Aktywność ekonomiczna ludności w województwie śląskim. Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności przeprowadzonego w 4 kwartale 2008 r.

(1)

L

A LUDNO

Wynik

4 kwartaln

URZĄD

Inf

AKTYW OŚCI W

ki Badan przeprow

ik

D STATYS

formacje i o

WNOŚ W WOJ

nia Aktyw wadzone

Katowi

TYCZNY W

opracowania

ŚĆ EKO JEWÓ

wności E ego w IV

ce, marzec

W KATOW

a statystycz

ONOM ÓDZTW

konomic kwartale

2009 r.

WICACH

zne

MICZNA WIE ŚL

cznej Lud e 2008 r

A

LĄSKIM

dności .

M

(2)

OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH

Kreska (–) – zjawisko nie wystąpiło.

Zero (0) – zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5;

(0,0) – zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05.

„W tym” – oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy.

Znak x – wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe.

Znak * – oznacza, że dane zostały zmienione w stosunku do wcześniej opublikowanych.

Znak (.) – szacunek mniejszy od 5 tysięcy, konkretna wartość nie podana ze względu na wysoki losowy błąd próby.

SKRÓTY

mln – milion

tys. – tysiąc cd. – ciąg dalszy pkt proc. – punkt procentowy dok. – dokończenie

tj. – to jest

tzn. – to znaczy

m.in. – między innymi

tabl. – tablica

Dz. U. – Dziennik Ustaw

Nr – numer

poz. – pozycja

Przy publikowaniu danych US prosimy o podanie źródła

(3)

SPIS TREŚCI CONTENTS

Strona Page

WYJAŚNIENIA METODYCZNE ... METHODOLOGICAL NOTES ... 6

WYNIKI BADAŃ – SYNTEZA ... RESULTS OF SURVEYS – SYNTHESIS ... 10

Aktywność ekonomiczna ludności na tle kraju i innych województw ... Economic activity of the population on the background of the country and other voivodships ... 10

Ludność aktywna i bierna zawodowo ... Economically active and inactive population ... 11

Pracujący ... Employed persons ... 12

Bezrobotni ... Unemployed persons ... 14

Bierni zawodowo ... Economically inactive persons ... 17

Podsumowanie ... Summary ... 18

TABLICE TABLES

Tablica Table

Strona Page Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat

i więcej w województwie na tle kraju

w IV kwartale 2008 r. ...

Economic activity of the population aged 15 and more in the Śląskie Voivodship on the

background of the country in IV quarter 2008 ... 1 10 Wskaźnik zatrudnienia według poziomu

wykształcenia (IV kwartał 2007 r.,

III, IV kwartał 2008 r.) ...

Employment rate by level of education

(IV quarter 2007, III, IV quarter 2008) ... 2 13 Stopa bezrobocia według BAEL

(IV kwartał 2007 r., III, IV kwartał 2008 r.) ...

Unemployment rate by LFS (IV quarter 2007,

III, IV quarter 2008) ... 3 15 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat

i więcej (I, II, III, IV kwartał 2005 r.,

I, II, III, IV kwartał 2006 r., I, II, III, IV kwartał 2007 r., I, II, III, IV kwartał 2008 r.) ...

Economic activity of the population aged 15 and more (I, II, III, IV quarter 2005,

I, II, III, IV quarter 2006, I, II, III, IV quarter 2007,

I, II, III, IV quarter 2008) ... 1(4) 19 Wskaźniki aktywności zawodowej ludności

(I, II, III, IV kwartał 2005 r., I, II, III, IV kwartał 2006 r., I, II, III, IV kwartał 2007 r., I, II, III, IV kwartał 2008 r.) ..

Rates of economic activity of the population (I, II, III, IV quarter 2005, I, II, III, IV quarter 2006,

I, II, III, IV quarter 2007, I, II, III, IV quarter 2008) 2(5) 20 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat

i więcej według miejsca zamieszkania

Economic activity of the population aged 15 and

more by place of residence in IV quarter 2008 3(6) 21 Aktywność ekonomiczna ludności według wieku

Economic activity of the population by age

in IV quarter 2008 ... 4(7) 22 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku

15 lat i więcej według poziomu wykształcenia w IV kwartale 2008 r. ...

Economic activity of the population aged 15 and more by level of education

in IV quarter 2008 ... 5(8) 24 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat

i więcej według stanu cywilnego

Economic activity of the population aged 15 and

more by marital status in IV quarter 2008 ... 6(9) 26 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat

i więcej według stopnia pokrewieństwa z głową gospodarstwa domowego w IV kwartale 2008 r. ...

Economic activity of the population aged 15 and more by relationship to the head of household

in IV quarter 2008 ... 7(10) 27 Pracujący według statusu zatrudnienia i wieku

Employed persons by employment status and

age in IV quarter 2008 ... 8(11) 28

(4)

TABLICE (dok.) TABLES (cont.)

Tablica Table

Strona Page Pracujący według statusu zatrudnienia i poziomu

wykształcenia w IV kwartale 2008 r. ...

Employed persons by employment status and

level of education in VI quarter 2008 ... 9(12) 30 Pracujący według płci i grup zawodów

Employed persons by sex and occupational

groups in IV quarter 2008 ... 10(13) 32 Pracujący w więcej niż jednym miejscu pracy

według wieku i poziomu wykształcenia w IV kwartale 2008 r. ...

Employed persons having more than one job by

age and level of education in IV quarter 2008 ... 11(14) 32 Pracujący poszukujący innej pracy według

przyczyn poszukiwania pracy, wieku, poziomu wykształcenia w IV kwartale 2008 r. ...

Employed persons seeking another job by reasons, age, level of education

in IV quarter 2008 ... 12(15) 33

Bezrobotni według przyczyn zaprzestania pracy, płci i miejsca zamieszkania w IV kwartale 2008 r.

Unemployed persons by reasons for leaving last job or business, sex and place of residence

in IV quarter 2008 ... 13(16) 34 Bezrobotni według miejsca zamieszkania, płci

i kategorii bezrobotnych w IV kwartale 2008 r. ....

Unemployed persons by place of residence, sex

and categories in IV quarter 2008 ... 14(17) 34 Bezrobotni według miejsca zamieszkania, płci

i okresu poszukiwania pracy w IV kwartale 2008 r. ...

Unemployed persons by place of residence, sex

and duration of unemployment in IV quarter 2008 15(18) 35 Bezrobotni według miejsca zamieszkania, płci

i rodzaju poszukiwanej pracy w IV kwartale 2008 r. ..

Unemployed persons by place of residence, sex and

type of employment sought in IV quarter 2008 ... 16(19) 35 Bezrobotni według metod poszukiwania pracy

i kategorii bezrobotnych w IV kwartale 2008 r. ....

Unemployed persons by methods of job seeking

and categories in IV quarter 2008 ... 17(20) 36 Bezrobotni według kategorii, wieku i miejsca

zamieszkania w IV kwartale 2008 r. ...

Unemployed persons by categories, age and

place of residence in IV quarter 2008 ... 18(21) 37 Bezrobotni według kategorii i poziomu

Unemployed persons by categories and level of

education in IV quarter 2008 ... 19(22) 38 Bezrobotni uprzednio pracujący według okresu

poszukiwania pracy i stażu w ostatnim miejscu pracy w IV kwartale 2008 r. ...

Unemployed persons previously in employment by duration of unemployment and length of the

last job in IV quarter 2008 ... 20(23) 38 Bezrobotni według poziomu wykształcenia

i wieku w IV kwartale 2008 r. ...

Unemployed persons by level of education and

age in IV quarter 2008 ... 21(24) 39 Bierni zawodowo według przyczyn bierności

i wieku w IV kwartale 2008 r. ...

Economically inactive persons by reasons for

inactivity and age in IV quarter 2008 ... 22(25) 40 Bierni zawodowo według przyczyn bierności

i poziomu wykształcenia w IV kwartale 2008 r. ...

Economically inactive persons by reasons for

inactivity and level of education in IV quarter 2008 .. 23(26) 42 Bierni zawodowo uprzednio pracujący według

przyczyn bierności i przyczyn zaprzestania pracy w IV kwartale 2008 r. ...

Economically inactive persons by reasons for inactivity and reasons for leaving last job

or business in IV quarter 2008 ... 24(27) 44 Struktura gospodarstw domowych według

aktywności zawodowej członków gospodarstw w IV kwartale 2008 r. ...

Structure of households by economic activity of

members of households in IV quarter 2008 ... 25(28) 45 Struktura gospodarstw domowych według

liczby osób pracujących i bezrobotnych w IV kwartale 2008 r. ...

