R A D U N I A
jest jedną z najbardziej malowniczych rzek ka
szubskich, Przyciąga oma swym pięknem licznych krajoznawców, wodniaków, piechurów i innych turystów. Szczególnie przyjemnie jest wędrować przez malowniczy „Jar Raduni”, stanowiący ka
szubski „Przełom Dunajca”.
Nic też dziwnego, że powstały niedawno Gdań
ski Klub Krajoznawczy PTTK przyjął nazwę
„Radunia”.
Na zdjęciu: fragment kanału Raduni w Gdań
sku.
Tekst i zdjęcia: Cz. Skonka
.
> .
-
'
.
■ • -
.
■
— o—o—O— O—O-0=0—O—0—0“ Ö—0—0—O—O—O—0—0—O—0—0—O—O—O—O—O—0—0—
I. KRONIKA TURYSTYCZNA
-1. Zjazd 40 leola PTTK /PIK/ na Wybrzeżu 2* Nowy kurs przewodników PTTK po Malborku 3. C pracy koła PTTK przy ZHP
4. Co słychać w TRZZ
5. Inicjatywa godna pochwały
6* Wybieramy delegatów na Walny Zjazd Oddziału
«Trójmiasto«
7. O pracy koła PTTK Hr 15
8« Program wieczorów krajoznawczych
9« PTTK-przy Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku
10« Każdy członek PTTK wpłaca 10 zł* na budowę schroniska 11® Sezon letni u turystów pieszych
12® Wszystkich krajoznawców zapraszamy®*®
II. DZIAŁ KRAJOZNAWCZY
1. Żeglarz /piosenka regionalna dla turystów/
2. O budowniczych i fortyfikatoraeh średniowiecznego Gdańska - Wiesław King
’III® PROBLEM I DYSKUSJE
1« Pracowity rok Małborskiego Oddziału PTTK -Cz.Skonka 2« Ruch turystyczny na Wybrzeżu w r.1959 -
mgr Edwin Rosenkranz®
4=35 0s*0' Ö“33 O1“ O*53
KRONIKA TURYSTYCZNA
»O— O** O*** O-“ Ö** 0“= O“ O*“ 0=* D3* Q*** O*9 &** O®» 0^» O O-
/
ZJAZD 40 LEGIA PTTK NA WYBRZEŻU ODBĄDŹIB SIĘ 20 MARCA Z materiałów nadesłanych m.in. przez Kol.Kol.
dr J.Kołodziejczyka z Warszawy i red.A.Swierkosza z Gdańska wynika, że PTTK istnieje już na Wybrzeżu 40 lat. Bowiem już od roku 1921 w Pucku powstał pierwszy na Wybrzeżu Oddział PTE, ale indywidualni członkowie PTK działali tam już wcze
śniej. Natomiast działalnośó Morskiego Oddziału PTK w Gdyni datuje się od ok. 1930 r. Po zjednoczeniu PTK z PTT, działal
ność tą kontynuuje PTTK. Szczegółowe materiały na ten temat opublikujemy w następnym numerze "J.S.".
Tak więc w tym roku obchodzimy 40 lecie PTTK /FEE/
na Wybrzeżu. Z okazji tej odbędzie się szereg ciekawych imprez.
M.in. odbędzie się Jubileuszowy Zjazd Krajoznawców, który z przyozyn technicznych przełożony został z 14 lutego na 20 marca br.
W sprawie udziału w Zjeśdzie należy skontaktować się z Klubem Krajoznawczym »Radunia» przy Oddziale PTTK
"Trójmiasto".
W.S.
NOWY KURS PRZEWODNIKÓW PO ZAMKU MALBORSKIM
Oddział PTTK w Malborku ma obecnie 67 czynnych przewodników. Jest to jednak liczba niewystarczająca na ob
sługę wzrastającego wciąż ruchu turystycznego. Toteż dobrze się śtało, że tamtejszy Zarząd Koła Przewodników PTTK zor
ganizował nowy kurs szkoleniowy. Kurs ten organizowany jest przy współpracy Koła Gdańskich Przewodników Oddz. PTTK
"Trójmiasto" /przekonsultowanie programu, wykładowcy/.
W ramach kursu, doświadczeni krajoznawcy /a.in.mgr Dekert, mgr Edelman, St.Podgórczyk, St.Idzik, A.Wysocki,mgr inś*
M.Bośpond/.wygłoszą ok.140 godz.wykładów.
Cz.
** 2 — v
O PRĄCI KOŁA PTTK PRZY DRUŻYNIE HARCERZY im«K«ARCISZEWSKIEGO w GDAŃSKU«
Do Koła należą wszyscy członkowie Drużyny* w liczbie 25®
Sekcja Turystyki Pieszej zorganizowała ogółem 11 wycieczek po trasach naszego województwa, o łącznej długo-»
ści 204 km«, w których wzięło udział 146 członków®
Sekcja Turystyki Żeglarskiej zorganizowała kurs żeglarski, zakończony 21 dniowym obozem« W kursie uczestni
czyło 32 harcerzy« Wędrowny obóz żeglarski odbył się na szalupach wiosłowo-źaglowyoh. Uczestnicy płynęli około 310 mil morskich w żegludze przybrzeżnej na trasie Gdynia-Łśba- -Gdynia, zwiedzająo wszystkie miejscowości na tej trasie®
Krajoznawcy znaleźli w powiecie gdańskim obiekt zabytkowy, nie wykazany w spisie zabytków, o czym powiado
mili konserwatora wojewódzkiego, lecz nie ©trzymali od nie
go żadnej wiadomości potwierdzającej« Należy uznać takie postępowanie za niewłaściwe, gdyż powoduje ono zniechęcenie młodzieży do spraw ochrony zabytków«
Osiągnięcia tegoroczne członków Koła są następu
jące :
16 małych brązowych OTP, 14 brązowych ŹOT,
14 stopni żeglarza morskiego, 4 stopnie żeglarza«
Dysponujemy częściowym ekwipunkiem biwakowym«
Brak nam biblioteczki przewodników, map, itp«
*
Przewodniczący Koła H.Augustowskl
CO SŁYCHAĆ W T. R. Z® Z*
Walny Zjazd Delegatów TRZZ Qkręgu Gdańskiego, który się niedawno odbył, podjął wiele cennych uchwał, do
tyczących działalności na bieżący okres« M«in« uchwały te dotyczą działalności turystyczno-krajoznawczej®
Obecnie realizacją tych uchwał zajęły się posz
czególne komisje problemowe Rady Okręgowej TRZZ w Gdańsku®
3
Main. Komisja Kulturalno-Oświatowa /w skład której wchodzą problemy turystyki/ ukonstytuowała się* opraoowała plan działalności na rok bieżący, zatwierdziła szereg spraw, do
tyczących wydawnictw krajoznawozych.i naukowych. Także samo Komisja Ekonomiczna pracuje już.nad realizaoją uchwał Zjaz
du TRZZ. M.in. zatwierdziła ona wniosek o budowie Sohroniska im. F.Sędzickiego w Wieżycy oraz wystąpiła o pomoo finanso
wą na powyższy cel.
Mamy nadzieję, że po okrzepnięciu organizacyjnym, działalność tych Komisji będzie jeszcze żywotniejsza.
Cz.
INICJATYWA GODNA POCHWAŁY
.1.„i r i y - •.> , \ .
