Wykorzystanie bazy danych obiektów topograficznych w systemie "Ogólnodostępna Platforma Informacji - tereny poprzemysłowe" jako komponentu Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej

ROCZNIKI GEOMATYKI 2012 m T X m Z 6(56)

WYKORZYSTANIE BAZY DANYCH

OBIEKTÓW TOPOGRAFICZNYCH W SYSTEMIE

„OGÓLNODOSTÊPNA PLATFORMA INFORMACJI –

TERENY POPRZEMYS£OWE” JAKO KOMPONENTU

REGIONALNEGO SYSTEMU

INFORMACJI PRZESTRZENNEJ

USING TOPOGRAPHIC OBJECTS DATABASE TO ESTABLISH

THE SYSTEM “GENERALLY ACCESSIBLE INFORMATION

PLATFORM – POSTINDUSTRIAL AREAS” AS A KOMPONENT

OF THE REGIONAL SPATIAL INFORMATION SYSTEM

Jan Bondaruk, Pawe³ Zawartka

Zak³ad Ochrony Wód, G³ówny Instytut Górnictwa w Katowicach

S³owa kluczowe: systemy informacji przestrzennej, tereny poprzemys³owe, antropopresja, baza danych, obiekty topograficzne

Keywords: spatial information systems, post-industrial areas, anthropopressure, database, topographic objects

Wstêp

Realizacja projektu pod nazw¹ Ogólnodostêpna Platforma Informacji „Tereny poprzemy-s³owe i zdegradowane”, jako integralna czêœæ Regionalnego Systemu Informacji Przestrzen-nej (RSIP), jest odpowiedzi¹ na potrzebê wdro¿enia nowoczesnego systemu informatyczne-go integruj¹ceinformatyczne-go ró¿ne obszary wiedzy oraz informacje w zakresie efektywneinformatyczne-go planowania, zagospodarowania przestrzennego i zarz¹dzania terenami poprzemys³owymi (Janowski, Szul-wic, 2004; Aspinal, Pearson, 2000; Brody et al.; Hirschfeld et al., 2005; Janssen R., Uran, 2003). Projekt realizowany jest przez G³ówny Instytut Górnictwa wspólnie z Urzêdem Mar-sza³kowskim Województwa Œl¹skiego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Œl¹skiego na lata 2007-2013. Województwo Œl¹skie posiada Regionalny Sys-tem Informacji Przestrzennej (RSIP), wdro¿ony od roku 2006, bêd¹cy wewnêtrznym Ÿró-d³em informacji dla pracowników administracji samorz¹dowej. Zgodnie z realizowan¹ poli-tyk¹ spo³eczeñstwa informacyjnego w³adze województwa przyst¹pi³y do budowy

regional-nego wêz³a infrastruktury informacji przestrzennej (KIIP) w postaci Otwartego Regionalne-go Systemu Informacji Przestrzennej (ORSIP), dla któreRegionalne-go istniej¹cy RSIP stanowiæ bêdzie hurtowniê danych referencyjnych, a budowany w ramach projektu portal OPI-TPP stano-wiæ bêdzie jeden z jego podsystemów dziedzinowych (Dokumentacja GIG/IETU, 2008).

Celem realizowanych prac nad systemem OPI-TPP jest zatem budowa regionalnej bazy danych zawieraj¹cej kompleksow¹ informacjê o terenach poprzemys³owych i zdegradowa-nych w odniesieniu do elementów œrodowiska przyrodniczego w województwie œl¹skim.

Podstawowym Ÿród³em danych dla systemu OPI-TPP bêdzie Baza Danych Obiektów Topograficznych (BDOT) oraz wiele danych œrodowiskowych udostêpnionych przez dys-ponentów, instytucje ochrony œrodowiska i inne instytucje zobligowane do prowadzenia rejestrów danych oraz ich graficznej prezentacji w uk³adzie map tematycznych. Ponadto portal OPI-TPP zosta³ wyposa¿ony w interaktywne narzêdzie s³u¿¹ce zarejestrowanym u¿yt-kownikom do wprowadzania danych dotycz¹cych terenów poprzemys³owych. Opracowa-ny w tym celu elektroniczOpracowa-ny formularz eTPP pozwala na wprowadzanie, aktualizacjê oraz usuwanie (z pozostawieniem kopii w archiwum systemu) kluczowych informacji o terenach poprzemys³owych i zdegradowanych.

Charakterystyka bazy danych obiektów topograficznych

Baza Danych Obiektów Topograficznych (BDOT lub TBD) jest ogólnokrajowym syste-mem gromadzenia i zarz¹dzania danymi topograficznymi w oparciu o w³aœciwe przepisy prawne. Obejmuje zarówno zasób danych, system informatyczny zarz¹dzania danymi, jak i odpowiedni system finansowania i organizacji. TBD stanowi istotny element Krajowej Infra-struktury Danych Przestrzennych i sk³ada siê z zasobu podstawowego i kartograficznego.

Zasób podstawowy TBD stanowi¹ nastêpuj¹ce komponenty:

m „ci¹g³a” przestrzennie wektorowa baza danych obiektów topograficznych tworzona w oparciu o technologiê GIS (komponent TOPO),

m numeryczny model rzeŸby terenu (komponent NMT), m baza ortofotomap cyfrowych (komponent ORTOFOTO).

Ogólny zakres informacyjny wektorowej BDOT przedstawia siê nastêpuj¹co: m drogi i koleje (jezdnie dróg, tory kolejowe...),

m hydrografia (rzeki, kana³y, strumienie, jeziora…),

m uzbrojenie terenu (linie elektroenergetyczne, telekomunikacyjne…), m kompleksy pokrycia terenu (lasy, tereny zabudowane, tereny upraw…), m budowle i urz¹dzenia (budynki, mosty, wie¿e, boiska…),

m kompleksy u¿ytkowania terenu (lotniska, kopalnie, cmentarze, centra handlowe…), m tereny chronione (rezerwaty, parki krajobrazowe…),

m granice (jednostki podzia³u terytorialnego), m punkty osnowy geodezyjnej fotogrametrycznej.

Zasób kartograficzny TBD jest wynikiem przekszta³ceñ zasobu podstawowego, który s³u¿y opracowywaniu wysokiej jakoœci prezentacji kartograficznych (w szczególnoœci map topograficznych) zarówno w ramach TBD, jak i w zewnêtrznych systemach produkcji map. Zadaniem TBD jest zasilanie aktualnymi, wysokiej jakoœci danymi topograficznymi syste-mów informacji przestrzennej budowanych przez administracjê, samorz¹dy, instytucje pu-bliczne – na przyk³ad systemów wspomagania s³u¿b ratowniczych, zagospodarowania prze-strzennego, gospodarki wodnej czy leœnej.