Structure of households by number of employed

and unemployed persons in IV quarter 2008 .... 26(29) 46

(5)

Strona Page

WYKRESY I MAPY GRAPHS AND MAPS

Wskaźniki aktywności zawodowej ludności w wieku 15 lat i więcej w IV kwartale 2008 r. ...

Rates of economic activity of the population aged 15 and more in IV quarter 2008 ... 10 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat

i więcej według miejsca zamieszkania i płci w IV kwartale 2008 r. ...

Economic activity of the population aged 15 and more by place of residence and sex in IV quarter 2008 ... 11 Współczynnik aktywności zawodowej według wieku

(IV kwartał 2007 r., IV kwartał 2008 r. ) ... Activity rate by age (IV quarter 2007, IV quarter 2008) 11 Struktura gospodarstw domowych według

aktywności zawodowej członków gospodarstw domowych w IV kwartale 2008 r. ...

Structure of households by economic activity

of members of households in IV quarter 2008 ... 12 Wskaźnik zatrudnienia według wieku

(IV kwartał 2007 r., IV kwartał 2008 r.) ...

Employment rate by age

(IV quarter 2007, IV quarter 2008) ... 13 Struktura pracujących według płci i poziomu

wykształcenia w IV kwartale 2008 r. ... Structure of employed persons by sex and level of education in IV quarter 2008 ... 13

Udział kobiet w ogólnej liczbie pracujących danej grupy zawodów w IV kwartale 2008 r. ...

Share of employed women in the total number of employed persons in the given occupational group in IV quarter 2008 ... 14 Bezrobotni według wieku w IV kwartale 2008 r. ... Unemployed persons by age in IV quarter 2008 ... 15

Stopa bezrobocia według poziomu wykształcenia

(IV kwartał 2007 r., IV kwartał 2008 r.) ... Unemployment rate by level of education

(IV quarter 2007, IV quarter 2008) ... 15

Udział długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych w danej grupie w IV kwartale 2008 r.

Share of long-term unemployed persons in the total number of unemployed persons in the given group in IV quarter 2008 ... 16

Dynamika biernych zawodowo w IV kwartale 2008 r.

Indices of economically inactive persons in

IV quarter 2008 ... 17 Struktura biernych zawodowo według poziomu

Structure of economically inactive persons by level of education in IV quarter 2008 ... 17

W wersji angielskiej: spis treści, część tabelaryczna.

In English version: contents, tables.

Opracowanie Anna OWCZAREK

Skład komputerowy, wykresy, wersja elektroniczna Agnieszka KAIM

Tłumaczenie na język angielski Alicja PAWŁOWSKA-PAL

(6)

WYJAŚNIENIA METODYCZNE

Publikacja przedstawia wyniki reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) i przygotowana została na podstawie uogólnionych wyników badania przeprowadzonego w IV kwartale 2008 r.

Od II kwartału 2006 r. dane BAEL liczone są w oparciu o dokładną datę urodzenia. W celach porównawczych wyniki za I kwartał 2006 r. zaprezentowano również z uwzględnieniem powyższych zmian i różnią się od wcześniej opublikowanych w „Aktywności Ekonomicznej Ludności w województwie śląskim” za I kwartał 2006 r.

Od IV kwartału 1999 r. Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności jest prowadzone metodą obserwacji ciągłej, co oznacza, że w każdym z 13 tygodni kwartału badana jest jedna trzynasta część kwartalnej próby mieszkań. Nowa metoda pozwala na zilustrowanie sytuacji na rynku pracy w okresie całego kwartału, a wprowadzona została w związku z koniecznością dostosowania metod obserwacji do zaleceń Unii Europejskiej.

Badanie to stanowi podstawowe źródło informacji o sytuacji na rynku pracy. Przedmiotem badania jest ocena sytuacji w zakresie aktywności ekonomicznej ludności, tzn. fakt wykonywania pracy, pozostawania bezrobotnym lub biernym zawodowo w badanym tygodniu. Badaniem objęte są wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, będące członkami wylosowanych gospodarstw domowych (z zakresu badania wyłączone są osoby przebywające w gospodarstwach zbiorowych, tzn. w hotelach pracowniczych, domach opieki społecznej, koszarach wojskowych, domach studenckich, internatach itp.).

Podstawowym kryterium podziału ludności z punktu widzenia aktywności ekonomicznej na pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo jest praca, tzn. fakt wykonywania, posiadania bądź poszukiwania pracy. Przyjęta kolejność wyodrębniania poszczególnych kategorii ludności gwarantuje zaklasyfikowanie każdej osoby tylko do jednej kategorii.

Gospodarstwo domowe oznacza zespół osób spokrewnionych lub spowinowaconych, a także niespokrewnionych mieszkających razem i wspólnie utrzymujących się. Jeżeli któraś z osób mieszkających razem utrzymuje się oddzielnie, to tworzy odrębne, jednoosobowe gospodarstwo domowe. Do członków gospodarstwa domowego zaliczono osoby:

■ obecne w gospodarstwie domowym (zameldowane na pobyt stały lub czasowy, przebywające bez zameldowania przez okres powyżej 3 miesięcy),

■ nieobecne przez okres do 3 miesięcy włącznie (np. przebywające w sanatoriach, szpitalach, na urlopach, w delegacji służbowej),

■ nieobecne przez okres dłuższy niż 3 miesiące, jeżeli nieobecność wynikała z charakteru wykonywanej przez nich pracy (marynarze, rybacy, geodeci itp.).

Od I kwartału 2007 r. nastąpiła zmiana długości pobytu czasowego z 2 na 3 miesiące, co wynika z nowelizacji Ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jednolity Dz. U. 2006 Nr 139, poz. 993, z późn. zmianami).

Od I kwartału 2004 r. badaniem objęci są również cudzoziemcy będący członkami

gospodarstw domowych w wylosowanych mieszkaniach, jeżeli spełniają powyższe kryteria.

(7)

Ludność aktywna zawodowo obejmuje wszystkie osoby uznane za pracujące lub bezrobotne zgodnie z definicjami podanymi poniżej.

Do pracujących zaliczono wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, które w okresie badanego tygodnia:

■ wykonywały przez co najmniej 1 godzinę pracę przynoszącą zarobek lub dochód tzn. były zatrudnione w charakterze pracownika najemnego, pracowały we własnym (lub dzierżawionym) gospodarstwie rolnym lub prowadziły własną działalność gospodarczą poza rolnictwem, pomagały (bez wynagrodzenia) w prowadzeniu rodzinnego gospodarstwa rolnego lub rodzinnej działalności gospodarczej poza rolnictwem,

■ miały pracę, ale jej nie wykonywały:

• z powodu choroby, urlopu macierzyńskiego lub wypoczynkowego,

• z innych powodów, przy czym długość przerwy w pracy wynosiła:

– do 3 miesięcy,

– powyżej 3 miesięcy, ale osoby te były pracownikami najemnymi i w tym czasie otrzymywały co najmniej 50% dotychczasowego wynagrodzenia (od I kwartału 2006 r.).

Do pracujących – zgodnie z międzynarodowymi standardami – zaliczani byli również uczniowie, z którymi zakłady pracy lub osoby fizyczne zawarły umowę o naukę zawodu lub przyuczenie do określonej pracy, jeżeli otrzymywali wynagrodzenie.

Ze względu na przyjęte założenia metodologiczne badania, liczba pracujących uzyskana w wyniku BAEL nie obejmuje niektórych kategorii osób, które są wliczane do pracujących w sprawozdawczości z zakresu zatrudnienia, m.in.:

■ pracujących mieszkających w hotelach pracowniczych,

■ pracujących za granicą na rzecz polskich pracodawców.

Klasyfikacja statusu zatrudnienia wyróżnia następujące kategorie pracujących:

■ pracodawca – osoba, która prowadzi własną działalność gospodarczą i zatrudnia co najmniej jednego pracownika najemnego,

■ pracujący na własny rachunek – osoba, która prowadzi własną działalność gospodarczą i nie zatrudnia pracowników, od 2004 r. również są to agenci we wszystkich rodzajach agencji,

■ pracownik najemny – osoba zatrudniona na podstawie stosunku pracy w przedsiębiorstwie publicznym lub u pracodawcy prywatnego, również w indywidualnym gospodarstwie rolnym, a także osoby wykonujące pracę nakładczą oraz uczniowie, z którymi zakłady pracy lub osoby fizyczne zawarły umowę o naukę zawodu lub przyuczenia do określonej pracy (jeżeli otrzymują wynagrodzenie),

■ pomagający bezpłatnie członek rodziny – osoba, która bez umownego wynagrodzenia pomaga w prowadzeniu rodzinnej działalności gospodarczej, w tym w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, działki rolnej.

