Wymiana ciepła
Ładunek jest skwantowany
ładunek elementarny – ładunek pojedynczego elektronu (-e).
Każdy ładunek q (dodatni lub ujemny) jest całkowitą wielokrotnością jego bezwzględnej wartości.
q=n
.e gdzie n = ±1, ±2, ±3
[1C = 6,24
.10
18e] e=1,60
.10
-19C
Wymiana ciepła
Ładunek jest zachowany
W układzie ciał izolowanych elektrycznie od wszystkich innych ciał, ładunek może być przemieszczony z jednego ciała do drugiego, ale jego całkowita wartość nie może ulec zmianie.
B. Franklin
Wymiana ciepła
Wartość siły wzajemnego oddziaływania dwóch ładunków jest wprost proporcjonalna do iloczynu tych ładunków i odwrotnie proporcjonala do kwadratu odległości między nimi.
Prawo to stosuje się jedynie do ładunków punktowych, czyli takich naładowanych ciał, których wymiary są bardzo małe w porównaniu do odległości między nimi lub też do ciał jednorodnych w kształcie kuli.
Prawo Coulomba
Wymiana ciepła
N C
E q
F
0
Natężenie pola elektrostatycznego
-centralne
Pole elektryczne
M. Faraday XIX
Prawo GAUSSA
W-3
Nowe spojrzenie na prawo Gaussa
Gdzie jest środek masy ziemniaka ???
- doświadczalnie
- obliczenia zawierające numeryczne obliczenia całki potrójnej
Prawo Coulomba – podstawowe prawo elektrostatyki – nie pozwala jednak na wykonanie obliczeń w przypadku symetrii
Prawo Gaussa jest równoważne prawu Coulomba dla elektrostatyki
Carl Friedrich Gauss (1777 - 1855)
Powierzchnia Gaussa
Właściwości :
- jest to powierzchnia hipotetyczna – matematyczna konstrukcja myślowa, - jest dowolną powierzchnią zamkniętą – w praktyce powinna mieć kształt związany z symetrią pola,
- powierzchnia Gaussa przechodzi przez punkt, w którym obliczamy natężenie pola.
- w każdym punkcie powierzchni jest określone natężenie pola elektrycznego
- wektory E mają taka samą wartość - skierowane na zewnątrz
Aby obliczyć wypadkowy ładunek dodatni, objęty przez powierzchnię, należy wiedzieć ile pola elektrycznego przenika przez powierzchnię
Strumień
Przez ramkę o polu powierzchni S przepływa szeroki strumień powietrza o stałej prędkości v
ϴ - szybkość przepływu przez powierzchnię, czyli objętość powietrza przepływającego przez powierzchnię S w jednostce czasu
Strumień pola elektrycznego
Strumień pola elektrycznego dla powierzchni Gaussa
Każdy kwadrat na powierzchni Gaussa
Dokładną definicję strumienia pola elektrycznego,
przenikającego przez zamkniętą powierzchnię otrzymujemy przez podejście do coraz mniejszych pól powierzchni kwadratów
Strumień elektryczny F przenikający przez
powierzchnię Gaussa jest proporcjonalny do całkowitej
liczby linii pola elektrycznego, przechodzącego przez tę powierzchnię
Strumień pola elektrycznego
Przykład
Powierzchnia Gaussa
a
b
c
Wszystkie linie pola, które reprezentują pole elektryczne , całkowicie przechodzą przez powierzchnię Gaussa i dają Wypadkowy strumień równy zero.
Prawo Gaussa
q wew
0 F
Słuszne gdy ładunek znajduje się w próżni lub w powietrzu
Ładunek qwew – wypadkowy ładunek
q wew
S d
E
0
Prawo Gaussa
Powierzchna S1: we wszystkich punktach
powierzchni linie pola elektrycznego wychodzą na zewnątrz. Strumień pola jest dodatni,
dodatni jest też ładunek wypadkowy wewnątrz powierzchni.
Powierzchnia S2: we wszystkich punktach powierzchni linie pola elektrycznego wchodzą na zewnątrz. Strumień pola jest ujemny,
ujemny jest też ładunek wypadkowy wewnątrz powierzchni.
Powierzchnia S3: Powierzchnia nie otacza
żadnego ładunku, więc qwew = 0. Strumień pola elektrycznego jest równy zero.
Prawo Gaussa a prawo Coulomba
Należy policzyć całkę po powierzchni S, E jest stałe
Całka jest równa sumie po polach powierzchni ds. elementów sfery i jest równa polu powierzchni sfery
Zastosowanie prawa Gaussa – symetria walcowa
Wyznacz wartość natężenia pola elektrycznego w odległości r od pręta?
Wybieramy powierzchnię walca o promieniu r i wysokości h, współosiowego z prętem.