Budowa bazy danych obiektów topograficznych

w województwie œl¹skim

Budowa BDOT jest kluczowym zadaniem na rzecz rozwoju zasobów informacyjnych w skali Œl¹ska oraz podstawowym Ÿród³em informacji dla powstaj¹cych specjalistycznych sys-temów informacji przestrzennej. Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Œl¹skie-go, obejmuj¹ca misjê województwa dotycz¹c¹ rozwoju spo³eczeñstwa informacyjneŒl¹skie-go, zo-sta³a przyjêta przez Sejmik Województwa Œl¹skiego w 2009 r. Zgodnie z ustaw¹ Prawo geodezyjne i kartograficzne (Ustawa, 1989), do zadañ marsza³ka województwa nale¿y miê-dzy innymi tworzenie, w uzgodnieniu z G³ównym Geodet¹ Kraju, prowadzenie i udostêpnia-nie bazy danych obiektów topograficznych o szczegó³owoœci zapewniaj¹cej tworzeudostêpnia-nie stan-dardowych opracowañ kartograficznych w skali 1:10 000.

Za³o¿eniem wykonywania TBD jest unikniêcie wielokrotnego pozyskiwania, gromadze-nia i aktualizacji tych samych danych przez wielu u¿ytkowników. Dlatego te¿ przewiduje siê stworzenie systemu zarz¹dzania, którego podstaw¹ bêdzie system zapewniaj¹cy szerokie pozyskiwanie danych z powiatowych zasobów geodezyjnych i kartograficznych. Niezbêdne w tym zakresie jest stworzenie spójnych regulacji i wytycznych technicznych, które zawie-ra³yby ujednolicone definicje klas obiektów, jak i usystematyzowany sposób przep³ywu da-nych pomiêdzy szczeblami zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

W województwie œl¹skim prace przy budowie BDOT mo¿na podzieliæ na 2 etapy: 1) 2005/2006 r. – realizacja bazy danych obiektów topograficznych w podziale arkuszo-wym w pe³nym zakresie (komponenty TOPO, NMT, ORTOFOTO) – 18 arkuszy,

2) 2006 – 2012 r. – budowa bazy danych obiektów topograficznych w podziale na warstwy w zakresie komponentu TOPO – zgodnie z Wytycznymi Technicznymi G³ównego Geodety Kraju.

G³ównymi u¿ytkownikami BDOT s¹:

m Centrum Zarz¹dzania Kryzysowego – Œl¹ski Urz¹d Wojewódzki w Katowicach, m jednostki samorz¹du terytorialnego (Województwo Œl¹skie, powiaty, gminy), m jednostki organizacyjne Województwa Œl¹skiego (Œl¹skie Centrum Spo³eczeñstwa

In-formacyjnego, Zarz¹d Dróg Wojewódzkich w Katowicach, Zespó³ Parków Krajobra-zowych Województwa Œl¹skiego, Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Œl¹ska, Beskidzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w ¯ywcu, Czêstochowskie Biuro Geo-dezji i Terenów Rolnych i inne),

m G³ówny Urz¹d Statystyczny, m Komenda Wojewódzka Policji, m Wojewódzkie Pogotowie Ratunkowe, m regionalne zarz¹dy gospodarki wodnej,

m Regionalna Dyrekcja Ochrony Œrodowiska w Katowicach, m G³ówny Instytut Górnictwa,

m Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, m Œl¹ska Organizacja Turystyczna.

W zwi¹zku z planowan¹ rozbudow¹ BDOT, w województwie œl¹skim podjêto dzia³ania na rzecz opracowania pozosta³ych klas obiektów: obiekty inne (obiekty przyrodnicze, nie-które obiekty zwi¹zane z komunikacj¹, obiekty o znaczeniu orientacyjnym, mokrad³a, trzci-ny, sitowia), osnowa geodezyjna, jednostki podzia³u ewidencyjnego (oddzia³y leœne), ci¹gi

ruchu pieszego i rowerowego, umocnienia drogowe lub kolejowe, odcinki przepraw, ogro-dzenia, budowle ziemne, obiekty mostowe (przepusty), umocnienia drogowe lub kolejowe, ogrodzenia, budowle ziemne (nasyp, wykop, fosa sucha), urz¹dzenia transportowe. Do koñ-ca 2013 r. na zlecenie Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Œl¹skiego zostanie przepro-wadzona aktualizacja i dostosowanie bazy danych obiektów topograficznych (TBD) do struk-tur BDOT10k okreœlonych w rozporz¹dzeniu w sprawie bazy danych obiektów topograficz-nych oraz bazy datopograficz-nych obiektów ogólnogeograficztopograficz-nych, a tak¿e standardowych opracowañ kartograficznych (Rozporz¹dzenie, 2011) wraz z utworzeniem i wydrukiem standardowego opracowania kartograficznego w skali 1:10 000 dla obszaru 8 powiatów województwa œl¹-skiego.

Ogólnodostêpna Platforma Informacji

„Tereny poprzemys³owe i zdegradowane”

jako integralna czêœæ

Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej

Zaprojektowany system OPI-TPP, jest kompletnym i zintegrowanym narzêdziem pozy-skiwania, przetwarzania i udostêpniania ró¿norodnych danych w powi¹zaniu z rozwi¹zania-mi informacji przestrzennej. System OPI-TPP jako element regionalnej i krajowej infrastruk-tury informacji przestrzennej (IIP) bezpoœrednio powi¹zany z tworzonym równolegle syste-mem ORSIP, na prawach podsystemu dziedzinowego, zapewni sprawn¹ obs³ugê baz danych i informacji o przestrzeni oraz ich efektywne wykorzystywanie, stanowi¹c Ÿród³o informacji o stanie degradacji terenów poprzemys³owych, ale tak¿e specyficznych walorach tego typu obiektów. Schemat powi¹zañ w ramach tworzonego systemu ORSIP przedstawia rysunek 1 (Trz¹ski, Olszewski, Bondaruk i in., 2008).

Portal OPI-TPP zosta³ wyposa¿ony w szerok¹ gamê narzêdzi i rozwi¹zañ informatycz-nych umo¿liwiaj¹cych efektywne korzystanie ze zgromadzoinformatycz-nych dainformatycz-nych.

Specyfika systemu OPI-TPP, polega na jego powi¹zaniu z istniej¹cymi systemami SIP, bazuj¹c na przepisach wykonawczych z uwzglêdnieniem miêdzy innymi istniej¹cych inicja-tyw i standardów miêdzynarodowych, przede wszystkim dyrekinicja-tywy INSPIRE (Dyrekinicja-tywa, 2007) i jej wytycznych technicznych, oraz ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej (Ustawa, 2010).

G³ównym elementem systemu jest infrastruktura hurtowni danych gromadz¹cej informa-cje pozyskane z wielu Ÿróde³, w tym z istniej¹cych systemów SIP (BDOT), gminnych baz danych przestrzennych oraz innych baz, w tym instytucji publicznych oraz wszelkich pod-miotów realizuj¹cych zadania w zakresie ochrony œrodowiska. System OPI-TPP ma umo¿-liwiaæ gromadzenie szeroko rozumianych danych przestrzennych oraz opisowych (mog¹-cych zostaæ z przestrzeni¹ powi¹zanych), zarz¹dzanie nimi, ich analizê oraz redystrybucjê w postaci zintegrowanej i dostosowanej do potrzeb u¿ytkowników. Dane w systemie prezento-wane s¹ w postaci warstw informacyjnych, zawieraj¹cych zestaw wiadomoœci o terenach poprzemys³owych oraz elementach œrodowiska przyrodniczego i ich stanie.

