Aktywność ekonomiczna ludności w województwie śląskim. Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności przeprowadzonego w 3 kwartale 2008 r.

(1)

URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH

Informacje i opracowania statystyczne

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA

LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM

Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności przeprowadzonego w III kwartale 2008 r.

Katowice, grudzień 2008 r.

kwartalnik 3

(2)

OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH

Kreska (–) – zjawisko nie wystąpiło.

Zero (0) – zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5;

(0,0) – zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05.

„W tym” – oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy.

Znak x – wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe.

Znak * – oznacza, że dane zostały zmienione w stosunku do wcześniej opublikowanych.

Znak (.) – szacunek mniejszy od 5 tysięcy, konkretna wartość nie podana ze względu na wysoki losowy błąd próby.

SKRÓTY

mln – milion

tys. – tysiąc

cd. – ciąg dalszy

pkt proc. – punkt procentowy

dok. – dokończenie

tj. – to jest

tzn. – to znaczy

m.in. – między innymi

tabl. – tablica

Dz. U. – Dziennik Ustaw

Nr – numer

poz. – pozycja

Przy publikowaniu danych US prosimy o podanie źródła

(3)

SPIS TREŚCI CONTENTS

Strona Page

WYJAŚNIENIA METODYCZNE ... METHODOLOGICAL NOTES ... 6

WYNIKI BADAŃ – SYNTEZA ... RESULTS OF SURVEYS – SYNTHESIS ... 10

Aktywność ekonomiczna ludności na tle kraju ... Economic activity of the population on the background of the country ... 10

Ludność aktywna i bierna zawodowo ... Economically active and inactive population ... 11

Pracujący ... Employed persons ... 12

Bezrobotni ... Unemployed persons ... 15

Bierni zawodowo ... Economically inactive persons ... 17

Podsumowanie ... Summary ... 19

TABLICE TABLES

Tablica

Table Strona Page Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat

i więcej w województwie na tle kraju

w III kwartale 2008 r. ...

Economic activity of the population aged 15 and more in the Śląskie Voivodship on the

background of the country in III quarter 2008 .... 1 10 Ludność aktywna i bierna zawodowo w wieku

15 lat i więcej w III kwartale 2008 r. ... Economically active and inactive population aged

15 and more in III quarter 2008 ... 2 11 Pracujący według płci i miejsca zamieszkania

(III kwartał 2007 r., II, III kwartał 2008 r.) ... Employed persons by sex and place of residence

(III quarter 2007, II, III quarter 2008) ... 3 12 Pracujący według sektorów własności i statusu

zatrudnienia (III kwartał 2007 r.,

II, III kwartał 2008 r.) ...

Employed persons by ownership sectors and status of employment (III quarter 2007,

II, III quarter 2008) ... 4 14 Pracujący według grup zawodów

(III kwartał 2007 r., II, III kwartał 2008 r.) ... Employed persons by groups of professions

(III quarter 2007, II, III quarter 2008) ... 5 14 Bezrobotni według płci i miejsca zamieszkania

(III kwartał 2007 r., II, III kwartał 2008 r.) ... Unemployed persons by sex and place of

residence (III quarter 2007, II, III quarter 2008) .... 6 15 Stopa bezrobocia (III kwartał 2007 r.,

II, III kwartał 2008 r.) ... Unemployment rate (III quarter 2007,

II, III, quarter 2008) ... 7 15 Stopa bezrobocia według poziomu

wykształcenia (III kwartał 2007 r.,

II, III kwartał 2008 r.) ... Unemployment rate by level of education

(III quarter 2007, II, III quarter 2008) ... 8 16 Bierni zawodowo według płci i miejsca

zamieszkania (III kwartał 2007 r.,

II, III kwartał 2008 r.) ...

Economically inactive persons by sex and place of residence (III quarter 2007,

II, III quarter 2008) ... 9 17 Bierni zawodowo według poziomu wykształcenia

(III kwartał 2007 r., II, III kwartał 2008 r.) ...

Economically inactive persons by level of education (III quarter 2007,

II, III quarter 2008)... 10 18 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat

i więcej (I, II, III, IV kwartał 2005 r.,

I, II, III, IV kwartał 2006 r., I, II, III, IV kwartał 2007 r., I, II, III kwartał 2008 r.) ...

Economic activity of the population aged 15 and more (I, II, III, IV quarter 2005,

I, II, III, IV quarter 2006, I, II, III, IV quarter 2007,

I, II, III quarter 2008) ... 1(11) 20 Wskaźniki aktywności zawodowej ludności

(I, II, III, IV kwartał 2005 r., I, II, III, IV kwartał 2006 r., I, II, III, IV kwartał 2007 r., I, II, III kwartał 2008 r.) ....

Rates of economic activity of the population (I, II, III, IV quarter 2005, I, II, III, IV quarter 2006,

I, II, III, IV quarter 2007, I, II, III quarter 2008) ... 2(12) 21 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat

i więcej według miejsca zamieszkania

w III kwartale 2008 r. ... Economic activity of the population aged 15 and

more by place of residence in III quarter 2008 3(13) 22 Aktywność ekonomiczna ludności według wieku

w III kwartale 2008 r. ... Economic activity of the population by age

in III quarter 2008 ... 4(14) 23 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku

15 lat i więcej według poziomu wykształcenia w III kwartale 2008 r. ...

Economic activity of the population aged 15 and more by level of education

in III quarter 2008 ... 5(15) 25

(4)

TABLICE (dok.) TABLES (cont.)

Tablica

Table Strona Page Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat

i więcej według stanu cywilnego

w III kwartale 2008 r. ... Economic activity of the population aged 15 and

more by marital status in III quarter 2008 ... 6(16) 27 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat

i więcej według stopnia pokrewieństwa z głową gospodarstwa domowego w III kwartale 2008 r. ...

Economic activity of the population aged 15 and more by relationship to the head of household

in III quarter 2008 ... 7(17) 28 Pracujący według statusu zatrudnienia i wieku

w III kwartale 2008 r. ... Employed persons by employment status and

age in III quarter 2008 ... 8(18) 29 Pracujący według statusu zatrudnienia i poziomu

wykształcenia w III kwartale 2008 r. ... Employed persons by employment status and

level of education in III quarter 2008 ... 9(19) 31 Pracujący według płci i grup zawodów

w III kwartale 2008 r. ... Employed persons by sex and occupational

groups in III quarter 2008 ... 10(20) 33 Pracujący w więcej niż jednym miejscu pracy

według wieku i poziomu wykształcenia

w III kwartale 2008 r. ... Employed persons having more than one job by

age and level of education in III quarter 2008 ... 11(21) 33 Pracujący poszukujący innej pracy według

przyczyn poszukiwania pracy, wieku, poziomu wykształcenia w III kwartale 2008 r. ...

Employed persons seeking another job by reasons, age, level of education

in III quarter 2008 ... 12(22) 34 Bezrobotni według przyczyn zaprzestania pracy,

płci i miejsca zamieszkania w III kwartale 2008 r.

Unemployed persons by reasons for leaving last job or business, sex and place of residence

in III quarter 2008 ... 13(23) 35 Bezrobotni według miejsca zamieszkania, płci

i kategorii bezrobotnych w III kwartale 2008 r. .... Unemployed persons by place of residence, sex

and categories in III quarter 2008 ... 14(24) 35 Bezrobotni według miejsca zamieszkania, płci

i okresu poszukiwania pracy w III kwartale 2008 r. .... Unemployed persons by place of residence, sex

and duration of unemployment in III quarter 2008 15(25) 36 Bezrobotni według miejsca zamieszkania, płci

i rodzaju poszukiwanej pracy w III kwartale 2008 r. ... Unemployed persons by place of residence, sex and

type of employment sought in III quarter 2008 ... 16(26) 36 Bezrobotni według metod poszukiwania pracy

i kategorii bezrobotnych w III kwartale 2008 r. .... Unemployed persons by methods of job seeking

and categories in III quarter 2008 ... 17(27) 37 Bezrobotni według kategorii, wieku i miejsca

zamieszkania w III kwartale 2008 r. ... Unemployed persons by categories, age and

place of residence in III quarter 2008 ... 18(28) 38 Bezrobotni według kategorii i poziomu

wykształcenia w III kwartale 2008 r. ... Unemployed persons by categories and level of

education in III quarter 2008 ... 19(29) 39 Bezrobotni uprzednio pracujący według okresu

poszukiwania pracy i stażu w ostatnim miejscu pracy w III kwartale 2008 r. ...

