EwangeljaCBA
ś w - M a t e u s z a r o z d z . 1 7 . w i e r s z 1 —9 . O n e g o c z a s u w z i ą ł J e z u s P i o t r a , J a k ó b a 1 J a n a , b r a t a j e g o i w p r o w a d z i ł i c h n a g ó r ę w y "
s o k ą o s o b n ą i p r z e m i e n i ł s i ę p r z e d n i m i . A o "
b l i c z e J e g o r o z j a ś n i a ł o , j a k o s ł o ń c e , a s z a t y J e- g o s t a ł y s i ę b i a ł e j a k o ś n i e g . A o t o s i ę i m u k a * z a l i M o j ż e s z i E l i a s z z N i m r o z m a w i a j ą c y . A o d p o w i a d a j ą c P i o t r , r z e k ł d o J e z u s a : P a n i e d o
b r z e j e s t n a m t u b y ć . J e ż e l i c h c e s z , u c z y n i m y t u t r z y p r z y b y t k i , T o b i e j e d e n , M o j ż e s z o w i j e d e n i E l i a s z o w i j e d e n . G d y o n j e s z c z e m ó w i ł , o t o o b ł o k j a s n y o k r y ł i c h . A o t o g ł o s z o b ł o k u m ó w i ą c y : T e n j e s t S y n M ó j m i ł y , w k t ó r y m e m S o b i e d o b r z e u p o d o b a ł , J e g o s ł u c h a j c i e . A u - s ł y s z a w s z y u c z n i o w i e , u p a d l i n a t w a r z s w o j ą i b a l i s i ę b a r d z o . I p r z y s t ą p i ł J e z u s id o t k n ą ł s i ę i c h i r z e k ł i m : W s t a ń c i e , a n i e b ó j c i e s i ę . A p o d n i ó s ł s z y o c z y s w e , n i k o g o n i e w i d z i e l i , j e d n o s a m e g o J e z u s a . A g d y z s t ę p o w a l i z g ó r y , p r z y k a z a ł i m J e z u s , m ó w i ą c : N i k o m u n i e p o w i a d a j c i e w i d z e n i a , a ż S y n B o ż y z m a r t w y c h w s t a n i e .
□ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ O
Nauka
II N. Postu.
Przemienienie.
P a n J e z u s p r z e p o w i a d a ł u c z n i o m s w o i m b o l e s n ą s w o j ą m ę k ę i ś m ie r ć . U c z n i o w i e z a n i e p o k o j e n i s ą i p r z e r a ż e n i —, a p e w n i e ć n a 'w e t w i a r a i u f n o ś ć w n i c h s i ę c h w i a ł y .
B y p r z y n a j m n i e j n a j w y b i t n i e j s z y c h u c z n i ó w p o c i e s z y ć i u m o c n i ć , P a n J e z u s b i e r z e i c h n a g ó r ę i p r z e m i e n i a s i ę w o b e c n i c h .
P r z e m i e n i e n i e n a g ó r z e n i e b y ł o i s t o t n e , a n i t r w a ł e , g d y ż i s t o t n e i t r w a ł e n a s t ą p i ł o d o p i e r o w z m a r t w y c h w s t a n i u , r a c z e j P a n J e z u s p o z w o l i ł , b y n a c h w i l ę B ó s t w o J e g o p r o m i e n i o w a ł o p r z e z C i a ło , b y o d b l a s k B ó s t w a o p r o m i e n i ł C i a ło . T o l e k k i e o d c h y l e n i e z a s ł o n y , j a k a z a k r y w a b l a s k i c h w a ł ę n i e b i e s k ą o s z a ł a m i a j u ż t a k d a l e c e A p o s t o ł ó w , t a k ą n a p a w a i c h r a d o ś c i ą , ż e p e ł n i z a c h w y t u p r z e z u s t a P i o t r a s i ę o d z y w a j ą : P a n i e , d o b r z e n a m t u b y ć . P r z e r a ż e n i e o g a r n i a i c h d o p i e r o , g d y o b ł o k ś w i e t l a n y , k t ó r y w S t a r y m Z a k o n i e b y ł z a p o w i e d z i ą i d o w o d e m s z c z e g ó l n ie j s z e g o z b l i ż a n i a s i ę * B o g a d o
1 l u d z i; o k r y w a P . J . i g d y o b o k N i e g o z j a w i a j ą s i ę E l i a s z i M o j ż e s z , g d y u s ł y s z e l i g ł o s z o b ł o k u : „ T e n c i j e s t S y n m ó j m i ł y , w k t ó r y m e m S o b i e u p o d o b a ł , J e g o s ł u c h a j c i e *4 .
T r z e c h d a j e ś w i a d e c t w o P a n u J e z u s o w i z w i e c z n o ś c i : B ó g O j c i e c , E l i a s z i M o j ż e s z , a t r z e c h ś w i a d k ó w n a z i e m i : P i o t r , J a k ó b i J a n
— a m y w s z y s c y s ł o w e m , s e r c e m i u c z y n k i e m t a k ż e m a m y d a w a ć ś w i a d e c t w o P . J e z u s o w i .