Na wieść o nowopowstałym Klubie Turystów Pieszych, Okręgowa Komisja Turystyki Górskiej w Gdańsku, w dniu
18.XII.1939 r. odbyła rozszerzone żebranie, właśnie na piąt
kowym spotkaniu Klubu, dając możność przybyłym członkom Klubu przysłuchania się obradom, których przedmiotem było sprawozdanie z działalności w sezonie 1959 roku. Sprawozda
nie złożył przewodniczący Komisji mgr T. Perkowski.
r. - i’- >■ *: .« * • * :f " v
Konkretną formą współpraoy Okręgowej K.T.GiZ Klu
bem będzie przeprowadzenie plęoiu obozów wędrownych w górach, prowadzonych przez aktyw Komisji, a zorganizowanych przez Klub Turystów Pieszyoh.
Ponieważ Klub Turystów Pieszych obok imprez gór
skich, organizuje również turystykę pieszą nizinną, ocze
kujemy podobnej inicjatywy ze strony Okręgowej Komisji Tu
rystyki Pieszej w Gdańsku.
i ; . Piotruś
WYBIERAMY DELEGATÓW 2 KÓŁ PTTK NA WALNY ZJAZD ODDZIAŁU » TRÓJMIASTO "
W kwietniu br. odbędzie się kolejny Walny Zjazd Delegatów PTTK Oddziału "Trójmiasto”• Podsumowana na nim zostanie dwuletnia działalność, nakreślone zostaną nowe
4
kierunki pracy i wybrane zostaną nowe władze Oddziału, Obecnie trwają prace przygotowawcze do Zjazdu.
M.in. odbywają się zebrania sprawozdawczo-wyborcze w kołach PTTK, na których wybierani są delegaci na Zjazd. Ostatnio wybrano m.in. delegatów : kol.kol. inż.J.Szuksztę z koła PTTK przy Biurze PBP w Gdańsku, mgr H.Kuczewskiego,
J.Rychtarskiego, L.Bogaczową i W.Kledzika z koła PTTK przy DOKP, H.Augustowskiego z koła PTTK przy ZHP, K.Tandka z
Oddz.Zabezp.Ruehu PKP, E.Pytko z koła PTTK przy GUM w Gdyni, J.Kentzera i B.Bejewskiego z PTTK przy Biurze P3K, J.Walcza
ka i Z.Nehring z koła PTTK przy IBW PAN. Poza tym, koło PTTK przy ZNP wybrało Jpl.kol. M.Dobrosielskiego, J.Pierożankę, J.Górską oraz koło PTTK "Sportołazik" y/ybrało kol. Bohaty- rewicza.
ę
Jednocześnie publikujemy materiały z niektórych kół PTTK. Służyć one będą niewątpliwie jako materiał infor
macyjny, porównawczy czy dyskusyjny.
Cz.
0 KOLE PTTK Nr 15
1 “ N. *■ *
Koło jest duże i liczy 87 osób. Ale w ciągu ostat
niego roku działalność koła znacznie się zmniejszyła, ogra
niczając się do okresu 3—ch miesięcy letnich t.zn. okresu urlopów wypoczynkowych, wzgl. w mniejszym stopniu w okre
sie urlopów wypoczynkowych zimowych.
Złożyło się na to wiele czynników, z czego na j- ważniejszym jest przejście Biura Projektów na akord czasowy, co pociągało za sobą pracę w godzinach wieczornych i w
święta.
W ciągu okresu sprawozdawczego koło PTTK zorgani
zowało przy współudziale Rady Zakładowej wycieczkę do Mal
borka, w celu zwiedzenia zamku pokrzyżackiego.
Ponadto z wczasów turystycznych PTTK korzystali członkowie PTTK w okresie urlopów letnich na szlakach ka
jakowych :
_ ____________________
* ./.
Czy nabyłeś już "Ogólnopolski Informator Turystyczny PTTK ? - Czeka na Ciebie w placówkach PTTK /oena 12.- zł./
^ — _ *
~ 5 -
Szlak kajakowy Krutyni i Jezior Puszczy Piskiej Szlak Suwalsko-Augustowaki
Obóz kajakowy -» Wigry
Szlak Stare Jabłonki - Iława Indywidualne - szlaki kajakowe
Szlaki górskie
Razem kajakowe
Razem
14 osób 1 osoba 2 osoby 10 osób 1Ö osób 45 osób
2 osoby 47 osób Jak z powyższego wynika, członkowie PTTK na-»
szego koła wybierają jako formę wypoczynku wczasy kajakowe i wodne. Natomiast kilkakrotne próby zorganizowania raidów pieszych nie dochodziło do skutku. Również do skutku nie doszła wycieczka turystyczna do Krakowa organizowała przy współudział© Bady Zakładowej, u zwagi na małą ilość chęt
nych.
Zalecenia dla przyszłego Zarządu PTTK %
Należałoby zwrócić większą uwagę na rozwinięcie sekcji kajakowej i wodnej, nie należy jednak zaniedbywać innych sekcji.
Bo Dejewski • Przewodniczący Koła
Klub Turysty im. dr Orłowicza w Gdyni czeka na Ciebie z kawą, filsiaoi i dobryss odcsytesa*
-
6
PROGRAM WIECZÓR KRAJOZHAWC Z Y C
Klub Krajoznawczy PTTK "Radunia®
Gdańsk, ul» Długa 45 2. II. godz. 18 - "0 pracy Morskiego Oddziału PTK" -
B«Polkowski /b.prezes Oddziału/
9.II. H 18 - "Zabytki przyrody na Pojezierzu Kaszubskim"
mgr inż. A.Sikora.
16.11. tt 18 r "700 lecie Tczewa" « Marian Skassa
23.11. tt 18 - "Budowa geologiozna Szwajcarii Kaszubskiej"- mgr F.Pieczka
l.III. W 18 » "Dzieje i zabytki Pragi/9 ~ mgr A.Edelmann
8.III. «1 18 - "Zabytki archeologiczne na Jantarowym Szlaku "- mgr A. Zbieraki
15.III. 99 18 - "Z biegiem Rąduni" - mgr Z.Żukowski
22.III. tf 18 - "Przyroda żuław i Powiśla" •= mgr inż.A.Sikora 29.III. tt 18 - "Gdańskie zabytki nad Radunią" - St.Idzik
Klub Turysty im.dr M.Orłowieza
Gdynia, ul. 3 Maja 27 2.II. godz* 18 - "0 700 leoiu Tczewa* - M.Skassa
9.II. 19 18 - "0 pracy Morskiego Oddziału PTTK w Gdyni"
B.Polkowski /b.prezes/
16.11. 96 18 - "Zwiedzamy Londyn" - mgr Z .Żukowski.
23.11. it 18 - "Z biegiem Warty" - mgr W.ślubowski.
l.III. 99 18 — "0 Pobrzeżu Kaszubsko—Słowińskim" — Cz. Skonka
8.III. 66
18 - "Przyroda Ziemi Kaszubskiej" - mgr inż.A.Sikora 15.III. 51 18 - "Zabytki i krajobrazy Jugosławii" -
mgr Zb.Lipiński
22.111. tt 18 - "Zabytki Złotej Pragi" - mgr A.Edelmann 29.III. tt 18 - "Zabytki archeologiczne na Wybrzeżu" -
mgr A.Zbierski
Poza tym w każdy piątek o godze 18, Koło Gdańskich Przewodników PTTK organizuje odczyty i wyświetla filmy krajo
znawcze w Klubie Nauczycielskim w Gdańsku, ul« Długi Targ 30«
/Sympatycy mile widziani/.
