dostĊpnych narzĊdzi infor-matycznych wspomagających COTS oraz dokonano próby ich klasyfikacji. CałoĞü koĔczą wnioski z przeprowadzonych badaĔ.
Słowa kluczowe: COTS, ocena oprogramowania, wspomaganie decyzji, narzdzia informatyczne wspomagajce COTS, COTS Based System Development (CBSD)
1. Wprowadzenie
Strategiczn potrzeb współczesnego przedsibiorstwa jest posiadanie oprogramowania wspomagajcego jego działanie. Składniki oprogramowania COTS (Commercial – Off – The – Shelf) s narzdziem wpierajcym okre lone funkcje w danej organizacji. Za ich główny cel przyjmuje si dostarczenie za ich pomoc moliwie pełnego zbioru cech funkcjonalnych wspoma-gajcych zarzdzanie przedsibiorstwem [39]. Składniki COTS maj na celu dostarczenie zbioru ci le sprecyzowanych funkcjonalno ci, s produktami przeznaczonymi do sprzeday i ogólnie dostpnymi na rynku dla uytkowników [28,41]. Dodatkowo, s równie zestawiane i integrowane z wieloma rónymi systemami informatycznymi [39]. Jako moliwe korzy ci z wdroenia naley wskaza m.in. skrócenie czasu budowy i rozwoju aplikacji oraz zmniejszenie kosztów przy zachowaniu zakładanego poziomu jako ci.
W nastpstwie ewolucji rynku COTS wykształciło si podej cie CBSD (COTS Based System Development). Jego zadaniem jest przeszukiwanie rynku produktów COTS oraz wspomaganie procesu ich wyboru. W artykule podjto prób analizy stanu bada w zakresie dostpnych narzdzi informatycznych wspierajcych ten proces.
2. Oprogramowanie COTS
Dynamiczny rozwój oprogramowania dla przedsibiorstw jest determinowany poprzez zmiany zachodzce na rynku, sposób prowadzenia biznesu oraz wzrost znaczenia roli, jak przypisuje si społeczestwu informacyjnemu. Oprogramowania wspierajce funkcjonowanie przedsibiorstwa s pisane z wyprzedzeniem czasowym przez producenta – sprzedawc w celu dostarczenia kompletu niezbdnych cech wspomagajcych działalno tego przedsibiorstwa (niezalenie od jego rozmiaru oraz skali prowadzonej działalno ci). COTS jest terminem, który odnosi si do
oprogramowania dla przedsibiorstw wspomagajcym róne segmenty jego działalno ci takie jak: ksigowo , zarzdzanie relacjami z klientem (CRM), e-commerce, planowanie zasobów przedsi-biorstwa (ERP), zarzdzanie łacuchem dostaw (SCM) czy zarzdzanie zasobami ludzkimi (HR).
Termin COTS dotyczy zrónicowanej gamy produktów [2,5,14,37]. Definicje przedstawione w literaturze przedmiotu charakteryzuj termin COTS w bardzo szerokim zakresie. Produkty COTS [14] cechuj si tym, e s produktami do publicznego uytkowania, przeznaczonymi do sprzeday i dzierawy. S one oferowane przez sprzedawc zawierajc zestaw ci le sprecyzowa-nych cech, majcych za zadanie podniesienie gotowo ci systemu informacyjnego organizacji. Prawa dotyczce oferowanego produktu posiada wyłcznie sprzedawca i tylko on kontroluje jego dalszy rozwój [39]. COTS-y s dostpne dla uytkowników w wielu identycznych wersjach, bez moliwo ci zmiany kodu oprogramowania bezpo rednio przez uytkownika [39]. Niekiedy stanowi one elementy wikszego, bardziej złoonego systemu: - COTS Based System (CBS), czyli aplikacji zawierajcej w sobie wicej ni jeden element COTS [4,40,60]. Z kolei COTS – Based System Development (CBSD) stanowi proces, który prowadzi do rozwoju CBS [4,40,61].
Rys.1. Charakterystyka produktów COTS
ródło: Opracowanie własne.
