<■<1»<*rd*”*—* ** II < 'W »i yMfi i’xwR>gl>y| >
Nr. 3. Wąbrzeźno, dnia 14 stycznia 1928 r. Rok 5
E wan ge 1 j a . JIHGFEDCBA
ś w . J a n a r o z d z i a ł 2 , w i e r s z 1 — 1 1 .
B y ł y g o d y m a ł ż e ń s k i e w K a n i e G a l i l e j s k i e j , a b y ł a t a m m a t k a J e z u s o w a . W e z w a ń t e ż b y ł i J e z u s i u c z n i o w i e n a g o d y . A g d y n i e s t a w a ł o w i n a , r z e k ł a m a t k a J e z u s o w a d o n i e g o : w i n a n i e m a j ą . 1 r z e k ł J e j J e z u s : C o m n i e i T o b i e n i e w i a s t o ? J e s z c z e n i e p r z y s z ł a g o d z i n a m o j a . R z e k ł a m a t k a J e g o s ł u g o m : C o k o l w i e k w a m r z e c z e , c z y ń c i e . I b y ł o t a m s z e ś ć s t ą g i e w k a m i e n n y c h , w e d l e o c z y s z c z e n i a ż y d o w s k i e g o p o s t a n o w i o n y c h , b i o r ą c y c h w s i ę k a ż d a d w i e a l k o t r z y w i a d r a . R z e k ł i m J e z u s : N a p e ł n i j c i e s t ą g w i e w o d ą i n a p e ł n i l i j e a ż d o w i e r z c h u w o d ą . 1 r z e k ł i m J e z u s : C z e r p a j c i e ż t e r a z , a d o n i e i c i e p r z e ł o ż o n e m u w e s e l a . I d o n i e ś l i . A g d y s k o s z t o w a ł p r z e ł o ż o n y w e s e l a w o d y , k t ó r a s t a ł a s i ę w i n e m , , a n i e w i e d z i a ł , s k ą d b y b y ł o , l e c z s ł u d z y w i e d z i e l i , k t ó r z y w o d ę c z e r p a l i , w e z w a ł o b l u b i e ń c a p r z e ł o ż o n y w e s e l a i r z e k ł m u : w s z e l k i c z ł o w i e k p i e r w e j k ł a d z i e w i n o d o b r e , a g d y s i ę n a p i j ą , t e d y p o d l e j s z e , a t y ś d o b r e w i n o z a c h o w a ł a ż d o t e g o c z a s u . T e n p o c z ą t e k c u d ó w u c z y n i ł J e z u s w K a n i e G a l i l e j s k i e j i o k a z a ł c h w a ł ę S w ą i u w i e r z y l i W e ń u c z n i o w i e J e g o .
# # # # # * # # * # # # # # ; # # # # # # # # # # # # # #
Nauka z ewangelji.
C z e m u P a n J e z u s p r z y b y ł n a t o w e s e l e ?