Unemployed persons previously in employment by duration of unemployment and length of the

last job in III quarter 2008 ... 20(30) 39 Bezrobotni według poziomu wykształcenia

i wieku w III kwartale 2008 r. ... Unemployed persons by level of education and

age in III quarter 2008 ... 21(31) 40 Bierni zawodowo według przyczyn bierności

i wieku w III kwartale 2008 r. ... Economically inactive persons by reasons for

inactivity and age in III quarter 2008 ... 22(32) 41 Bierni zawodowo według przyczyn bierności

i poziomu wykształcenia w III kwartale 2008 r. .... Economically inactive persons by reasons for

inactivity and level of education in III quarter 2008 ... 23(33) 43 Bierni zawodowo uprzednio pracujący według

przyczyn bierności i przyczyn zaprzestania pracy w III kwartale 2008 r. ...

Economically inactive persons by reasons for inactivity and reasons for leaving last job

or business in III quarter 2008 ... 24(34) 45 Struktura gospodarstw domowych według

aktywności zawodowej członków gospodarstw

w III kwartale 2008 r. ... Structure of households by economic activity of

members of households in III quarter 2008 ... 25(35) 46 Struktura gospodarstw domowych według liczby

osób pracujących i bezrobotnych

w III kwartale 2008 r. ... Structure of households by number of employed

and unemployed persons in III quarter 2008 ... 26(36) 47

(5)

Strona Page

WYKRESY I MAPY GRAPHS AND MAPS

Wskaźniki aktywności zawodowej ludności w wieku

15 lat i więcej w III kwartale 2008 r. ... Rates of economic activity of the population aged 15 and more in III quarter 2008 ... 10 Wskaźniki aktywności zawodowej ludności

(III, IV kwartał 2006 r., I, II, III, IV kwartał 2007 r., I, II, III kwartał 2008 r.) ...

Rates of economic activity of the population (III, IV quarter 2006, I, II, III, IV quarter 2007,

I, II, III quarter 2008) ... 11 Współczynnik aktywności zawodowej według

poziomu wykształcenia i płci w III kwartale 2008 r. ... Activity rate by level of education and sex

in III quarter 2008 ... 12 Struktura gospodarstw domowych według

aktywności zawodowej członków gospodarstw

domowych w III kwartale 2008 r. ... Structure of households by economic activity

of members of households in III quarter 2008 ... 12 Wskaźnik zatrudnienia (III kwartał 2007 r.,

III kwartał 2008 r.) ... Employment rate (III quarter 2007, III quarter 2008) ... 13 Struktura bezrobotnych według wieku

(III kwartał 2007 r., III kwartał 2008 r.) ... Structure of unemployed persons by age

(III quarter 2007, III quarter 2008) ... 15 Bezrobotni według poziomu wykształcenia

w III kwartale 2008 r. ... Unemployed persons by level of education

in III quarter 2008 ... 16 Bezrobotni uprzednio pracujący według kategorii

bezrobotnych (III kwartał 2007 r., III kwartał 2008 r.)

Unemployed persons previously in employment by categories of unemployed (III quarter 2007,

III quarter 2008) ... 17 Bierni zawodowo na 1000 pracujących

(III, IV kwartał 2006 r., I, II, III, IV kwartał 2007 r., I, II, III kwartał 2008 r.) ...

Economically inactive persons per 1000 employed persons (III, IV quarter 2006, I, II, III, IV quarter 2007, I, II, III quarter 2008) ... 18 Bierni zawodowo nieposzukujący pracy według

wybranych przyczyn bierności oraz płci

w III kwartale 2008 r. ... Economically inactive persons by chosen reasons of inactivity and sex in III quarter 2008 ... 19

W wersji angielskiej: spis treści, część tabelaryczna.

In English version: contents, tables.

Opracowanie Helena ZATOŃSKA

Skład komputerowy, wykresy, wersja elektroniczna Daniela ZIĘTEK

Tłumaczenie na język angielski Alicja PAWŁOWSKA-PAL

(6)

WYJAŚNIENIA METODYCZNE

Publikacja przedstawia wyniki reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) i przygotowana została na podstawie uogólnionych wyników badania przeprowadzonego w III kwartale 2008 r.

Od II kwartału 2006 r. dane BAEL liczone są w oparciu o dokładną datę urodzenia. W celach porównawczych wyniki za I kwartał 2006 r. zaprezentowano również z uwzględnieniem powyższych zmian i różnią się od wcześniej opublikowanych w „Aktywności Ekonomicznej Ludności w województwie śląskim” za I kwartał 2006 r.

Od IV kwartału 1999 r. Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności jest prowadzone metodą obserwacji ciągłej, co oznacza, że w każdym z 13 tygodni kwartału badana jest jedna trzynasta część kwartalnej próby mieszkań. Nowa metoda pozwala na zilustrowanie sytuacji na rynku pracy w okresie całego kwartału, a wprowadzona została w związku z koniecznością dostosowania metod obserwacji do zaleceń Unii Europejskiej.

Badanie to stanowi podstawowe źródło informacji o sytuacji na rynku pracy. Przedmiotem badania jest ocena sytuacji w zakresie aktywności ekonomicznej ludności, tzn. fakt wykonywania pracy, pozostawania bezrobotnym lub biernym zawodowo w badanym tygodniu. Badaniem objęte są wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, będące członkami wylosowanych gospodarstw domowych (z zakresu badania wyłączone są osoby przebywające w gospodarstwach zbiorowych, tzn. w hotelach pracowniczych, domach opieki społecznej, koszarach wojskowych, domach studenckich, internatach itp.).

Podstawowym kryterium podziału ludności z punktu widzenia aktywności ekonomicznej na pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo jest praca, tzn. fakt wykonywania, posiadania bądź poszukiwania pracy. Przyjęta kolejność wyodrębniania poszczególnych kategorii ludności gwarantuje zaklasyfikowanie każdej osoby tylko do jednej kategorii.

Gospodarstwo domowe oznacza zespół osób spokrewnionych lub spowinowaconych, a także niespokrewnionych mieszkających razem i wspólnie utrzymujących się. Jeżeli któraś z osób mieszkających razem utrzymuje się oddzielnie, to tworzy odrębne, jednoosobowe gospodarstwo domowe. Do członków gospodarstwa domowego zaliczono osoby:

■ obecne w gospodarstwie domowym (zameldowane na pobyt stały lub czasowy, przebywające bez zameldowania przez okres powyżej 3 miesięcy),

■ nieobecne przez okres do 3 miesięcy włącznie (np. przebywające w sanatoriach, szpitalach, na urlopach, w delegacji służbowej),

■ nieobecne przez okres dłuższy niż 3 miesiące, jeżeli nieobecność wynikała z charakteru wykonywanej przez nich pracy (marynarze, rybacy, geodeci itp.).

Od I kwartału 2007 r. nastąpiła zmiana długości pobytu czasowego z 2 na 3 miesiące, co wynika z nowelizacji Ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jednolity Dz. U. 2006 Nr 139, poz. 993, z późn. zmianami).

Od I kwartału 2004 r. badaniem objęci są również cudzoziemcy będący członkami

gospodarstw domowych w wylosowanych mieszkaniach, jeżeli spełniają powyższe kryteria.

(7)

Ludność aktywna zawodowo obejmuje wszystkie osoby uznane za pracujące lub bezrobotne zgodnie z definicjami podanymi poniżej.

Do pracujących zaliczono wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, które w okresie badanego tygodnia:

■ wykonywały przez co najmniej 1 godzinę pracę przynoszącą zarobek lub dochód tzn. były zatrudnione w charakterze pracownika najemnego, pracowały we własnym (lub dzierżawionym) gospodarstwie rolnym lub prowadziły własną działalność gospodarczą poza rolnictwem, pomagały (bez wynagrodzenia) w prowadzeniu rodzinnego gospodarstwa rolnego lub rodzinnej działalności gospodarczej poza rolnictwem,

■ miały pracę, ale jej nie wykonywały:

• z powodu choroby, urlopu macierzyńskiego lub wypoczynkowego,

• z innych powodów, przy czym długość przerwy w pracy wynosiła:

– do 3 miesięcy,

– powyżej 3 miesięcy, ale osoby te były pracownikami najemnymi i w tym czasie otrzymywały co najmniej 50% dotychczasowego wynagrodzenia (od I kwartału 2006 r.).

Do pracujących – zgodnie z międzynarodowymi standardami – zaliczani byli również uczniowie, z którymi zakłady pracy lub osoby fizyczne zawarły umowę o naukę zawodu lub przyuczenie do określonej pracy, jeżeli otrzymywali wynagrodzenie.

Ze względu na przyjęte założenia metodologiczne badania, liczba pracujących uzyskana w wyniku BAEL nie obejmuje niektórych kategorii osób, które są wliczane do pracujących w sprawozdawczości z zakresu zatrudnienia, m. in.:

■ pracujących mieszkających w hotelach pracowniczych,

■ pracujących za granicą na rzecz polskich pracodawców.