Na podstawie definicji zaprezentowanej przez SEI [52] oprogramowanie COTS mona zdefi-niowa jako „produkt przeznaczony do sprzeday, dzierawy lub koncesjonowania, przeznaczony do uytku publicznego, oferowany przez sprzedawc w celu osignicia korzy ci ze sprzeday tego rozwizania”. Jest on wspierany i rozwijany przez sprzedawc, który posiada równie wszelkie prawa własno ci. Rozwizania tego typu s udostpniane w wielu identycznych kopiach, które nie
mog zosta zmodyfikowane od wewntrz. Termin COTS według definicji zaprezentowanej przez IEEE [26] charakteryzuje si zazwyczaj stabilno ci i prawidłowym wskazaniem warunków w dokumentacji oraz posiada znane moliwo ci i ograniczenia. Opierajc si na definicji Federal Acquisition Regulations COTS mona okre li jako oprogramowanie gotowe do nabycia, gotowe do uytku, dystrybuowane przez wielu producentów [39, 42]. Inn definicj przytacza Vidger i in. [58], wskazujc COTS jako rozwizania sprzedawane w wielu kopiach, rónicych si midzy sob minimaln liczb zmian przy załoeniu, e odbiorca oprogramowania nie posiada adnych moliwo ci wprowadzania samoczynnie zmian w kodzie ródłowym oraz nie posiada dostpu do szczegółowej specyfikacji oprogramowania, a take nie posiada bezpo redniego wpływu na rozwój oprogramowania. Kolejna definicja, zaprezentowana przez Basili i Boehm [7], zakłada, e kupujcy nie posiada dostpu do kodu ródłowego tego oprogramowania, sprzedawca posiada kontrol nad rozwojem i modyfikacjami oprogramowania.
3. Uogólnienie doĞwiadczeĔ metodycznych w zakresie metod doboru skalowalnych składni-ków systemów informatycznych
Analiza decyzji o wyborze skalowalnych składników programowych jest procesem wanym i złoonym. Wielu autorów zalicza efektywnie funkcjonujcy system informatyczny w przedsi-biorstwie do krytycznych czynników sukcesu danej organizacji [28,33] oraz drog do osigania wysokiej pozycji konkurencyjnej [54]. W zwizku z powyszym poszukiwanie i wła ciwy dobór metodologii oceny składników powielarnych oprogramowania stanowi wany problem badawczy. Dostpne metody gwarantuj moliwo zdefiniowania głównych etapów wyboru oprogramowa-nia, a dokonanie prawidłowej oceny i warto ciowania poszczególnych kryteriów oceny stanowi główne stadia wyboru konkretnego oprogramowania [13]. Wybór oprogramowania powinien uwzgldnia zatem zarówno wymagania stawiane dla systemu jak i jego cechy techniczne z jednej strony oraz zaleno ci finansowe z drugiej.
Rys.2. Etapy rozwoju procesu oprogramowania ródło: Opracowanie własne na podstawie: [5].
Opierajc si na dostpnych metodologiach mona wyznaczy ogólny schemat rozwoju proce-su doboru i oceny oprogramowania COTS, wyszczególniajc jego najwaniejsze etapy (Rys. 2). 4. NarzĊdzia informatyczne wspomagające COTS
Tradycyjne podej cie do tworzenia wymaga systemu, wskazuje producentów oprogramowa-nia jako głównych decydentów w zakresie realizowanych przez system wymaga [2,3]. W efekcie, w wikszo ci przypadków producenci nie posiadaj dokładnych informacji o potrzebach informa-cyjnych danego przedsibiorstwa. Dodatkowym mankamentem s bardzo ograniczone moliwo ci dokonywania indywidualnych zmian przez uytkowników.
Załoeniem CBSD jest moliwo utworzenia zestawu elastycznych wymaga wspomagaj-cych przeszukiwanie rynku produktów COTS [39]. Efektem tego jest moliwo wyboru odpo-wiednich składników oprogramowania COTS, spełniajcych indywidualne preferencje uytkowni-ka. W przypadku CBSD, w przeciwiestwie do tradycyjnego podej cia w zakresie tworzenia wymaga systemu, w roli inynierów wystpuj uytkownicy oprogramowania [12]. Za pomoc łczenia poszczególnych komponentów systemu maj moliwo wskazania najbardziej prefero-wanych cech systemu dla potrzeb danego przedsibiorstwa [7].