1 . Z a p r o s z o n o G o b o w i e m n a n i e ; a m o ż e b y ł s p o k r e w n i o n y z n a r z e c z o n y m i , j a k s i ę d o m y ś l a j ą n i e k t ó r z y p i s a r z e . 2 . P a n J e z u s p r z y j ą ł t o z a p r o s z e n i e , a b y w e d ł u g w o l i O j c a S w e g o n i e b i e s k i e g o c u d e m p i e r w s z y m o k a z a ć S w ą , ,c h w a ł ę ” , t . j . S w e B ó s t w o i t y m s p o s o b e m w z n i e c i ć w l u d z i a c h w i a r ę w S i e b i e . T e g o c e l u d o p i ą ł , g d y ż E w a n g e l i s t a m ó w i n a k o ń c u , ż e u w i e r z y l i W e ń u c z n i o w i e j e g o . 3 . U c z c i ł p o k o r n y c h i p o b o ż n y c h n a r z e c z o n y c h , k t ó r z y G o z M a t k ą i u c z n i a m i z a p r o s i l i n a w e s e l n e g o d y . 4 . D a ł n a m p r z y k ł a d u p o k o r z e n i a d o b r o w o l n e g o , p r z y j ą w s z y z a p r o s z e n i e n a r z e c z o n y c h . 5 . Z a m i e n i e n i e m w o d y n a w i n o c h c i a ł p r z y j ś ć n a p o m o c i c h u b ó s t w u
i o c a l i ć i c h d o b r e i m i ę . 6 . S w ą o b e c n o ś c i ą u ś w i ę c i ł i u z n a ł m a ł ż e ń s t w o j a k o s t a n m i ł y B o g u . 7 . O k a z a ł , ż e c h r z e ś c i j a n i n o w i w o l n o s k r o m n i e i p r z y z w o i c i e s i ę z a b a w i ć b e z s z k o d y n a c i e l e i d u s z y . 8 . W p r z e m i a n i e w o d y n a w i n o w i d z i m y w i ę k s z y c u d w u s t a n o w i o n e j p r z e z e ń p ó ź n i e j K o m u n j i ś w i ę t e j , t . j . p r z e m i a n y w i n a n a K r e w , c h l e b a n a C i a ł o J e g o ś w i ę t e , o f i a r ę z ł o ż o n ą J e g o n a r z e c z o n e j , K o ś c i o ł o w i ś w i ę t e m u n a p o k a r m , o c z y s z c z e n i e i k u r a d o ś c i w i e r n y c h .
C z e m u M a r y a m ó w i : „ w i n a n i e m a j ą !
1 . J e s t b o w i e m m i ł o s i e r n ą , a j a k o m a t k a m i ł o s i e r d z i a o p i e k u j e s i ę l u d ź m i b i e d n y m i w n i e d o s t a t k u b ę d ą c y m i , a b o j ą c y m i s i ę B o g a . C z e m u ż t e d y n i e u c i e k a m y s i ę w k a ż d e j p o t r z e b i e d o t e j m i ł o s i e r n e j M a t k i , k t ó r a i b e z p r ó ś b n a s z y c h t r o s z c z y s i ę o c i e r p i ą c y c h i p o t r z e b u j ą c y c h ? 2 . M a r y a w i e r z y s i l n i e w w s z e c h m o c n o ś ć , d o b r o ć i m i ł o ś ć , k t ó r ą p a ł a P a n J e z u s w z g l ę d e m N i e j . D l a t e g o z w r a c a J e g o u w a g ę n a u b ó s t w o n o w o - z a ś l u b i o n y c h i p o z o s t a w i a d o j e g o w o l i j a k i k i e d y c h c e t e m u n i e d o s t a t k o w i z a r a d z i ć . T a k c z y n i ć p o w i n i e n k a ż d y c h r z e ś c i j a n i n , i l e k r o ć w s p r a . w a c h d o c z e s n y c h m o d l i s i ę d o B o g a c z y z a s i e b i e , c z y z a i n n y c h . N i e c h a j p r o ś b a j e g o t c b n i e s z c z e r ą w i a r ą i s i l n e m z a u f a n i e m , a l e w y s ł u c h a n i e i s p e ł n i e n i e s w e j p r o ś b y w i n i e n z d a ć n a B o g a .
f ! C z e m u [ k a z a ł C h r y s t u s p r z e ł o ż e n e m u w e s e l a
z a n i e ś ć w i n o ?
A b y t e n ż e p r z e ł o ż o n y g o d ó w , z o b o w i ą z a n y d o p r z e s t r z e g a n i a p o r z ą d k u i z a c h o w a n i a s i ę g o ś c i , j a k o z n a w c a w y p o w i e d z i a ł s w e z d a n i e , c o s ą d z i o d o b r o c i t e g o n a p o j u i t y m s p o s o b e m p o ś w i a d c z y ł w o b e c g o ś c i c u d o w n o ś ć t e g o z d a r z e n i a .
[ C z e m u P a n J e z u s t y m c u d e m u t w o r z y ł l e p s z e
^ s z l a c h e t n i e j s z e w i n o o d , p r z e d t e m u ż y w a n e g o ?