Baza danych obiektów topograficznych w OPI-TPP

Ze wzglêdu na specyfikê systemu oraz jego multifunkcjonalnoœæ dane zasilaj¹ce system pochodz¹ z trzech zasadniczych Ÿróde³:

1) dane pochodz¹ce z systemu RSIP (BDOT), 2) dane pochodz¹ce ze Ÿróde³ zewnêtrznych,

3) dane wprowadzane bezpoœrednio do systemu OPI-TPP przez u¿ytkowników. Dane pochodz¹ce z systemu RSIP (BDOT) zosta³y odpowiednio skatalogowane w syste-mie OPI-TPP i zestawione w poszczególnych modu³ach (Mapy tematyczne w systesyste-mie OPI). Docelowo dane pobierane bêd¹ z systemu ORSIP. Katalog przedstawia tabela 4 (patrz za³¹cznik).

W systemie OPI-TPP skatalogowano tak¿e dane pochodz¹ce ze Ÿróde³ zewnêtrznych (tab. 3, za³¹cznik).

Model powi¹zañ strukturalnych

Interoperacyjnoœæ systemu OPI-TPP z innymi systemami SIP oraz pozosta³ymi zbiorami nieudostêpnianymi w sieci by³a przedmiotem odrêbnych analiz, a ich wyniki zosta³y przed-stawione za pomoc¹ schematu blokowego – modelu powi¹zañ strukturalnych (rys. 2). Mo-del s³u¿y graficznemu zobrazowaniu procesu wymiany danych oraz ich struktury (Trz¹ski, Olszewski, Bondaruk i in., 2008). Opracowany model powi¹zañ strukturalnych bazuje na wynikach dokonanych analiz mo¿liwoœci pozyskania danych z systemów Ÿród³owych, prze-gl¹du rozwi¹zañ technicznych, standardów oraz us³ug sieciowych zaimplementowanych w tych systemach, jak równie¿ bazach danych. Zasilanie serwera danych systemu OPI-TPP mo¿e odbywaæ siê zatem za poœrednictwem us³ug niezwi¹zanych z us³ugami sieciowymi, w tym przypadku Ÿród³owe bazy danych nie s¹ umieszczone na serwerach sieciowych i nie s¹ udostêpniane w ramach IIP. Pozyskiwanie oraz wymiana tych zbiorów odbywa siê fizycz-nie, poprzez ich replikê na przyk³ad na cyfrowym noœniku danych. W przypadku zbiorów zlokalizowanych poza systemami SIP, model uwzglêdnia wymianê fizyczn¹ danych pomiê-dzy systemami poprzez zastosowanie interfejsów komunikacyjnych (torów zasilaj¹cych), najczêœciej o charakterze jednostronnej replikacji/aktualizacji. W modelu powi¹zañ struktu-ralnych zwrócono równie¿ uwagê na mo¿liwoœæ pozyskania danych z poziomu funkcjonuj¹-cych systemów SIP (geoportali dostêpnych przez strony WWW) zarówno publicznych, jak i komercyjnych (Jaroszewicz, Degórska, 2009).

Metody udostêpniania danych przestrzennych przedstawionych graficznie na modelu powi¹zañ strukturalnych pogrupowano wed³ug odpowiednich kategorii i zestawiono w tabeli 1.

Us³ugi bezpoœrednie bazuj¹ na standardowych i coraz powszechniejszych protoko³ach komunikacji WMS i CSW. Us³ugi poœrednie wi¹¿¹ siê natomiast ze statycznym dostêpem do danych przez sieæ WWW poprzez mechanizmy importu i eksportu oraz wszelkie rozwi¹zania techniczne (inne ni¿ us³ugi sieciowe zdefiniowane w INSPIRE) umo¿liwiaj¹ce pobieranie danych. Repliki zbiorów obejmuj¹ dane przestrzenne (mapowe) o charakterze wektorowym lub rastrowym, dane opisowe (tekstowe), dane o uporz¹dkowanej strukturze w postaci tabel (np. XLS), dane zapisane w standardzie wymiany danych (XML, GML), dane multimedial-ne, do których mo¿na zaliczyæ obrazy (zdjêcia, rysunki, schematy, mapy pogl¹dowe, inne), pliki dŸwiêkowe oraz pliki wideo i inne. Us³ugi poœrednie, poprzez odpowiedni¹ konfiguracjê procedur, umo¿liwiaj¹ automatyczne zasilanie systemu ze zdefiniowan¹ czêstotliwoœci¹ za-pewniaj¹c¹ ich aktualnoœæ. Jednoczeœnie zdecydowana wiêkszoœæ lokalnych systemów SIP, czêœæ portali tematycznych (IMGW, GDLP, IBL, RZGW WIOŒ) oraz komercyjnych (ZUMI, PKT) nie umo¿liwia dostêpu do danych Ÿród³owych. Portale te zosta³y bowiem stworzone z myœl¹ o prezentacji okreœlonych informacji i w chwili obecnej nie oferuj¹ ¿adnej us³ugi pozy-skiwania danych.

* wg stanu na 2010 r. Objaœnienia:

ATH BB – Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku Bia³ej; CDPGŒ – Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Œl¹ska; CIŒ – Centrum Informacji o Œrodowisku przy Ministerstwie Œrodowiska; GDDKiA – Generalna Dyrekcja Dróg i Autostrad; GDLP – Generalna Dyrekcja Lasów Pañstwowych; GDOŒ – Generalna Dyrekcja Ochrony Œrodowiska;

GIG – G³ówny Instytut Górnictwa; IBL – Instytut Badawczy Leœnictwa; IETU – Instytut Ekologii Terenów Uprzemys³owionych; IMUZ – Instytut Melioracji i U¿ytków Zielonych; IMGW – Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej;

IPIŒ PAN – Instytut Podstaw In¿ynierii Œrodowiska Polskiej Akademii Nauk; PIG – Pañstwowy Instytut Geologiczny; PC – Politechnika Czêstochowska; PŒ – Politechnika Œl¹ska; RDOŒ – Regionalna Dyrekcja Ochrony Œrodowiska; RZGW – Regionalny Zarz¹d Gospodarki Wodnej; ŒZMiUW – Œl¹ski Zarz¹d Melioracji i Urz¹dzeñ Wodnych; UŒ – Uniwersytet Œl¹ski; WSSE – Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna;

WFOŒiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej; WIOŒ – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Œrodowiska; WUG – Wy¿szy Urz¹d Górniczy; ZPKWŒ – Zespó³ Parków Krajobrazowych Województwa Œl¹skiego.