Etap projektowania oprogramowania, w przypadku zastosowania tradycyjnej formy rozwoju oprogramowania, polega na dokonaniu szczegółowej analizy wymaga w celu utworzenia opisu wewntrznej struktury i organizacji systemu, który dostarczyłby podstaw do jego konstrukcji [40]. Z kolei podej cie oparte na CBSD wskazuje na moliwo połczenia produktów w taki system oprogramowania, który spełniałby załoone przez uytkownika wymagania. Naley przy tym wzi pod uwag równie wano poszczególnych składników [4,5]. Mimo e istnieje nieodłczne ryzyko zwizane z uytkowaniem COTS, CBSD stanowi ekonomiczn i strategiczn potrzeb w zrónicowanym rodowisku aplikacji informatycznych [45].
Jedn z czynno ci krytycznych w CBSD jest wybór odpowiednich elementów spo ród dostp-nego oprogramowania COTS. Przykładem narzdzia realizujcego ten proces jest oparty na technologii Webowej system IPSCom (Intelligent Portal for Searching Components). Podej cie realizowane w nim stanowi realizacj etapu projektowego, majce na celu rozwijanie otwartego portalu informacyjnego dla oprogramowania COTS oraz składników „non software”, w którym poszczególne istniejce repozytoria COTS mog zosta zintegrowane wykorzystujc rodzajow ontologi. Celem rodzajowej ontologii jest dostarczenie wytycznych do zdefiniowania składników, które unifikuj rónice pomidzy rónymi modelami jako standardowy interfejs do wyszukiwania komponentów. W rezultacie ontologia ta jest w stanie przechowywa informacje dla kadego ze składników odno nie:
• ogólnych informacji (nazwa, wersja, jzyk itp.), • cech (wła ciwo ci, metody, przypadki),
• projektów (opisuje w jaki sposób zbudowa złoony składnik łczcy uprzednio ju ist-niejce składniki) [1].
Identyfikacja oraz interakcja kluczowych elementów została zaprezentowana na poniszym rysunku. Zostały one podzielone na trzy grupy obejmujce zarzdzanie, rozwój oraz wspomaganie oparte na wiedzy [1].
Zarzdzanie obejmuje sposób postpowania w przypadku korzystania z portalu, analiz praw-nych czynników oraz zarzdzanie wersjami COTS, ustawienia oprogramowania, sposób
postpo-wania i ontologi oraz rozwój portalu. Z kolei etap rozwoju precyzuje zalecany system, specyfika-cj oprogramowania i ontologii. Natomiast wspomaganie oparte na wiedzy zawiera specyfikaspecyfika-cj dziedziny ontologii i taksonomii, ontologie składników COTS, dziedzinowo zorientowane ontolo-gie oraz ontoloontolo-gie globalne (Rys. 3).
! " # $%% $% % % # #&% #! '% '% $%% % %% ($ % (% ' % &#! ) % #* # =$5=Ą'=$1,(
52=:Ï-Rys. 3. Architektura systemu IPSCom ródło: Opracowanie własne na podstawie: [1].
Wspomaganie w doborze składników oprogramowania realizowane jest przez wiele narzdzi informatycznych. Analiza literatury przedmiotu dostarcza szeroki zbiór metod i technik wspieraj-cych CBSD. Analizujc podstawy formalne wskazanych technik wyodrbni mona tutaj klasyczne narzdzia wspomagane technologi Webow, techniki semantyczne, zastosowanie agentów, ontologie oraz podej cia zorientowane celowo. W szczególno ci, opierajc si na literaturze przedmiotu, zidentyfikowano nastpujce narzdzia: GAM (Goal Argumentation Method), GQM (Goal Question Metrics), The Goal Structuring Notation (GSN), NFR, REMAP, Reasoning Loop Model, Strategic Dependency Model (SDM), Cognitive Tasks Analysis, SIBYL, EKD, Agora, SCB (Software Commerce Broker), IPSCom (Intelligent Portal for Searching Components), MoreCOTS, Sema-SC (Semantic Component Selection), GBTCM (Goal-Based Taxonomy Construction Method) , GBRAM Based Requirements Analysis Method), GOThIC (Goal-Oriented Taxonomy and reuse Infrastructure Construction), KAOS, ISAC, Goal - Based Workflow System for Multiagent Task Coodrination, Ontomanager, SymOntoX, Hierarchical Agglomerative Clustering (HAC), PLIB, INSEAS, ADIPS Framework - Faceted – Browsing, Rascal, Model Driven Architecture – MDA, Semantic-Based Technique, CompoNex – Browsing. Na podstawie
przeprowadzonej identyfikacji dostpnych narzdzi wspomagajcych COTS, została dokonana szczegółowa analiza ich uyteczno ci, wraz z prób przydziału do odpowiedniej kategorii (Rys. 4).