Cz.
* 7 —
P.T.T.E. PRZY POLSKIEJ AKADEMII NAUK
Na ostatnim zebraniu sprawozdawczym wybrano Zarząd Koła w następującym składzie :
Władysław Wędelńskl Zofia Nehring
Janina Sosnowska Janusz Najder
Wojciech Majewski Franciszek Michalski . Jadwiga Kozerska
Jadwiga Wołodżko Do Komisji rewizyjnej wybrano
Gabrielę Rutkowską Pawła Walczaka
- Prezes Koła - Sekretarz
- Skarbnik a.
- Kier»sekcji turystyki - Kier.sekcji krajoznawczej - Gospodarz sprzętu
- Delegat do Komisji Kół Zakład
«
- Członek Zarządu.
Rudolfa Mo11sza
Delegatami na Zjazd Oddziału byli : lo Kol. Paweł Walczak
2. Kol. Leopold Jastrzębski
Obecnie stan koła przedstawia się następująoo :członków 51 /w tym mamy 6 osób z Biblioteki PAN/. Stan Koła w okresie
sprawozdawczym zmniejszył się o 1 osobę na skutek opuszcze
nia przez nią zakładu pracy. Aktywnych członków w Kole, tj*
takioh, którzy biorą stały czynny udział w pracaoh Koła, w turystyce i krajoznawstwie mamy 19 osób, prócz tego jest kilka osób, które nie biorą udziału w życiu Koła, jednak uprawiają turystykę lub krajoznawstwo indywidualne poza zbiorową organizacją Koła.
Działalność turystyczno-krajoznawcza przedstawia
ła. się następująco s
Czy wpłaciłeś już 10.- zł. na Schronisko Sędziokiego ? . . - Pamiętaj, od Twojej symbolicznej kwoty, zależy 100.00G =?.
na Schronisko Sędziokiego ! -t; «
/10 zł. x 10.000 członków PTTK w trójaieście /
8
1/ Sekcja turystyczna : odbyto jedną wycieczkę pieszą zbiorową z Kościerzyny do Garczyna wzdłuż jeziora Garczyfiskiego i z powrotem do Kościerzyny lasami. Brało w niej udział 10 osób, przebywając około 16 km. Daję się tu zauważyć już od kilku lat stały spadek żbiorowyoh wy
cieczek turystycznych.
, W kursach narciarskich dwutygodniowych, orga
nizowanych przez PTTK w górach brało udział 5 osób.
W dwutygodniowej wędrówce narciarskiej w Beski
dzie śląskim i Wysokim brało udział 3 osoby.
W wycieczkaoh-wędrówkach kajakowych i jachtach po Zalewie Wiślanym w czasie od 8 do 10 dni brało udział 9 osób.
W kilkudniowych wędrówkach indywidualnych pie
szych brało udział 3 osoby.
Turystykę motorową indywidualną z wycieczkami kilkudniowymi z biwakowaniem i zwiedzeniem krajoznawczym uprawiały stale 2 osoby.
Jedna osoba spędzała 2 tygodnie na turnusie
* krajoznawczo-turystycznym w Karkonoszach.
2/ Sekcja krajoznawcza urządziła jedną zbiorową wycieczkę autobusem do Kadyn, Tolkmicka, Fromborka i Mal
borka przy uczestnictwie 43 osób. Oglądano po drodze kraj- -obraz Żuław, zwiedzano dąb Bażyńskiego w Kadynaoh, port
rybacki w Tolkmieku, Katedrę i muzeum Kopernika w From
borku i zamek w Malborku. Zorganizowano 2 bieżące aktual
ności w gablotce krajoznawczej w hallu Instytutu, oraz prowadzono i uzupełniane bibliotekę krajoznawozo—turysty
czną. Odbył się wieczór krajoznawozy z pogadanką o tury
styce w Tatrach Słowackich.
ff stosunku da innych lat, w roku sprawozdawczym znacznie wzrosła ilość uczestników na wycieczkach tury
styczno-krajoznawczych zagranicznych i tak: 2 osoby były w Czechosłowacji, 4 osoby w Bułgarii, po 1*osobie na Węg
rzech, Jugosławii i w Austrii. Prócz tego było, kilka osób służbowo za granicą, wprawdzie nie w celaoh turystycznych, niemniej trochę wolnych chwil poświęcili oni też krajo
znawstwu.
~ 9 -
3/ Spragt« Posiadamy 3 kajaki sztywne a żaglami, 4 namioty, 3 płachty namiotowe, 1 kompas, 4 materace nad
muchiwane® Użytkowanie sprzętu było odpłatne, a wpływy przeznacza się na jego konserwację«
Wykorzystanie sprzętu było następujące i
a/ w stosunku do pełnych możliwości, t.zn* jeśli policzylibyśmy 60 dni letnich urlopowych jako odpowiednich do wypożyczania sprzętu, to wypożyczono :
kajaki w 45 # możliwości eksploatacyjnyoh namioty 36
% n
V *»materace 80 $ " « płachty namiotowe w 46 $ «
Stopień wykorzystania był w roku sprawozdawczym lepszy niż w roku poprzednim, dzięki lepszej organizacji i przestrzeganiu rygorów przy wypożyczaniu«
Za dobre wykorzystanie sprzętu uważalibyśmy 50#
wykorzystania,
z
czego wynika, że materac,© były bardzo wykorzystywane i należałoby zwiększyć, stan posiadania«
b/ Wykorzystani© w stosunku do zamówień było pra
wie 100# i nie było takich wypadków jak w roku ubiegłym,gdy koledzy zamawiali sprzęt, a następnie nie korzystając z niego uniemożliwiali korzystanie z niego innym«
o/ Wpływy za korzystanie ze sprzętu zaledwie po
krywają bieżącą konserwację, ale nie pozwalają na żadną amortyzację czy uzupełnianie sprzętu zniszczonego« Wobec tego proponujemy podwyższenie opłat za wypożyczanie o oko
ło 20
%
w stosunku do dotychczasowych».4/ Sprawy finansowe
Stan kasy w dniu X.X«59 r. wynosił 2«493.~ zł®
Za
użytkowanie sprzętu wpłynęło w roku sprawozdawczy® 854 •- Większe wydatki przedstawiały się następującot
remont*i konserwacja sprzętu 885,40 zł», zakup nowego sprzętu wy
niósł 594»- zł®, reszta były to drobne wydatki® Saldo ma 3i»XII.l959 r® wyniosło 2,306,65 zł® Szczegółowe dana znajdują się w książce kasowej Koła i w protokóle Komisji Rewizyjnej®
- 10 -
■#
5/ Praca Zarządu
Zarząd Koła odbył w określa sprawozdawczym 3 zeb
rania , na których omawiano bieżące sprawy Koła i plany pracy®
Współpraca z Dyrekcją Instytutu I Radą Miejscową
ZRP przebiegała pomyślnie® . '
Mimo stosunkowo ładnej pogody w ubiegłym sft&oaie turystycznym nie wykorzystano go na zbiorowe wycieczki, a członkowie Koła nie wykazywali zbytniej współpracy z za
rządem 1 nie domagali się większej jego aktywności, co nie sprzyjało żywszej pracy Koła®
Sekretarz Koła /Zofia Nehring /
KAŻDY CZŁONEK PTTK WPŁACA 10 zł® NA BtJDOWJp SCHRONISKA imo F® S^DZICKIEGO t
W akoji zbiórki funduszów na budowę Schroniska im® F®Sędzickiego, należy podkreślić wielką ofiarność, za
rządów kół PTTK® Przeznaczają oma bowiem pewne kwoty z fun
duszów koła na budowę tego ważnego obiektu, dla uczczenia Tysiąclecia Państwa Polskiego®
Wśród wyróżnia jących .się pod tym względem należy wymienić m.in. koła PTTK przy : Stoczni Gdańskiej, «Ruchu», DOKP, Zw.Nauczycielstwa Polskiego, Polskiej Akademii Nauk,
Polfrahcie«• Mamy nadzieję, że w ślad za nimi pójdą inne koła PTTK jak : przy Banku Inwestycyjnym, Zakładach Radio- wyoh, Zarządzie Portu, "SanEpidzie", CBKO, Zakładach Tłusz
czowych, Port-Serwisie, "Polcargo"®
Ale niezależnie od wpłat z funduszów kół PTTK,*
na budowę Schroniska im.F®Sędziokiego wpływają indywidual
ne wpłaty pieniężne® W związku z tym, rzucamy obecnie hasło:
Prezes Koła
/Władysław Wędzińskl /
Każdy członek PTTK wpłaca 10 zł. na Schronisko Sędzickiego!