Klasyfikacja statusu zatrudnienia wyróżnia następujące kategorie pracujących:

■ pracodawca – osoba, która prowadzi własną działalność gospodarczą i zatrudnia co najmniej jednego pracownika najemnego,

■ pracujący na własny rachunek – osoba, która prowadzi własną działalność gospodarczą i nie zatrudnia pracowników, od 2004 r. również są to agenci we wszystkich rodzajach agencji,

■ pracownik najemny – osoba zatrudniona na podstawie stosunku pracy w przedsiębiorstwie publicznym lub u pracodawcy prywatnego, również w indywidualnym gospodarstwie rolnym, a także osoby wykonujące pracę nakładczą oraz uczniowie, z którymi zakłady pracy lub osoby fizyczne zawarły umowę o naukę zawodu lub przyuczenia do określonej pracy (jeżeli otrzymują wynagrodzenie),

■ pomagający bezpłatnie członek rodziny – osoba, która bez umownego wynagrodzenia pomaga w prowadzeniu rodzinnej działalności gospodarczej, w tym w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, działki rolnej.

Informacje o zawodach wykonywanych przez pracujących w głównym miejscu pracy prezentowane są od I kwartału 2005 r. w układzie Klasyfikacji Zawodów i Specjalności wprowadzonej Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8.XII.2004 r.(Dz. U. Nr. 265, poz. 2644, z późn. zmianami). Klasyfikacja ta oparta jest na „Międzynarodowej Klasyfikacji Zawodów ISCO – 1988”, zalecanej do stosowania przez Międzynarodową Organizację Pracy.

Główne miejsce pracy ustalane jest na podstawie subiektywnej oceny respondenta.

W przypadku wątpliwości za pracę główną uznaje się tę, która zajmuje więcej czasu. Jeżeli prace respondenta zajmują taką samą ilość czasu, pracą główną jest ta, która przynosi wyższy dochód.

W kategorii pracujących wyróżniono osoby pracujące w pełnym i niepełnym wymiarze

czasu pracy. Zgodnie z zaleceniami EUROSTAT-u od I kwartału 2001 r. zmianie uległa definicja

powyższych kategorii pracujących. Obecnie populacja osób pracujących w pełnym lub niepełnym

wymiarze czasu pracy wyznaczana jest na podstawie deklaracji respondenta w odniesieniu do

głównego miejsca pracy.

(8)

W obecnym wydaniu publikacji nie są prezentowane dane o miejscu pracy osób pracujących (oraz o ostatnim miejscu pracy osób bezrobotnych) według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007.

Wynika to z trwającej kontroli poprawności zasymbolizowania rodzaju działalności.

Do kategorii bezrobotnych zgodnie z zaleceniami EUROSTAT-u od I kwartału 2001 r. zostały zaliczone osoby w wieku 15 – 74 lata, które spełniły jednocześnie trzy warunki:

■ w okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi (według powyższych kryteriów),

■ aktywnie poszukiwały pracy tzn. podjęły konkretne działania w ciągu 4 tygodni (wliczając jako ostatni – tydzień badany), aby znaleźć pracę,

■ były gotowe (zdolne) podjąć pracę w ciągu dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym.

Do bezrobotnych zostały zaliczone także osoby, które nie poszukiwały pracy, ponieważ miały pracę załatwioną i oczekiwały na jej rozpoczęcie przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące oraz były gotowe tę pracę podjąć (do 2003 r. włącznie, definicja nie uwzględniała ich gotowości do podjęcia pracy).

Od I kwartału 2008 r. czas poszukiwania pracy liczony jest od momentu zakończenia przerwy w poszukiwaniu pracy, o ile wystąpiła i trwała co najmniej 4 tygodnie. W związku z tym, dane te nie są w pełni porównywalne z wynikami z lat poprzednich.

Osoby bezrobotne zostały zaklasyfikowane do jednej z czterech kategorii:

■ bezrobotni, którzy stracili pracę, tzn. osoby, które odeszły z ostatniego miejsca pracy nie z własnej inicjatywy i natychmiast (tzn. w ciągu trzech miesięcy) rozpoczęły poszukiwanie pracy,

■ bezrobotni, którzy zrezygnowali z pracy, tzn. osoby, które odeszły z pracy z własnej inicjatywy i natychmiast rozpoczęły poszukiwanie pracy,

■ bezrobotni, którzy powracają do pracy po przerwie, w czasie której nie poszukiwali pracy przez minimum 3 miesiące,

■ bezrobotni, którzy nigdy nie pracowali i poszukują pierwszej w życiu pracy.

Od I kwartału 2004 r. dane dotyczące liczby bezrobotnych według metod poszukiwania pracy są nieporównywalne z wcześniejszymi okresami, ponieważ do końca 2003 r. jedna osoba mogła wymienić maksymalnie trzy metody poszukiwania pracy, a od I kwartału 2004 r. rejestrowane są wszystkie metody, niezależnie od ich liczby.

Ludność bierna zawodowo to osoby w wieku 15 lat i więcej, które nie zostały zaklasyfikowane jako pracujące lub bezrobotne, tzn. osoby, które w badanym tygodniu:

■ nie pracowały, nie miały pracy i jej nie poszukiwały,

■ nie pracowały, poszukiwały pracy, ale nie były zdolne (gotowe) do jej podjęcia w ciągu dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym,

■ nie pracowały i nie poszukiwały pracy, ponieważ miały pracę załatwioną i oczekiwały na jej rozpoczęcie w okresie:

– dłuższym niż trzy miesiące,

– do 3 miesięcy, ale nie były gotowe tej pracy podjąć (od 2004 r.).

Od I kwartału 2004 r. dane dotyczące biernych zawodowo uprzednio pracujących obejmują całą zbiorowość, tj. łącznie z osobami, których przerwa w pracy wynosiła 8 lat i dłużej.

Współczynnik aktywności zawodowej jest to procentowy udział aktywnych zawodowo

(ogółem lub danej grupy, wyróżnianej m.in. ze względu na wiek, poziom wykształcenia, stan cywilny)

w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej (ogółem lub danej grupy).

(9)

Wskaźnik zatrudnienia oblicza się jako procentowy udział pracujących (ogółem lub danej grupy) w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej (ogółem lub danej grupy).

Stopa bezrobocia jest to procentowy udział bezrobotnych (ogółem lub danej grupy) w liczbie ludności aktywnej zawodowo (ogółem lub danej grupy).

Podział ludności na ekonomiczne grupy wieku obejmuje ludność w wieku:

■ przedprodukcyjnym – mężczyźni i kobiety w wieku 15 – 17 lat,

■ produkcyjnym – mężczyźni w wieku 18 – 64 lata i kobiety w wieku 18 – 59 lat; grupa ta została podzielona na wiek:

– mobilny (18 – 44 lata mężczyźni i kobiety),

– niemobilny (45 – 64 lata mężczyźni i 45 – 59 lat kobiety),

■ poprodukcyjnym – mężczyźni w wieku 65 lat i więcej oraz kobiety w wieku 60 lat i więcej.

Informacje o wykształceniu ilustrują poziom wykształcenia ukończonego. Uczniowie szkół ponadpodstawowych podawali poziom szkoły ukończonej np. w przypadku studentów była to szkoła średnia ogólnokształcąca lub zawodowa.

Do absolwentów zaliczono osoby w wieku 15 – 30 lat, które ukończyły szkołę w okresie ostatnich 12 miesięcy i nie kontynuują nauki.

Pracownicy najemni w sektorze publicznym obejmują osoby zatrudnione w jednostkach stanowiących własność państwową i samorządu terytorialnego. Do pracujących w sektorze prywatnym zaliczono pracodawców i pracujących na własny rachunek, pomagających członków rodzin i pracowników najemnych zatrudnionych u osób fizycznych oraz w pozostałych jednostkach sektora prywatnego.

W niektórych tablicach sumy danych mogą być różne od wielkości podanych w pozycjach

"OGÓŁEM". Wynika to z zaokrągleń dokonywanych przy uogólnianiu wyników badania.

(10)

WYNIKI BADAŃ – SYNTEZA

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI NA TLE KRAJU

Według wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w III kwartale br.

w województwie śląskim liczba ludności w wieku 15 lat i więcej stanowiła 12,0% omawianej zbiorowości w kraju. W województwie odnotowano niższy niż w kraju współczynnik aktywności zawodowej, wskaźnik zatrudnienia oraz wyższą stopę bezrobocia.

Tabl. 1. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej w województwie na tle kraju w III kwartale 2008 r.