Rys. 4. Ogólna klasyfikacja dostĊpnych narzĊdzi wspomagających COTS ródło: Opracowanie własne.
Analizujc dostpne informacje odno nie kadego z narzdzi, zostały wskazane ogólne kryte-ria klasyfikujce dane rozwizanie do poszczególnych kategorii, obejmujce:
• zastosowanie agentów (INSEAS, RASCAL, ADIPS, Goal - Based Workflow System for Multiagent Task Coodrination),
• techniki semantyczne (Sema – SC, Semantic – Based Technique, Hierarchical Agglomera-tive Clustering – HAC),
• klasyczne narzdzia wspomagane technologi Webow (Agora, SCB, MoreCOTS, IP-SCom, MDA),
• podej cia zorientowane celowo (GOThIC, Cognitive Task Analysis, ISAC, EKD, SYBIL, SDM, REMAP, KAOS, GQM, GAM, GBTCM, GBRAM, GSN, NFR, Reasoning Loop Model, CompoNex – Browsing),
• ontologie (ONTOMANAGER, PLIB, SymOntoX).
zidentyfikowa-nych wybrazidentyfikowa-nych narzdzi informatyczzidentyfikowa-nych wspomagajcych COTS z uwzgldnieniem przydziału do danego kryterium klasyfikujcego (Tabela 1).
Tabela 1. NarzĊdzia informatyczne wspomagające COTS
Nazwa NarzĊdzia Kryteria klasyfikujące Cechy charakterystyczne (opis narzĊdzia) GQM (Goal Question Metrics) podej cia zorientowane celowo
Procedura GQM przebiega z góry na dół (top – down), rozpoczynajc si od zdefiniowania istoty pomiaru. Na najniszym poziomie definiowane s bezpo rednie pomiary dostarczajce danych niezbdnych do obliczenia metryk poszczególnych składników.
GAM (Goal Argumentation Method)
podej cia zorientowane
celowo
Proces w modelu GAM przebiega z dołu do góry (bottom – up), a agregacja ocen odbywa si jak w modelu GQM. GAM łczy podej cie zdrowo - rozsdkowe z modelem argumen-tacji.
IPSCom (Intelligent Portal for Searching Components)
klasyczne narzdzia wspomagane
technologi Webow
Narzdzie IPSCom stanowi prototyp projektowy, majcy na celu budow i rozwój otwartego portalu informacyjnego dla oprogramowania COTS oraz składników „non software”, w którym poszczególne istniejce repozytoria COTS mog zosta zintegrowane wykorzystujc rodzajow ontologi.
Agora klasyczne
narzdzia wspomagane
technologi Webow
Podej cie to opiera si na badaniu prototypu rozbudowywa-nego przez SEI, który próbuje stworzy opart na współ-czynnikach baz danych zawierajc składniki oprogramo-wania uywajce agentów JavaBeans oraz CORBA w połczeniu z Webowymi technologiami wyszukiwania. Agora składa si z dwóch podstawowych procesów:
1. ustalenia połoenia oraz oznaczenia składników,
2. wyszukiwania oraz odzyskiwania składników.
SCB (Software Commerce Broker) klasyczne narzdzia wspomagane technologi Webow
SCB dostarcza mechanizmów, na podstawie których klienci mog odtworzy składniki poprzez sie Web niezalenie od ich lokalizacji. Narzdzie to opiera si na badaniu prototypu i umoliwia zbieranie informacji odno nie ogólno wiato-wych składników oprogramowania poprzez Internet oraz dostarczenie zestawu elektronicznych katalogów zawieraj-cych składniki oprogramowania w cz ciowo uformowa-nych wymaganiach jzyka SCL (Software Specification and Commerce Language).