A b y d o w o d n i e o k a z a ć s w ą d o b r o ć i w s z e c h m o c n o ś ć . C u d a J e z u s o w e j a k o c z y n y B o s k i e s ą d o s k o n a ł e . N i e t y l k o d z i a ł a j ą w s p o s ó b n a d z w y c z a j n y , t o c o w y t w a r z a n a t u r a w s p o s ó b z w y c z a j n y , l e c z d a j ą w s p o s ó b l e p s z y i p i ę k n i e j s z y o d n a t u r y . P r z y p o m n o ż e n i u c h l e b a i r y b s p r a w i ł P a n J e z u s , ż e b y ł z a p a s w i ę k s z y o d c h w i l o w e j
10
A
p o t r z e b y . T e n c z y n J e z u s a m o ż n a j e s z c z e u w a ż a ć z e s t r o n y d u c h o w e j , b w i a t r a c z y p o c z ą t k o w o s w y c h g o ś c i s l o d k i e m w i n e m r o z k o s z y , a l e u p o j e n i t e m i r o z k o s z a m i c z u j ą g o r y c z p o i c h s p o ż y c i u , w y r z u t y s u m i e n i a , o b a w ę s ą d u B o ż e g o , w s t y d i h a ń b ę . Z b a w i c i e l p o d a j e n a m p o c z ą t k o w o k i e l i c h g o r z k i c h c i e r p i e ń , a l e g o r y c z t a z c z a s e m z a m i e n i a s i ę n a s ł o d y c z i w i e k u i s t ą r a d o ś ć w n i e b i e s i a c h .
' P o g a d a n k i z d z i e d z i n y r a d j a
Gzem jest radjo.
I.
O s t a t n i e 5 0 - l e c i e o b f i t u j e w w y n a l a z k i t e c h n i c z n e p i e r w s z o r z ę d n e j w a g i . D o p r a w d y w i e l k a m u s i b y ć m o ż n o ś ć d o s t o s o w a n i a s i ę u m y s ł u l u d z k i e g o , a b y z d ą ż y ć w t a k k r ó t k i m c z a s i e o s w o i ć s i ę z c o r a z t o n o w e m i w y n a l a z k a m i n a s t ę p u j ą - c e m i w o g r o m n i e s z y b k i e m t e m p i e p o s o b i e . Z n a n e j e s t p o w s z e c h n i e z a m i e s z a n i e , j a k i e w p o j ę c i a c h n a s z y c h d z i a d k ó w w y w o ł a ł o o t w a r c i e p i e r w s z e j l i n j i k o l e j o w e j . J e d n i u w a ż a l i , ż e s z y b k o ś ć , z j a k ą p o r u s z a s i ę p o c i ą g , b ę d z i e z a b ó j c z ą d l a z d r o w i a p o d r ó ż u j ą c y c h , a i n n i m i e l i w p r o s t k o l e j z a t w ó r s z a t a n a . G e n j u s z l u d z k i n i e d a ł s i ę j e d n a k o d s t r a s z y ć t a k i e m i s ą d a m i i p r a c u j e n a d a l n a d p o w i ę k s z e n i e m s z y b k o ś c i ś r o d k ó w k o m u n i k a c y j n y c h . P o c i ą g i s a m o c h ó d s t o p n i o w o w y p i e r a j ą p o w o z y z a p r z ą g n i ę t e w k o n i e , a w n i e k t ó r y c h k r a j a c h , j a k n p . w H o l a n d j i k a ż d y p r a w i e o b y w a t e l p o s i a d a s w ó j r o w e r . D a l s z e m r o z w i n i ę c i e m p r o b l e m u s z y b k i e j k o m u n i k a c j i j e s t t e l e g r a f i t e l e f o n d r u t o w y . O b e c n i e w k r a c z a m y w n o