/ ‘ •/ ©
11
-.Dla przeciętnego turysty te 10 zł. w skali rocznej to pra
wie nio, to tyle co jeden bilet do kina. Ale dla nas, te 10 zł. - pomnożone przez 10.000 członków PTTK w trójmiaście
— to 100.000 zł. na budowę Sohroniska. Jest to kwota, bez której nie będziemy mogli wybudować Schroniska im. F.Sę- dziokiego. Od społeoznej zbiórki funduszów zależy bowiem otrzymanie pomocy finansowej od władz wojewódzkich i cen
tralnych.
Apelujemy więc do przewodniczących i członków
zarządów kół PTTK, do działaczy turystycznyoh, organizatorów turystyki i wszystkich czytelników "Jantarowych Szlaków".
Chodzi o zrobienie list zbiorowyoh i przeprowadzenie zbiórki wśród Waszych członków PTTK, współpracowników i znajomych. Kwoty te należy wpłacać na konto Nr 52-9-368 PK0_Oddział Gdańsk.
Z góry dziękujemy za społeozny wysiłek i tak cen
ną pomoc.
A oto dalsze wpłaty na budowę Schroniska w Wieżycy :
“ Oddział PTTK w Malborku - 2.00Ü.- zł.
- Koło PTTK przy ZNP /II-ga wpłata/' - 180.- zł.
- W.S... z Gdańska - 52 zł, - - W.R. z Gdyni - 23,5o zł.
- A. Kopyto z Oliwy - 24 zł.
- Gdański Klub Wodny PTTK - 2.000.- zł.
- Zbiórka wśród uczestników odczytu - 64.- zł.
~ J.Zaręba z Wrocławia - 20 zł.
=» dr J.Kołodziejczyk z Warszawy — 95 zł.
- Koło PTTK przy Polskiej Akademii Nauk - 200.- zł.
~ Koło PTTK przy Stoczni Gdańskiej - 130 zł. /II-ga wpłata/
Serdecznie dziękujemy i czekamy na dalsze wpłaty.
Cz.
Chcesz brać czynny udział w życiu krajoznawczym ? - Zapisz się na członka Klubu Krajoznawczego PTTK
... ", RADUNIA «
- 12
SEZON LETNI 1960 W KŁUSIE TURYSTÓW PIESZYCH
Minęła jesień, zima mija i znowu zbliża się lato - nasz sezon. Już teraz w Klubie opracowuje się plan imprez na ten sezon. Jakie to będą imprezy ? Otóż dla tyoh, którzy będą mieli wolne niedziele, przygotowywane są wycieczki jednodniowe - w miesiąoach wiosennych, oraz wycieczki pół- toradniowe w miesiącach letnich. Te ostatnie, połączone będą z biwakiem w namiotach, no i oczywiście z ogniskiem.
Trasy tych wycieczek przebiegać będą przez piękne okolice naszego województwa, dotychczas mało uczęszczane.
Dla tych, którzy będą mieli więcej czasu, przy
gotowano obozy wędrowne. Pięć z tych obozów to górskie węd
rówki po Beskidach, Tatrach Polskioh i Słowackich, oraz po Bieszczadach, amatorzy nizin będą mieli możność przejść tra
sę od Brdy do Bałtyku, razem z turystami Bydgoszczy. Ta im
preza powinna zainteresować tych, którzy ubiegają się o du
żą srebrną O.T.P., gdyż trasa ta będzie zatwierdzona przez Komisję T.P. ZG PTTK jako jed.i* ze szlaków głównych.
Nie zapomniano również o rajdach. Zaliczyć tu należy Tradycyjny Złaz nad jez, Otomińskie, raid z okazji 800-leoia Pucka i Jesienny. Raid na Kociewiu.
Bliźszyoh szczegółów można dowiedzieć się w każ
dy piątek o godż. lövfcej w Klubie Turysty w Gdańsku, ul.
Długa 45.
Rada Klubu
WSZYSTKICH KRAJOZNAWCÓW I TURYSTÓW ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY
"Jantarowe Szlaki" redaguje kolegium. Redagowanie to polega jednak nie tylko na pisaniu artykułów, ale także na przepracowaniu nadsyłanych materiałów. Toteż mająo sporo pracy redakcyjnej, nie ma nieraz czasu na napisanie jakie
goś ciekawego i dobrego artykułu. Dlatego też, zapraszamy do współpracy wszystkich krajoznawców i turystów. Chodzi nam o notatki i artykuły, dotyczące życia kół, klubów PTTK, imprez turystyoznych*/objętość do 1 str./. Chętnie też
przyjmujemy artykuły krajoznawcze, dotyczące opisów tras
- 13 -
i szlaków turystycznych, opisów zabytków, miejsc historycz
nych, ciekawostek regionalnyóh /objętość 1-3 str./. Mate
riały te jednak muszą byó oryginalne /nigdzie nie publiko
wane/ , źródłowo opracowane, ciekawe /za zamieszczane-mate
riały płacimy honorarium/»
0 tym, jak bardzo nam są te materiały potrzebne ówiadozy fakt, że obecnie nie mamy ani jednego artykułu w zapasie ! Obecnie, po wprowadzeniu nowego działu, chętnie też zamieszczać będziemy materiały dotyczące ekonomioz—
nyoh zagadnień turystyki» Wszystkie artykuły prosimy jed
nak przesyłać nam przepisane na maszynie w 3 egzemplarzaoh.
Przy okazji Informujemy o najbliższyoh planach redakcji. A więc numer marcowy poświęoony będzie 40-leoiu PTTK na Wybrzeżu» Kwietniowe "Jantarowe Szlaki", dotyczyć będą Walnego Zjazdu Delegatów Oddziału PTTK "Trójmiasto".
W maju ukaże się numer poświęcony 300 leoiu Pokoju Oliw- skiego. Poza tym, pragniemy moono zaakcentować w naszym Biuletynie Malbork. 800 leoie Pucka, 700‘ leoie Tczewa,
"Dni Gdańska", V Nadbałtycki Bald Turystyczny i inne za
gadnienia, które w międzyczasie wypłyną. A więo czekamy na Waszą pomoc. PISZCIE DO NAS JAKNAJWI$C£J t
Bedakoja
Uprzejmie przypominamy, że wczasy narciarskie /m.in. obozy szkoleniowe/ są także dla ... Ciebie !