ONTOMANAGER ontologie OntoManager składa si z trzech komponentów (składni-ków): Modułu Integracji Danych, Modułu Wizualizacji oraz Modułu Analizujcego. Moduł Integracji Danych gromadzi dane z rónych serwerów (w przypadku systemów rozproszonych) oraz tworzy centralny dziennik ontologii. Moduł wizualizacji łczy zintegrowan ontologi uywa-nych dauywa-nych z ontologi sam w sobie. Umoliwia przedstawienie tych samych informacji w róny sposób. Moduł Analizujcy dostarcza wskazówek do menadera ontologii w jaki sposób ulepszy dan ontologi. Ulepszenie to powinno by prowadzone zgodnie z potrzebami uytkownika.
SymOntoX(Symbolic Ontology XML-based management system)
ontologie SymOntoX ma na celu identyfikacj i kategoryzacj moliwych przypadków biznesowych. Technika ta oferuje wiele opcji modelowania okre lanych mianem
meta-Nazwa NarzĊdzia Kryteria klasyfikujące Cechy charakterystyczne (opis narzĊdzia)
przypadków (np. Business Process, Business Object i Business Actor) Model ontologii w SymOntoX jest przedstawiany jako OPAL (Object, Process and Actor Modelling Language).
Hierarchical Agglomerative Clustering (HAC)
techniki seman-tyczne
Stosowanie algorytmu HAC opiera si na grupowaniu hierarchicznych wileoatrybutowych danych. Algorytm metody zakłada łczenie w procesie iteracji najbardziej podobnych do siebie grup składników.
PLIB ontologie Rezultatem tego projektu jest budowa menadera ontologii, który dostarczałby uytkownikowi rodków do zdefiniowa-nia i rozwijazdefiniowa-nia ontologii. Opiera si on na załoezdefiniowa-niach:
• W kadej z dziedzin jest szczegółowy słownik który
naley do danej dziedziny.
• Ludzie cigle rozwijaj pojcia i je praktykuj, wic
koniecznym staje si fakt posiadania takiego narz-dzia, które pozwalałoby uytkownikowi budowanie jego własnej ontologii..
INSEAS (Intelligent Search Agent System)
zastosowanie agentów
System opiera si na technologii XML oraz Technologiach agentowych (Component Agent i User Agent). Przekształca-j one dane wej ciowe w dokumenty XML, które s gromadzone w repozytoriach w celu pó niejszego wyszuki-wania informacji. User Interface Agent odpowiada za
dostarczenie dogodnego i skutecznego rodowiska
poszukiwa. Dostawcy składników wykorzystuj Compo-nent Agent w celu gromadzenia składników w repozytorium INSEAS. Technologicznie repozytorium wspiera składniki: CORBA, JavaBeans oraz COM/ActiveX.
ADIPS Framework Faceted
-Browsing
zastosowanie agentów
Posiada trzy główne składniki: Agent Virtual Machine, Repozytorium ADIPS i Design Support Environment. Składniki oprogramowania s gromadzone w repozytorium jako składniki agentowe okre lane mianem „agenty repozytorium”. Agent repozytorium działa w Agent Virtual Machine.
RASCAL - Users Web Mining
zastosowanie agentów
Jest to rekomendujcy system agentowy (Recommender Agent System). Jego celem jest wskazanie rekomendowa-nych składników oprogramowania, których poszukuje uytkownik. System przyjmuje załoenie, e uytkownik posiada okre lone wymagania, ale jest nie wiadomy o
istnieniu składników oprogramowania. Architektura
systemu składa si z trzech, głównych elementów: repozytorium kodu, historii uycia oraz agenta rekomendu-jcego.
Model Driven Architecture - MDA klasyczne narzdzia wspomagane technologi Webow
MDA stanowi nowa technik rozwoju aplikacji oraz tworzenia specyfikacji. Oparta jest na niezalenej platformie (Platform Independent Model – PIM) - aplikacji i
specyfika-cji postpowania oraz biznesowej funkcjonalno ci.