Powierzchnia musi być zamknięta.
Pole powierzchni bocznej walca 2πrh
Zastosowanie prawa Gaussa – symetria płaszczyznowa
1. Wybieramy powierzchnię Gaussa 2. Powierzchnia musi być zamknięta
Z symetrii wynika, że E musi być prostopadłe do płyty i do denek
Ładunek jest dodatni !!!
Linie pola nie przecinają powierzchni bocznej, więc strumień pola przez tę część jest równy zero
Zastosowanie prawa Gaussa –
dwie przewodzące płyty
Przykład
+ + + + + + + + + + + + + + +
- - - - - - - - -
s(+) s(-) +
+ + + + + + + + + + + + + +
- - - - - - - - -
L M P
Zastosowanie prawa Gaussa – symetria sferyczna
Powłoka sferyczna naładowana jednorodnie przyciąga lub odpycha cząstkę naładowaną, znajdującą się na zewnątrz powłoki, tak jakby cały ładunek powłoki był skupiony
w środku powłoki
Powłoka sferyczna naładowana jednorodnie nie działa siłą elektrostatyczną na cząstkę naładowaną znajdującą się wewnątrz tej powłoki
q S2
S1
q S2
S1
Zastosowanie prawa Gaussa –
symetria sferyczna
R
Powierzchnia Gaussa Ładunek objęty
Wynosi q
r R
r
Jeśli cały ładunek q zamknięty wewnątrz sfery o promieniu R jest rozłożony
jednorodnie, to ładunek q’ wewnątrz sfery o promieniu r jest proporcjonalny do q
Zastosowanie prawa Gaussa –
symetria sferyczna
Jeśli cały ładunek q zamknięty wewnątrz sfery o promieniu R jest rozłożony jednorodnie, to ładunek q’ wewnątrz sfery o promieniu r jest
proporcjonalny do q
R R
r
Zastosowanie prawa Gaussa –
symetria sferyczna
Elektryczna energia potencjalna
Na ładunek q0 znajdujący się w polu elektrycznym o natężeniu E działa siła elektrostatyczna
Praca wykonana na przemieszczenie ładunku q0 o ds wykonana przez pole elektryczne wynosi
Na skutek przemieszczania ładunku, energia potencjalna układu pole-ładunek zmienia się
Siła elektrostatyczna jest siłą zachowawczą, tak więc
powyższa całka nie zależy od kształtu toru po jakim poruszał się ładunek q0
Potencjał elektryczny
Energia potencjalna U układu pole-ładunek próbny podzielona przez wartość tego ładunku nazywana jest potencjałem elektrycznym V. Potencjał jest
wielkością skalarną.
Potencjał elektryczny jest skalarem
Różnica potencjałów DV pomiędzy punktami początkowym A i końcowym B w polu elektrycznym jest równa zmianie energii potencjalnej DU podzielonej na jednostkowy ładunek między tymi dwoma punktami
Praca wykonana przez siłę zenetrzną
Podczas ruchu siła wykonuje pracę Wp nad ładunkiem oraz pole elektryczne wykonuje nad nim pracę W
Jeśli cząstka spoczywała przed wprawieniem w ruch i po jej zatrzymaniu
Wp = - W
DE
p= E
p koń- E
p pocz= W
pPowierzchnie ekwipotencjalne
Innym sposobem graficznego przedstawienia pola elektrostatycznego jest metoda powierzchni ekwipotencjalnych, czyli powierzchni stanowiących zbór punktów o tych samych wartościach potencjału.
Można wykazać, że w każdym punkcie pola wektor natężenia jest prostopadły do powierzchni ekwipotencjalnej. W tym celu na powierzchni ekwipotencjalnej wybierzemy dwa punkty odległe od siebie o dr. Pracę wykonywaną podczas przemieszczania ładunku między tymi punktami możemy wyrazić następująco:
Obliczanie potencjału na podstawie natężenia pola
Podstawiając całkowitą pracę
Potencjał pola ładunku punktowego
Przyjmijmy, że
Natężenie pola wytworzonego przez cząstkę o ładunku q, w dowolnej odległości r od cząstki
Cząstka dodatnio naładowana wytwarza dodatni potencjał elektryczny.
Cząstka ujemnie naładowana wytwarza ujemny potencjał elektryczny
Potencjał pola ładunku punktowego
Potencjał dipola elektrycznego
Ponieważ natężenie pola wewnątrz
przewodnika wynosi zero, wiec dV/dr = 0, co oznacza, że potencjał wewnątrz przewodnika jest stały
Powierzchnia przewodnika jest powierzchnią ekwipotencjalną, tzn.
punkty na powierzchni mają ten sam potencjał. Na powierzchni wektory E i ds są zawsze
prostopadłe