Ogółem Pracujący Bezrobotni Bierni zawodowo WYSZCZEGÓLNIENIE

w tysiącach

WOJEWÓDZTWO ... 3749 1830 134 1785

Kraj ... 31354 15990 1132 14231

Kraj = 100 ... 12,0 11,4 11,8 12,5

Województwo śląskie w porównaniu z innymi województwami charakteryzowało się w III kwartale br.:

• jednym z niższych współczynników aktywności zawodowej (po województwie zachodnio- -pomorskim, opolskim i warmińsko-mazurskim),

• jednym z niższych wskaźników zatrudnienia (po województwie zachodniopomorskim, opolskim, kujawsko-pomorskim, warmińsko-mazurskim i dolnośląskim),

• jedną z wyższych stóp bezrobocia (po województwie zachodniopomorskim, kujawsko-pomorskim, lubelskim, dolnośląskim, świętokrzyskim i podkarpackim).

Wskaźniki aktywności zawodowej ludności w wieku 15 lat i więcej w III kwartale 2008 r.

zachodniopomorskie kujawsko-pomorskie lubelskie dolnośląskie świętokrzyskie podkarpackie ś l ą s k i e wielkopolskie lubuskie warmińsko-mazurskie łódzkie małopolskie opolskie podlaskie pomorskie mazowieckie

57,5%

wskaźnik zatrudnienia współczynnik aktywności zawodowej w %

49,5 52,5 54,1 55,9 60,1

6,6%

stopa bezrobocia

51,1%

48,4%

51,8%

49,9%

48,8%

49,9%

52,5%

50,9%

44,8%

57,5%

52,5%

48,0%

48,2%

51,4%

51,3%

51,0%

47,8%

4,4%

4,9%

5,2%

5,3%

5,8%

5,9%

6,0%

6,1%

6,8%

7,9%

8,3%

8,8%

9,0%

9,4%

9,5%

(11)

LUDNOŚĆ AKTYWNA I BIERNA ZAWODOWO

W III kwartale br. liczba ludności w wieku 15 lat i więcej według BAEL wyniosła 3749 tys. osób i w stosunku do III kwartału ub. r. obniżyła się o 3,5%. Było to wynikiem spadku liczby aktywnych zawodowo o ponad 2% oraz liczby biernych zawodowo o prawie 5%. Wśród aktywnych zawodowo pracujący stanowili ponad 93%, a bezrobotni – 6,8%. W skali roku obniżyła się liczba pracujących o 2,0% oraz bezrobotnych o 6,3%.

Tabl. 2. Ludność aktywna i bierna zawodowo w wieku 15 lat i więcej w III kwartale 2008 r.

Ogółem Aktywni zawodowo Bierni zawodowo

WYSZCZEGÓLNIENIE

w tysiącach III kwartał

2007 =100 w tysiącach III kwartał

2007 =100 w tysiącach III kwartał 2007 =100

O G Ó Ł E M ... 3749 96,5 1964 97,6 1785 95,3

mężczyźni ... 1774 96,2 1065 94,9 709 97,9

kobiety ... 1974 96,8 899 101,0 1075 93,5

Miasta ... 2933 95,1 1575 96,4 1358 93,6

Wieś ... 815 101,7 389 102,9 426 100,7

W porównaniu z poprzednim kwartałem odnotowano spadek liczby ludności w wieku 15 lat i więcej o 1,0%. Zwiększyła się liczba osób aktywnych zawodowo o 0,4%, natomiast zmniejszyła się zbiorowość biernych zawodowo o 2,5%. Liczba bezrobotnych w tym okresie wzrosła o 18,6%.

W III kwartale br. współczynnik aktywności zawodowej wyniósł 52,4%. Był wyższy dla mężczyzn niż dla kobiet (60,0% wobec 45,5%) oraz wyższy dla mieszkańców miast niż wsi (53,7%

wobec 47,7%).

Wskaźniki aktywności zawodowej ludności

W skali roku współczynnik aktywności zawodowej ludności zwiększył się o 0,6 pkt proc., przy czym wśród kobiet o 1,9 pkt proc., a wśród mężczyzn obniżył się o 0,8 pkt proc. Zwiększyła się aktywność zawodowa mieszkańców miast i wsi (odpowiednio o: 0,7 pkt i 0,5 pkt proc.). Na przestrzeni kwartału wystąpił wzrost współczynnika aktywności zawodowej dla kobiet i mężczyzn (odpowiednio o: 1,2 pkt i 0,4 pkt proc.) oraz dla ludności wsi i miast (odpowiednio o: 1,2 pkt i 0,7 pkt proc.).

Biorąc pod uwagę grupy wieku ludności w III kwartale br. najwyższym współczynnikiem aktywności zawodowej charakteryzowały się osoby w wieku 35-44 lata (86,9%) oraz nieco młodsze 25-34 lata (84,9%).

Najwyższy poziom aktywności zawodowej odnotowano wśród osób z wykształceniem wyższym (81,1%), policealnym i średnim zawodowym (64,7%), natomiast najniższy z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (13,6%).

III IV I II III IV I II III kwartały 2006 2007 2008

52,4%

51,7%

50,6%

51,3%

51,8%

48,9%

48,6%

51,2%

51,4%

48,8%

48,7%

47,2%

48,1%

44,9%

44,2%

45,2%

44,3%

5,8% 6,8%

6,9%

7,1% 8,1%

9,1% 8,2%

11,8%

13,9%

współczynnik aktywności zawodowej wskaźnik zatrudnienia

stopa bezrobocia

(12)

mężczyźni kobiety

Współczynnik aktywności zawodowej według poziomu wykształcenia i płci w III kwartale 2008 r.

Aktywność zawodowa ludności w wieku 15 lat i więcej znalazła swoje odbicie w aktywności członków gospodarstw domowych. Gospodarstwa domowe, które posiadały w swoim składzie przynajmniej jedną osobę pracującą i nie były obciążone bezrobociem stanowiły w III kwartale br.

58,7% ogółu gospodarstw, natomiast gospodarstwa obciążone bezrobociem 7,1%, przy czym 2,6%

ogółu to gospodarstwa obciążone bezrobociem bez pracujących. Pozostałe to gospodarstwa biernych zawodowo (34,2%).

Struktura gospodarstw domowych według aktywności zawodowej członków gospodarstw domowych w III kwartale 2008 r.

PRACUJĄCY

W III kwartale br. zbiorowość pracujących liczyła 1830 tys., tj. o 2,0% mniej niż przed rokiem.

Wzrosła liczba pracujących na wsi (o 3,4%), natomiast liczba pracujących w miastach obniżyła się (o 3,4%). W okresie tym zmniejszyła się populacja pracujących mężczyzn (o 4,1%), natomiast populacja pracujących kobiet zwiększyła się (o 0,6%).

Tabl. 3. Pracujący według płci i miejsca zamieszkania

2008 III kwartał

2007 II kwartał III kwartał

WYSZCZEGÓLNIENIE

2007 = 100 II kwartał 2008 = 100 O G Ó Ł E M ... 1868 1843 1830 98,0 99,3 mężczyźni ... 1051 1021 1008 95,9 98,7 kobiety ... 817 821 822 100,6 100,1 Miasta ... 1513 1501 1462 96,6 97,4 Wieś ... 356 342 368 103,4 107,6

W III kwartale br. pracujący stanowili 48,8% ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej.

Ich udział zwiększył się w porównaniu z III kwartałem ub. r. (o 0,7 pkt proc.) jak i w relacji do II kwartału br. (o 0,1 pkt proc.). Wyższy wskaźnik zatrudnienia zanotowano dla mężczyzn niż dla kobiet (56,8% wobec 41,6%) i wyższy dla mieszkańców miast niż wsi (49,8% wobec 45,2%).

0 20 40 60 80 100

83,1%79,7% 80,0%

67,5% 67,5%

59,6% 58,0%

42,2%

64,5%

47,0%

21,5% 8,6%

wyższe policealne średnie średnie zasadnicze gimnazjalne, podstawowe zawodowe ogólnokształcące zawodowe i niepełne podstawowe

1 2 3 4 5 6 7 i więcej Ilość osób:

%

z przynajmniej 1 osobą pracującą (bez bezrobotnych) z przynajmniej 1 osobą bezrobotną

bez osób aktywnych zawodowo

gospodarstwa domowe:

(13)

W ujęciu rocznym wskaźnik zatrudnienia ogółem zwiększył się (o 0,7 pkt proc.), przy czym dla kobiet wzrósł (o 1,6 pkt proc.), a dla mężczyzn obniżył się (o 0,2 pkt proc.). Zwiększył się poziom zaangażowania zawodowego mieszkańców wsi i miast (odpowiednio o: 0,8 pkt i 0,7 pkt proc.).