Kompletna specyfikacja MDA składa si z okre lonego, opartego na niezalenej platformie modelu i dodatkowo z jednego lub wicej modeli szczegółowych platformy (Platform-Specific Models - PSM) oraz kompletów definicji
Nazwa NarzĊdzia Kryteria klasyfikujące Cechy charakterystyczne (opis narzĊdzia) interfejsów. MoReCOTS klasyczne narzdzia wspomagane technologi Webow
Stanowi prototyp wyspecjalizowanego aparatu wyszukiwa-nia dla COTS sprzedawanych w sieci. Opiera si na meta - wyszukiwaniu online wyspecjalizowanych baz danych utrzymywanych przez piciu wydawców skatalogowanych COTS. MoReCOTS jest oparty na taksonomii składników
dostpnych w skatalogowanych produktach COTS.
Dostarcza on uszczegółowienia obejmujcego list kategorii COTS i wyspecjalizowany interfejs wyszukiwania wraz z okre lonymi zakresami wyszukiwania powizanymi z charakterystykami COTS.
Sema-SC (Semantic Component Selection)
techniki seman-tyczne
Jest zautomatyzowan metod dla potrzeb identyfikacji składników oraz ich klasyfikacji w oparciu o rodzajow dziedzin taksonomii i wygenerowane semantyczne dane wej ciowe uytkownika. Kade zapytanie jest semantycznie dopasowywane do tego co ma by wyszukane, a osignicie lepszych wyników jest moliwe wykorzystujc dostpny zautomatyzowany system kategoryzacji. Uwzgldnia on take informacje zawarte w dostpnych powizanych portalach COTS.
Semantic-Based Technique techniki seman-tyczne
Aplikacja ta rozwijana jest w celu ulepszenia wyszukiwania oraz przechowywania w duych repozytoriach i WWW składników oprogramowania. Działanie systemu opiera si na zasadzie zadawania pyta przez uytkownika w jzyku naturalnym. Technologia przetwarzania jzyka naturalnego analizuje które z pyta zadawanych przez uytkownika oparte s na powizaniach semantycznych. Zapytanie kolejno przekształcane jest na grafy pojciowe.
CompoNex – Browsing podejĞcia zorientowane
celowo
Podej cie to powstało w wyniku analizy dojrzało ci rynku powielarnych składników oprogramowania. Wynik tych bada odzwierciedlał znaczenie uproszczenia wymiany składników pomidzy sprzedajcymi a kupujcymi. Istot podej cia stanowi paradygmat, e zamiast okre lania cech i wymaga oraz wyboru składników powielarnych stosuje si proces ich wcze niejszego testowania.
GBTCM (Goal-Based Taxonomy Construction Method) podej cia zorientowane celowo
GBTCM wspiera analiz wymaga oraz gromadzenie wiedzy na temat ponownego zastosowania w rónych procesach wyboru i integracji poszczególnych składników. Główne poziomy stanowi: Goal Analysis dotyczca wyszukiwania dostpnych ródeł informacji, po niej nastpuje rozmieszczenie i klasyfikacja celów, Goal Refinement (udoskonalanie celów) dotyczca rozwoju celów od momentu pierwszej ich identyfikacji a do momentu, w którym s one przekładane na wymagania. Wynikiem zastosowania GBTCM jest nie tylko systematyka COTS ale take zestaw informacji i wiedzy (repozytorium). GBTCM prowadzi do gromadzenia, zarzdzania i uogólniania informacji powizanych z dziedzin (np. istniejce systematyki, dostpne standardy na rynku, i sprzedawcy).
GBRAM (Goal-Based Requirements Analysis
podej cia zorientowane
GBRAM ma za zadanie ułatwienie procesu budowania systematyki składników COTS. Metoda ta dostarcza framework do analizowania ródeł informacji i
modelowa-Nazwa NarzĊdzia Kryteria klasyfikujące Cechy charakterystyczne (opis narzĊdzia)
Method) celowo nia wymaga, analizuje rozmieszczenie wiedzy w kadym z segmentów rynku COTS.
GOThIC (Goal-Oriented Taxonomy and reuse Infrastructure Construction)
podej cia zorientowane
celowo
GOThIC stanowi samodzieln systematyk umoliwiajc współdziałanie z oprogramowaniem COTS. Podej cie to umoliwia take reusing infrastruktury dla poszukiwania i wyboru składników oprogramowania.
EKD podej cia
zorientowane celowo
Zadaniem EKD jest dostarczenie moliwo ci zarzdzania zmianami w organizacji. EKD moe by zastosowane w wielu przypadkach. Metoda ta jest zbudowana na bazie grafów oznaczonych (zamiarów i strategii - okre lanych jako mapa drogi).