“ %g£oś się po nie do PTTK w Sopocie .
u -
DZIAŁ KRAJOZNAWCZY
Ź E 6 i O B Z
•■ ' ii bierzemy udział w licznych wycieczkach; oka
zuje się, że repertuar naszych piosenek turystycznych jest 1ardzo «ubogi« M.in. prawie zupełnie nie znany regionalnych piosenek kaszubskich® Dlatego też zamieszczamy pełny tekst jetitłeśj z piosenek regionalnych p.t. «Żeglarz«® Melodia ozężoiowo jest znana, tylko nie wszyscy znają słowa® Pro
simy zatym o nauczenie się tekstu, a zhajdzie się napewno okazja do «przetrenowania« tekstu /w Klubie Turysty lub na wycieczce/. Utwór ten pochodzi ze zbioru p.t® «Pieśni z Ka
szub1? W.Kirsteina i ŁoRoppla /cena 30 zł./®
Hej, żeglojże żeglorzu, całą nockę po morzu, Hej, hej, lala la, całą nockę pö morzu.
Jakże jo oram żeglować, ciej nadchödzy oemno noc, Hej, hej lala lą, ciej nadchödzy oemno noc.
Żapol świeczkę., albo dwie i przeżegloj tu do mnie Hej, hej, lala la i przeżegluj tu do mnie.
Giede burzo zrywo sę i olej wicher żagle rwie Hej, hej lala la i ciej wicher żagle rwie.
Sraniałe serce, mocno dłoń, pokonują groźną toń, Hej, hej, lala ła, pokonują groźną toń.
Hej, dzewenkp słechoj le, przeżegluję do cebie, Hej, hej, lala la, przeżegluję do oebie.
Tera pojmą razem w tuńo,jaż nadeńdze sztormu kuńo, Hej,hej, lala la, jaż nadeńdze sztprmu kuńc.
/ w następnych numerach zamieścimy jeszcze inne piosenki regionalne/.
Każdy PTTK—owiec kupuje i czyta «Turystę« — - organ ZG PTTK !
* *
- IS -
O BUDOWNICZYCH I FORTIFXKATOBACH ŚREDNIOWIECZNEGO GDAŃSKA
Wiek XV i następne, charakteryzował się w Europie w dziedzinie sztuki wojennej, szybko postępującym rozwojem broni palnej, a co za tym idzie i udoskonaleniem siły oraz zasięgu pocisków, zwłaszcza artyleryjskich. Nie stanowiły zatym już teraz zabezpieczenia dawne umocnienia, niegdyś niezdobytych obronnych murów, baszt i bram. Tę niedoskona
łość dawnych systemów obronnych, odczuły bez mała wszystkie kraje europejskie. Rozpoczęto więc gorączkowe wysiłki zna
lezienia nowych, pewniejszych umocnień. Tak wykształciły si§ nowe systemy obronne włoskie, niederlandzkie,holender
skie. Zastępowały one mury - wałami ziemnymi, baszty - bastionami. Umacniano bramy wjazdowe ,do miast itp.
15? Polsce wiek XVI, był wiekiem zaczątkowej inno
wacji i modyfikacji sposobów ataku i obrony. Objęto nim w pierwszym rzędzie miasta wysunięte na granicach państwa lub też miasta bogate, mogące sobie pozwolić na kosztowne umoc
nienia. W rzędzie tych ostatnich znalazł się i nasz Gdańsk.
Obdarzone licznymi przywilejami, silnie gospodarczo roz
winięte miasto, słynęło bogactwem swego patryojatu. Względy więc bezpieczeństwa nagromadzonych bogactw, skłoniły gdań
szczan do intensywnej modyfikacji istniejących fortyfika
cji, opierając się na najlepszych zagranicznych wzorach*
Równocześnie do zasięgu umocnień włączono szereg dotychczas otwartych dookolnyoh terenów. Postęp prac hamowała w dużej mlerąe opozycja uboższych warstw mieszczaństwa, broniąoyoh się przed nakładanymi nań zy/iązanyml z tym kosztami. Wypad
ki jednak polityczne i bezpośrednie zagrożenie bezpieczeń
stwu miasta /konflikt Gdańska z Koroną, wojna trzynasto
letnia/ stopiły lody nieporozumień i wysunęły na czoło ży
wotnych spraw gdańszczan, sprawę jak najdoskonalszego umocnienia murów ioh miasta.
Gdańsk zaczyna zatym werbować znanych w Europie zagranicznych fortyfikatorów, zwłaszcza Holendrów, Flamandów W wieku XVI i XVII przewija się ich cała plejada. Każdy
z nich zostawia miastu trwałe pamiątki swej znakomitej wiedzy i talentu.
16 -
Nie chcąc wykraczać poza ramy skromnego artykułu, zmuszony jestem pominąć bardziej szczegółowy opis ioh for—
tyfikatorskieJ działalności« W szeregu zagranicznych znako
mitości tej dziedziny, przez cały prawie wiek XVII, przewi
ja się natomiast i osoba gdańszczanina, o pięknie brzmiącym polskim nazwisku :Strakowski. I jemu - nietylko fortyfika- torowi, ale i znakomitemu budowniczemu oraz architekcie - poświęcić pragnę niniejszy artykuł popularyzatorski,
Strakowscy związani byli z Gdańskiem więzami krwi i uczucia, co zresztą zamsze podkreślali. Pierwszym ze
Strakowskich, który oddał Gdańskowi swój talent i wiedzę architektoniczną w ogólnym tego słowa znaczeniu, był urodzo
ny w roku 156? Jan Strakowski« Zaczął skromnie: jako murarz przy budowanym w latach 1587-1595 przez sławnego już fla- mandczyka van Opbergena, renesansowym Ratuszu Starego Mia
sta* Zdolnym byc musiał murarz, jeżeli od tego czasu pra
cował przy wielu innych, ważnych miejskich budowlach, pod okiem tegoż Opbergena. Prawie równocześnie z budową Ratusza Staromiejskiego, od roku 1584 prowadzona była intensywna rozbudowa położonej u ujścia Wisły twierdzy-fortu. I tu bu
downiczy Opbergen, angażuje do pracy Strakowskiego, dając mu możność poznać trudne arkana sztuki fortyfikatorskiej - wykorzystane zresztą później przez Strakowskiego vi szeregu samodzielnych już prac.
W roku 1592 Strakowski wyzwala się na mistrza, podejmując już samodzielne prace, szkoląc równocześnie no
wych adeptów sztuki murarskiej i kamieniarskiej. Kroniki przypisują mu ważne i skomplikowane prace przy przebudowie gotyakiego przedbramia ulioy Długiej dla celów więziennych /Wieża Więzienna i Katownia/, znowu przy boku Opbergena.
Charakterystycznym był pietyzm Strakowskiego w późniejszym okresie, do zaniechanych już wówczas form budownictwa ho
lenderskiego /niewątpliwy wpływ mistrza Opbergena/, Dał tego liczne dowody np. przy Yfielokrotnyoh przeróbkach Wieży Więziennej, przy przebudowie ratusza toruńskiego i innych.
W roku 1594 Strakowski w uznaniu zasług poniesio
nych dla Gdańska mianowany zostaje przez radę miejską, miejskim budowniczym /muratorem/^ sprawująo nadzór nad do
konywanymi w mieście robotami budowlanymi.