ai n ai n p ê t s o d u y d o t e M h c y n a d Rodzajus³ugi Systemy IIP* nBeiuadzyosdtêapnnycaihne P II h c a m e t s y s w ei n d e r œ o p z e b i g u ³ s U WMS GEOPORTAL.GOV.PL, H S P -e ,) G I P ( R A K I , T S J ,) G I P ( G D B C ,) G I P ( ,) G I P ( P S G M E -e .) Œ O D G ( 0 0 0 2 a r u t a N – W S C GEOPORTAL.GOV.PL, 0 0 0 2 a r u t a N ,) G I P ( R A K I .) Œ O D G ( – ei n d e r œ o p i g u ³ s U Np:.PNG,JPG,BMP, , G V S , F F I T , 4 2 G N I P , F I G , D L S , F X D , N G D , G W D , N E G , 0 0 E , V O C , S P E , F D C , P H S , L M X , L M G , G V S , B A T , F I M , 2 L M G L M T H , V S C , P S G M E -e , G D B C , R A K I , 0 0 0 2 A R U T A N , O P O S al d si w r e S ,) G I G ( S Œ G ,) A i K D D G ( w ó c w o r ei k ,) S O I( E N I R O C , O E G R A T , E L G O O G . M R I F A M A R O N A P G I G , W G Z K , Z U M I i c ei s a z o p s i g u ³ s U CD,FTP,MAIL - Jednostkisamorz¹du , Œ O I W , o g e n l ai r o t y r e t , W U i M Z Œ , P L D R , Œ O D R , W G i Œ O F W , Œ G P D C , Œ W K P Z , Z U M I , W G Z R , E S S W , G U W , G I P , N A P Œ I P I , G I G , W G M I , C P , Œ P , Œ U , U T E I . B B H T A h c y n a d ai n ai n p ê ts o d u i g u ³s u k a r B RSIP,POGODYNKA w ó s a L a p a M ,) W G M I( ,) P L D G ( h c y w o w t s ñ a p L P Z M ,) L B I( L P I S K ei k c a b y r y d o w b O ,) L B I( a k r a d o p s o G ,) W G Z R ( P M Œ ) W G Z R ( a n d o w . T K P ,I M U Z ,) Œ O I W ( –

Tabela 1. Sposoby wymiany danych przestrzennych pomiêdzy OPI-TPP i systemami SIP oraz pozosta-³ymi zbiorami danych (Ÿród³o: Stañczyk K. i in., 2010)

Model powi¹zañ funkcjonalnych

Zapewnienie interoperacyjnoœci w zakresie wymiany danych pomiêdzy systemem OPI-TPP a innymi systemami oraz zbiorami nieudostêpnianymi w sieci równie¿ wymaga³o opra-cowania odrêbnego schematu blokowego – modelu powi¹zañ funkcjonalnych. Model doty-czy danych zasilaj¹cych system, bez wnikania w strukturê tych zbiorów oraz bez informacji o sposobie wymiany danych. Konstruuj¹c model powi¹zañ funkcjonalnych dokonano prze-gl¹du potencjalnych zbiorów mog¹cych zasilaæ serwer systemu OPI-TPP. Dokonano ich selekcji wybieraj¹c dane, zgodnie z za³o¿eniami projektu, gromadz¹ce informacje odnoœnie przestrzennych elementów œrodowiskowych na terenie województwa œl¹skiego oraz spe³-niaj¹ce podstawowe wytyczne techniczne (tj.: rodzaj, format danych) oraz kryteria dotycz¹-ce aktualnoœci, kompletnoœci czy dostêpnoœci. W zwi¹zku z powy¿szym, model prezentuje g³ównie przestrzenne dane w postaci analogowych i numerycznych map systemów infor-macji geograficznej (GIS) oraz zbiorów o charakterze rejestru (tabeli zawieraj¹cej rekordy zestawiaj¹ce dane przestrzenne wraz z szczegó³ow¹ charakterystyk¹ zasobów).

Rodzaje danych przestrzennych przedstawionych na modelu powi¹zañ funkcjonalnych zestawiono w tabeli 2.

Funkcjonowanie systemu OPI-TPP opiera siê na us³ugach wymiany danych przestrzen-nych, spoœród których najistotniejsze to:

Rys. 2. Model powi¹zañ strukturalnych systemu OPI-TPP z innymi SIP i systemami lokalnymi (stan na 2010 r.): 1 – Us³ugi bezpoœrednie do danych przestrzennych za pomoc¹ us³ugi sieciowej WMS; 2 – Us³ugi poœrednie do danych przez sieæ WWW poprzez mechanizmy importu i eksportu oraz wszelkie

rozwi¹zania techniczne (inne ni¿ us³ugi sieciowe zdefiniowane w INSPIRE) umo¿liwiaj¹ce pobieranie danych np. XLS, XML, GML; 3 – Us³ugi spoza sieci; dotycz¹ wszelkich czynnoœci polegaj¹cych

na fizycznym dostarczaniu repliki danych przez ich dysponentów np. przez zapisanie danych na cyfrowym noœniku, korzystanie z serwera FTP, b¹dŸ elektroniczn¹ pocztê

m udostêpnianie zasobów zlokalizowanych w bazie danych jednego systemu do podgl¹-du przez drugi system, poprzez zastosowanie us³ug sieciowych WMS,

m publikacja metadanych w oparciu o specyfikacjê CSW, z obs³ug¹ co najmniej us³ug wyszukiwania i przegl¹dania metadanych oraz wyszukanych na ich podstawie da-nych przestrzenda-nych,

m wspó³dzielenie zasobów danych przestrzennych przez ró¿ne systemy (np. OPI-TPP i RSIP) znajduj¹cych siê poza strukturami ich baz danych (np. w zasobach plikowych zlokalizowanych w macierzach dyskowych),

m wymiana fizyczna danych pomiêdzy systemami poprzez zastosowanie interfejsów komunikacyjnych, najczêœciej o charakterze jednostronnej replikacji/aktualizacji, m wymiana fizyczna danych pomiêdzy systemem OPI-TPP a bazami spoza sieci,

po-przez fizyczn¹ wymianê danych (CD, FTP).

W trakcie prowadzonych prac zwi¹zanych z identyfikacj¹ potencjalnych Ÿróde³ danych i informacji zwrócono uwagê na niedocenian¹ i w praktyce niewykorzystywan¹ formu³ê pre-zentacji dorobku badañ naukowych w postaci zorientowanych przestrzennie warstw tema-tycznych. Niestety w tym zakresie w uczelniach realizowana jest strategia ograniczonej do-stêpnoœci, co skutkuje nie tylko niskim poziomem komercjalizacji badañ, ale równie¿ brakiem mo¿liwoœci ich wykorzystania nawet do wstêpnych analiz porównawczych. Mo¿na mieæ tylko nadziejê, ¿e uczelnie i jednostki badawcze z czasem zdiagnozuj¹ potencja³ tkwi¹cy w tej formie interakcji z otoczeniem spo³eczno-gospodarczym na poziomie regionalnym i krajowym.

Koncepcja projektowanego systemu OPI-TPP zak³ada równie¿ mo¿liwoœæ nieograniczo-nego w³¹czania do systemu kolejnych baz danych w miarê ich budowy oraz sta³y rozwój funkcjonalnoœci systemu równolegle do pojawiania siê nowych us³ug i standardów. W tym zakresie autorzy systemu OPI-TPP upatruj¹ ogromn¹ szansê na poszerzanie zasobu dostêp-nych dadostêp-nych przez pozyskanie ich z instytucji i podmiotów, które aktualnie prowadz¹ inten-sywne prace nad digitalizacj¹ i przestrzennym zorientowaniem swoich zasobów zgodnie z zapisami dyrektywy INSPIRE.