W r a ż e n i e p r z e m i e n i e n i a t a k b y ł o p o t ę ż n e , ż e P i o t r ś w . d u ż o l a t p o t e m j e s z c z e o n i e m w s p o m i n a ł c h o ć w i d z i a ł z m a r t w y c h w s t a ł e g o i w n i e b o w s t ę p u j ą c e g o P . J e z u s a . P a m i ę ć n a c h w a ł ę p r z e m i e n i e n i a , j a k i e g o w i e r n i s ł u d z y B o ż y k i e d y ś n a p o d o b i e ń s t w o P . J e z u s a d o s t ą p i ć m a j ą , j e s t d l a A p o s t o ł ó w b o d ź c e m i s ł o d k ą p o c i e c h ą w i c h t r u d a c h i c i e r p i e n i a c h .
A k i e d y w e s p ó ł z C h r y s t u s e m c i e r p i m y , t o t e ż w e s p ó ł z N i m p r z e m i e n i e n i b ę d z i e m y — . w o ł a A p o s t o ł . “
I d l a n a s z p r z e m i e n i e n i a s ł o d k a p ł y n i e p o c i e c h a . N a s z e c i a ł o m i z e r n e , u l e g a c i e r p i e n i o m , c h o r o b o m , a w r e s z c i e ś m i e r c i . A l e ć t o n i e n a p r ó ż n o ! T o c i a ł o , j e ż e l i b ę d z i e g o d n e m d u s z y m i e s z k a n i e m i n a r z ę d z i e m , j e ż e l i p o d l e g a j ą c d u s z y s ł u ż y ć b ę d z i e P . J e z u s o w i , z N i m i d l a N i e g o t r u d z i ć s i ę i c i e r p i e ć , t o w d z i e ń o s t a t n i p o w s t a n i e p r z e m i e n i o n e k u c h w a l e , p r z e m i e n i j e P . J e z u s n a p o d o b i e ń s t w o S w e g o C i a ł a u w i e l b i o n e g o , u d u c h o w n i j e i n a p e ł n i n i e - t y l k o d u s z ę , l e c z t e ż c i a ł o s ł o d y c z ą i s z c z ę ś c i e m n i e w y m o w n e m . N i e s ą p r z y r ó w n a n i a g o d n e n a s z e c i e r p i e n i a d o c h w a ł y , j a k a n a s c z e k a , m ó w i A p o s t o ł . W a r t o t e d y b i e d z ić s i ę , t r u d z i ć , w a l c z y ć i c i e r p i e ć p r z e z t e n k r ó t k i c z a s ż y c i a d o c z e s n e g o , a b y o t r z y m a ć w i e k u i s t e s z c z ę ś c i e , n a s y c e n i e i c h w a ł ę — , g d z i e j u ż n i e b ę d z i e a n i z i m n a , a n i g o r ą c a , a n i s m u t k ó w , n i ł e z , g d z i e n i e b ę d z i e g ł o d u a n i p r a g n i e n i a , g d z i e j u ż ś m i e r c i n i e b ę d z i e a n i o b a w y u t r a t y s z c z ę ś c i a . W p a t r u j m y s i ę o c z y m a w i a r y w p r z e m i e n i e n i e P a ń s k i e , a n i g d y n i e s t r a c i m y o c h o t y
a n i o t u c h y . 7 X .
Testament i nagrody Nobla.
W o s t a t n i m c z a s i e s ł y s z e l i c z y t e l n i c y k i l k a k r o t n i e o n a g r o d a c h N o b l a .
P o n i e w a ż n i e j e d e n z n a s z y c h s z a n o w n y c h c z y t e l n i k ó w n i e w i e , k t o t o b y ł ó w N o b e l i t e
— 3 8
g e g o n a g r o d y , p r z e t o t u w k r ó t k o ś c i o t e m p o
m ó w i m y . 1
A l f r e d B e r n h a r d N o b e l u r o d z i ł s i ę w S z w e - 1 c j i i z a s ł y n ą ł z t e g o , ż e w y n a l a z ł d y n a m i t i n a i w y n a l a z k u t y m , d o r o b i ł s i ę w i e l k i e g o m a j ą t k u , i
N o b e l j e s t j e d y n y m c h y b a c z ł o w i e k i e m , k t ó - t r y p o s t a n o w i ł c a ł y s w ó j o g r o m n y m a j ą t e k p r z e - i z n a c z y ć z a ż y c i a n i e d l a o s o b i s t e g o , l e c z s p o ł e c z - i n e g o c e l u . W t e s t a m e n c i e s w o i m p o s t a n o w i ł o n , i a b y w i ę k s z a p o ł o w a j e g o m a j ą t k u o b r ó c o n ą z o - 1 s t a ł a n a r o z w ó j d o b r a i s z c z ę ś c i a w ś r ó d l u d z i , i P r z e z o d k r y c i e N o b l a d o s t a ł s i ę w r ę c e l u - S d z k i e s t r a s z n y o r ę ż n i e n a w i ś c i . P r z e c z u ł o n t o p r a w d o p o d o b n i e z a d n i ż y c i a s w e g o , s k o r o d ą ż e n i e m i w o l ą j e g o b y ł o — a b y s p r o s t a ć z ł e m u p r z e z n a c z y ł c a ł y s w ó j m a j ą t e k n a u s ł u g i p o p i e r a n i a i d e i p o k o j o w e j .