W porównaniu z poprzednim kwartałem zanotowano wzrost wskaźnika zatrudnienia dla mężczyzn (o 0,5 pkt proc.), natomiast dla populacji kobiet wskaźnik ten nie zmienił się. Poziom zaangażowania zawodowego mieszkańców wsi i miast zwiększył się (odpowiednio o: 0,4 pkt i 0,1 pkt proc.).

Wśród pracujących największą grupę tworzyły osoby w wieku 25-34 lata (28,8%), których liczba obniżyła się stosunku do III kwartału ub. r. o 10,1%. Osoby w wieku 35-44 lata i 45-54 lata stanowiły po 27,5% ogółu pracujących. Najmniej liczną grupę tworzyły osoby w wieku 55 lat i więcej (7,3%), a ich liczba obniżyła się o 0,7% w porównaniu z danymi sprzed roku. W porównaniu z II kwartałem br.

zmniejszyła się liczba osób w wieku 15-24 lata (o 10,9%), 25-34 lata (o 6,2%) oraz w wieku 55 lat i więcej (o 17,9%). Zwiększyła się natomiast liczba osób w wieku 35-44 lata (o 15,1%) oraz 45-54 lata (o 1,0%).

W III kwartale br. w strukturze pracujących według poziomu wykształcenia dominowały osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (32,4%) oraz policealnym i średnim zawodowym (31,0%). Najmniej pracujących legitymowało się wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (5,0%). W skali roku odnotowano wzrost liczby pracujących z wykształceniem wyższym (o 4,0%), średnim ogólnokształcącym (o 27,7%) oraz gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (o 5,8%). Spadek liczby pracujących odnotowano wśród osób legitymujących się wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (o 10,0%) oraz zasadniczym zawodowym (o 5,3%).

Pracujące kobiety były lepiej wykształcone niż mężczyźni. W III kwartale br. ponad 71%

pracujących kobiet legitymowało się co najmniej średnim poziomem wykształcenia wobec ponad 55%

pracujących mężczyzn o takim poziomie wykształcenia. Liczba pracujących mężczyzn z wykształceniem zasadniczym zawodowym była prawie 2-krotnie wyższa niż liczba kobiet z tym wykształceniem. Na każdym poziomie edukacji wskaźnik zatrudnienia dla mężczyzn był wyższy niż dla kobiet.

W niepełnym wymiarze czasu pracy pracowało 141 tys. osób (7,7% ogółu pracujących).

Liczba tych osób obniżyła się w porównaniu z III kwartałem ub. r. (o 13,0%) i z II kwartałem br. (o 3,4%).

Prawie trzy czwarte tej populacji stanowiły kobiety. Osoby pracujące w niepełnym wymiarze czasu pracy to w większości mieszkańcy miast (77,3%).

Biorąc pod uwagę status zatrudnienia najliczniejszą grupę wśród pracujących stanowili pracownicy najemni (88,4%). W dalszej kolejności byli pracodawcy i pracujący na własny rachunek (10,5%). Najmniej liczną zbiorowość tworzyli pomagający członkowie rodzin (1,1%).

11,8%

53,2%

42,1%

60,1%

78,7%

11,1%

53,7%

36,6%

58,7%

77,4%

wyższe policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne, podstawowe i niepełne podstawowe

WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA

III kwartał 2007 III kwartał 2008 15 – 24 lata

25 – 34 35 – 44 45 – 54 55 lat i więcej

WEDŁUG WIEKU

Wskaźnik zatrudnienia

12,1%

66,8%

82,8%

79,7%

25,9%

12,0%

64,1%

78,4%

77,9%

28,7%

(14)

Tabl. 4. Pracujący według sektorów własności i statusu zatrudnienia

2008 III kwartał

WYSZCZEGÓLNIENIE

2007 = 100 II kwartał 2008 = 100 O G Ó Ł E M ... 1868 1843 1830 98,0 99,3

w tym sektor prywatny .... 1203 1226 1200 99,8 97,9

Pracownicy najemni ... 1634 1619 1617 99,0 99,9

Pracodawcy i pracujący na

własny rachunek ... 204 200 193 94,6 96,5

Pomagający członkowie

rodzin ... 30 24 20 66,7 83,3

Najliczniejszymi grupami zawodowymi pracujących byli: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (22,0% ogółu), specjaliści (17,1%), pracownicy usług osobistych i sprzedawcy (14,4%) oraz operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (11,5%). Najmniej liczną grupę zawodową tworzyli rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy (2,3%).

Tabl. 5. Pracujący według grup zawodów

2008 III kwartał

WYSZCZEGÓLNIENIE

2007 = 100 II kwartał 2008 = 100 O G Ó Ł E M ... 1868 1843 1830 98,0 99,3 Przedstawiciele władz

publicznych, wyżsi

urzędnicy i kierownicy ... 124 118 111 89,5 94,1

Specjaliści ... 286 313 312 109,1 99,7 Technicy i inny średni

personel ... 261 186 203 77,8 109,1

Pracownicy biurowi ... 157 128 134 85,4 104,7

Pracownicy usług

osobistych i sprzedawcy ... 272 259 264 97,1 101,9

Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy

i rybacy ... 59 52 43 72,9 82,7 Robotnicy przemysłowi

i rzemieślnicy ... 381 414 402 105,5 97,1 Operatorzy i monterzy

maszyn i urządzeń ... 201 218 211 105,0 96,8

Pracownicy przy pracach

prostych ... 125 153 149 119,2 97,4

Kobiety przeważały wśród takich grup zawodowych jak: pracownicy biurowi (74,1%), pracownicy usług osobistych i sprzedawcy (69,0%), technicy i inny średni personel (61,9%), specjaliści (61,1%), pracownicy przy pracach prostych (56,7%). W pozostałych grupach zawodowych większość stanowili mężczyźni, tak np. robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (około 89%), operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (ponad 85%), przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy (ponad 60%).

W III kwartale br. pracę dodatkową wykonywało 55 tys. pracujących (3,0%), tj. mniej niż przed rokiem i w poprzednim kwartale odpowiednio o: 20,3% i 43,3%. W więcej niż jednym miejscu pracy pracowały najczęściej osoby z wykształceniem wyższym (5,2% pracujących w danej grupie) oraz osoby w wieku 45-54 lata (3,8%).

Liczba osób poszukujących innej pracy niż obecnie wykonywana wyniosła 74 tys. i była niższa niż rok temu i w poprzednim kwartale (odpowiednio o: 17,8% i 9,8%). Główną przyczyną poszukiwania pracy była chęć polepszenia warunków finansowych, którą zadeklarowała 63,5% osób poszukujących innej pracy. Chęć zmiany pracy deklarowały najczęściej osoby w wieku 25-34 lata (40,5% ogółu poszukujących nowej pracy) i osoby z wykształceniem wyższym (36,5%).

W strukturze gospodarstw domowych z osobami pracującymi (bez bezrobotnych) 47,2%

stanowiły gospodarstwa z jedną osobą pracującą, 41,3% z dwoma osobami pracującymi oraz 8,8%

z trzema osobami pracującymi. Najmniej było gospodarstw, w których pracowało 4 i więcej osób – 2,7%.

(15)

BEZROBOTNI

Zbiorowość bezrobotnych w III kwartale br. liczyła 134 tys. osób. Nastąpił spadek ogólnej liczby bezrobotnych w porównaniu z analogicznym okresem ub. r. (o 6,3%), natomiast wzrost w stosunku do poprzedniego kwartału (o 18,6%).

Tabl. 6. Bezrobotni według płci i miejsca zamieszkania

2008 III kwartał

WYSZCZEGÓLNIENIE

mężczyźni ... 70 59 57 81,4 96,6

kobiety ... 73 54 77 105,5 142,6 Miasta ... 121 99 113 93,4 114,1 Wieś ... 22 13 21 95,5 161,5

Stopa bezrobocia, mierzona udziałem bezrobotnych w ogólnej liczbie aktywnych zawodowo wyniosła 6,8%. Była ona wyższa dla populacji kobiet niż mężczyzn i wyższa dla mieszkańców miast niż wsi.