Tabela 2. Rodzaje danych przestrzennych na modelu powi¹zañ funkcjonalnych h c y n a d j a z d o R Systemy IIP* Bazydanychneiudostêpnainych P II h c a m e t s y s w y p a M GEOPORTAL.GOV.PL,Jednostki ,) G I P ( R A K I , o g e n l ai r o t y r e t u d ¹ z r o m a s P S G M E -e ,) G I P ( G D B C ,) G I P ( H S P -e 0 0 0 2 a r u t a N ,) G I P ( O P O S ,) G I P ( ) Œ O I( E N I R O C ,) Œ O D G ( , o g e n l ai r o t y r e t u d ¹ z r o m a s i k t s o n d e J , W U I M Z Œ , P L D R , Œ O D R , Œ O I W , Z U M I , W G Z R , W G I Œ O F W , Œ G P D C , W G Z K , W G M I , E S S W , G I P , Œ W K P Z U T E I , N A P Œ I P I , G I G ai n a w o c a r p O e w o t s k e t Natura2000(GDOŒ) JWedIOnoŒst,kRisDaLmPo,rCz¹DduPtGerŒyt,oRrZailGneWgo,,IMUZ, U T E I , N A P Œ I P I , E S S W , G I P , Œ W K P Z h c y n a d y z a B Natura2000(GDOŒ ,)CBDG(PIG,) ,) Œ I C ( a p a M o k E ,) G I P ( O P O S ,) A i K D D G ( w ó c w o r ei k al d si w r e S A M A R O N A P , O E G R A T , E L G O O G M R I F , o g e n l ai r o t y r e t u d ¹ z r o m a s i k t s o n d e J , W G Z R , W G I Œ O F W , Œ G P D C , Œ O I W , G I G , W G M I , G I P , Œ W K P Z , Z U M I U T E I , N A P Œ I P I e n a d a t e M GEOPORTAL.GOV.PL,IKAR(PIG,) ) Œ O I( E N I R O C ,) Œ O D G ( 0 0 0 2 a r u t a N –

Formularz eTPP

Podstawowym modu³em tematycznym systemu OPI-TPP jest modu³ dotycz¹cy terenów poprzemys³owych i zdegradowanych. Kluczowym zagadnieniem w zakresie jego tworzenia by³o opracowanie systemu gromadzenia, weryfikacji i aktualizacji danych o tych terenach przez ich dysponentów. Dysponentami tych terenów s¹ g³ównie jednostki samorz¹dowe oraz podmioty gospodarcze zajmuj¹ce siê ich zarz¹dzaniem w ramach prowadzonej dzia³al-noœci. Dotychczasowy system gromadzenia tych informacji opracowany wraz z systemem RSIP nie spe³ni³ oczekiwañ, g³ównie ze wzglêdu na znaczny nak³ad pracy dysponentów zwi¹zany ze zgromadzeniem wymaganych danych i koniecznoœci¹ wprowadzenie ich do przygotowanego formularza ankiety. W efekcie czêœæ danych by³a niekompletna ju¿ na eta-pie tworzenia systemu, a w trakcie jego funkcjonowania nie wdro¿ono mechanizmu cyklicz-nej aktualizacji tych danych, co spowodowa³o z czasem utratê ich wiarygodnoœci. Niemniej podjête wtedy dzia³ania przyczyni³y siê do wypracowania dobrych praktyk w tym zakresie i umo¿liwi³y rozwijanie narzêdzi wspomagaj¹cych zarz¹dzanie strategiczne tym obszarem pro-blemowym na terenie województwa œl¹skiego (Trz¹ski, Olszewski, Bondaruk i in., 2008).

W ramach budowanego systemu OPI-TPP – w celu pozyskania pe³nej i rzetelnej informa-cji o terenach obecnie niewykorzystywanych, a maj¹cych potencja³ do w³¹czenia do obiegu gospodarczego i ponownego zagospodarowania – opracowano narzêdzie informatyczne w formie interaktywnego formularza opisu terenu poprzemys³owego (eTPP). Formularz ma u³atwiæ zbieranie jednolitych informacji od dysponentów o nowych terenach poprzemys³o-wych i zdegradowanych oraz gwarantowaæ cykliczn¹ ich weryfikacjê i aktualizacjê. Formu-larz eTPP jest obs³ugiwany z poziomu przegl¹darki internetowej. Dysponent terenu w nie-zbyt skomplikowany sposób jest w stanie wprowadzaæ i weryfikowaæ dane o terenie, jak równie¿ dodawaæ/usuwaæ tereny lub obiekty.

Wdro¿one narzêdzie by³o przedmiotem konsultacji i testowañ na zorganizowanym cyklu seminariów warsztatowych z potencjalnymi dysponentami danych – samorz¹dami i innymi instytucjami. Jego niew¹tpliw¹ zalet¹ w zakresie udostêpniania danych o terenach poprzemy-s³owych i zdegradowanych jest mo¿liwoœæ ca³kowitej rezygnacji z tradycyjnego ankietowania.

Podsumowanie

Funkcjonowanie OPI-TPP z pewnoœci¹ przyczyni siê do usprawnienia procesów planowa-nia oraz racjonalnego gospodarowaplanowa-nia zasobami przestrzeni województwa œl¹skiego na wszyst-kich szczeblach administracji publicznej. Zaproponowane podejœcie zapewnia w³aœciwy i ocze-kiwany dostêp oraz przep³yw danych i informacji przestrzennych pomiêdzy jednostkami admi-nistracji publicznej, instytucjami publicznymi i podmiotami gospodarczymi oraz pozosta³ymi zainteresowanymi stronami. BDOT zasilaj¹ca OPI-TPP bêdzie wiernie przedstawia³a obiekty terenowe poprzez ich wizualizacjê w portalu. Wiarygodnoœæ danych i ³atwoœæ operowania na nich podczas wykonywania analiz przestrzennych w du¿ej mierze przyczyni siê do:

m poprawy dostêpu spo³eczeñstwa do informacji o œrodowisku oraz terenach poprze-mys³owych i zdegradowanych,

m skuteczniejszego programowania rozwoju województwa œl¹skiego z wykorzystaniem systemów informacji przestrzennej na poziomie regionalnym oraz lokalnym,

m efektywniejszego zarz¹dzania terenami poprzemys³owymi i przemys³owymi w woje-wództwie œl¹skim,

m wsparcia dzia³añ inwestycyjnych na terenach poprzemys³owych i zdegradowanych, m przyspieszenia postêpowañ w zakresie uzyskania œrodowiskowych uwarunkowañ

zgody na realizacjê przedsiêwziêcia,

m zwiêkszenia udzia³u spo³eczeñstwa w procesach konsultacyjnych oraz podniesienie œwiadomoœci ekologicznej mieszkañców województwa,

m efektywniejszego wykorzystania œrodków finansowych przeznaczonych na rewitali-zacjê oraz likwidacjê ró¿nych form degradacji tych terenów.