Informacje o zawodach wykonywanych przez pracujących w głównym miejscu pracy prezentowane są od I kwartału 2005 r. w układzie Klasyfikacji Zawodów i Specjalności wprowadzonej Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8.XII.2004 r.(Dz. U. Nr. 265, poz. 2644, z późn. zmianami). Klasyfikacja ta oparta jest na „Międzynarodowej Klasyfikacji Zawodów ISCO – 1988”, zalecanej do stosowania przez Międzynarodową Organizację Pracy.

Główne miejsce pracy ustalane jest na podstawie subiektywnej oceny respondenta.

W przypadku wątpliwości za pracę główną uznaje się tę, która zajmuje więcej czasu. Jeżeli prace respondenta zajmują taką samą ilość czasu, pracą główną jest ta, która przynosi wyższy dochód.

W kategorii pracujących wyróżniono osoby pracujące w pełnym i niepełnym wymiarze

czasu pracy. Zgodnie z zaleceniami EUROSTAT-u od I kwartału 2001 r. zmianie uległa definicja

powyższych kategorii pracujących. Obecnie populacja osób pracujących w pełnym lub niepełnym

wymiarze czasu pracy wyznaczana jest na podstawie deklaracji respondenta w odniesieniu do

głównego miejsca pracy.

(8)

Do kategorii bezrobotnych zgodnie z zaleceniami EUROSTAT-u od I kwartału 2001 r. zostały zaliczone osoby w wieku 15 – 74 lata, które spełniły jednocześnie trzy warunki:

■ w okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi (według powyższych kryteriów),

■ aktywnie poszukiwały pracy tzn. podjęły konkretne działania w ciągu 4 tygodni (wliczając jako ostatni – tydzień badany), aby znaleźć pracę,

■ były gotowe (zdolne) podjąć pracę w ciągu dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym.

Do bezrobotnych zostały zaliczone także osoby, które nie poszukiwały pracy, ponieważ miały pracę załatwioną i oczekiwały na jej rozpoczęcie przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące oraz były gotowe tę pracę podjąć (do 2003 r. włącznie, definicja nie uwzględniała ich gotowości do podjęcia pracy).

Od I kwartału 2008 r. czas poszukiwania pracy liczony jest od momentu zakończenia przerwy w poszukiwaniu pracy, o ile wystąpiła i trwała co najmniej 4 tygodnie. W związku z tym, dane te nie są w pełni porównywalne z wynikami z lat poprzednich.

Osoby bezrobotne zostały zaklasyfikowane do jednej z czterech kategorii:

■ bezrobotni, którzy stracili pracę, tzn. osoby, które odeszły z ostatniego miejsca pracy nie z własnej inicjatywy i natychmiast (tzn. w ciągu trzech miesięcy) rozpoczęły poszukiwanie pracy,

■ bezrobotni, którzy zrezygnowali z pracy, tzn. osoby, które odeszły z pracy z własnej inicjatywy i natychmiast rozpoczęły poszukiwanie pracy,

■ bezrobotni, którzy powracają do pracy po przerwie, w czasie której nie poszukiwali pracy przez minimum 3 miesiące,

■ bezrobotni, którzy nigdy nie pracowali i poszukują pierwszej w życiu pracy.

Od I kwartału 2004 r. dane dotyczące liczby bezrobotnych według metod poszukiwania pracy są nieporównywalne z wcześniejszymi okresami, ponieważ do końca 2003 r. jedna osoba mogła wymienić maksymalnie trzy metody poszukiwania pracy, a od I kwartału 2004 r. rejestrowane są wszystkie metody, niezależnie od ich liczby.

Ludność bierna zawodowo to osoby w wieku 15 lat i więcej, które nie zostały zaklasyfikowane jako pracujące lub bezrobotne, tzn. osoby, które w badanym tygodniu:

■ nie pracowały, nie miały pracy i jej nie poszukiwały,

■ nie pracowały, poszukiwały pracy, ale nie były zdolne (gotowe) do jej podjęcia w ciągu dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym,

■ nie pracowały i nie poszukiwały pracy, ponieważ miały pracę załatwioną i oczekiwały na jej rozpoczęcie w okresie:

– dłuższym niż trzy miesiące,

– do 3 miesięcy, ale nie były gotowe tej pracy podjąć (od 2004 r.).

Od I kwartału 2004 r. dane dotyczące biernych zawodowo uprzednio pracujących obejmują całą zbiorowość, tj. łącznie z osobami, których przerwa w pracy wynosiła 8 lat i dłużej.

Współczynnik aktywności zawodowej jest to procentowy udział aktywnych zawodowo (ogółem lub danej grupy, wyróżnianej m.in. ze względu na wiek, poziom wykształcenia, stan cywilny) w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej (ogółem lub danej grupy).

Wskaźnik zatrudnienia oblicza się jako procentowy udział pracujących (ogółem lub danej

grupy) w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej (ogółem lub danej grupy).

(9)

Stopa bezrobocia jest to procentowy udział bezrobotnych (ogółem lub danej grupy) w liczbie ludności aktywnej zawodowo (ogółem lub danej grupy).

Podział ludności na ekonomiczne grupy wieku obejmuje ludność w wieku:

■ przedprodukcyjnym – mężczyźni i kobiety w wieku 15 – 17 lat,

■ produkcyjnym – mężczyźni w wieku 18 – 64 lata i kobiety w wieku 18 – 59 lat; grupa ta została podzielona na wiek:

– mobilny (18 – 44 lata mężczyźni i kobiety),

– niemobilny (45 – 64 lata mężczyźni i 45 – 59 lat kobiety),

■ poprodukcyjnym – mężczyźni w wieku 65 lat i więcej oraz kobiety w wieku 60 lat i więcej.

Informacje o wykształceniu ilustrują poziom wykształcenia ukończonego. Uczniowie szkół ponadpodstawowych podawali poziom szkoły ukończonej np. w przypadku studentów była to szkoła średnia ogólnokształcąca lub zawodowa.

Do absolwentów zaliczono osoby w wieku 15 – 30 lat, które ukończyły szkołę w okresie ostatnich 12 miesięcy i nie kontynuują nauki.

Pracownicy najemni w sektorze publicznym obejmują osoby zatrudnione w jednostkach stanowiących własność państwową i samorządu terytorialnego. Do pracujących w sektorze prywatnym zaliczono pracodawców i pracujących na własny rachunek, pomagających członków rodzin i pracowników najemnych zatrudnionych u osób fizycznych oraz w pozostałych jednostkach sektora prywatnego.

W niektórych tablicach sumy danych mogą być różne od wielkości podanych w pozycjach

"OGÓŁEM". Wynika to z zaokrągleń dokonywanych przy uogólnianiu wyników badania.

(10)

WYNIKI BADAŃ – SYNTEZA

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI NA TLE KRAJU I INNYCH WOJEWÓDZTW

Według wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w IV kwartale 2008 r.

w województwie śląskim liczba ludności w wieku 15 lat i więcej stanowiła prawie 12% omawianej zbiorowości w kraju. W województwie zanotowano niższy niż w kraju współczynnik aktywności zawodowej i wskaźnik zatrudnienia. Stopa bezrobocia w województwie wyniosła 6,8% (w kraju – 6,7%). Więcej osób niepracujących przypadało na 1000 pracujących w województwie niż w kraju.

Tabl. 1. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej w województwie na tle kraju w IV kwartale 2008 r.

WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem Pracujący Bezrobotni Bierni

zawodowo

Niepracujący na 1000 pracujących w tysiącach

WOJEWÓDZTWO ... 3708 1801 131 1776 1059

Kraj ... 31383 16005 1154 14224 961

Kraj = 100 ... 11,8 11,3 11,4 12,5 x

Województwo śląskie w porównaniu z innymi województwami charakteryzowało się w IV kwartale 2008 r.:

• jednym z niższych współczynników aktywności zawodowej,

• jednym z niższych wskaźników zatrudnienia.