A l f r e d N o b e l , n i e s t e t y ! p r a w n i k i e m n i e b y ł . T o t e ż t e s t a m e n t j e g o j e s t b a r d z o o s o b l i w y m d o k u m e n t e m , n i e d a j ą c y m s i ę p r a k t y c z n i e w y k o n a ć b e z w i e l k i c h m o d y f i k a c y j ( z m i a n ) . G ł ó w n e u s t ę p y t e s t a m e n t u b r z m i ą m n i e j w i ę c e j t a k :
K a p i t a ł w i n i e n b y ć p r z e z w y k o n a w c ó w t e s t a m e n t u z a m i e n i o n y n a p e w n e , n i e p o d l e g a j ą c e z m i a n i e k u r s u p a p i e r y p r o c e n t o w e c o u t w o r z y s t a ł y f u n d u s z , z k t ó r e g o r o c z n e o d s e t k i m a j ą b y ć o b r ó c o n e n a n a g r o d y d l a t y c h , k t ó r y c h c z y n y p r z y n i o s ą w k a ż d y m u b i e g ł y m r o k u n a j w i ę k s z ą d l a l u d z k o ś c i k o r z y ś ć .
N a s t ę p n i e n a s t ę p u j e p o d z i a ł , p o d ł u g k t ó r e g o r e s z t a z o g ó l n e g o k a p i t a ł u p o d z i e l o n a n a p i ę ć r ó w n y c h c z ę ś c i n a g r o d y , d l a l u d z i z a s ł u ż o n y c h n a p o l u p r a c y z d z i e d z i n y f i z y k i , c h e m j i , m e d y c y n y , l i t e r a t u r y i i d e i p o k o j o w e j . P i e r w s z e c z t e r y n a g r o d y p o z o s t a j ą w r o z p o r z ą d z e n i u i z a l e ż n o ś c i s z w e d z k i c h r ó ż n y c h i n s t y t u c y j n a u k o w y c h , n a t o m i a s t n a g r o d ą p o k o j o w ą , r o z p o r z ą d z a w y ł ą c z n i e S t o r t h i n g ( s e j m ) n o r w e g s k i .
Z a r a z p o u j a w n i e n i u t e s t a m e n t u N o b l a o k a z a ł o s i ę , n i e z b ę d n e m z a p r o w a d z e n i e w n i m n i e k t ó r y c h z m i a n . N a s a m p r z ó d p r z y j ę t o z a r z e c z n i e m o ż l i w ą , o g r a n i c z y ć s i ę w p r z y z n a w a n i u n a g r ó d z a o d k r y c i a n a u k o w e d o u b i e g ł e g o r o k u , g d y ż w y n a l a z k i p r a w d z i w i e d o n i o s ł e g o z n a c z e n i a j j a k s i ę w p r a k t y c e o k a z u j e , n i e m o g ą b y ć o c e n i o n e w c h w i l i o d k r y c i a , l e c z z n a c z n i e p ó ź n i e j . P r ó c z t e g o o k a z a ł o s i ę n i e u n i k n i o n ą p o t r z e b ą u t w o r z e n i e w ł a s n y c h i n s t y t u c y j s p e c j a l n i e W y b u d o w a n y c h , w k t ó r y c h b y u c z e n i w s z e l k i e j g a ł ę z i n a u k i z b a d a ć m o g l i p r a c ę w s p ó ł u b i e g . s i ę O p r z y z n a n i e i m n a g r ó d , a t a k ż e m i e l i m o ż n o ś ć W o d p o w i e d z i a l n e m s w e m p o w o ł a n i u g r u n t o w n i e s i ę w y k s z t a ł c i ć . N a s t ę p n i e u z u p e ł n i o n o j e s z c z e t e s t a m e n t t e n , ż e w r a z i e g d y b y o k a z a ł o s i ę , ż e ż a d e n z e w s p ó ł u b i e g a j ą c y c h n i e j e s t g o d n y m o - t r z y m a n i a n a g r o d y , t o w t a k i m r a z i e n a g r o d y p r z e c h o w u j ą s i ę l u b r o z d z i e l o n e p o m i ę d z y k i l k u b y ć m o g ą .
W s z y s t k i e t e p o s t a n o w i e n i a s ą w p r a w d z i e p o z a ' o b r ę b e m d o s ł o w n e g o z n a c z e n i a t e s t a m e n t u n o b l o w s k i e g o ; o g ó l n i e j e d n a k w z i ą w s z y , s ą t a k p r z e s t r z e g a n e , i ż b e z w ą t p i e n i a o d p o w i a d a j ą w o l i N o b l a . T o t e ż z d r o w y m r o z s ą d k i e m s i ę k i e r u j ą c , S z w e d z - . p r ę d k o s i ę s p o t r z e g l i , j a k i e k o r z y ś c i i n s t y t u c j a N o b l a o d d a ć m o ż e ż y c i u n a u k o w e m u i c h k r a j u , b e z n a r u s z e n i a z a s a d N o b l a ,
k t ó r e p r z y r o z d a w a n i u n a g r ó d n i e o g r a n i c z a j ą n a r o d o w o ś c i .
F u n d u s z n o b l o w s k i w y n o s i ł w 1 9 0 0 r . ś c i ś l e 2 4 , 9 8 0 , 0 0 0 m a r e k . C a ł y r o c z n y d o e h ó d o k o ł o 1 , 2 0 0 . 0 0 0 m k . o b r ó c o n o n a r o z ł o ż e n i e r ó ż n y c h i n s t y t u c y j , a w i ę c p o 2 4 0 , 0 0 0 m k . n a k a ż d ą z p i ę c i u w m o w i e b ę d ą c y c h i n s t y t u c y j , j a k d o t y c h c z a s t y l k o i n s t y t u t a k a d e m j i N o b l a j e s t u k o ń c z o n y m . U k o ń c z e n i e p o z o s t a ł y c h c z t e r e c h i n s t y t u c y j p o t r w a j e s z c z e l a t k i l k a . I n s t y t u t n o b l o w s k i s z w e d z k i e j a k a d e m j i i j e g o k o m i t e t w i e d z y n a u k o w e j z n a l a z ł y g ł ó w n ą s w ą s i e d z i b ę w d o m u „ C a r l s b e r g d z i e * w S z t o k h o l m i e , s t o l i c y S z w e c j i .