Pozyskiwanie informacji o poszczególnych obiektach topograficznych wi¹¿e siê z korzy-staniem z ró¿norodnych Ÿróde³ informacji. Materia³em Ÿród³owym s¹ istniej¹ce opracowania kartograficzne (g³ównie mapy), fotogrametryczne (np. zdjêcia lotnicze, sceny satelitarne, ortofotomapa), geodezyjne (wykazy wspó³rzêdnych punktów, mapa zasadnicza), lokalne bazy danych o terenie, lokalne systemy informacji geograficznej, materia³y tekstowe (infor-matory, dane statystyczne itp.). Materia³y te musz¹ podlegaæ weryfikacji co do ich aktualno-œci, wiarygodnoœci i dok³adnoœci. Integracja danych w systemie OPI-TPP, w tym BDOT jest podstaw¹ dzia³ania systemu, w kontekœcie problematyki zagospodarowania terenów poprze-mys³owych, ochrony œrodowiska, dziedzictwa kulturowego, polityki regionalnej, planowa-nia i zarz¹dzaplanowa-nia przestrzeni¹. System OPI-TPP jest nie tylko nowoczesnym narzêdziem systemowego zarz¹dzania informacj¹ o terenach poprzemys³owych w województwie œl¹-skim, ale równie¿ istotnym Ÿród³em informacji mog¹cym s³u¿yæ zarówno formu³owaniu wieloletnich programów, jak i podejmowaniu bie¿¹cych decyzji skutkuj¹cych intensyfikacj¹ dzia³añ rewitalizacyjnych np. z wykorzystaniem mechanizmu Jessica.

Literatura

Aspinal R., Pearson D., 2000: Integrated geographical assessment of environmental condition in water catch-ments: Linking landscape ecology, environmental modelling and GIS. Journal of Environmental

Manage-ment.

Brody S.D. and others, Conflict on the Coast: Using GIS to Map Potential Environmental Disputes in Matagorda Bay; Texas.

Dokumentacja GIG/IETU, 2008: Wojewódzki program przekszta³ceñ terenów poprzemys³owych i zdegra-dowanych wraz z koncepcj¹ rozbudowy narzêdzi informatycznych oraz prognozy jego oddzia³ywania na œrodowisko. Dokumentacja wykonana na zlecenie Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Œl¹skiego, Katowice.

Dutkowski M, 1995: Konflikty w gospodarowaniu dobrami œrodowiskowymi, Wyd. Uniwersytetu Gdañ-skiego, Gdañsk.

Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiaj¹ca infrastruktu-rê informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE).

Go³¹b-Korzeniowska M. 2008: Konflikty œrodowiskowej w rozwoju struktury przestrzennej regionu metro-politalnego, Czasopismo Techniczne A, z.5-A, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.

Haklay M.E., 2003: Public access to environmental information: past, present and future. Computers,

Envi-ronmental and Urban Systems.

Hirschfeld J. et al., 2005: Socioeconomic analysis within an interdisciplinary spatial decision support system for an integrated management of the Werra River Basin. Limnologica.

Janowski A., Szulwic J., 2004: Wspó³czesne narzêdzia programistyczne na us³ugach fotogrametrii i SIP.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, vol. 14, Warszawa.

Janssen R., Uran O., 2003: Presentation of information for spatial decision support (...). Physics and

Jaroszewicz J., Degórska B., 2009: Koncepcja modelu analiz przestrzennych do identyfikacji terenów wy³¹-czonych z zabudowy, na potrzeby studiów uwarunkowañ i kierunków zagospodarowania przestrzenne-go gmin miejskich. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji.

Kistowski M., 2007: Kolizje i konflikty œrodowiskowe w planowaniu przestrzennym na obszarach cennych przyrodniczo. Czasopismo Techniczne A, z.7-A, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.

Litwin L., Myrda G., 2005: Systemy Informacji geograficznej – Zarz¹dzanie danymi przestrzennymi w GIS, SIP, SIT, LIS. Helion, 286 s.

Koz³owski J., 2009: Opracowanie modelowego wêz³a Infrastruktury Informacji Przestrzennej (MW-IIP) na poziomie regionalnym wraz z weryfikacj¹ za³o¿eñ infrastruktury technicznej, informacyjnej i funkcjonal-nej ORSIP, GEOINFO. Cieszyn, grudzieñ.

Rozporz¹dzenie Ministra Spraw Wewnêtrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a tak¿e standardo-wych opracowañ kartograficznych. Dz.U. 2011 nr 279 poz. 1642.

Stañczyk K. i in., 2010: Model powi¹zañ funkcjonalnych systemu OPI-TPP z innymi systemami informacji przestrzennej, GIG, materia³y niepublikowane.

Studium, 2009: Studium wykonalnoœci projektu pn. „Budowa Otwartego Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej (ORSIP)”. Œl¹skie Centrum Spo³eczeñstwa Informacyjnego, Katowice, grudzieñ. Trz¹ski L., Olszewski P., Bondaruk J., i in., 2008: Metoda inwentaryzacji i klasyfikacji terenów

poprzemy-s³owych, w tym górniczych. Opracowanie algorytmu oceny i klasyfikacji terenów poprzemys³owych. [W:] Badania wspólne sieci naukowej ZINT Paliwa-Bezpieczeñstwo-Œrodowisko w latach 2006-2007. Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Œrodowisko Wydanie Specjalne, 53-80, Katowice.

Unwin D., 1998: Spatial Analysis: Modelling in a GIS Environment. Geographical Journal.

Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej. Dz.U. 2010 nr 76 poz. 489. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne. Dz.U. 2010 nr 193 poz. 1287, z póŸn. zm. ¯yszkowska, W., 2003: Analizy przestrzenne w systemach informacji geograficznej. Polski Przegl¹d

Karto-graficzny t. 35, nr 2: 100-113.

Abstract

In recent years, Spatial Information Systems (SIP) are one of rapidly growing areas of research and implementation activities. Regulations introduced by the INSPIRE Directive offer tremendous oppor-tunities for SIP multidisciplinary application. They are used today not only for digitization and visuali-zation of reality, but they are more and more frequently a complex tool supporting decision-making processes covering a broad spectrum of issues (Janowski, Szulwic, 2004; Aspinal, Pearson, 2000; Brody et al.; Hirschfeld et al., 2005; Janssen R., Uran, 2003). The OPI-TPP system is a spatial information system, which will ultimately provide quality of data on post-industrial and degraded areas becoming a comprehensive source of regional information (Kistowski, 2007). The primary source of data for the system will be Topographic Objects Data Base (BDOT). Its task is to supply current, high-quality topographic data produced by public administration and institutions. The OPI-TPP system, in the form of thematic geoportal, will be ultimately implemented at the regional portal ORSIP. A key element of the system is its interconnectivity with other spatial data resources, and information sources that make up an integrated regional node of spatial information in accordance with the guidelines of the INSPIRE Directive and its implementing rules.

mgr in¿. Jan Bondaruk jbondaruk@gig.eu tel. 32 259 24 66 mgr in¿. Pawe³ Zawartka pzawartka@gig.eu tel. 32 259 27 02 www.gig.eu