Wskaźniki aktywności zawodowej ludności w wieku 15 lat i więcej w IV kwartale 2008 r.

dolnośląskie kujawsko-pomorskie

lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie

podlaskie pomorskie ś l ą s k i e świętokrzyskie warmińsko-mazurskie

wielkopolskie zachodniopomorskie

stopa bezrobocia współczynnik aktywności

zawodowej

9,0%

8,0%

8,4%

4,8%

6,0%

5,5%

5,6%

7,2%

6,9%

3,9%

6,8%

9,6%

7,2%

6,3%

8,6%

52,7%

54,1%

56,1%

51,4%

55,7%

52,9%

60,1%

51,1%

55,8%

55,4%

53,9%

52,1%

57,0%

52,0%

55,1%

50,0%

6,7%

54,7%

(11)

IV kwartał 2007 IV kwartał 2008

LUDNOŚĆ AKTYWNA I BIERNA ZAWODOWO

W IV kwartale 2008 r. liczba ludności w wieku 15 lat i więcej według BAEL wyniosła 3708 tys., czyli mniej niż przed rokiem (o 5,2%). Zmniejszyła się populacja aktywnych i biernych zawodowo (odpowiednio o: 3,8% i 6,7%). Wśród aktywnych zawodowo zanotowano spadek liczby pracujących (o 2,5%) i bezrobotnych (o 19,1%).

Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według miejsca zamieszkania i płci w IV kwartale 2008 r.

IV kwartał 2007 = 100

W relacji do III kwartału 2008 r. liczba ludności w wieku 15 lat i więcej obniżyła się o 1,1%, na co złożył się spadek liczby aktywnych zawodowo (o 1,6%) i biernych zawodowo (o 0,5%). Populacje pracujących i bezrobotnych zmniejszyły się (odpowiednio o: 1,6%, i 2,2%).

W IV kwartale 2008 r. na 1000 osób pracujących przypadało 1059 niepracujących (w poprzednim kwartale – 1049). Wskaźnik ten był prawie 2-krotnie wyższy dla kobiet niż dla mężczyzn (1392 wobec 783).

Współczynnik aktywności zawodowej w IV kwartale 2008 r. wyniósł 52,1%. Był wyższy dla mężczyzn niż dla kobiet (59,6% wobec 45,3%) oraz wyższy dla mieszkańców miast niż wsi (53,4%

wobec 47,7%).

W skali roku współczynnik aktywności zawodowej wzrósł o 0,8 pkt proc., przy czym dla kobiet o 1,5 pkt proc. Współczynnik aktywności zawodowej mężczyzn nie zmienił się. Wzrosła aktywność zawodowa mieszkańców miast i wsi (odpowiednio o: 0,8 pkt proc. i 1,0 pkt proc.).

Na przestrzeni kwartału wystąpił spadek współczynnika aktywności zawodowej ludności (o 0,3 pkt proc.), zarówno dla mężczyzn jak i kobiet (odpowiednio o: 0,4 pkt proc. i 0,2 pkt proc.).

Zwiększył się poziom aktywności zawodowej mieszkańców miast (o 0,3 pkt proc.).

Biorąc pod uwagę ekonomiczne grupy wieku w IV kwartale 2008 r. najwyższym współczynnikiem aktywności zawodowej charakteryzowały się osoby w wieku produkcyjnym (66,9%).

Współczynnik aktywności zawodowej według wieku

30,5%

84,7% 84,9%

68,1%

13,0%

30,3%

85,1% 87,8%

71,7%

15,4%

15 – 24 lata 25 – 34 35 – 44 45 – 54 55 lat i więcej

101,6%

105,8%

103,6%

90,9%

94,0%

92,5%

93,1%

98,9%

95,6%

93,8%

94,1%

93,9%

ogółem

aktywni zawodowo

bierni zawodowo

mężczyźni kobiety miasta

wieś

(12)

W IV kwartale 2008 r. najwyższy poziom aktywności zawodowej zanotowano wśród osób z wykształceniem wyższym (82,0%), policealnym i średnim zawodowym (65,9%), natomiast najniższy – z gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (12,4%).

Aktywność zawodowa ludności w wieku 15 lat i więcej znalazła swoje odbicie w aktywności zawodowej członków gospodarstw domowych. W strukturze gospodarstw domowych najwięcej było gospodarstw z przynajmniej 1 osobą pracującą, ale bez bezrobotnych (57,8%). Gospodarstwa bez osób aktywnych zawodowo stanowiły 35,7%. Najmniej było gospodarstw z przynajmniej 1 osobą bezrobotną.

Struktura gospodarstw domowych według aktywności zawodowej członków gospodarstw w IV kwartale 2008 r.

PRACUJĄCY

Populacja pracujących w IV kwartale 2008 r. liczyła 1801 tys., czyli o 2,5% mniej niż przed rokiem. Ponad połowę z nich (54,6%) stanowili mężczyźni, a ich liczba w skali roku zmniejszyła się o 5,5%. Populacja pracujących kobiet zwiększyła się o 1,5%. Liczba pracujących mieszkańców miast obniżyła się o 4,5%, natomiast mieszkańców wsi wzrosła o 5,9%.

W porównaniu z III kwartałem 2008 r. populacja pracujących zmniejszyła się o 1,6%. Spadek liczby pracujących miał miejsce w populacji mężczyzn (o 2,4%) i kobiet (o 0,6%). Liczba pracujących w miastach zmniejszyła się (o 2,7%), natomiast na wsi zwiększyła się (o 2,7%).

W IV kwartale 2008 r. pracujący stanowili 48,6% ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej.

Znacznie wyższy wskaźnik zatrudnienia zanotowano dla mężczyzn niż dla kobiet (56,1% wobec 41,8%) oraz wyższy dla mieszkańców miast niż wsi (49,7% wobec 44,9%).

W skali roku wskaźnik zatrudnienia ogółem wzrósł o 1,4 pkt proc., przy czym w większym stopniu dla kobiet (o 2,4 pkt proc.) niż dla mężczyzn (o 0,3 pkt proc.). Zwiększył się poziom zaangażowania zawodowego mieszkańców miast i wsi (odpowiednio o: 1,6 pkt proc. i 1,0 pkt proc.).

Na przestrzeni kwartału wystąpił spadek wskaźnika zatrudnienia ogółem o 0,2 pkt proc.

Poziom zaangażowania mężczyzn obniżył się (o 0,7 pkt proc.), a kobiet wzrósł (o 0,2 pkt proc.).

Pogorszył się wskaźnik zatrudnienia w miastach i na wsi (spadek odpowiednio o: 0,1 pkt proc.

i 0,3 pkt proc.).

Ilość osób:

1 2 3 4 5 6 7 i więcej

0% 20% 40% 60% 80% 100%

gospodarstwa domowe:

z przynajmniej 1 osobą pracującą (bez bezrobotnych) z przynajmniej 1 osobą bezrobotną bez osób aktywnych zawodowo

(13)

14,3%

68,0%

83,9%

79,8%

24,2%

11,8%

63,2%

80,0%

77,7%

26,0%

Wśród pracujących według wieku najliczniejszą grupę tworzyły osoby w wieku 25 – 34 lata (27,9%). Populacja ta liczyła

502 tys. osób i zmniejszyła się w stosunku do IV kwartału 2007 r. o 11,5%. W dalszej kolejności były osoby w wieku 45 – 54 lata i 35 – 44 lata, których liczba w skali roku wzrosła odpowiednio o: 2,9% i 0,4%. Najmniejszą grupę tworzyły osoby w wieku 15 – 24 lata (140 tys.), a ich liczba obniżyła się o 17,6% w porównaniu do danych sprzed roku.

Najwięcej pracujących w IV kwartale 2008 r.

legitymowało się wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (32,4% ogółu) oraz zasadniczym zawodowym (30,1%). Najmniej osób posiadało wykształcenie gimnazjalne, podstawowe i niepełne podstawowe (4,4%). W ujęciu rocznym wzrosła liczba pracujących z wykształceniem średnim ogólnokształcącym (o 22,7%) oraz wyższym (o 10,2%). W największym stopniu obniżyła się liczba pracujących legitymujących się wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (o 20,8%), co wpłynęło na pogorszenie się wskaźnika zatrudnienia dla tej zbiorowości.

Tabl. 2. Wskaźnik zatrudnienia według poziomu wykształcenia

POZIOM WYKSZTAŁCENIA

IV kwartał 2007

2008

III kwartał IV kwartał

w %

+ / - w porównaniu z IV

kwartałem 2007

III kwartałem

2008

O G Ó Ł E M ... 47,2 48,8 48,6 +1,4 -0,2

Wyższe ... 77,2 78,7 80,0 +2,8 +1,3 Policealne i średnie

zawodowe ... 59,0 60,1 61,4 +2,4 +1,3

Średnie ogólnokształcące .... 37,2 42,1 42,4 +5,2 +0,3

Zasadnicze zawodowe ... 51,6 53,2 50,7 -0,9 -2,5

Gimnazjalne, podstawowe

i niepełne podstawowe ... 12,2 11,8 10,5 -1,7 -1,3

Pracujące kobiety były lepiej wykształcone niż mężczyźni. W IV kwartale 2008 r. ponad 74%

pracujących kobiet posiadało co najmniej średnie wykształcenie (dla mężczyzn analogiczny odsetek wyniósł ponad 58%). Liczba pracujących mężczyzn legitymujących się wykształceniem zasadniczym zawodowym była prawie 2-krotnie wyższa niż liczba kobiet z takim wykształceniem. Na każdym poziomie wykształcenia wskaźnik zatrudnienia dla mężczyzn był wyższy niż dla kobiet.