w ą d z i e d z i n ę , w d z i e d z i n ę r a d j o . R a d j o n i e z n a g r a n i c , a w i a d o m o ś c i r o z p r z e s t r z e n i a n e p r z e z r a d j o , r o z c h o d z ą s i ę z s z y b k o ś c i ą u ł a m k a s e k u n d y . W s z y s t k i e t e w y n a l a z k i , m a j ą c e o g r o m n e z n a c z e n i e d l a k u l t u r y , m i a ł y s w ó j o k r e s r o z w o j u , w c z a s i e k t ó r e g o m u s i a ł y p r z e z w y c i ę ż y ć p r z y z w y c z a j e n i a l u d z i d o d a w n y c h n a w y k ó w i o g ó l n i e r o z p o w s z e c h n i o n ą n i e u f n o ś ć d o r z e c z y n o w y c h . O c z y w i ś c i e , ż e n i e c h ę ć t a m o g ł a n a j w y ż e j o p ó ź n i ć r o z p o w s z e c h n i e n i e s i ę w y n a l a z k u ; z a t r z y m a ć w b i e g u p o s t ę p u l u d z k o ś c i n i c n i e j e s t w s t a n i e . N a j p ó ź n i e j z w y k l e p r z e n i k a j ą n o w e z d o b y c z e k u l t u r a l n e i t e c h n i c z n e d o l u d z i o s i a d ł y c h n a r o l i , n i e d l a t e g o ż e b y n a w s i l u d z i e b y l i m n i e j i n t e l i g e n t n i , l e c z , ż e w w i e l k i c h m i a s t a c h w s z e l k a n o w o ś ć n a r z u c a s i ę l u d z i o m z o w i e l e w i ę k s z ą s i ł ą . M i a s t a s ą o ś r o d k a m i n a u k i i t e c h n i k i , t a m w i ę c p r z e - d e w s z y s t k i e m l u d z i e z a z n a j a m i a j ą s i ę z w s z e l k i e - m i n o w o ś c i a m i , s t n i e j ą j e d n a k i n a w s i o k o l i c e , w k t ó r y c h o g ó ł z r o z u m i a ł z d o b y c z e t e c h n i k i . Z a s t o s o w a n i e m a s z y n d l a c e l ó w r o l n i c z y c h j e s t c o r a z b a r d z i e j c e n i o n e . T r a k t o r y , p ł u g i m o t o r o w e , m ł o c a r n i e i t . p . m a s z y n y d o c i e r a j ą s t o p n i o w o d o c o r a z w i ę k s z e j i l o ś c i g o s p o d a r s t w i k a ż d y , k t o r a z p r z e k o n a ł s i ę o k o r z y ś c i a c h , j a k i e m u d a j ą m a s z y n y i n o w e m e t o d y p r a c y m a s z y n o w e j , n i e m ó g ł b y s i ę j u ż b e z n i c h o b e j ś ć . P o d o b n i e r z e c z p r z e d s t a w i a s i ę z e ś w i a t ł e m e l e k t r y c z n e m . W i e l u l u d z i b a ł o s i ę , ż e t e n n o w y r o d z a j ś w i a t ł a k r y j e w s o b i e w i e l e n i e b e z p i e c z e ń s t w . O b e c n i e n i k t j u ż n i e t ę s k n i d o k o p c ą c e j l a m p y n a f t o w e j i b a r d z i e j p o s t ę p o w e g o s p o d a r s t w a z a p r o w a d z a j ą
n a w e t o ś w i e t l e n i e e l e k t r y c z n e w s t o d o ł a c h i o b o r a c h . B a j k a o n i e b e z p i e c z e ń s t w i e ś w i a t ł a e l e k t r y c z n e g o r o z w i a ł a s i ę j u ż o s t a t e c z n i e .
. I I .