Tabl. 7. Stopa bezrobocia

2008 III kwartał

+ / - w porównaniu z WYSZCZEGÓLNIENIE

w % III

kwartałem 2007

kwartałem II 2008 O G Ó Ł E M ... 7,1 5,8 6,8 -0,3 +1,0

mężczyźni ... 6,2 5,5 5,4 -0,8 -0,1

kobiety ... 8,2 6,2 8,6 +0,4 +2,4 Miasta ... 7,4 6,2 7,2 -0,2 +1,0 Wieś ... 5,8 3,7 5,4 -0,4 +1,7

W dalszym ciągu największe bezrobocie dotyczyło ludzi młodych. W III kwartale br. stopa bezrobocia dla osób w wieku 15-24 lata wyniosła 20,9% i była ponad 3-krotnie wyższa niż dla całej populacji. W skali roku i kwartału odnotowano jej wzrost odpowiednio o: 5,0 pkt i 7,6 pkt proc.

Najniższa stopa bezrobocia wystąpiła wśród osób w wieku 45-54 lata (3,8%).

Struktura bezrobotnych według wieku

Bezrobociem najbardziej zagrożone były osoby o niskim poziomie wykształcenia. Najwyższą stopę bezrobocia odnotowano dla grupy osób z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (14,3%). Wśród kobiet o tym poziomie wykształcenia wyniosła ona 20,0%, a wśród mężczyzn 10,6%. Najniższą stopę bezrobocia zanotowano wśród osób legitymujących się wykształceniem wyższym – 3,1% (dla mężczyzn wyniosła ona 1,6%, a dla kobiet – 4,2%).

24,5%

32,1% 29,4%

25,4%

20,3%18,7% 19,6%

14,9%

6,3% 9,7%

15 – 24 lata 25 – 34 35 – 44 45 – 54 55 lat i więcej

III kwartał 2007 III kwartał 2008

(16)

Tabl. 8. Stopa bezrobocia według poziomu wykształcenia

2008 III kwartał

+ / - w porównaniu z WYSZCZEGÓLNIENIE

w % III

kwartałem 2007

kwartałem II 2008 O G Ó Ł E M ... 7,1 5,8 6,8 -0,3 +1,0 Wyższe ... 3,9 3,4 3,1 -0,8 -0,3 Policealne i średnie

zawodowe ... 6,3 5,9 7,2 +0,9 +1,3

Średnie ogólnokształcące.... 9,2 6,5 9,8 +0,6 +3,3

Zasadnicze zawodowe ... 6,8 5,3 6,9 +0,1 +1,6

Gimnazjalne, podstawowe

i niepełne podstawowe... 23,9 17,2 14,3 -9,6 -2,9

Wśród osób bezrobotnych według poziomu wykształcenia dominowały osoby z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym oraz zasadniczym zawodowym (po 32,8%).

Osoby z wykształceniem średnim ogólnokształcącym stanowiły 13,4%, natomiast z gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym – 11,2%. Najmniej liczną grupę tworzyły osoby z wykształceniem wyższym (9,7%).

Bezrobotni według poziomu wykształcenia w III kwartale 2008 r.

Od I kwartału 2008 r. czas poszukiwania pracy liczony jest od momentu zakończenia przerwy w poszukiwaniu pracy, o ile wystąpiła i trwała co najmniej 4 tygodnie. W związku z tym dane te nie są w pełni porównywalne z wynikami z lat poprzednich.

W III kwartale br. najwięcej bezrobotnych poszukiwało pracy poprzez:

• krewnych i znajomych (76,1%),

• bezpośredni kontakt z zakładem pracy (59,7%),

• powiatowe urzędy pracy (56,7%).

Znaczna część bezrobotnych zamieszczała lub odpowiadała na ogłoszenia (39,6%). Należy tutaj zaznaczyć, że jedna osoba mogła podać kilka sposobów poszukiwania pracy.

Przeciętny czas poszukiwania pracy przez osoby bezrobotne w III kwartale br. wyniósł prawie 13 miesięcy i był on krótszy dla mężczyzn niż dla kobiet (10 miesięcy wobec prawie 15 miesięcy) oraz krótszy dla mieszkańców miast niż wsi (prawie 13 miesięcy wobec ponad 13 miesięcy).

W III kwartale br. liczba bezrobotnych poszukujących pracy przez okres dłuższy niż 1 rok wyniosła 33 tys. Udział tej grupy w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniósł 24,6%. Zjawisko długotrwałego poszukiwania pracy w większym stopniu dotyczyło mieszkańców miast (24,8%) niż mieszkańców wsi (23,8%). Dla populacji mężczyzn udział osób długotrwale bezrobotnych wyniósł 21,1%, a dla populacji kobiet ukształtował się na poziomie 27,3%.

Liczba bezrobotnych dotychczas niepracujących wyniosła 31 tys. osób (23,1% ogółu) i zmniejszyła się w skali roku (o 3,1%), ale zwiększyła się w porównaniu z II kwartałem br. (o 55,0%).

Prawie 55% bezrobotnych dotychczas niepracujących stanowiły kobiety.

88,2%

129,4%

163,6%

118,9%

92,9%

55,6%

95,7%

138,5%

104,8%

81,3% wyższe

policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące

zasadnicze zawodowe gimnazjalne, podstawowe

i niepełne podstawowe

III KWARTAŁ 2007 = 100 II KWARTAŁ 2008 = 100

(17)

W III kwartale br. bezrobotni, którzy poprzednio pracowali liczyli 103 tys. osób i stanowili 76,9% ogółu bezrobotnych (przed rokiem – 77,6%). Ich liczba zmniejszyła się w porównaniu z analogicznym okresem ub. r. (o 7,2%), natomiast zwiększyła się w porównaniu z poprzednim kwartałem (o 10,8%).

Populacja bezrobotnych, dla których przerwa w pracy wynosiła mniej niż 8 lat (uprzednio pracu- jących) liczyła 82 tys. osób, tj. mniej niż przed rokiem o 4,7%, ale więcej o 10,8% niż w II kwartale br.

Zbiorowość ta w miastach liczyła 70 tys., a na wsi 12 tys. Liczba bezrobotnych uprzednio pracujących kobiet wyniosła 46 tys., a mężczyzn 36 tys. Biorąc pod uwagę status zatrudnienia bezrobot- nych uprzednio pracujących, najwięcej osób pracowało jako pracownik najemny – 75 tys. (w tym w sektorze publicznym – 18 tys.). Pozostali to pracujący na własny rachunek i pomagający członkowie rodzin (7 tys.). Głównymi przyczynami zaprzestania pracy przez osoby uprzednio pracujące były: likwidacja zakładu pracy lub stanowiska oraz niezadowalające warunki finansowe. Przeciętny czas poszukiwania pracy przez osobę uprzednio pracującą wyniósł ponad 13 miesięcy. Dłużej poszukiwały pracy kobiety (prawie 16 miesięcy) niż mężczyźni (ponad 9 miesięcy).

Wśród gospodarstw domowych z osobami bezrobotnymi przeważały gospodarstwa z jedną osobą bezrobotną – 90,5%. Gospodarstwa z dwoma i więcej osobami bezrobotnymi stanowiły 9,5%.

Podobnymi relacjami charakteryzowały się gospodarstwa domowe w miastach i na wsi.

BIERNI ZAWODOWO

W III kwartale br. zbiorowość biernych zawodowo liczyła 1785 tys. osób i stanowiła 47,6%

ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej. Liczba osób biernych zawodowo w porównaniu z analogicznym okresem ub. r. i w stosunku do poprzedniego kwartału zmniejszyła się odpowiednio o: 4,7% i 2,5%.

Wśród biernych zawodowo większość stanowiły kobiety (60,2%), a ich liczba w skali roku zmniejszyła się o 6,5%.

Tabl.9. Bierni zawodowo według płci i miejsca zamieszkania

2008 III kwartał

WYSZCZEGÓLNIENIE

mężczyźni ... 724 732 709 97,9 96,9

kobiety ... 1150 1098 1075 93,5 97,9 Miasta ... 1451 1421 1358 93,6 95,6 Wieś... 423 408 426 100,7 104,4

W III kwartale br. na 1000 osób pracujących przypadało 975 osób biernych zawodowo w wieku 15 lat i więcej. W porównaniu z analogicznym okresem ub. r. wystąpił spadek tego wskaźnika o 28 osób. Obciążenie pracujących mężczyzn i kobiet osobami biernymi zawodowo różniło się w sposób istotny. Dla populacji kobiet wskaźnik ten był wyższy niż dla mężczyzn (o 605 osób).

bezrobotni, którzy stracili pracę

bezrobotni, którzy zrezygnowali z pracy

bezrobotni, którzy powracają do pracy po przerwie

Bezrobotni uprzednio pracujący

^a

według kategorii bezrobotnych

a Bez osób, które mają przerwę w pracy 8 lat i dłużej.

III kwartał 2007 III kwartał 2008 24

34 22

11

36 41 w tys.