Struktura pracujących według płci i poziomu wykształcenia w IV kwartale 2008 r.

Wskaźnik zatrudnienia według wieku

15 – 24 lata

25 – 34

35 – 44

45 – 54

55 lat i więcej

30,8%

18,2%

30,4%

34,1%

12,9%

5,9%

22,3%

36,6%

3,7%

5,2%

mężczyźni

kobiety

wyższe

policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne, podstawowe i niepełne podstawowe

(14)

przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy specjaliści

technicy i inny średni personel

pracownicy biurowi pracownicy usług osobistych i sprzedawcy rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń pracownicy przy pracach prostych

Udział kobiet w ogólnej liczbie pracujących danej grupy zawodów w IV kwartale 2008 r.

W niepełnym wymiarze czasu pracy pracowało 138 tys. osób, czyli mniej niż w IV kwartale 2007 r.

(o 10,4%) i III kwartale 2008 r. (o 2,1%). Kobiety stanowiły 72,5% tej populacji. Osobami pracującymi w niepełnym wymiarze czasu pracy byli w większości mieszkańcy miast (81,9%).

Biorąc pod uwagę status zatrudnienia najliczniejszą grupę wśród pracujących tworzyli pracownicy najemni – 1567 tys. (87,0%). Liczba tych osób była niższa niż w IV kwartale 2007 r.

(o 2,7%) i III kwartale 2008 r. (o 3,1%). Zmniejszyła się także w skali roku i kwartału liczba pomagających członków rodzin (odpowiednio o: 5,9% i 20,0%). Pracodawcy i pracujący na własny rachunek stanowili 12,1% ogółu pracujących. Populacja ta liczyła w IV kwartale 2008 r. – 218 tys.

osób, tj. mniej niż przed rokiem (o 0,9%), ale więcej niż w poprzednim kwartale (o 13,0%).

W IV kwartale 2008 r. najwięcej osób pracowało w takich grupach zawodowych jak: „robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy” (20,7% ogółu), „specjaliści” (16,7%), „pracownicy usług osobistych i sprzedawcy” (14,3%), „technicy i inny średni personel” (12,4%). Nadal najmniej liczną grupą zawodową pracujących byli „rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy” (1,9%). W ujęciu rocznym w największym stopniu wzrosła liczba osób w grupie zawodowej „specjaliści” (o 11,9%), natomiast najbardziej obniżyła się liczba osób w grupach zawodów „rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy”

(o 29,2%) oraz „pracownicy przy pracach prostych” (o 20,9%).

Liczba osób, które podjęły pracę dodatkową w IV kwartale 2008 r. wyniosła 59 tys. i była o 26,3% niższa niż przed rokiem, ale o 7,3% wyższa niż w poprze- dnim kwartale. W więcej niż jednym miejscu pracy pracowały najczęściej osoby z wykształceniem wyższym (6,0%

pracujących z takim wykształceniem) oraz osoby w wieku 45 – 54 lata (4,8%

pracujących w takiej grupie wieku).

W IV kwartale 2008 r. 55 tys.

osób poszukiwało innej pracy (głównej lub dodatkowej), czyli o 30,4% mniej niż w analogicznym okresie 2007 r. oraz o 25,7% mniej niż w III kwartale 2008 r. Główną przyczyną poszukiwania nowej pracy było polepszenie warunków finansowych (52,7% ogółu). Chęć zmiany pracy deklarowały nadal najczęściej osoby w wieku 25 – 34 lata (40,0% ogółu poszukujących innej pracy) oraz osoby legitymujące się wykształceniem wyższym (34,5%).

Wśród gospodarstw domowych z osobami pracującymi (bez bezrobotnych) najwięcej było gospodarstw z jedną osobą pracującą (48,3%) oraz dwoma osobami pracującymi (42,9%).

Gospodarstwa z 3 osobami pracującymi stanowiły 7,2% ogółu. Najmniej było gospodarstw, w których pracowało 4 i więcej osób – 1,6%.

BEZROBOTNI

W IV kwartale 2008 r. zbiorowość bezrobotnych liczyła 131 tys. osób i zmniejszyła się o 19,1%

w relacji do IV kwartału 2007 r., na co złożył się spadek bezrobotnych mężczyzn (o 12,7%) i kobiet (o 24,2%). Liczba bezrobotnych w miastach zmniejszyła się o 23,7%, natomiast na wsi wzrosła o 8,7%.

70,9%

14,4%

11,7%

40,1%

65,2%

65,0%

58,6%

67,7%

35,8%

(15)

W porównaniu z poprzednim kwartałem zanotowano spadek liczby bezrobotnych (o 2,2%).

Populacja bezrobotnych kobiet zmniejszyła się o 10,4%, a mężczyzn wzrosła o 8,8%. Liczba bezrobotnych mieszkańców miast obniżyła się o 6,2%, natomiast mieszkańców wsi zwiększyła się o 19,0%.

Tabl. 3. Stopa bezrobocia według BAEL

WYSZCZEGÓLNIENIE

IV kwartał 2007

2008

III kwartał IV kwartał

w %

+ / - w porównaniu z IV kwartałem

2007

III kwartałem 2008

O G Ó Ł E M ... 8,1 6,8 6,8 -1,3 0,0

mężczyźni ... 6,4 5,4 5,9 -0,5 +0,5

kobiety ... 10,2 8,6 7,8 -2,4 -0,8

Miasta ... 8,5 7,2 6,9 -1,6 -0,3

Wieś ... 6,1 5,4 6,2 +0,1 +0,8

W IV kwartale 2008 r. sytuacja ludności w wieku 15 – 24 lata była nadal niekorzystna. Stopa bezrobocia dla tej zbiorowości była prawie 3-krotnie wyższa niż dla ogółu bezrobotnych i wyniosła 20,0%. W starszych grupach wiekowych stopa bezrobocia była niższa. Dla osób w wieku 25 – 34 lata stopa bezrobocia ukształtowała się na poziomie – 6,2%, a dla osób w wieku 55 lat i więcej – 7,1%.

Bezrobotni według wieku w IV kwartale 2008 r.

Struktura bezrobotnych według poziomu wykształcenia nie zmieniła się znacząco. W IV kwartale 2008 r.

dominowały osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (33,2%). Najmniej bezrobotnych posiadało wykształcenie wyższe (9,2%). W skali roku zanotowano wzrost liczby bezrobotnych z wykształceniem średnim ogólnokształcącym (o 50,0%) oraz policealnym i średnim zawodowym (o 2,4%). Znacznie zmniejszyła się liczba bezrobotnych z wykształceniem wyższym (o 50,0%), gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (o 48,3%) oraz zasadniczym zawodowym (o 20,0%).

Stopa bezrobocia według poziomu wykształcenia

15 – 24 lata

25 – 34

35 – 44

45 – 54

55 lat i więcej 13

27 23 33

35 w tys.

100,0%

71,1%

76,7%

64,7%

116,7%

IV kwartał 2007 = 100

5,8% 6,3%

8,3% 8,4%

22,3%

2,7%

6,9%

10,0%

7,5%

15,8%

wyższe policealne i średnie średnie zasadnicze gimnazjalne, podstawowe zawodowe ogólnokształcące zawodowe i niepełne podstawowe

(16)

ogółem

mężczyźni

kobiety

miasta

wieś

Udział długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych w danej grupie w IV kwartale 2008 r.

Najwięcej bezrobotnych mężczyzn i kobiet w IV kwartale 2008 r. posiadało wykształcenie zasadnicze zawodowe. Stopa bezrobocia dla mężczyzn o takim poziomie wykształcenia wyniosła 6,5%, a dla kobiet – 9,5%. Najwyższa stopa bezrobocia wystąpiła wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (dla mężczyzn wyniosła 16,7%, a dla kobiet – 17,1%).

Z ogólnej liczby bezrobotnych 125 tys. (95,4% ogółu) aktywnie poszukiwało pracy, a pozostałe 6 tys. oczekiwało na rozpoczęcie pracy. Wymienione zbiorowości w relacji do IV kwartału 2007 r.

zmniejszyły się odpowiednio o: 18,3% i 25,0%.