P r z y z n a n i e n a g r o d y l i t e r a c k i e j p o w i e r z o n o w i ę c s ł a w n e j „ S w e n s k a * a k a d e m j i w S z t o k h o l m i e , k t ó r a z e s w e j s t r o n y u z n a ł a z a k o n i e c z n e , z a ł o ż y ć o s o b n ą b i b l j o t e k ę i m i e n i a N o b l a d l a w s z e c h s t r o n n e g o s t u d j o w a n i a l i t e r a t u r y , g d y ż b e z t e g o t r u d n o b y b y ł o o s ą d s p r a w i e d l i w y . K o s z t z a ł o ż e n i a b i b l j o t e k i w y n i ó s ł p o c z ą t k o w o 8 0 , 0 0 0 m k . , z a ś z o d s e t e k r o c z n y c h , k t ó r e w y n o s z ą 1 6 0 . 0 0 0 m k . p o t r ą c o n ą b ę d z i e r o c z n i e j e d n a c z w a r t a c z ę ś ć n a u t r z y m a n i e i p o w i ę k s z e n i e r z e c z o n e j b i b l j o t e k i ; n a r o c z n ą w i ę c n a g r o d ę p o z o s t a j e o k r ą g ł y c h 1 2 0 . 0 0 0 m k .
P o d o b n o n o s z ą s i ę z m y ś l ą z a ł o ż e n i a w N o r w e g j i d l a s p r a w d o t y c z ą c y c h i d e i p o k o j o w e j w ł a s n e j s i e d z i b y , s k ą d r o z p i s y w a n o b y o p o s t ę p i e i d e i w i a d o m o ś c i n a c a ł y ś w i a t c y w i l i z o
w a n y .
N a p o p i e r a n i u s p r a w p o k o j o w y c h w i d o c z n i e d u ż o z a p i s o d a w c y z a l e ż a ł o i g ł ó w n y n a t o k ł a d ł n a c i s k . W s p o m i n a b o w i e m w s w o i m t e s t a m e n c i e o . b r a t n i c h u c z u c i a c h n a r o d ó w * * i o z n i e s i e n i u a p r z y n a j m n i e j z m n i e j s z e n i u w i e l k i c h a r m i j , j a k r ó w n i e ż o d o t a t n i e m z n a c z e n i u w i e l k i c h m i ę d z y n a r o d o w y c h k o n g r e s ó w p o k o j o w y c h , o d p o w i a d a j ą c y c h z u p e ł n i e c e l o w i .
P o z a t e m c i e k a w y m j e s t p o g l ą d N o b l a , z k t ó r y m s i ę z w i e r z y ł p r z e d s w o i m p r z y j a c i e l e m K a r o l e m W a e r n , n a k r ó t k o p r z e d s w y m z g o n e m ; c h a r a k t e r y z u j e o n * d o s a d n i e i n i e d w u z n a c z n i e w s p a n i a ł o m y ś l n o ś ć o f i a r o d a w c y .
N o b e l p o w i e d z i a ł : „ N i e p o m y ś l a ł e m n a d t e m , a b y w t e s t a m e n c i e w s p o m n i e ć o „ h o m m e d‘ a c t i o n“ ( c z ł o w i e k c z y n u ) i t a k i e m u c o ś z a p i s a ć , g d y ż t y i n s p o s o b e m m ó g ł b y m t y l k o g o z n i e c h ę c i ć d o d a l s z e j p r a c y . N a t o m i a s t p r a g n ę p r z y j ś ć z p o m o c ą t y m m a r z y c i e l o m , k t ó r y m w a l k a o b y t t a k s r o d z e ż y c i e u t r u d n i a * * .
Nie oddamy morza!
Motto :
Morze, bądź pozdrowione! W. twych białych^pian wieniec w twe bursztynowe łono, skryte pod fal grzywą, zloty pierścień zaślubin rzucił oblubieniec^
na znak serdecznych uczuć, wierności ogniwo.
s W, dział biciu, w szczeku broni, w serc mnogich łomotach.
I, Po trzykroć Białe Orły do twych wódprzypadły
i i marząc o dalekich, niespetanych lotach, i u brzegów chmurą skrzydeł na straży usiadły.
3 Morze, w zwycięski uścisk wziął cie tryumfator, - aż z twych bałtów rumieńców wybłysnęła zorza, , a dzwony całej Polski, grzmiąc Veni Creator, l powtarzały przysięgę: Nie. oddamy morza!
Rjajmuud BergeJ.
39
CZARNY RYCERZ
Opowiadanie historyczne z XI wiekaGFEDCBA
1 0 ) p r z e z
[ W A L E R E G O P R Z Y B O R O W S K I E G O
— T o w y p a n i e d o K r a k o w a c h c e c i e j e c h a ć ?
— A t a k d o K r a k o w a .
— N a t u r n i e j * ?