17 -
Jest to równoważnik dzisiejszego miejskiego architekta.
2 tytułu tej godności, nowokreowacy murator podejmuje see-
• reg robót, a których wymieni<5 należałoby najpoważniejsze dzieło, a mianowicie realizację projektów van Opbergena budowy 3-ch nowych bastionów; Wijbego, św.Gertrudy /istnie
jący do dzid/ i Bastion Kot.
Bok 1602 zapoczątkowuje nowe wspaniałe dzieło, również projektu Opbergena - Wielką Zbrojownię, znane dziś w Gdańsku cacko architektoniczne. Nie ulega wątpliwości,że nietylko całkowity nadzór spoczywał w rękach Strakowskiego, ale był również autorem szeregu elementów tej przepięknej budowli. W następnych latach kroniki i dokumenty archiwalne podają Strakowskiego jako współwykonawoę budowy dekoracyj
nej Złotej Bramy, otwierającej Drogę Królewską. Wspaniałe . to dzieło'drugiego flamandzyka - Abrahama van der Blocke, autora wielu zdobiących do dziś miasto budowli, który po śmierci van _ Opbergena zajął równorzędne ze Strakowskim sta
nowisko budowniczego miejskiego©
B« różnorodność zainteresować Strakowskiego w po
łączeniu z głęboką już wiedzą wskazuje fakt podjęcia się po zbudowaniu Słotej Bramy diametralnie odmiennej pracy, a mia
nowicie budowy Borowanego mostu na kanale Badani®
Tymczasem nowa niepomyślna dla kraju sytuacja polityczna w początkach XVII wieku, a zwłaszcza zbrojny kon
flikt z potężną wówczas Szwecją skierowały uwagę Gdańska, tego. północnego bastionu Polski, na dalsze niezbędne kon- • tynuowanie rozbudowy systemu obronnego miasta®'Podjęcie prac z tyra związanych, rada miejska zleciła Strykowskiemu® Ponie
waż w dziedzinie budownictwa wojskowego nie posiadał on jednak wystarczającyoh wiadomości i kwalifikacji, na pole
cenia tejże rady wyjeżdża za granicę, by .tara na wzorach' zachodnio-europejskich tego typu budownictwa, wykształcić się w trudny® zawodzie fortyfikatora® Wynikiem studiów było opracowanie przez Strakowskiego'szeregu projektów umocnień 1 fortyfikacji. Niestety, nie danym mu było projektów tych wcielić « konkretne formy-. Tradycyjna niewiara Polaków w®
własne siły fachowe, przy równoczesnym zachłystywaniu się"
zagranicznymi fachowcami, zatriumfowała nad zdrowym roz
sądki tis® 1 ®i®e pierwotnego zamierzenia, rada miejska zlecił®
— 18 “
opraoowanie projektów aktualnych umocnień 1 fortyfikacji specjalistom holenderskim» Wywołało to zrozumiałe rozgory—
9
ozenie Strakowskiego, któremu tymczasem powierzono w roku 1621 budowę ... Spichrza Królewskiego na dzisiejszej Oło- wiance.
Dopiero w roku 1626, na energiczne wystąpienie Strakowskiego, rada po dłuższym wahaniu skłoniła się, 1»y powierzyć mu opracowanie architektoniczne wlotów- bram do miasta w zbudowanym świeżo systemie obronnym« Pełen zapału Strakowski, jeszcze w tym samym roku 1626 buduje Bramę południową - Nizinną, a w 2 lata później Bramę Żuławską, zamykającą ulicę Elbląską. Obie bramy istnieją do dziś«
Przypisuje mu się też współudział w budowie bramy półno
cnej - Św.Jakuba /rozebraną z końcem ub.wieku/« Wymienione trzy bramy, poza wartościami obronnymi, były istnymi dzie
łami sztuki dekoratorskiej. Włożył w to Strakowski cały swój kunszt i głębokie odczucie piękna, zaklętego w ka
mieniu« Brama św.Jakuba prawdopodobnie była ostatnim udo
kumentowanym jego dziełem, gdyż już w roku 1635 68-letni Strakowski przeniesiony zostaje w stan spoczynku.
Mimo czynnej wieloletniej działalności archi
tektonicznej i pozostawionych wielu trwałych pamiątek swego trudnego zawodu, do końca życia nosił Strakowski w sercu głęboki żal do władz miejskich, za niewiarę w jego kwalifi
kacje przez odsuwanie go od szeregu prac, zwłaszcza forty
fikacyjnych, mimo wieloletnich w tym kierunku studiów»
Dawał temu wyraz w licznych pismach do rady, pełnych gory
czy i pretensji.
W zaciszu domowego ogniska, zrezygnowany starzec postanowił swe niewykorzystane możliwości połączone z głę
boką wiedzą i doświadczeniem, przelać na syna Jerzego, którego od najmłodszych lat wdrażał w skomplikowane arkana sztuki budowlanej. Mimo trudności, finansowych, posyłał go na studia zagraniozne, by wreszcie u schyłku swego żyoia doczekać szczęśliwego dnia, gdy Jerzy został inżynierem i rozpoczął pracę na stanowisku, które nie dane było piasto
wać jego ojcu.
Jan Strakowski zmarł w 1642 roku mając lat 75.
Syn Jana Strakowskiego - Jerzy, urodzony w roku 1614, pod wpływem swego ojca, poświęoił się studiom nad budownictwem wojskowym» W roku 1630 wyjeżdża zagranicę dla pogłębienia swych studiów i przez wiele lat przebywa zwła
szcza w Holandii« Dzięki staraniom ojoa uzyskuje od rady stypendium, zwiększone guldenami z niezbyt zasobnej szka
tuły rodzica« Z Holandii przesyła Jerzy wiele cennych pro
jektów i rysunków, świadczących o szybkim opanowywaniu wie
dzy fortyfikatorskieJ» Jemu to przypisuje się projekt
przebudowy Bastionu Bożego Ciała i św.Elżbiety, Jak również udział w pracach na terenie WisłouJśola w umacnianiu t«zw.
Szańca Wschodniego i Zachodniego»
Wreszcie w roku 1640 Bada odmówiła Strakowskiemu dalszego stypendium, żądając powrotu do Gdańska« Po powro
cie w roku 1641 mianowany zostaje inżynierem* Początkowo nie danym mu było wykorzystać swych specjalności« W roku 1643-?45 buduje t«zw. Małą Zbrojownię, budynek rozmiarami może niezbyt imponujący, z bogatym Jednak i kunsztownym wy
strojem architektonicznymo Wkrótce Jednak, względy polity
czne skłoniły radę do zlecenia młodemu Strakowskiemu umoo- nlenia ciągu wiślanego, raiędsy miastem a ujściem Wis?*’, podczas gdy równooześnie główne linie obronne umacniali starzy zagraniczni fachowcy» Buduje tu Strakowski kilka re
dut 1 ubezpleoza "Szaniec Wapienny", a Jednocześnie buduje w WisłouJśolu nowy szaniec /w miejsce zasypanego Szańoa Zachodniego/«
Wojna ze Szwecją w 1633 r. i oblężenie Gdańska przez jej wojska stanowi dla Strakowskiego okazję do wyka
zania swych fortyfikatorskich umiejętności« Mianowany po
rucznikiem, a potem kapitanem czynnie bierze udział w ob
ronie miasta, wykonując szereg prac umocnieniowych, chod
ników i stanowisk pozycyjnych dla baterii. Pokój w Oliwie w 1660 r. pozwolił na modyfikację^ wielu dotychczas nie
doskonałych fortyfikacji w oparciu o wojenne dośwladozenia.