Wśród bezrobotnych najwięcej osób poszukiwało pracy poprzez krewnych i znajomych (77,9%

ogółu), powiatowy urząd pracy (58,8%), bezpośredni kontakt z zakładem pracy (58,0%), natomiast najmniej podjęło starania o zorganizowanie własnego miejsca pracy (6,1%).

Od I kwartału 2008 r. czas poszukiwania pracy liczony jest od momentu zakończenia przerwy w poszukiwaniu pracy, o ile wystąpiła i trwała co najmniej 4 tygodnie. W związku z tym, dane te, nie są w pełni porównywalne z wynikami z lat poprzednich.

Bezrobotni w IV kwartale 2008 r. najczęściej poszukiwali pracy przez okres do 3 miesięcy włącznie – 45 tys. (ponad 34% ogółu) oraz powyżej 12 miesięcy – 33 tys. (ponad 25%). Najmniej bezrobotnych poszukiwało pracy przez okres od 7 – 12 miesięcy – 24 tys. (ponad 18%).

Przeciętny czas poszukiwania pracy przez bezrobotnego wyniósł 12 miesięcy.

W miastach bezrobotni poszukiwali pracy dłużej niż na wsi (o ponad 3 miesiące).

Przeciętny czas poszukiwania pracy przez kobiety był o prawie 5 miesięcy dłuższy niż mężczyzn.

Liczba bezrobotnych dotychczas nie pracujących w IV kwartale 2008 r. wyniosła 31 tys. Była ona o 8,8% niższa niż przed rokiem, ale na przestrzeni kwartału nie zmieniła się.

Większość dotychczas nie pracujących mieszkało w miastach (74,2%).

Ponad 76% ogółu bezrobotnych stanowiły osoby poprzednio pracujące. Liczba takich osób zmniejszyła się zarówno w relacji do IV kwartału 2007 r. (o 21,9%), jak i III kwartału 2008 r. (o 2,9%).

Ponad połowę z nich (52,0%) stanowiły kobiety.

Liczba bezrobotnych uprzednio pracujących w IV kwartale 2008 r. wyniosła 77 tys. W skali roku i kwartału zanotowano jej spadek odpowiednio o: 18,1% i 6,1%. Zbiorowość ta w miastach liczyła 62 tys., a na wsi 15 tys. Liczba uprzednio pracujących mężczyzn wyniosła 39 tys., a kobiet 38 tys.

Większość uprzednio pracujących bezrobotnych przed utratą pracy pracowało w charakterze pracowników najemnych (94,8%). Głównymi przyczynami zaprzestania pracy przez osoby uprzednio pracujące były zakończenie pracy na czas określony, dorywczej, sezonowej oraz likwidacja zakładu pracy lub stanowiska pracy.

W strukturze gospodarstw domowych z osobami bezrobotnymi (bez pracujących) dominowały gospodarstwa z 1 osobą bezrobotną (90,9%). Gospodarstwa z 2 i więcej osobami bezrobotnymi stanowiły 9,1%.

28,0%

24,5%

30,4%

21,0%

25,2%

(17)

ogółem

mężczyźni

kobiety

miasta

wieś

Dynamika biernych zawodowo w IV kwartale 2008 r.

BIERNI ZAWODOWO

Zbiorowość biernych zawodowo w IV kwartale 2008 r. liczyła 1776 tys. i zmniejszyła się w skali roku o 6,7%. Spadek liczby biernych zawodowo dotyczył mężczyzn (o 6,2%) i kobiet (o 6,9%).

Ponad trzy czwarte z biernych zawodowo stanowili mieszkańcy miast, a ich liczba obniżyła się w relacji do IV kwartału 2007 r. (o 9,1%). Zbiorowość biernych zawodowo na wsi zwiększyła się o 1,6%.

W ujęciu rocznym zmniejszyło się obciążenie pracujących ludnością bierną zawodowo. W IV kwartale 2008 r. na 1000 pracujących przypadało 986 biernych zawodowo (przed rokiem 1030, a w poprzednim kwartale – 975). Omawiany wskaźnik był prawie 2-krotnie wyższy dla kobiet niż dla mężczyzn (1307 wobec 720). Na 1000 pracujących w miastach przypadało 939 biernych zawodowo, podczas gdy na wsi – 1164.

W IV kwartale 2008 r. najwięcej biernych zawodowo było w wieku 55 lat i więcej (56,3%). Osoby w wieku 15 – 24 lata oraz w wieku 45 – 54 lata stanowiły odpowiednio: 22,7% i 11,7%

ogółu biernych zawodowo. Najmniejszą grupę wśród biernych zawodowo tworzyły osoby w wieku 35 – 44 lata (4,1%). W skali roku liczba biernych zawodowo obniżyła się we wszystkich grupach wieku, z wyjątkiem osób w wieku 55 lat i więcej (pozostała na niezmienionym poziomie).

W największym stopniu zmniejszyła się liczba osób w wieku 35 – 44 lata (o 21,7%) oraz osób w wieku 25 – 34 lata (o 16,1%).

Wśród biernych zawodowo większość osób posiadało stosunkowo niski poziom wykształcenia. Wykształceniem gimnazjalnym legitymowało się 670 tys. osób (o 4,6% mniej niż w IV kwartale 2007 r.), zasadniczym zawodowym – 485 tys. (o 4,0% mniej), a policealnym i średnim zawodowym – 324 tys. (o 17,3% mniej). Najmniej liczną grupę tworzyli bierni zawodowo z wykształceniem wyższym (97 tys.), ale ich liczba w skali roku wzrosła o 5,4%.

Struktura biernych zawodowo według poziomu wykształcenia w IV kwartale 2008 r.

Ponad 99% biernych zawodowo nie poszukiwało pracy (1767 tys.). Populacja ta zmniejszyła się zarówno w porównaniu z IV kwartałem 2007 r. (o 6,2%), jak i III kwartałem 2008 r. (o 0,4%).

Głównymi przyczynami bierności podanymi przez biernych zawodowo były: emerytura (43,1%), nauka, uzupełnianie kwalifikacji (21,8%), oraz choroba, niesprawność (15,8%). Biorąc pod uwagę płeć osób nieposzukujących pracy, to kobiety częściej niż mężczyźni jako przyczynę bierności podawały

103,3%

98,4%

99,3%

99,9%

99,5%

III kwartał 2008 = 100

5,5%

18,2%

11,3%

27,3%

37,7%

ogółem

5,1%

16,9%

15,0%

24,3%

38,8%

kobiety 6,1%

20,2%

5,9%

31,8%

36,0%

mężczyźni

wyższe

policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne, podstawowe i niepełne podstawowe

(18)

obowiązki rodzinne związane z prowadzeniem domu – 20,5% (mężczyźni – 0,7%) oraz zniechęcenie bezskutecznością poszukiwania pracy – 3,1% (mężczyźni – 1,4%), natomiast mężczyźni emeryturę – 49,6% (kobiety – 38,8%), naukę, uzupełnianie kwalifikacji – 28,8% (kobiety – 17,2%), chorobę, niesprawność – 17,8% (kobiety – 14,5%).

W IV kwartale 2008 r. 5 tys. osób biernych zawodowo poszukiwało pracy, ale nie było gotowych do jej podjęcia. Liczba takich osób zmniejszyła się w ujęciu rocznym o 58,3%. Stanowili oni 0,3% ogólnej liczby biernych zawodowo.

Populacja biernych zawodowo uprzednio pracujących liczyła w IV kwartale 2008 r. 1277 tys.

osób, czyli o 7,3% mniej niż przed rokiem, ale o 1,7% więcej niż w poprzednim kwartale. Głównymi przyczynami zaprzestania pracy przez uprzednio pracujących była: emerytura, renta (66,4% ogółu), likwidacja zakładu pracy (7,5%) oraz inne powody osobiste lub rodzinne (6,0%). Biorąc pod uwagę płeć biernych zawodowo uprzednio pracujących, to mężczyźni częściej niż kobiety jako przyczynę zaprzestania pracy podawali emeryturę, rentę – 80,6% (kobiety – 57,3%), zakończenie pracy na czas określony, dorywczej, sezonowej – 3,2% (kobiety – 2,7%), natomiast kobiety deklarowały częściej inne powody osobiste lub rodzinne – 9,3% (mężczyźni – 1,0%) oraz likwidację zakładu pracy lub stanowisk pracy – 9,0% (mężczyźni – 5,2%).