Za³¹cznik Tabela 3. Dane pochodz¹ce ze Ÿróde³ zewnêtrznych

a p a M a n z c y t a m e t ei m e ts y s w I P O æ œ o tr a w a Z y p a m )i g o l a t a k ( e n z c y t a m e t y w ts r a W Dysponent– o ³ d ó r Ÿ h c y n a d y n e r e T -y m e z r p o p e w o ³s y n e r e T -y m e z r p o p e w o ³s e n a w o d a r g e d z i e w o ³s y m e z r p o p y n e r e T JST a d o r y z r P o g e n r ó G a k s ¹l Œ y r a z s b O y t k ei b o i e n o i n o r h c ,j e n o i w y ¿ o ei n y d o r y z r p i k i n m o P ,j e n o i w y ¿ o y d o r y z r p i k i n m o P ,y d o r y z r p i k i n m o P , e n j y c a t n e m u k o d a k si w o n a t S ,y d o r y z r p i k i n m o P w ó k r a p y n il u t O , e w o z a r b o j a r k i k r a P , e n j y c a t n e m u k o d a k si w o n a t S ,y d o r y z r p w ó t a w r e z e r y n il u t O ,y d o r y z r p y t a w r e z e R , h c y w o z a r b o j a r k o g e n o i n o r h c y r a z s b O , e w o z a r b o j a r k -o z ci n d o r y z r p y³ o p s e Z ) O S O ( 0 0 0 2 a r u t a N y r a z s b O , e n z ci g o l o k e i k t y ¿ U , u z a r b o j a r k Œ O D R y t n e m g a rf – e n j y c a r g i m e z r a t y r o K , e w o i n e z d r y r a z s b o – i k e z R y t n e m g a rf – e n j y c a r g i m e z r a t y r o K , e n ¿ ei p a r d i k a s s – e n z ci g l a r w e n i k a s s – e n j y c a r g i m e z r a t y r o K , e n t y p o k i k a s s – e n z ci g l a r w e n e w o ³z ê w y r a z s b O , e n t y p o k i k a s s – e n j y c a r g i m e z r a t y r o K , e n  ei p a r d – e w o ³z ê w y r a z s b O , e n ¿ ei p a r d i k a s s – e n z ci g l a r w e n y t n e m g a rf – i k a s s – e w o ³z ê w y r a z s b O , e n t y p o k i k a s s – e n z ci g l a r w e n y t n e m g a rf e z r a t y r o K , e n t y p o k i k a s s – e w o ³z ê w y r a z s b O , e n  ei p a r d e z r a t y r o K , h c y n o i n o r h c w ó r a z s b o i c œ o n j ó p s – e n z ci g o l o k e e z r a t y r o K ,i k n a ts y z r p e n l a n o i g e r d a n o p i k a t p – e n z ci g o l o k e – e n z ci g o l o k e e z r a t y r o K ,i k n a ts y z r p e n l a n o i g e r i k a t p – e n z ci g o l o k e , e n l a n o i g e r i k a t p – e n z ci g o l o k e e z r a t y r o K , e n l a n o i g e r d a n o p i k a t p e j o ts o i k e z r – e n z ci g o l o k e e z r a t y r o K Œ G P D C y n o i g e R -o e g -o n z c y zi f e n z ci f a r g e n z ci f a r g o e g -o n z c y zi f y n o i g e R CDPGŒ a n o r h c O -o d o r Œ a k si w n at S a z rt ei w o p SSttêê¿¿eenneieiPBMaP1s0pstc,r2S4t,êS¿etnê¿eienBeiaPPMsst1rp0,rpSc2tê4¿pen,reiStPê¿Men10eipPcM24120,sstr2, g p r st s 0 1 M P ei n e ¿ ê t S ,r st s 0 1 M P ei n e ¿ ê t S Œ O W -A M U a p a M a n z c y ts u k a REkercaenpytoarku,yHtsyeckztnoem,ePrtiro,yrBytuedty,ynkO,ibMszaorytsw,yrOas¿ileiwderóakgu,KtsyrcazwnêeidŸ–dlnr,og,i , N W D L ai n e z c o r k e z r P , n w d l – ei n z c y ts u k a e w il ¿ a r w y r a z s b O , N W D L -M k i n Ÿ a k s W , N L -M k i n Ÿ a k s W , N L ai n e z c o r k e z r P , ei n il – N L a js i m E , N W D L a js i m I , N L a js i m I , M k i n Ÿ a k s W , n o g a t k O , N W D L a js i m E , ei n il – N W D L a js i m E , N L a js i m E y r a z s b O , N W D L – e w o t k il f n o k y r a z s b O , N L p x E , N W D L p x E N L – e w o t k il f n o k Œ O W -A M U -a r g o r d y H ai f wZboidonrneiki Zbiornikiwodne,Ceik,iZarz¹dyzelwn,iGranciawojewódtzwa RGZilwGWcie e j c u t y ts n I y n o r h c O -o d o r Œ a k si w , a k si l ei p ¹ K -e di p e ej c at s e n z ci g o l o i m k si l ei p ¹ k a j c a zi l a k o L , e n z ci g o l o i m e d i p E -o n r a ti n a S e j c a t S e w o t ai w o P , h c y w o i n h c z r ei w o p d ó w ai c ê j U ,il ei p ¹ k o d h c y n a w y ts y z r o k y w c sj ei m i E S S P i g êi s a Z E S S W e ci w o t a K -i n œ el d a N a w t c Wydzeielnai,Oddzai³,yLeœncitwa,Nadelœncitwa RKDatLoPwcie

Tabela 4. Dane z RSIP (BDOT) a p a M a n z c y t a m e t ei m e t s y s w I P O æ œ o tr a w a Z y p a m )i g o l a t a k ( e n z c y t a m e t y w t s r a W a d o r y z r P o g e n r ó G a k s ¹l Œ a j c a rt si n i m d A a j c a k i n u m o k i TAo1ryprloubjekzetoswpoa³nya,toOródwcinkkoielojoiswdryócgh,,CToeirkyilwubodzenesp,oB³yudtyonrókw,iOrtbamszwarayjowwóydc,h, Granciegmin, Granciepowaitów,Granciewojewództw u n e r e t ei c y r k o P Pokryceiterenu o w t ci n r ó G ai g o l o e g i iAkdomminunsiikrtaaccjjaa TAo1ryprluobjezketospwoa³nyat,oOródwciknokielojosiwdyrcóhg,,TCoeirykiluwbozdenspe,oB³yutdoyrnókw,iOrtabmswzaarjyowwyócdh,, w t z d ó w e j o w e ci n a r G , w ó t ai w o p e ci n a r G , n i m g e ci n a r G u n e r e t ei c y r k o P Pokryceiterenu a n o r h c O -si w o d o r Œ a k a p a M a n z c y t s u k a UZa¿gyotksopwodaanroeiwtearneneiu,,UKrzei¹rduzneknieizatgeoresnpuodarowanaidalDWN, a j c a rt si n i m d A a j c a k i n u m o k i TAo1ryprluobjekzetoswpoa³nyat,oOródwcinkkoielojoiswdryócgh,,CToeirkyilwubodzensep,oB³yudtoyrnków,iOrtbamszwarayjowwóydc,h, , n i m g e ci n a r G Granciepowaitów,Granciewojewództw u n e r e t ei c y r k o P Pokryceiterenu ai g o l o z o S Degradacjagelb,Degradacja alsów,Emtiorprzemys³ow,yEmtiorhaa³su y t u z r Z , e n z ci n e g o p o rt n a y m r o F , h c y n l a n u m o k ñ e z c z s y z c ei n a z r o ti m E ,i j c a r b i w i , e n a z s ei m – w ó k ei c s y t u z r Z , e n l a n u m o k – w ó k ei c œ y t u z r Z , e w o z c z s e d – w ó k ei c œ , w il a p a k si w o d a³ k S , e z ci n l o r – w ó k ei c œ y t u z r Z , e w o ³ s y m e z r p – w ó k ei c œ y t u z r Z a k si w o d a³ k S , h c y w o ³ s y m e z r p w ó d a p d o a k si w o d a³ k S , w ó d a p d o a k si w o d a³ k S y r a z s b O , e n d o w i k ei C , e n z c y t e g r e n e ei n i L , w ó k ei c œ ei n l a z c z s y z c O , w ó c w o r u s ñ e c³ a t z s k e z r p h c y n z ci n e g o p o rt n a h c y n w y s n e t n i g êi s a Z ,i j c a zi l a n a k g êi s a Z , d ó w y m r o F , o g e z ci n d o r y z r p a k si w o d o r œ a j c a w y tl u k e R ,i k t y ¿ u ei N , u n e r e t y s a L , e n n o r h c o e n r o y t n u r G , e n z ci n e g o p o rt n a y t n u r G , e n z ci n e g o p o rt n a w ó t n u r g æ œ o n l a z c z s u p e z r P , a n o z d ¹ z r u ñ el ei Z , e n n o r h c o y s a L , e z c r a d o p s o g -a r g o r d y H ai