Strakowski opracowuje projekty nowych i przebudowę starych bastionów oraz rożpoozyna ich realizację« Buduje 3 bastiony:
Korony Biskupiej Górki, Bastion Vigilance, Doliny Siedle
ckiej, przesuwa Bastion Zbawiciela ku wschodowi« t
- 20 -
Buduje ciągi wałów zewnętrznych od wschodu i północy miasta) przy istniejących już wewiąętrznych, przez co pogłębić można było istniejące fosy. Powrócił również Strakowski do dal
szej przebudowy twierdzy w Wisłoujśoiu, opasując ją pod
wójnym wałem i rozbudowując Szaniec Zachodni. Twierdza ta, której był komendantem, otrzymała w tym okresie swoją do
skonałą i skończoną formę. Niestety nie danym mu było do
kończyć prowadzonych intensywnie prao. Zmarł w 1675 roku w wieku lat 61. Niedokończone umocnienia obronne miasta
przerwane zostały po jego śmierci na długi czas. Właśoiwie *. % wraz ze śmiercią Jerzego Strakowskiego, wygasa sławny i
zasłużony ród Strakowskich - fortyfikatorów i budowniczych Gdańska•
0 innyoh Strakowskich wiemy niewiele, nie wnie
śli w aury naszego miasta tej miary zasług, by się zapisać w kronikaoh zasłużonych nadbałtyckiego grodu. Tradycje i talenty budowniczych Jana i Jerzego, nie wygasły jednak wraz z ich śmiercią.
1 tak, syn Jana z pierwszego małżeństwa - Izajasz, również poświęcił się budownictwu wojskowemu. Nie wrócił jednak do rodzinnego Gdańska ze swyoh zagranicznych stu
diów w Niederlandaoh. Dlaczego - kroniki nie podają.
Bfraim - syn Jerzego, również inżynier jak i ojciec, poświęcił się mimo opanowania speojalnośol inży
nierii wojskowej, opracowaniu plansz przemian ujścia Wisły od czasów najdawniejszych«
I na tym końozą się świetne tradycje inżynier
skie rodu Strakowskich. Nie ulega wątpliwośoi, że nie wszy
stkie prace Strakówskioh w dziedzinie budownictwa ogólnie biorąc zanotowały kroniki i ujawniły dokumenty. Są wielkie luki w życiorysach obu najsławniejszych z rodu Strakowskich Jana i Jerzego, które napewno zapełnić dałoby się wymie
nieniem szeregu innyoh prac budowlanych.
Simo tego, nawet i te ujawnione i udokumentowane, stawiają gdańskich budowniczyoh w rzędzie mistrzów archi
tektury, budownictwa i inżynierii wojennej ówczesnego okresu.
Wiesław Bing
- 21
PROBLEM* I DYSKUSJE
j-O-ö-OO- O-30 o— o*o*o-o o°* o—o—o—
PRACOWITY BOK MALBORSKIEGO ODDZIAŁU PTTK
W roku 1959 nastąpił dalszy wzrost napływu tury
stów do Malborka* Odozuł to bardzo tamtejszy Oddział PTTK»
który miał sporo pracy.
Przede wszystkim, poważny Y/zrost ruchu turystycz
nego notuje się w dziale reoepcji. Mianowiole, PTTK w Mal
borku obsłużyło 2.752 wycieozki, stanowiące 188.000 osób*
Warto podaó dla porównania, że w roku,1958 Ośrodek Ruchu Turystycznego PTTK w Malborku obsłużył 2.150 wycieczek, sta
nowiących 148.000 osób.
Jak z tego wynika, wzrost ten wynosi ponad 20 $•
W skład powyższych usług wchodziło m.in. oprowa-' dzanie wycieczek po Zamku Halborskim, przydzielanie noolegów,
zamawianie wyżywienia, wypożyczanie sprzętu turystycznego.
Przy ozym z samych tylko noolegów skorzystało 15.054 tury
stów, . . <-■, , -
Są to duże osiągnięcia. Tymbardziej, że Oddział PTTK w Malborku za małą jeszcze posiada kadrę przewodników /67 osób/, niewystarczającą bazę noclegową /obeonie po poża
rze tylko 60 miejsc noclegowych/, nieliczny sprzęt turysty
czny.
PTTK w Malborku może się też poszczycić poważny
mi osiągnięciami w dziale wysyłki turystów,z własnego tere
nu. W ubiegłym roku zorganizowało ono bowiem 12 ogólno
dostępnych wycieczek /517 osób/ oraz 8 wycieczek turystyki kwalifikowanej /122 osoby/. Były to wycieczki m.in. wodne, kolarskie, piesze*
Mamy nadzieję, że w bieżącym roku, osiągnięcia te będą jeszcze większe. Ale zależeć to będzie przede wszy
stkim od pomocy ze strony Zarządu Okręgu i Zarządu Głównego PTTK oraz pomocy Wojewódzkiego Komitetu Turystyki, której obeonie tamtejsze PTTK bardzo potrzebuje* Bowiem smutne wy
darzenie, jakim był pożar Malborskiego Zamku, przyniosło szkody nie tylko samemu Zamkowi, ale także i malborskiej turystyce. A sezon turystyczny prawie tuż, tuż*
Cz. Skonka
22
mgr Edwin Rosenkranz
RUCH TURYSTYCZNY NA WYBRZEŻU W R. 1959
Rok 1959 przyniósł wyjątkowe ożywienie ruchu tu
rystycznego na terenie naszego województwa«
Zjawisko to było omawiane zarówno na łamach prasy jak również w zainteresowanych instytucjach« W ujęoiu sta
tystycznym brak dotąd powszeohnie stosowanych metod ewiden
cji ruchu# W chwili obeo.nej ścisłe dane posiadają jedynie instytucje powołane do organizowania ruchu turystycznego»
Obejmują one jednakże tylko pewną częśó uczestników poszcze
gólnych gałęzi ruchu turystycznego. Dla przykładu PTTK po
siada dane odnośnie obsłużonej przez przewodników części ruchu wycieczkowego, podobnie spółdzielnie «Turysta” i
«Gromada" FWP - odnośnie ruchu wypoczynkowego zorganizowa
nego przez Związki Zawodowe, Kuratorium Szkolne - ruoh ko
lonijny itd. Jednakże łącznie ruoh zorganizowany obejmuje tylko częśó rzeszy turystów napływających corocznie na te
reny naszego województwa. Z tych względów poważne znaczenie posiada doszacowanie do danych ewidencyjnie uchwytnych — letników i turystów indywidualnych# Podstawą doszacowania jest tu ocena stopnia wykorzystania prywatnej "bazy nocie-»
gowej", zwiększonego spożycia artykułów konsutnoyjnyoh w okresie sezonu, oraz ocena wzrostu ruohu pasażerskiego PKP, PKS i "Żeglugi"• Dodatkowym źródłem są także księgi zwie
dzających, prowadzone przez muzea oraz sprawozdania prze
wodników PTTK w Gdańsku#
W roku bieżącym w kilku miejsoowośoiach /Malbork, Krynica Morska, Władysławowo i Tozew/ dokonano oceny ruchu samoohodowego /w soboty i niedziele/. Przytoczone tu dane w powiązaniu z księgami meldunkowymi niektórych miejscowo
ści kąpieliskowych umożliwiły powiatowym i miejskim komi
sjom planowania gospodarczego sporządzenie sprawozdań po
wiatowych. Po dokonaniu pewnyo.h korekt, szozególnie przez
—
Weź udział w imprezach, organizowanych z okazji 40 lecia . PTTK na. Wybrzeżu I
- 23
*-0.3 Bi*
?a:ßlwa
anc £ • s'. ’ ■ v ■ • - •? s zsumowanie-tuoŁ« turystycznego można było na ich podstawie opracować zbiorowe -zestawienie wojewódzkie* Materiały te, ,vw pozycjach "turyście i letnicy® mają oharakter pri?n£aroy jny , . patoraiast w pozyc jach "uczestnicy, kolonii" .pr|tz,
"uczestnicy obozów młodzieżowyoh” są ścisłe. Zaznaczyć tu należy» że w pojęciu "turyści® mieszczą się uczestnicy ruchu krajoznawczego» których pobyt w jednej miejscowości i trwa w granicach od 1 do 6 dni i posługująsię- publiczny
mi bądź własnymi środkami lokomocji. Pojęcie fietnicy" w sprawozdaniu naszym obejmuje turystów osiadłych, którzy w jednej miejscowości spędzają czas dłuższy aniżeli 7 dni.