PODSUMOWANIE

W porównaniu z IV kwartałem 2007 r. zanotowano spadek liczby aktywnych i biernych zawodowo. W większym stopniu obniżyła się liczba bezrobotnych niż liczba pracujących. Zmniejszyło się obciążenie pracujących osobami niepracującymi. Odnotowano poprawę wskaźników aktywności zawodowej, tj. współczynnika aktywności zawodowej, wskaźnika zatrudnienia oraz stopy bezrobocia.

W dalszym ciągu sytuacja kobiet była mniej korzystna niż mężczyzn. Mniejsze było zaangażowanie kobiet w procesie pracy niż mężczyzn. Stopa bezrobocia dla kobiet, pomimo jej spadku w ujęciu rocznym była wyższa niż dla mężczyzn. Długotrwałe bezrobocie w większym stopniu dotyczyło kobiet niż mężczyzn.

Nadal w trudnej sytuacji na rynku pracy pozostawali ludzie młodzi oraz osoby o niskim poziomie wykształcenia. Najwyższą stopę bezrobocia zanotowano w grupie osób w wieku 15 – 24 lata oraz wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym, pomimo że w relacji do analogicznego okresu 2007 r. dla tych grup bezrobotnych odnotowano znaczny spadek tego wskaźnika. Najniższa stopa bezrobocia wystąpiła wśród osób legitymujących się wykształceniem wyższym.

W skali roku liczba bezrobotnych zmniejszyła się w miastach, natomiast wzrosła na wsi. Stopa

bezrobocia dla mieszkańców miast była wyższa niż dla mieszkańców wsi. Wzrosła liczba pracujących

na wsi, natomiast obniżyła się w miastach.

(19)

Tabl. 1 (4). AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION AGED 15 AND MORE

WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION o – ogółem total m – mężczyźni men k – kobiety women

Ogółem Grand total

Aktywni zawodowo Economically active persons

Bierni zawodowo Economically

inactive persons razem

total

pracujący employed persons

bezrobotni unemployed

persons razem

total

w pełnym full-time

w niepełnym part-time wymiarze czasu pracy w tysiącach in thousands

2005 I kwartał quarter o 3891 2030 1616 1466 149 414 1861

m 1809 1071 883 831 52 188 738

k 2082 959 733 635 98 226 1124

II kwartał quarter o 4057 2104 1721 1550 171 384 1952

m 1903 1113 929 876 53 185 789

k 2154 991 792 674 118 199 1163

III kwartał quarter o 3949 2057 1663 1510 153 394 1892

m 1859 1105 913 869 44 192 754

k 2090 952 750 641 109 202 1138

IV kwartał quarter o 3847 2033 1664 1515 149 369 1814

m 1813 1099 923 868 55 176 713

k 2035 934 741 646 94 193 1101

m 1808 1069 916 853 63 153 739

k 2011 906 738 639 99 167 1106

m 1838 1062 935 872 63 127 776

k 2070 889 732 625 108 157 1181

III kwartał quarter o 3956 2032 1751 1598 153 282 1924

m 1872 1142 1010 946 64 133 729

k 2085 890 741 652 89 149 1195

m 1825 1111 1005 950 54 106 714

k 2027 864 738 651 87 126 1164

m 1787 1022 933 887 46 89 765

k 1965 801 724 626 98 77 1164

m 1767 1023 935 875 60 89 743

k 1993 816 754 636 118 62 1177

III kwartał quarter o 3885 2012 1868 1706 162 143 1873

m 1845 1122 1051 997 54 70 724

k 2040 890 817 709 108 73 1150

m 1867 1112 1041 992 50 71 755

k 2044 896 805 701 105 91 1147

m 1846 1082 1013 962 51 69 764

k 1996 864 799 690 108 65 1132

m 1812 1080 1021 979 43 59 732

k 1973 875 821 718 103 54 1098

III kwartał quarter o 3749 1964 1830 1689 141 134 1785

m 1774 1065 1008 971 37 57 709

k 1974 899 822 718 104 77 1075

m 1754 1046 984 946 38 62 708

k 1954 886 817 717 100 69 1068

U w a g a. Od II kwartału 2006 r. dane BAEL liczone są w oparciu o dokładną datę urodzenia (I kwartał 2006 r. przeliczono z uwzględnieniem zmian).

N o t e. Since II quarter 2006 data on Labour Force Survey have been calculated basing on the exact date of birth (I quarter 2006 was recalculated for reasons of comparability).

(20)

Tabl. 2 (5). WSKAŹNIKI AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ LUDNOŚCI RATES OF ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION

WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION o – ogółem total m – mężczyźni men k – kobiety women

Współczynnik aktywności zawodowej

Activity rate

Wskaźnik zatrudnienia Employment rate

Stopa bezrobocia Unemployment rate w % in %

2005 I kwartał quarter ... o 52,2 41,5 20,4

m 59,2 48,8 17,6

k 46,1 35,2 23,6

II kwartał quarter ... o 51,9 42,4 18,3

m 58,5 48,8 16,6

k 46,0 36,8 20,1

III kwartał quarter ... o 52,1 42,1 19,2

m 59,4 49,1 17,4

k 45,6 35,9 21,2

IV kwartał quarter ... o 52,8 43,3 18,2

m 60,6 50,9 16,0

k 45,9 36,4 20,7

m 59,1 50,7 14,3

k 45,1 36,7 18,4

m 57,8 50,9 12,0

k 42,9 35,4 17,7

m 61,0 54,0 11,6

k 42,7 35,5 16,7

m 60,9 55,1 9,5

k 42,6 36,4 14,6

m 57,2 52,2 8,7

k 40,8 36,8 9,6

m 57,9 52,9 8,7

k 40,9 37,8 7,6

m 60,8 57,0 6,2

k 43,6 40,0 8,2

m 59,6 55,8 6,4

k 43,8 39,4 10,2

m 58,6 54,9 6,4

k 43,3 40,0 7,5

m 59,6 56,3 5,5

k 44,3 41,6 6,2

m 60,0 56,8 5,4

k 45,5 41,6 8,6

m 59,6 56,1 5,9

k 45,3 41,8 7,8

U w a g a. Od II kwartału 2006 r. dane BAEL liczone są w oparciu o dokładną datę urodzenia (I kwartał 2006 r. przeliczono z uwzględnieniem zmian).

N o t e. Since II quarter 2006 data on Labour Force Survey have been calculated basing on the exact date of birth (I quarter 2006 was recalculated for reasons of comparability).

(21)

Tabl. 3 (6). AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ WEDŁUG MIEJSCA ZAMIESZKANIA W IV KWARTALE 2008 R.

ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION AGED 15 AND MORE BY PLACE OF RESIDENCE IN IV QUARTER 2008

WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION

Ogółem Grand

total

Bierni zawodowo Econo- mically inactive persons

Współ- czynnik

aktyw- ności zawodowej Activity

rate

Wska- źnik zatrud-

nienia Employ-

ment rate

Stopa bezrobocia Unem- ployment

rate razem

total

pracujący employed persons bezro-

botni unem- ployed persons razem

total w pełnym full-time

w nie- pełnym part-time wymiarze czasu

pracy

w tysiącach in thousands w % in %

O G Ó Ł E M T O T A L 3708 1932 1801 1663 138 131 1776 52,1 48,6 6,8

MIASTA ... 2866 1530 1423 1310 113 106 1336 53,4 49,7 6,9

URBAN AREAS o liczbie ludności:

of the number of population:

100000 – 499999 ... 1781 975 918 836 82 57 806 54,7 51,5 5,8

50000 – 99999 ... 550 287 260 242 19 27 264 52,2 47,3 9,4

20000 – 49999 ... 308 161 152 142 10 9 147 52,3 49,4 5,6

10000 – 19999 ... 126 62 53 51 . 9 64 49,2 42,1 14,5

poniżej 10000 ... 101 44 40 40 – 5 56 43,6 39,6 11,4

less than 10000

WIEŚ RURAL AREAS 842 402 378 353 25 25 440 47,7 44,9 6,2

MĘŻCZYŹNI MEN .... 1754 1046 984 946 38 62 708 59,6 56,1 5,9

MIASTA ... 1353 832 781 748 33 50 521 61,5 57,7 6,0

of the number of population:

100000 – 499999 ... 840 534 507 484 23 27 306 63,6 60,4 5,1

50000 – 99999 ... 271 159 145 136 9 14 113 58,7 53,5 8,8

20000 – 49999 ... 134 84 81 79 . . 50 62,7 60,4 x

10000 – 19999 ... 58 31 27 27 – . 27 53,4 46,6 x

poniżej 10000 ... 49 24 22 22 – . 25 49,0 44,9 x

less than 10000

WIEŚ RURAL AREAS 401 214 202 198 5 12 187 53,4 50,4 5,6

KOBIETY WOMEN .. 1954 886 817 717 100 69 1068 45,3 41,8 7,8

MIASTA ... 1513 698 642 562 80 56 815 46,1 42,4 8,0

of the number of population:

100000 – 499999 ... 940 441 411 352 59 30 499 46,9 43,7 6,8

50000 – 99999 ... 279 128 115 105 10 13 151 45,9 41,2 10,2

20000 – 49999 ... 174 77 71 63 8 6 97 44,3 40,8 7,8

10000 – 19999 ... 68 31 26 23 . 6 37 45,6 38,2 19,4

poniżej 10000 ... 51 20 18 18 – . 31 39,2 35,3 x

less than 10000

WIEŚ RURAL AREAS 441 188 175 155 20 13 253 42,6 39,7 6,9

(22)

Tabl. 4 (7). AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI WEDŁUG WIEKU W IV KWARTALE 2008 R.

ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION BY AGE IN IV QUARTER 2008

Ogółem Grand

total

Bierni zawo-

dowo Econo- mically inactive persons

Współ- czynnik

rate

Wska- źnik zatrud-

nienia Employ- ment

rate

rate razem

total

pracy

O G Ó Ł E M T O T A L

O G Ó Ł E M T O T A L 3708 1932 1801 1663 138 131 1776 52,1 48,6 6,8

15 – 64 lata years ... 3141 1918 1787 1657 130 131 1223 61,1 56,9 6,8

15 – 17 ... 159 . . – . – 157 x x –

18 – 19 ... 130 15 8 7 . 7 115 11,5 6,2 46,7

20 – 24 ... 289 158 130 115 14 28 132 54,7 45,0 17,7

25 – 29 ... 319 259 245 231 13 15 60 81,2 76,8 5,8

30 – 34 ... 310 276 257 247 10 19 34 89,0 82,9 6,9

35 – 39 ... 262 231 222 213 10 9 30 88,2 84,7 3,9

40 – 44 ... 322 281 267 257 10 14 41 87,3 82,9 5,0

45 – 49 ... 329 258 242 225 16 16 71 78,4 73,6 6,2

50 – 54 ... 406 269 258 244 15 11 137 66,3 63,5 4,1

55 – 59 ... 369 139 126 102 25 12 231 37,7 34,1 8,6

60 – 64 ... 245 30 29 16 13 . 216 12,2 11,8 x

65 lat i więcej ... 568 14 14 6 8 – 553 2,5 2,5 –

years and more W wieku: In age:

przedprodukcyjnym .. 159 . . – . – 157 x x –

pre-working

produkcyjnym ... 2845 1903 1773 1652 122 130 942 66,9 62,3 6,8

working

poprodukcyjnym ... 704 27 26 11 14 . 678 3,8 3,7 x

post-working

Według PŁCI By SEX

MĘŻCZYŹNI MEN .... 1754 1046 984 946 38 62 708 59,6 56,1 5,9

15 – 64 lata years .. 1531 1039 977 940 36 62 492 67,9 63,8 6,0

15 – 17 ... 89 . . – . – 88 x x –

18 – 19 ... 69 10 7 6 . . 60 14,5 10,1 x

20 – 24 ... 135 83 70 64 5 13 52 61,5 51,9 15,7

25 – 29 ... 165 147 142 140 . 5 18 89,1 86,1 3,4

30 – 34 ... 163 153 144 144 – 10 10 93,9 88,3 6,5

35 – 39 ... 114 111 106 106 – 5 . 97,4 93,0 4,5

40 – 44 ... 163 156 151 148 . 5 8 95,7 92,6 3,2

45 – 49 ... 155 130 122 117 . 8 25 83,9 78,7 6,2

50 – 54 ... 195 139 135 129 6 . 56 71,3 69,2 x

55 – 59 ... 173 93 84 76 8 9 80 53,8 48,6 9,7

60 – 64 ... 109 17 17 10 7 – 92 15,6 15,6 –

65 lat i więcej ... 223 7 7 5 . – 216 3,1 3,1 –

pre-working

produkcyjnym ... 1442 1038 976 940 35 62 404 72,0 67,7 6,0

working

poprodukcyjnym ... 223 7 7 5 . – 216 3,1 3,1 –

post-working

KOBIETY WOMEN ... 1954 886 817 717 100 69 1068 45,3 41,8 7,8

15 – 64 lata years .. 1609 879 810 716 94 69 730 54,6 50,3 7,8

15 – 17 ... 69 . . – . – 68 x x –

18 – 19 ... 61 5 . . – . 56 8,2 x x

20 – 24 ... 154 75 60 51 9 15 79 48,7 39,0 20,0

25 – 29 ... 154 112 103 91 12 9 42 72,7 66,9 8,0

30 – 34 ... 147 123 114 103 10 9 24 83,7 77,6 7,3

35 – 39 ... 147 121 116 107 10 5 26 82,3 78,9 4,1

40 – 44 ... 159 126 117 109 8 9 34 79,2 73,6 7,1

45 – 49 ... 174 128 120 108 12 8 46 73,6 69,0 6,3

(23)

Tabl. 4 (7). AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI WEDŁUG WIEKU W IV KWARTALE 2008 R. (dok.) ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION BY AGE IN IV QUARTER 2008 (cont.)

Ogółem Grand

total

Bierni zawo-

dowo Econo- mically inactive persons

Współ- czynnik

rate

Wska- źnik zatrud-

nienia Employ- ment

rate

rate razem

total

pracy

Według PŁCI (dok.) By SEX (cont.) KOBIETY (dok.)

WOMEN (cont.)

55 – 59 ... 196 46 43 26 17 . 150 23,5 21,9 x

60 – 64 ... 136 12 11 5 6 . 124 8,8 8,1 x

65 lat i więcej ... 345 7 7 . 6 – 338 2,0 2,0 –

pre-working

produkcyjnym ... 1404 865 797 711 86 68 538 61,6 56,8 7,9

working

post-working

Według MIEJSCA ZAMIESZKANIA By PLACE OF RESIDENCE

MIASTA ... 2866 1530 1423 1310 113 106 1336 53,4 49,7 6,9

URBAN AREAS

15 – 64 lata years .. 2452 1518 1411 1306 106 106 934 61,9 57,5 7,0

15 – 17 ... 119 . . – . – 118 x x –

18 – 19 ... 95 11 5 5 – 5 84 11,6 5,3 45,5

20 – 24 ... 216 123 104 93 11 19 93 56,9 48,1 15,4

25 – 29 ... 247 200 189 181 8 11 47 81,0 76,5 5,5

30 – 34 ... 244 222 206 198 7 16 22 91,0 84,4 7,2

35 – 39 ... 198 175 167 159 8 8 23 88,4 84,3 4,6

40 – 44 ... 252 222 212 204 8 11 29 88,1 84,1 5,0

45 – 49 ... 255 195 182 169 13 13 60 76,5 71,4 6,7

50 – 54 ... 331 219 208 194 15 10 113 66,2 62,8 4,6

55 – 59 ... 296 122 110 88 22 12 174 41,2 37,2 9,8

60 – 64 ... 199 28 27 15 12 . 171 14,1 13,6 x

65 lat i więcej ... 414 12 12 5 7 – 402 2,9 2,9 –

pre-working

produkcyjnym ... 2222 1506 1401 1301 99 106 716 67,8 63,1 7,0

working

post-working

WIEŚ RURAL AREAS 842 402 378 353 25 25 440 47,7 44,9 6,2

15 – 64 lata years ... 689 400 375 351 24 25 289 58,1 54,4 6,3

15 – 17 ... 40 . . – . – 39 x x –

18 – 19 ... 35 . . . . . 31 x x x

20 – 24 ... 73 35 26 22 . 9 38 47,9 35,6 25,7

25 – 29 ... 72 59 55 50 5 . 13 81,9 76,4 x

30 – 34 ... 66 54 52 49 . . 12 81,8 78,8 x

35 – 39 ... 64 57 56 54 . . 7 89,1 87,5 x

40 – 44 ... 71 59 56 53 . . 12 83,1 78,9 x

45 – 49 ... 74 62 59 56 . . 12 83,8 79,7 x

50 – 54 ... 75 51 50 50 – . 24 68,0 66,7 x

55 – 59 ... 73 16 16 14 . – 57 21,9 21,9 –

60 – 64 ... 47 . . . . – 45 x x –

65 lat i więcej ... 154 . . . . – 151 x x –

pre-working

produkcyjnym ... 624 397 373 350 22 25 226 63,6 59,8 6,3

working

poprodukcyjnym ... 179 . . . . – 174 x x –

post-working