— O c z y w i ś c i e , ż e n a t u r n i e j . W s p a n i a ł a t o b ę d z i e z a b a w a i c h c ę k o p j ę s k r u s z y ć z j a k i m ś r y c e r z e m o b c y m , b o t o t a m t e g o s ł y s z ę m o c z j e c h a ł a s i ę d o K r a k o w a . N i e c h N i e m c y p o z n a j ą , ż e i P o l a c y m a j ą r ę c e i d u c h a r y c e r s k i e g o . J e n o j e ż e l i d r o g i p r a w d z i w e j n i e z n a j d ę , t o s i ę s p ó ź n i ę . T u r n i e j p o j u t r z e s i ę o d b ę d z i e , a t r z e b a p r z e c i e ż , ż e b y k o n i e s o b i e w y p o c z ę ł y
i z b r o j ę o c z y ś c i ć n a l e ż y . A l e i w y p a n i e m o ż e J e d z i e c i e d o K r a k o w a * ?
M i k o ł a j n i e o d r a z u o d p o w i e d z i a ł , w i d o c z n i e s i ę w a h a ł , w r e s z c i e r z e k i :
— T a k i j a j a d ę . . .
— I t a k ż e n a t u r n i e j ? •
— N i e w i e m j e s z c z e . . . z o b a c z ę . . .
— A l e c o t u m y ś l e ć ! Z b r o j ę m a c i e p i ę k n ą , z a g r a n i c z n ą w i d z ę , j e n o j ą t r z e b a o c z y ś c i ć i w y p o l e r o w a ć . K o ń t e ż p o d w a m i d o b r y , t y l k o w y p o c z ą ć m u s i . C z e m u ź b y ś c i e n i e m i e l i j a k i e g o N i e m c a z s i o d ł a z r z u c i ć ? N a l e ż y i m s i ę t o . S ł y s z ę g a d a j ą , ż e n i k t z n i m i m i e r z y ć s i ę n i e m o ż e i ż e
w s z y s t k i c h P o l a k ó w p o b i j ą . A n o , o b a c z y m y . . .
— T a k N i e m c y g a d a j ą ?
— A t a k . S p r ó b u j ę j a s i ę z n i m i i z o b a c z ę , j a k W i e s ł a w z W i ś l i c y , W o l ą g ł o w ą z w a n y , k o p j ą i m i e c z e m w ł a d a . C i e s z ę s i ę b a r d z o , ż e m w a s s p o t k a ł , b o j u ż r a z e m p o j e d z i e m y . K t ó r ę d y ż t e d y t r z e b a j e c h a ć d o K r a k o w a .
— T ę d y , r z e k i M i k o ł a j w s k a z u j ą c r ę k ą n a l e w o .
— N a l e w o ? j a t e ż t o s o b i e z a r a z m y ś l a l e m . O j e i e c m i m ó w i l i , ż e m p o w i n i e n j e c h a ć z a w s z e t w a r z ą z w r ó c o n y n a z a c h ó d s ł o ń c a . A l e t e r a z p o ł u d n i e , s k ą d ż e w i ę c m o g ę w i e d z i e ć , g d z i e j e s t z a c h ó d ? M u s i a ł b y m c z e k a ć d o w i e c z o r a , g d y
b y m w a s n i e s p o t k a ł . Z d a l e k a j e s t e ś c i e r y c e r z u ?
— O ! z d a l e k a .
— J a k ż e w a s z o w i ą ?
— H m ! m r u k n ą ł M i k o ł a j — t e g o w a m p o w i e d z i e ć n i e m o g ę . Z w i j c i e m i ę c z a r n y m r y c e r z e m .
—f N i e c h ż e i t a k b ę d z i e . M u s i w a m b y ć t o p o t r z e b n e , k i e d y s i ę z s w e m n a z w i s k i e m k r y j e c i e . T o n a w e t j e s t , s ł y s z ę , p o r y c e r s k u . N i e m c y n a t u r n i e j u n i g d y s w y c h n a z w i s k n i e g ł o s z ą , t y l k o p r z e z w i s k a , t a k j a w y . A l e c o m y t u g a d a m y n a r o z s t a j n y c h d r o g a c h , z ł e t o m i e j s c e i t a m o t o , p o d k a m i e n i a m i i e h r ó s t e m m u s i b y ć m o g i ł a w i s i e l c a , a l b o t o p i e l c a .
— W i s i e l c a z a w o ł a ł L e s z e k .
— A n o , n i e c h ż e s o b i e b ę d z i e w i s i e l c a , w s z y s t k o m i t a m j e d i o . N o , k o m u w d r o g ę , t o
i c z a s . S o b k u , p o d a j m : k o n i a .
J e d e n z g i e r m k ó w p r z y p r o w a d z i ł h u l a n k a , W o l a g ł o w a g o d o s i a d ł i m ó w i ł :
— B y l e ś m y t y l k o n a c z a s d o j e c h a l i d o K r a k o w a . C z t e r y d n i j u ż t ł u k ę s i ę j a k o p ę t a n i e c p o p u s z c z a c h i b o r a c h i t y l k o r a z s p a ł e m p o d d a c h e m . G ł o d n y t e ż j e s t e m .
O t o ź l e ! o d e z w a ł s i ę L e s z e k .
— A t a k , t a k , ź l e , a l e c ó ż r o b i ć ? M o ż e w p u s z c z y u b i j e m y j i k i e g o z w i e r z a .