SIBYL podej cia
zorientowane celowo
SIBYL stanowi system oparty na wiedzy i składa si z trzech elementów: jzyka DRL, zestawu usług dostarczajcych jako ciowe wspomaganie decyzji oraz interfejsu uytkowni-ka ułatwiajcego korzystanie z DRL. System ten wspomaga grupowe podejmowanie decyzji przez przedstawienie i zarzdzanie jako ciowymi aspektami procesu podejmowania decyzji (np. wybór moliwo ci, zadowalajce cele, argumenty oceniajce wybór moliwo ci z uwzgldnieniem tych celów). Jzyk DRL (Decision Representation Language) wykorzystywany przez SIBYL słuy do
reprezentowania wskazanych jako ciowych aspektów
procesu.
Cognitive Tasks Analysis podej cia zorientowane
celowo
CTA jest rozszerzeniem tradycyjnych technik analizy zada. Jego zadaniem jest dostarczanie informacji dotyczcych wiedzy, procesów i celu. CTA uywa wywiadów i strategii obserwacji, aby uchwyci opis wiedzy, któr uywaj eksperci do przekształcenia złoonych zada.
Strategic Dependency Model (SDM)
podej cia zorientowane
celowo
Zadaniem modelu SDM jest wydobycie struktury procesu. W szczególno ci w SDM dostarczany jest opis procesu pod
wzgldem sieci zalenych powiza wystpujcych
pomidzy aktorami. Model taki moe pomóc w identyfikacji współudziałowców, analizie moliwo ci oraz wraliwo ci oraz take rozpozna wzorce powiza. W modelu SDM zalene wewntrzne cele oraz oczekiwania nie s bezpo red-nio modelowane.
ródło: opracowanie własne na podstawie [1,3,4,10,11,13,19,22,24,26,27,29, 31,32,36,40,41,43, 44,45,47,50,51, 52,53,55,57,58,60,61,62].
5. Uwagi koĔcowe
Proces tworzenia systemów oprogramowania poprzez gromadzenie, grupowanie i integracj rozwiza w formie składników oprogramowania COTS, staje si drog okre lania obszarów funkcjonalnych aplikacji uytkowych. W artykule zaprezentowane zostały rozwaania teoretyczne dotyczce analizy dostpnych narzdzi informatycznych wspomagajcych dobór skalowalnych składników oprogramowania (COTS). Przeprowadzone studia literaturowe potwierdzaj wano problematyki doboru powielarnych składników oprogramowania. Dokonana identyfikacja i analiza dostpnych narzdzi jak równie ich klasyfikacja pozwoliła wskaza podstawy metodyczne i
podłoe technologiczne poszczególnych rozwiza, czym jednocze nie zdeterminowano obszary ich praktycznego wykorzystania.
Niniejsza analiza wskazuje potrzeb rozwoju tego kierunku prac badawczych, ale jednocze- nie u wiadamia o duej złoono ci tej problematyki.
Bibliografia
1. Aguirre J.; IPSComp: Intelligent Portal for Searching Components ; Vrije Universiteit Brussel – Belgium Faculty of Sciences In Collaboration with Ecole des Mines de Nantes – France 2005.
2. Ayala, C., Franch, X.: “Assessing What Information Quality Means in OTS Selection References 186 Processes”. International Conference on Composite-Based Software Systems (ICCBSS 2008). To appear. IEEE Society Press, 2008.
3. Ayala, C., Franch, X.: “A Goal-Oriented Strategy for Supporting Commercial Off-The-Shelf Components Selection” In Proceedings of the 9th International Conference on Software Reuse (ICSR). Torino, Italy. Lecture Notes in Computer Science. Volumen: 4039-2006. pp. 1-15. June 2006.
4. Ayala, C.: "Systematic Construction of Goal-Oriented COTS Taxonomies" In Proceedings of the 3rd Doctoral Consortium at the 18th Conference on Advanced Information Systems Engineering (CAISE 2006).5-9 June 2006, Luxembourg.
5. Barnes B., Durek T., Gaffney J., Pyster A., A Framework and Economic Foundation for Software Reuse. In: Tutorial: Software Reuse: Emerging Technology, ed. W. Tracz. Washington, 2007.