f Hydrografai pZoaswêieigrzpcohwnioodwzy,icBh,ramróydwa³osdtanee³,,UWjêycdaiajnwoóœdæwpoddmzei3m_*n_syc_-h₁,_,U_Ÿrj_óêc_da³ai_ow_kó_rd_e,_sowe, m d w æ œ o n j a d y W ,i k a³ M 3_{*s-1,Punktyocenyjakoœciwód,Jakoœæwód} , e n d o w ei n w o rt k el E ,j e n d o w i k r a d o p s o g y t k ei b O , h c y w o i n h c z r ei w o p i k n u r e t s o P , u w y ³ p e z r p u r ai m o p a c sj ei M , e w o d a p o i k n u r e t s o P , ei n w o p m o P ai n ai n t a d z u e j c a t S , e w o z a k s w o d o w i k n u r e t s o P , h c y n m ei z d o p d ó w u r ai m o p ,y t a b o zi o r d y H , el b o r G , e n d o w y ³ ai z D ,y tr ei w d o , ei n d u t S , e h c u s ei n d u t S ,y d o w y d o w y t u z r e z r P ,j e t s y z c y d o w y t u z r e z r P , e n j y c a r o il e m y w o R ,y ³ a n a K ,³ a n a K ai n ei n c o m U , el b o r g i y ³ a W , e w o i z d o w o p w i c e z r p y ³ a W ,j e n o z c z s y z c ei n a z e n o z c z s y z c ei n a Z , e n z ci n h c e t o r d y h el w o d u B , e n d o w wodypodzeimne, ei n z c u t z S , e³ k o m d o p y n e r e T , m e w el a z d e z r p e n o i n o r h c y r a z s b O podneiisone , e n d o w i k ei C , d ó w y r a z s b O , h c y n m ei z d o p d ó w a³ d ai c r ei w z e n o ¿i n b o b u l , e z c r a d o p s o g y s a L , e n n o r h c o e n r o y t n u r G , e n z ci n e g o p o rt n a y t n u r G ,i k t y ¿ u ei N a n o z d ¹ z r u ñ el ei Z , e n n o r h c o y s a L a j c a rt si n i m d A a j c a k i n u m o k i TAo1ryprluobjekzetospwoa³nyat,oOródwciknokielojosiwdyrcóhg,,TCoreiykiluwbozdenspe,oB³yutdoyrnókw,iOrtabmswzaarjyowwyócdh,, w t z d ó w e j o w e ci n a r G , w ó t ai w o p e ci n a r G , n i m g e ci n a r G u n e r e t ei c y r k o P Pokryceiterenu

cd. tabeli 4 a p a M a n z c y t a m e t ei m e t s y s w I P O æ œ o tr a w a Z y p a m )i g o l a t a k ( e n z c y t a m e t y w t s r a W e n a D -z c e t y ¿ U i c œ o n j e n z ci l b u P o n z c e t y ¿ u y t k n u P -j e n z ci l b u p i c œ ZNaabdyeltkœintcietcwhon,ikO,igDrwódorbzoectanaucitzonb,yusSotwad,yioDn,wSortrzae¿cpkoo¿aelrjnoaw,M,yaPgoaztrylnoytnciz,y a j c a k i n u m o K tr o p s n a rt i Pkorzelysjotawnek,iBauutdoobwuselowmeositortwame,wTaojorywleu,bSztaecspjeo³PyKtoPr,óOwbkrootelnjociew,yPcehr,oTnoyry , g ó r d i s o i k n i c d O , a n a w o t k e j o r p 1 A , h c y w o j a w m a rt w ó r o t y ³ o p s e z b u l i m y w o k si n t o l i i m y w o n y z s ,i m y w o ³ o k i m a g o r d d o p y n e r e T ³ s y m e z r P a r u t k u rt s a rf n i i OBuddcoinwkialptrezecwhnocidzónwawruyrsoowkyac,hZ,bLioinrneiiktietelekcohmnciuznnikea,cIynjnnee,urLzi¹ndeizeenelaiktrteocehnnecirgzen-e, ai n e z d ¹ z r u e n n I , e n z ci n h c e t i k i n r o i b Z , a k o s y w a n z ci n h c e t al w o d u B , e n z c y t e n z ci n h c e t e n a D -z c e t y ¿ U i c œ o n j e n z ci l b u P a k y t s y t a t S U¿ytkowaneiterenuwgminach,U¿ytkowaneiterenuwgminach[%,] ,] % [ h c a t ai w o p w u n e r e t ei n a w o k t y ¿ U , h c a t ai w o p w u n e r e t ei n a w o k t y ¿ U h c a n i m g w æ œ o n d u L , h c a t ai w o p w æ œ o n d u L a j c a rt si n i m d A a j c a k i n u m o k i TAo1ryprluobjekzetospwoa³nyat,oOródwciknokielojoswidyrcóhg,,TCoreiykiluwbozdensep,oB³yutdoyrnókw,iOrtabmswzaarjyowwyócdh,, w t z d ó w e j o w e ci n a r G , w ó t ai w o p e ci n a r G , n i m g e ci n a r G u n e r e t ei c y r k o P Pokryceiterenu ³ ai z d o P y n j y c a rt si n i m d a Mmeiaissjtcao,wMoœeicsj,icoGwóronœocœ,i¹lPskunikzwty¹iazderkesmowerteo,pBouldtiayrnnk,y,iGOrbarnêcibe,ypOodbsrezagrioynów, y n o i g e r b u S , w t z d ó w e j o w e ci n a r G , w ó t ai w o p e ci n a r G , n i m g e ci n a r G e j c u t y t s n I y n o r h c O -o d o r Œ a k si w a j c a rt si n i m d A a j c a k i n u m o k i TAo1ryprluobjekzetospwoa³nyat,oOródwciknokielojoswidyrcóhg,,TCoreiykiluwbozdensep,oB³yutdoyrnókw,iOrtabmswzaarjyowwyócdh,, w t z d ó w e j o w e ci n a r G , w ó t ai w o p e ci n a r G , n i m g e ci n a r G