— J a d ą c k o ł o M i k o ł a j a , c i ą g l e p r a w i e m ó w i ł t
— T u r n i e j t o b ę d z i e t a k i , j a k i e g o ś w i a t n i e w i d z i a ł . K r ó l c h c e p o k a z a ć N i e m c o m , j a k o j e s t e ś m y n a r o d e m b o g a t y m , w a l e c z n y m i g r z e c z n y m . I n i e s a m i N i e m c y t a m b ę d ą . Z j e c h a ł o j u ż w i e l u r y c e r z y c z e s k i c h , w ę g i e r s k i c h , a n a w e t z W ł o c h , g d z i e t o p a p i e ż m i e s z k a .
— J a k t o , s p y t a ł M i k o ł a j , W ę g r z y b ę d ą ?
— A b ę d ą , b o t o p o d o b n o k r ó l e w i c z i c h j a k i ś p r z y j e c h a ł , d o K r a k o w a , b o g o W ę g r z y w y g n a ! P r o s i t e d y n a s z e g o k r ó l a , b y g o n a t r o n w p r o w a d z i ł .
— A p r z e c i e t o j u ż r a z n a s z k r ó l u c z y n i l i
— N i e w i e m , j a k t a m j e s t , t a k l u d z i e g a d a j ą , t o p e w n a , ż e W ę g r z y b ę d ą n a t u r n i e j u .
— M i k o ł a j m r u k n ą ł c o ś n i e c h ę t n i e i p o n u r o , a W o l a g ł o w a d a l e j p r a w i ł :
— J e s t t a m i r y c e r z y k i j o w s k i c h m n ó s t w o , p r z y j e c h a l i z w i e l k i e g o m i a s t a r u s k i e g o K i j o w a , z e s w o i m k n i a z i e m I z a s ł a w e m , c o g o t a k ż e b r a c i a w y g n a l i z t r o n u . G a d a j ą l u d z i e , ż e n a s z B o l k o c h c e i ś ć n a K i j ó w , b o t o t a m m a j ą - b y ć o g r o m n e s k a r b y , c o j e k n i a z i o w i e r u s c y m a j ą z C a - r o g r o d u , o d r z y m s k i c h c e s a r z y .
I o j c i e c m ó j , k t ó r y j u ż s t o l a t ż y j e n a ś w i ę c i e , p o w i a d a , ż e t a k i e g o m i a s t a , j a k o C a r o g r ó d , ś w i a t d r u g i e g o n i e m a . M ó w i ą t e ż , ż e k r ó l d l a t e g o ó w t u r n i e j w K r a k o w i e u r z ą d z a , ż e b y s i ę d o ń ś c i ą g a ł o r y c e r s t w o z e w s z y s t k i c h z i e m i k r a j ó w . P o t e m p ó j d z i e n a K i j ó w . J e ż e l i t o p r a w d a , t o i j a z k r ó l e m p ó j d ę . A c o m i t a m , c z e g o j a b ę d ę s i e d z i a ł w W i ś l i c y i j e n o z p s a m i i s o k o ł a m i p o b o r a c h l a t a ł . P ó j d ę s o b i e n a K i j ó w , n a C a r o g r ó d , g d z i e k r ó l k a ż ę !
P o c z e m p o p r a w i a j ą c s i ę n a s i o d l e , d o d a ł :
— J a k t o d o b r z e , ż e m j a w a s C z a r n y r y c e r z u s p o t k a ł; b y ł b y m n i e t r a f i ł d o K r a k o w a i n a t u r n i e j u n i e b y ł . K t o z w y c i ę ż y , n a g r o d y b ę d z i e b r a ł , k r ó l o w a , m a t k a k r ó l a , c o j ą D o b r o g n i e w ą z o w i ą i i n n e n i e w i a s t y i d z i e w k i , n a g r o d y r o z d a w a ć b ę d ą z w y c i ę z c o m .
— T o i n i e w i a s t y b ę d ą n a t u r n i e j u ? s p y t a ł M i k o ł a j .
# — A j a k ż e , t a k z a w s z e j e s t . O j c i e c m i t o o p o w i a d a ł , a o n b y ł n a N i e m c a c h j e s z c z e z a k r ó l a , c o g o C h r o b r y m z w a l i . O n t o w s z y s t k o d o b r z e w i e i z n a c a ł y o b y c z a j r y c e r s k i .
T a k r o z m a w i a j ą c z a p u ś c i l i s i ę z n o w u w p u s z c z ę i n a d w i e c z o r e m n a d s t r u m i e n i e m r o z ł o ż y l i s i ę n a n o c l e g . G i e r m k o w i e i L e s z e k z n i m i p o s z l i z l u k a m i n a p o l o w a n i e i p r z y n i e ś l i w k r ó t c e z a j ą c a i t r z y w i e l k i e g ł u s z c e . B y ł a w i ę c
w i e c z e r z a o b f i t a . N o c s p ę d z i l i s p o k o j n i e , a n a z a j u t r z ś w i t a n i e m w y r u s z y l i w d a l s z ą d r o g ę .
V I .
Turniej.