6. Bhuta, J., Boehm, B.: “Attribute-Based COTS Product Interoperability Assessment” International Conference on COTS-Based Software Systems (ICCBSS) 2007, Alberta, Canada, February/March 2007.
7. Boehm, B.: “Attribute-Based COTS Product Interoperability Assessment” International Conference on COTS-Based Software Systems (ICCBSS) 2007, Alberta, Canada, February/March 2007.
8. Chung, L., Cooper, K.: Defining Goals in a COTS-Aware Requirements Engineering Approach. System Engineering, Vol. 7, No.1, 2004.
9. Cyra Ł., Górski J., „Extending GQM by Argument Structures”, Lecture Notes in Computer Science, Volume 5082, Berlin/Heidelberg, 2008.
10. Donzelli, P., Zelkowitz, M., Basili, V., Allar, D., Meyer, K.N.: Evaluating COTS Components Dependability in Context. IEEE Software, 2005.
11. Falkiewicz W., „Systemy informacyjne w zarzdzaniu. Uwarunkowania, technologie, rodzaje”, Wyd. C. H. Beck, Warszawa 2002.
12. Kotonya, G., Hutchinson, J.: “A ServiceOriented Approach for Specifying Component -Based Systems” In Proceedings of the 6th International Conference Software Systems (ICCBSS) pp. 150-162, 2007.
13. Lausen, S., Vium, J.P.: Communication Gaps in a Tender Process. Requirements Engineering Journal. September, pp. 247-261 2005.
14. Mansoor, A., Seema, A., Al-Zobaidie: A Study of the Contracting and Procurement Process for Cots Software Projects. Journal of Computer Science 3(3), pp. 180- 185; 2007.
15. Mohamed, A., Ruhe, G., Eberlein, A.: “COTS Selection: Past, Present and Future” Proceedings of the 14th Annual IEEE International Conference and Workshops on the Engineering of Computer-Based Systems (ECBS´07), 2007.
16. Mohamed, A., Ruhe, G., Eberlein, A.: “Decision Support for Handling Mistmatches between COTS Products and System Requirements. In Proceedings of the International Conference on COTS-Based Software Systems (ICCBSS 2007), Banff, Canada, 2007. 17. Sjachyn, M., Beus-Dukic, L.: “Semantic Component Selection–SemaCS”. International
Conference on COTS-Based Software Systems, IEEE Society 2006.
18. Subrina Anjum Tonu, Ladan TahvildariSubrina Tahvildari, A Framework to Incorporate Non Functional Requirements into UML Models, TahvildariSoftware Technologies Applied Research LabSoftware LabDept. of Electrical & Computer Engineering, November 2008.
19. Taulavuori, A., Niemela, E., Kallio, P.: Component Documentation- A Key Issue in Software Product Lines. Journal on Information and Software Technology. Elsevier, 46, 2004.
20. Wanayama T., Far. B., „An empirical study to compare three methods for selecting COTS software components”, Conference on Electrical and Computer Engineering (CCECE '06), 2006.
21. Wanyama, T., Far, B.H.: “Repositories fort COTS Selection” In Proceedings of the Canadian Conference on Electrical and Computer Engineering (CCECE '06), pp. 2416-2419, 2006.
22. Wei, C., Wang, M., A comprehensive framework for selecting an ERP system. International Journal of Project Management 22, 2004.
THE UTILITY ANALYSIS OF CBSD INFORMATION SYSTEMS
Summary
The article presents the problem of analysis the current state of researches in scalable software components evaluation (COTS). The term of scalable software components was presented. It has been identified the main components for selected methods and techniques of COTS software evaluation. Further, it was introduced the idea of reusing and COTS Based System Development (CBSD). Thereafter, the available information tools supporting COTS was identified and analyzed. Addition-ally, it was presented the proposition of classification available information tools.. Keywords: COTS, enterprise software components, software evaluation, decision – making
methods, software selection methodologies, information tools supporting COTS, COTS Based System Development (CBSD)
Jarosław Wtróbski Agnieszka Konys Wydział Informatyki
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny e-mail: jwatrobski@wi.ps.pl
akonys@wi.ps.pl Waldemar Wolski Uniwersytet Szczeciski e-mail: wwolski@wneiz.pl