(18)

1099 722 1613 1077 710 1577 1164 820 1608 1137 795 1561 1003 689 1408 1030 725 1425 1046 754 1417 993 717 1337 975 703 1308

III IV I II III IV I II III kwartały 2006 2007 2008

ogółem mężczyźni kobiety

Mniejsze obciążenie ludności pracującej biernymi zawodowo wystąpiło w miastach (929) niż wsi (1158).

Bierni zawodowo na 1000 pracujących

Ponad połowę (54,4%) biernych zawodowo stanowiły osoby w wieku produkcyjnym (971 tys.).

Liczba ich zmniejszyła się o 8,1% w porównaniu z III kwartałem ub. r. i o 5,2% w stosunku do II kwartału br. Najmniej liczną grupą były w dalszym ciągu osoby w wieku przedprodukcyjnym 171 tys.

(9,6%).

Wśród biernych zawodowo dominowały osoby z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (37,3%) oraz zasadniczym zawodowym (26,8%). Osoby legitymujące się wykształceniem policealnym i średnim zawodowym stanowiły 18,6%. Najmniejszą grupę tworzyły osoby z wykształceniem wyższym (5,5%).

Tabl. 10. Bierni zawodowo według poziomu wykształcenia

2008 III kwartał

WYSZCZEGÓLNIENIE

2007 = 100 II kwartał 2008 = 100 O G Ó Ł E M ... 1873 1830 1785 95,3 97,5 Wyższe ... 100 111 99 99,0 89,2 Policealne i średnie

zawodowe ... 402 354 332 82,6 93,8

Średnie ogólnokształcące ... 212 217 210 99,1 96,8

Zasadnicze zawodowe ... 494 512 478 96,8 93,4

Gimnazjalne, podstawowe

i niepełne podstawowe ... 664 637 665 100,2 104,4

Populacja ludności biernej zawodowo nieposzukującej pracy liczyła 1774 tys. (99,4% ogółu) i zmniejszyła się w ujęciu rocznym oraz w stosunku do poprzedniego kwartału (odpowiednio o: 4,6%

i 2,5%).

Najczęstszymi przyczynami bierności były:

• emerytura (42,0% nieposzukujących pracy),

• nauka, uzupełnianie kwalifikacji (22,5%),

• choroba, niesprawność (14,9%),

• obowiązki rodzinne związane z prowadzeniem domu (13,1%).

Zaledwie 2 tys. biernych zawodowo (tj. 0,1% ogólnej ich liczby) poszukiwało pracy, ale nie

było gotowych do jej podjęcia. Liczba takich osób zmniejszyła się (po 71,4%) zarówno w stosunku do

III kwartału ub. r. i II kwartału br.

(19)

17,2%

13,4%

47,1%

38,7%

2,0%

20,4%

29,0%

18,2%

2,6%

zniechęcenie bezskutecznością 2,5%

poszukiwania pracy

nauka, uzupełnianie kwalifikacji obowiązki rodzinne związane

z prowadzeniem domu emerytura choroba, niesprawność

kobiety mężczyźni

Bierni zawodowo nieposzukujący pracy według wybranych przyczyn bierności oraz płci w III kwartale 2008 r.

Spośród ogólnej liczby biernych zawodowo 1256 tys. (70,4%) uprzednio pracowało. Liczba ich obniżyła się zarówno w skali roku, jak i kwartału (odpowiednio o: 6,3% i 3,8%). Głównymi przyczynami zaprzestania pracy były: emerytura, renta (67,4% uprzednio pracujących), likwidacja zakładu pracy lub stanowiska (6,3%) oraz inne powody osobiste lub rodzinne (6,2%).

PODSUMOWANIE

W porównaniu z III kwartałem ub. r. odnotowano:

– zmniejszenie zbiorowości osób aktywnych zawodowo, na co wpływ miał spadek liczby bezrobotnych oraz pracujących,

– zmniejszenie liczby osób biernych zawodowo,

– zmniejszenie liczby osób bezrobotnych niezależnie od miejsca zamieszkania, – poprawę wskaźnika zatrudnienia i stopy bezrobocia,

– wzrost stopy bezrobocia dla kobiet oraz wśród osób w wieku 15-24 lata,

– zmniejszenie obciążenia pracujących osobami biernymi zawodowo (wskaźnik liczony dla osób w wieku 15 lat i więcej),

– zmniejszenie liczby osób poszukujących innej pracy niż dotychczasowa; nadal dla większości osób, powodem zmiany pracy pozostaje chęć poprawy warunków finansowych.

W porównaniu z II kwartałem br. odnotowano wzrost zbiorowości osób aktywnych zawodowo,

na co wpłynął wzrost liczby bezrobotnych. Zwiększeniu uległa stopa bezrobocia. Liczba pracujących

obniżyła się, podobnie jak populacja biernych zawodowo.

(20)

Tabl. 1 (11). AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION AGED 15 AND MORE

Aktywni zawodowo Economically active persons pracujący employed persons

w pełnym full-time

w niepełnym part-time Ogółem

Grand total razem

total razem

total

wymiarze czasu pracy

bezrobotni unemployed

persons

Bierni zawodowo Economically

inactive persons WYSZCZEGÓLNIENIE

SPECIFICATION o – ogółem total m – mężczyźni men k – kobiety women

w tysiącach in thousands

2005 I kwartał quarter o 3891 2030 1616 1466 149 414 1861

m 1809 1071 883 831 52 188 738

k 2082 959 733 635 98 226 1124

II kwartał quarter o 4057 2104 1721 1550 171 384 1952

m 1903 1113 929 876 53 185 789

k 2154 991 792 674 118 199 1163

III kwartał quarter o 3949 2057 1663 1510 153 394 1892

m 1859 1105 913 869 44 192 754

k 2090 952 750 641 109 202 1138

IV kwartał quarter o 3847 2033 1664 1515 149 369 1814

m 1813 1099 923 868 55 176 713

k 2035 934 741 646 94 193 1101

m 1808 1069 916 853 63 153 739

k 2011 906 738 639 99 167 1106

m 1838 1062 935 872 63 127 776

k 2070 889 732 625 108 157 1181

m 1872 1142 1010 946 64 133 729

k 2085 890 741 652 89 149 1195

IV kwartał quarter o 3852 1974 1742 1601 141 232 1877

m 1825 1111 1005 950 54 106 714

k 2027 864 738 651 87 126 1164

m 1787 1022 933 887 46 89 765

k 1965 801 724 626 98 77 1164

m 1767 1023 935 875 60 89 743

k 1993 816 754 636 118 62 1177

m 1845 1122 1051 997 54 70 724

k 2040 890 817 709 108 73 1150

IV kwartał quarter o 3911 2008 1847 1692 154 162 1903

m 1867 1112 1041 992 50 71 755

k 2044 896 805 701 105 91 1147

m 1846 1082 1013 962 51 69 764

k 1996 864 799 690 108 65 1132

II kwartał quarter o 3786 1956 1843 1697 146 113 1830

m 1812 1080 1021 979 43 59 732

k 1973 875 821 718 103 54 1098

III kwartał quarter o 3749 1964 1830 1689 141 134 1785

m 1774 1065 1008 971 37 57 709

k 1974 899 822 718 104 77 1075

U w a g a. Od II kwartału 2006 r. dane BAEL liczone są w oparciu o dokładną datę urodzenia (I kwartał 2006 r. przeliczono z uwzględnieniem zmian).

N o t e. Since II quarter 2006 data on Labour Force Survey have been calculated basing on the exact date of birth (I quarter 2006 was recalculated for reasons of comparability).

(21)

Tabl. 2 (12). WSKAŹNIKI AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ LUDNOŚCI RATES OF ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION

Współczynnik aktywności zawodowej

Activity rate

Wskaźnik zatrudnienia Employment rate

Stopa bezrobocia Unemployment rate WYSZCZEGÓLNIENIE

SPECIFICATION o – ogółem total m – mężczyźni men

k – kobiety women w % in %

2005 I kwartał quarter ... o 52,2 41,5 20,4

m 59,2 48,8 17,6

k 46,1 35,2 23,6

II kwartał quarter ... o 51,9 42,4 18,3

m 58,5 48,8 16,6

k 46,0 36,8 20,1

III kwartał quarter ... o 52,1 42,1 19,2

m 59,4 49,1 17,4

k 45,6 35,9 21,2

IV kwartał quarter ... o 52,8 43,3 18,2

m 60,6 50,9 16,0

k 45,9 36,4 20,7

m 59,1 50,7 14,3

k 45,1 36,7 18,4

m 57,8 50,9 12,0

k 42,9 35,4 17,7

m 61,0 54,0 11,6

k 42,7 35,5 16,7

m 60,9 55,1 9,5

k 42,6 36,4 14,6

m 57,2 52,2 8,7

k 40,8 36,8 9,6

m 57,9 52,9 8,7

k 40,9 37,8 7,6

m 60,8 57,0 6,2

k 43,6 40,0 8,2

m 59,6 55,8 6,4

k 43,8 39,4 10,2

m 58,6 54,9 6,4

k 43,3 40,0 7,5

m 59,6 56,3 5,5

k 44,3 41,6 6,2

m 60,0 56,8 5,4

k 45,5 41,6 8,6

U w a g a. Od II kwartału 2006 r. dane BAEL liczone są w oparciu o dokładną datę urodzenia (I kwartał 2006 r. przeliczono z uwzględnieniem zmian).