T y m s p o s o b e m M i k o ł a j , p r z e z w a n y t e r a z C z a r n y m r y c e r z e m i W i e s ł a w , i n a c z e j W o ł a g ł o w a , o r a z i c h g i e r m k o w i e j a d ą c r a z e m i p a r o k r o t n i e j e s z c z e p o b ł ą d z i w s z y w p u s z c z y , d o s t a l i s i ę n a d r u g i d z i e ń w i e c z o r e m d o K r a k o w a . K i e d y j u ż p r z y b l a s k u z a c h o d z ą c e g o s ł o ń c a z e w z g ó - r z y o t a c z a j ą c y c h m i a s t o u j r z e l i ó w c z e s n ą s t o l i c ę k r a j u , W i e s ł a w p a t r z ą c n a j e j w i e ż e , n a b a s z t y W a w e l u , n a w y s o k ą i g l a s t ą d z w o n n i c ę M a r y a c k ą , n a w a ł y , n a . . z ę s t o k ó l i g d z i e n i e g d z i e r o z r z u c o n e k a m i e n n e b a s z t y , b r o n i ą c e p r z y s t ę p u d o g r o d u , s t a n ą ł i z w y r a z e m z d z i w i e n i a n a t w a r z y z a w o ł a ł:
* ( C i ą g d a l s z y n a s t ą p i )
— 4 0 —
ROZMAITOŚCI Z.warjował ze strachu przed
zaćmieniem słońca.
T e g o ro c z n e z a ć m ie n ie s ło ń c a w id o c z n e g łó w n ie w A m e ry c e p ó łn o c n e j w k o ń c u u b . m ie s ią c a s p o w o d o w a ło n ie z w y k łą o f ia r ę . O to P o la k , 2 7 - ie tn i r o b o tn ik , z a m ie s z k a ły w N ia g a r a F a lls , M a te u s z R o s to c k i, z w a r jo w a ł s k u tk ie m r o z c z y ty w a n ia s ię o z a ć m ie n iu s ło ń c a i je g o w p ły w ie n a z ie m ię , o r a z łą c z o n e g o z n ie m „ k o ń c a ś w ia
ta**.
W tramwaju 4
F a c e t: — A c h ! J a k ż e ta a r k a N o e g o n a p e łn io n a .
J e d e n z ja d ą c y c h : — B r a k u je ty lk o o s la’J ..
K o n d u k to r : — S ia d a j p a n p r ę d k o .
Dobry przyjaciel.
— B ą tjź te d y z d r ó w p r z y ja c ie lu , a g d y ? k ie d y b ę d z ie ś z p o tr z e b o w a ł s to m a r e k , !to p r z y jd ź d o m n ie — w te d y b ę d z ie m y w e d w ó jk ę s z u k a ć ! ta k ie g o , k tó r y n a m ic h p o ż y c z y .
Pociecha ojca rodziny.
O jc ie c (d o d z ie c i p r z y s to te ): G d y ja b y łe m d z ie c k ie m , to z a łe d w o s u c h y k a w a łe k c h le b a m ia łe m , a n ig d y ta k d o b r y c h p o tr a w .
— W id z is z ta tk o , p r z y n a s m a s z le p ie j —• o d r z e k ł je d e n z m a lc ó w .
Rezolutna panna.
— M ic h a le — p y ta k s ią d z p r z y ś lu b ie — m a s z m o c n ą , a n ie p r z y m u s z o n ą w o lę , tę A g n ie s z k ę * k tó r ą tu p r z e d s o b ą w id z is z , z a m a łż o n k ę s o b ie p o ją ć ?
— P r o s z ę je g o m o ś c i — p r z e ry w a m u A g n ie - ! s z k a — c z y o n c h c e , c z y n ie c h c e , o to n iec h o d z i, o n m o ż e b y ć r a d , ż e ja g o b io r ę , b o n ie m a n ic , a ja m a m tr z y s ta m a r e k i k r o w ę!
_ * * *
— P a p o , c z y to p a n A lf o n s p r z e s z e d ł k o ło * n a s ?
— T a k , to o n , c o to m ia ł s o b ie’ w łe b s tr z e - ić , a l e ...
— A le c o ?
— A le n ie m ó g ł g ło w y z n a le ź ć .
* * *
P a n n a : — C o te ż p a n m a s z d o c h o d u ? K a w a le r : — N o g i, d w ie p a r y b u tó w i p ię ć p a r s k a r p e te k .
Jak kiedy.
A : C z y p a ń s k a ż o n a jjp o tra fi tr z y m a ć ję -r z y k z a z ę b a m i?
B : O ta k , a le ty lk o w ;e d y , g d y ją p y ta m o c o ś k o lw ie k .
R o s to c k i d o s ta ł a ta k u p o d c z a s p r a c y w f a b r y c e . Z a c z ą ł o n w o ła ć : „ J e s te m n a p e łn io n y e le k tr y c z n o ś c ią ! W id z ic ie te is k ry ! N ie d o ty k a jc ie m n ie , b o z g in ie c ie ! "
Małżeństwo wiolonczelisty z fortepianistką
• zakończone rozwodem.
R o d a k n a s z , P o z n a ń c z y k p . J . P ila w s k i p o S k o ń c z e n iu k o n s e r w a to r iu m m u z y c z n e g o w P a r y ż u , p r z e d d w o m a la ty p o je c h a ł d o A m e r y k i i z o s ta ł s o lis tą o r k ie s tr y s y m f o n ic z n e j w D e tro it.