Zebrane materiały posłużyć mogą zarówno dla do
konania oceny stanu istniejącego jak również wyłowienia istotnych potrzeb, których zaspokojenie winno stać się J przedmiotem troski szeregu powołanych w tym oelu instytu- ojji.DSv \ 3v,\ ;
Materiały te podkreślają nie tylko atrakcyjność nfiszbgo wpjewódżtwa, ale również pokaźny jego dorobek, dzięki któremu jego miejscowości są w stanie obłożyć ok©
1",7 m£Xn.turystów i letników. Należy tu przypomnieć, że w r,. 1955 liczba przybywających na teren naszego województ
wa wynosiła ök.7Qp.Q00 osób,, w r. 1957 — ok.800.000, a w
»^,^^^^^.3^3.000 osób, co wysunęło województwo gdań
skie na pierwsze miejsce w kraju, zrównując ^je z krakow
skim posiadająoym sezon całoroczny i poważne tradycje.
Porównanie danych za ostatnie 3 lata wskazuje, że z każdym rokiem wzrasta i upowszechnia się tendencja do -spędzehia jirlopu nad morzem« *
j-—- —2 porównania ruchu wynikają również pewne prze- siinięćia ż jego natężenia. W ruchu Osiadłym obserwuje się znaczne zwiększenie zainteresowania letników Krynicą Mor
ską i Łebą. Poważną zmianę zaobserwowano również i na od
cinku turystyki krajoznawczej. Do r. 1958 na pierwsze miej
sce wysuwało się trójmiasto z liczbą 8U0.Ü00 turystów i Malbork z liczbą 200.000 zwiedzających.
Śi. O 01*0 O *« 8 ''*> ■ 8 \ i J r - K: T" -AOa
^amiętaj, że legitymacja PTTK jesb ważna dopiero )S£ po uregulowaniu składek I
W roku 1959 pozycja trójmiasta pozostała bez zmian, nato
miast Jako nowe centrum ruchu turystycznego wypłynął Hel z liczbą 300,000 03Ób, a Malbork osiągnął 180.000 zwiedza
jących. Zmienność upodobań w pewnym stopniu wiąże się z sy stematjrcznym uprawianiem komunikacji - wymaga rozważenia możliwości obsługi ruchu w miejscowościach atrakcyjnych dla turystyki.
Dla bardziej przejrzystej oceny ruchu podano tabele powiatowe, uwzględniające wszystkie miejscowości w których narastają funkcje turystyczne.
Ruch turystyozny w trójmieście I---
{Lp., Miejscowość } 1. Gdańsk
! 2. ' Gdynia { 3. Sopot
[Ogółem trójmiasto:
!__ _
I t
j Letnioy { i——---+
| 40.000 {
! 55.000 { 83.325 !
. l I i
Turyści | Kolonie| Obozy {
--- p—----1— --- {
800.000 { 13.649 j 900 j 300.000 ! 7.785 i 420 S 120.000 j - | - 12200.00.0 ! 21.434 i 1.320 I
Z przejazdów statkami “Żeglugi Przybrzeżnej" w . roku 1959 skorzystało 1.514.000 pasażerów. Ruch na molo w Sopocie w ciągu lipca i sierpnia Yfynosił 978.000 osób.
Ruch turystyczny w Malborku i Elblągu
{Lp. Miejscowość r y ś o i
Ogółem i 1. Malbork
•i i 180.000 j
I i
T u
! Motorowi .-J 15.000
--- ---1 ___j Wodni} Zagrań^
j---
»
1.200* 800 j 2. Elbląg m. j 68.325 9.000 j 4.0QOj^ 320
v' t - v * v
UWAGA‘TURYŚCI - NARCIARZE ! Na Łysej Górze w Sopocie jest śnieg i wyciąg narciarski !
... Warto skorzystać |
— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —
Ruch turystyczny w powiecie - Elbląg
T" u r”y 1“ o 1
* «*p «■*<»«
Lp. Miejscowość i Letnicy ogółem hnot.oro-j*wodnilkolon
i ! wi
1# KryMorska 2. Kadyny 3. Kanionek 4. Milejewo
5. Nowy Wiek 6. Piaski 7. Przebrno j 8. Ramgóry ) 9. Suchaoz
|10« Tolkmicko
1 Razem : si.
T”s
8
19.468 1109.000
200 | 4.300 | 1.200 [
9.000 l 1.600j 664 8
100 i
«. 8
! _
| 1.457 t i t 8 i 1.680S
8 9.672 i i
8
8 ~ 500 s 1.000,
t i
i \
[ 22.8051123.072Uo.700 { 3.200j2.466
I 8 l 8 !
Dalszy ciąg artykułu podamy w kwietniowym numerze "J»S«n
/
\
"JANTAROWE SZLAKI" - Biuletyn Turystyczny Wybrzeża Gdańskiego Wydaje Oddział PTTK "Trójmiasto" przy współudziale Zarządu
Okręgu PTTK i pomocy Wojewódzkiego Komitetu Turystyki w Gdań
sku. Redaguje Zespół Gdańskiego Klubu Krajoznawczego PTTK
"Radunia" ; R.Bar, Z.Linowska. Cz.Skonka /Kierownik Zespołu/, mgr E.Rosenkranz, mgr Z.Żukowski.
Adres redakcji; Sopot, Pi*Konstytucji 3 Maja 12, tel<*512~68.
Powiela Sp-nia "Pirmoznak" Gdańsk-Wrzeszoz,Chrobrego 60.
ZezwoNr.M-6 z 3.11.60 r. Nakład 450/11/zleo.149/60
*
.
• -1 '
■
>ł. ’ •. *
"
* .
■ .
'
.
»■ •
'
.
■ _ ■
WIEŻYCA W ŚNIEGU
Obecna zima już po raz drugi stworzyła dogodne warunki śniegowe dla turystów-narciarzy Wybrzeża.
Toteż są oni z niej zadowoleni. Wędrówki narciarskie są szczególnie przyjemne w Wieżycy i po Wzgórzach Szymbarskich.
Szkoda jednak, że indywidualna zniżka kolejowa na bilety powrotne do Wieżycy, ważna jest tylko latem.
Przydałaby się i zimą.
Narty na śniegu
Narciarz w marszu
* $