N o t e. Since II quarter 2006 data on Labour Force Survey have been calculated basing on the exact date of birth (I quarter 2006 was recalculated for reasons of comparability).

(22)

Tabl. 3 (13). AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ WEDŁUG MIEJSCA ZAMIESZKANIA W III KWARTALE 2008 R.

ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION AGED 15 AND MORE BY PLACE OF RESIDENCE IN III QUARTER 2008

pełnym w full-time

w nie- pełnym part-time Ogółem

Grand

total razem

total razem total

bezrobotni unem- ployed persons

Bierni zawodowo Econo- mically inactive persons

Współ- czynnik

aktyw- ności zawodowej Activity

rate

Wska- źnik zatrud-

nienia Employ-

ment rate

Stopa bezrobocia Unem- ployment

rate WYSZCZEGÓLNIENIE

SPECIFICATION

w tysiącach in thousands w % in %

O G Ó Ł E M T O T A L 3749 1964 1830 1689 141 134 1785 52,4 48,8 6,8

MIASTA ... 2933 1575 1462 1353 109 113 1358 53,7 49,8 7,2

URBAN AREAS o liczbie ludności:

of the number of population:

100000 – 499999 ... 1809 1004 933 854 80 71 805 55,5 51,6 7,1

50000 – 99999 ... 502 255 235 220 15 21 246 50,8 46,8 8,2

20000 – 49999 ... 386 200 184 174 10 16 186 51,8 47,7 8,0

10000 – 19999 ... 131 65 64 61 . . 66 49,6 48,9 x

poniżej 10000 ... 105 50 46 45 . 5 55 47,6 43,8 10,0

less than 10000

WIEŚ RURAL AREAS 815 389 368 336 33 21 426 47,7 45,2 5,4

MĘŻCZYŹNI MEN .... 1774 1065 1008 971 37 57 709 60,0 56,8 5,4

MIASTA ... 1387 852 806 779 26 46 535 61,4 58,1 5,4

of the number of population:

100000 – 499999 ... 857 539 512 491 21 27 318 62,9 59,7 5,0

50000 – 99999 ... 240 146 137 132 . 9 94 60,8 57,1 6,2

20000 – 49999 ... 178 107 101 100 . 6 71 60,1 56,7 5,6

10000 – 19999 ... 62 35 33 33 – . 27 56,5 53,2 x

poniżej 10000 ... 49 25 23 23 – . 24 51,0 46,9 x

less than 10000

WIEŚ RURAL AREAS 387 213 202 191 11 11 174 55,0 52,2 5,2

KOBIETY WOMEN ... 1974 899 822 718 104 77 1075 45,5 41,6 8,6

MIASTA ... 1546 723 656 574 82 67 823 46,8 42,4 9,3

of the number of population:

100000 – 499999 ... 951 465 422 363 59 43 486 48,9 44,4 9,2

50000 – 99999 ... 262 109 98 87 10 12 152 41,6 37,4 11,0

20000 – 49999 ... 208 93 83 74 9 9 115 44,7 39,9 9,7

10000 – 19999 ... 69 31 31 28 . – 38 44,9 44,9 –

poniżej 10000 ... 56 25 23 22 . . 31 44,6 41,1 x

less than 10000

WIEŚ RURAL AREAS 428 176 166 144 22 10 252 41,1 38,8 5,7

(23)

Tabl. 4 (14). AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI WEDŁUG WIEKU W III KWARTALE 2008 R.

ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION BY AGE IN III QUARTER 2008

pełnym w full-time

w nie- pełnym part-time Ogółem

Grand

total razem

total razem total

bezrobotni unem- ployed persons

Bierni zawo-

dowo Econo- mically inactive persons

Współ- czynnik

aktyw- ności zawodowej Activity

rate

Wska- źnik zatrud-

nienia Employ- ment

rate

Stopa bezrobocia Unem- ployment

rate WYSZCZEGÓLNIENIE

SPECIFICATION

w tysiącach in thousands w % in %

O G Ó Ł E M T O T A L

O G Ó Ł E M T O T A L 3749 1964 1830 1689 141 134 1785 52,4 48,8 6,8

15 – 64 lata years ... 3204 1952 1818 1685 133 134 1252 60,9 56,7 6,9

15 – 17 ... 177 6 5 – 5 . 171 3,4 2,8 x

18 – 19 ... 123 17 9 6 . 8 106 13,8 7,3 47,1

20 – 24 ... 330 183 148 132 17 35 147 55,5 44,8 19,1

25 – 29 ... 354 299 282 267 15 17 55 84,5 79,7 5,7

30 – 34 ... 307 262 245 236 10 17 45 85,3 79,8 6,5

35 – 39 ... 283 256 247 236 12 9 27 90,5 87,3 3,5

40 – 44 ... 326 273 256 242 15 16 54 83,7 78,5 5,9

45 – 49 ... 360 267 258 241 17 9 93 74,2 71,7 3,4

50 – 54 ... 393 256 245 221 24 11 138 65,1 62,3 4,3

55 – 59 ... 330 109 99 89 10 11 220 33,0 30,0 10,1

60 – 64 ... 220 24 22 17 5 . 196 10,9 10,0 x

65 lat i więcej ... 545 12 12 . 9 – 533 2,2 2,2 –

years and more W wieku: In age:

przedprodukcyjnym .. 177 6 5 – 5 . 171 3,4 2,8 x

pre-working

produkcyjnym ... 2907 1936 1805 1679 126 131 971 66,6 62,1 6,8

working

poprodukcyjnym ... 664 22 20 9 11 . 642 3,3 3,0 x

post-working

Według PŁCI By SEX

MĘŻCZYŹNI MEN .... 1774 1065 1008 971 37 57 709 60,0 56,8 5,4

15 – 64 lata years .. 1577 1057 1000 967 32 57 520 67,0 63,4 5,4

15 – 17 ... 97 5 . – . . 92 5,2 x x

18 – 19 ... 64 9 6 5 . . 55 14,1 9,4 x

20 – 24 ... 161 99 82 79 . 16 62 61,5 50,9 16,2

25 – 29 ... 190 176 169 166 . 7 14 92,6 88,9 4,0

30 – 34 ... 149 136 127 125 . 9 13 91,3 85,2 6,6

35 – 39 ... 134 129 126 126 – . 6 96,3 94,0 x

40 – 44 ... 163 150 144 143 . 6 13 92,0 88,3 4,0

45 – 49 ... 176 135 132 129 . . 41 76,7 75,0 x

50 – 54 ... 183 124 122 115 7 . 59 67,8 66,7 x

55 – 59 ... 159 80 73 68 5 7 79 50,3 45,9 8,8

60 – 64 ... 101 14 14 11 . – 86 13,9 13,9 –

65 lat i więcej ... 197 8 8 . 5 – 189 4,1 4,1 –

years and more W wieku: In age:

przedprodukcyjnym .. 97 5 . – . . 92 5,2 x x

pre-working

produkcyjnym ... 1480 1052 996 967 28 56 429 71,1 67,3 5,3

working

poprodukcyjnym ... 197 8 8 . 5 – 189 4,1 4,1 –

post-working

KOBIETY WOMEN ... 1974 899 822 718 104 77 1075 45,5 41,6 8,6

15 – 64 lata years .. 1627 895 818 718 100 77 732 55,0 50,3 8,6

15 – 17 ... 81 . . – . – 79 x x –

18 – 19 ... 58 8 . . . 5 50 13,8 x 62,5

20 – 24 ... 169 84 66 53 14 18 85 49,7 39,1 21,4

25 – 29 ... 164 123 113 101 13 10 41 75,0 68,9 8,1

30 – 34 ... 159 126 118 110 8 8 32 79,2 74,2 6,3

35 – 39 ... 149 127 121 110 12 6 21 85,2 81,2 4,7

40 – 44 ... 163 122 112 99 14 10 41 74,8 68,7 8,2

45 – 49 ... 184 132 126 112 14 6 52 71,7 68,5 4,5

50 – 54 ... 210 131 123 106 17 8 79 62,4 58,6 6,1