W k r ó tc e p o z n a ł f o r te p ia n is tk ę , r o d o w itą „ D e tro - ic ia n k e
* p a n n ę M a r c e d e s B o n n e t, z k tó r ą s ię o ż e n ił. U d a ło m u s ię ta m n a b y ć s ta rą , p o d o b n o c e n n ą w io lo n c z e lę c o g o s k ło n iło d o p r z e p ę d z a n ia w je j to w a rz y s tw ie c a łe g o w o ln e g o c z a s u ja k im r o z p o r z ą d z a ł. P r z e s ta ł z w r a c a ć u w a g ę n a n jło - d ą ż o n ę i c o je s t n ie m n ie j w a ż n e m , n ie u s ta n n ą g r ą w s z c z u p łe m m ie s z k a n iu p o w y s tr a s z a ł u c z e n n ic e ż o n y , k tó r a u tr a c iła m o ż n o ś ć d a w a n ia u s ie b ie le k c y j. C h c ą c m ie ć w d o m u c h o ć tr o c h ę s p o k o ju , p a n i P ila w s k a w y s tą p iła o r o z w ó d , a g d y g o u z y s k a ła o d s ę d z ie g o D in g e m a n a , w y
p o w ie d z ia ła m o w ę d o z g r o m a d z o n e j p u b lic z n o ś c i.
— Z c h w ilą g d y , z n o w u je s te m w o ln ą , n ie m a m ż a lu d o m e g o b y łe g o m a £ a o n k a . J e d y n e c o m u z a r z u c a m , to n ie u s ta n n e je g o m u z y k o w a n ie . Z d a r z a ło s ię , ż e n ie m o g ą c z a s n ą ć z r y w a - s ię z łó ż k a i b ie g ła m s z u k a ć n o c le g u u k tó r e j z p r z y ja c ió łe k . P a n u P ila w s k ie m u ż o n a n ie b y ła p o tr z e b n a . W io lo n c z e la w y s ta rc z a ła m u
w z u p e łn o ś c i.
Wolą siedzieć w więzieniu, niż dawać żonom utrzymanie.
W B r id e w e ll w s ta n ie K lin o i w S t. Zje d n o* c z o n y c h is tn ie je w ię z ie n ie , p r z e z n a c z o n e w y łą ~ e z n ie d la m ę ż ó w , k tó r z y n ie d a ją ż o n o m n a u- tr z y m a n ie . S ą to o c z yw iś c ie lu d z ie le k k o m y ś ln i, k tó r z y p ie n ią d z e z a r o b io n e tr w o n ią n a p r z y je m n o ś c i o s o b is te . W ie lu z n ic h w o li o d s ia d y w a ć w ię z ie n ie , n iż ła m a ć s w o je z a s a d y , iż k o b ie ta r ó w n o u p r a w n io n a n ie o b a r c z o n a d z ie ć m i p o w in n a p r a c o w a ć n a w ła s n e p o tr z e b y . S ę d z ia s ta n a r y
W illja m M o r g a n o tr z y m a ł o d z a r z ą d u s ta n e m w y k a z s t r a t p o n o s z o n y c h p r z e z k a s ę k o m u n a ln ą n a u tr z y m y w a n ie a r e s z ta n tó w te j k a te g o rji. P o je c h a ł d o B r id e w e ll i k o n f e r o w a ł z m ę ż a m i p r o p o n u ją c z w o ln ie n ie ic h n a p r ó b ę . K tó r y z n ic h
b ę d z ie p ła c ił n a u tr z y m a n ie ż o n y , o tr z y m a z w o l
n ie n ie z a r e s z tu . N ie k tó rz y p r o p o z y c ję p r z y ję li, le c z w ię k s z a c z ę ś ć o ś w ia d c z y ła s ię z a o d s ie d z e n ie m c a łk o w ite g o te r m in u . .
Po 37 latach więzienia wypuszczony na wolność.
W r o k u 1 8 8 8 d n ia 2 7 p a ź d z ie r n ik a z a p a d tr w s ą d z ie m e d jo la ń s k im w y r o k ,'s k a z u ją c y n ie ja k ie g o P a s q u a le G u a r r in io llo z M o n to r o o r a z P a s q u a le i M a ttię P e tr o s in o n a ś m ie r ć , z a z a m o r
d o w a n ie P e tr o s in a , o jc a o b y d w u s k a z a n y c h . P o d o b n o s y n o w ie p o d b u rz y li G u a r rin io lle g o , b y ^ d o p o m ó g ł im d o z g ła d z e n ia o jc a .
W o s ta tn ie j c h w ili z a m ie n io n o w y r o k ś m ie r c i n a d o ż y w o tn e c ię ż k ie r o b o ty . T e r a z p o 3 7 la* ta c h w ię z ie n ia , P a s q u a le P e tr o s in o , je d y n y z tr z e c h s k a z a n y c h , k tó r y je s z c z e b y ł p r z y ż y c iu* z o s ta ł d z ię k i o s ta tn ie m u ^ d e k r e to w i, u ła s k a w io n y . P o w r ó c ił o n d o M o n to r o , g d z ie m ie s z k a d o ty c h c z a s je g o m a łż o n k a . D łu g o le tn i w ię z ie ń z d z iw io n y je s t i z a c h w y c o n y p o s tę p a m i w u d o s k o n a le n iu n a r z ę d z i r o ln y c h .
P a s q u a le r o b i w r a ż e n ie o s z o ło m io n e g o , te le f o n u s ię p r z e r a z ił, z a p r o w a d z o n y d o k in a —1 z e m d la ł. O p o w ia d a o n , ż e n ie r a z w w ię z ie n iu s ły s z a ł o n o w y c h w y n a la z k a c h , a le n ie p r z y p u s z c z a ł, ż e z o b a c z y to w s z y s tk o w ła s n e m i o - c z y m a .
WESOŁY KĄCIK ==