R a d j o z n a j d u j e s i ę j e s z c z e w p i e r w s z e j f a z i e s w e g o r o z p o w s z e c h n i e n i a s i ę i w y m a g a j e s z c z e p r z e z w y c i ę ż e n i a n i e c h ę c i d o r z e c z y n o w y c h . P r a w d a , ż e i o b e c n i e j u ż w i d a ć g d z i e n i e g d z i e a n t e n ę s t e r c z ą c ą n a d z a g r o d ą c h ł o p s k ą , l e c z s ą t o j e s z c z e w y j ą t k i . W k r ó t c e j u ż z a j ś ć p o w i n n a z a s a d n i c z a z m i a n a , ' R a d j o - o d b i o r n i k o k a ż e s i ę n i e o d z o w n y m s p r z ę t e m , p o t r z e b n y m k a ż d e m u o b y w a t e l o w i , a s z c z e g ó l n i e w i e l k i e z n a c z e n i e p o s i a d a ć b ę d z i e d l a m i e s z k a ń c ó w w s i . R a d j o w z b o g a c a ż y c i e i c h r o n i o d o d o s o b n i e n i a . O b e c n i e w i e l u r o l n i k ó w u w a ż a a p a r a t o d b i o r c z y z a s p r z ę t l u k s u s o w y i p o d t y m w z g l ę d e m r a d j o p o d z i e l a l o s s a m o c h o d u i r o w e r u ; r ó w n i e ż t e n i e o d z o w n e o b e c n i e d l a w i e l u , ś r o d k i k o m u n i k a c j i , u w a ż a n e b y ł y d o n i e d a w n a z a l u k s u s . W t y m s a m y m s t a m e r o z w o j u j e s t o b e c n i e r a d j o . W i e l u u w a ż a , ż e j e s t t o a p a r a t p r z e z n a c z o n y j e d y n i e d l a r o z r y \ v k i , ż e m o ż n a c o p r a w d a p r z y p o m o c y n i e g o s ł y s z e ć m u z y k ę z W a r s z a w y , P o z n a n i a , K a t o w i c , K r a k o w a , a n a w e t z R z y m u , W i e d n i a , L o n d y n u i S z t o k h o l m u , a l e o s t a t e c z n i e m o ż n a s i ę o b e j ś ć i b e z t e g o . M n i e m a n i e t o b y ł o b y z u p e ł n i e b ł ę d n e n a w e t w t e d y , g d y b y r a d j o d a w a ł o t y l k o m u z y k ę , g d y ż k u l t u r a l n e g o w p ł y w u m u z y k i n i e n a l e ż y l e k c e w a ż y ć . S z c z e g ó l n i e w i e l k i e z n a c z e n i e m a r a d j o d l a l u d z i s k a z a n y c h n a s a m o t n o ś ć . W y o b r a ź m y s o b i e w i o s k ę z d a l a o d w s z e L k i e j a r t e r j i k o m u n i k a c y j n e j . J e d y n ą n i c i ą ł ą c z ą c ą j ą k a ż d e j c h w i l i z ż y c i e m j e s t a p a r a t r a d j o w y . N a l e ż y t y l k o p o k r ę c i ć p a r ę g u z i c z k ó w , a d o p o k o j u w s t ę p u j e c h ó r , o r k i e s t r a , z n a k o m i t y s k r z y p e k l u b ś p i e w a k M i s t r z s ł o w a p o r u s z a n a j s z l a c h e t n i e j s z e s t r u n y n a s z e g o s e r c a , z n a k o m i t y k o m i k z m u s z a n a s d o ś m i e c h u i d p z a p o m n i e n i a o t r o s k a c h . S z e r e g i n n y c h z a j m u j ą c y c h p r o d u k c y j s p r a w i a , ż e t r u d n o j e s t o d e r w a ć s i ę o d c z a r o d z i e j s k i e j s k r z y n k i . K t o s o b i e k i e d y k o l w i e k s p r a w i ł o d b i o r n i k , s t a j e s i ę g o r ą c y m j e g o z w o l e n n i k i e m i t r u d n o m u w y o b r a z i ć s o b i e ż y c i e b e z r a d j a .
Karnawał.
( w e d ł u g G l o g i e r a i K l o n o w i c z a ) .
P o c z ą w s z y o d T r z e c h K r ó l i , a ż d o ś r o d y P o p i e l c o w e j ( w t y m r o k u p r z y p a d a j ą c e j 2 2 l u t e g o ) n a s t ę p u j e o k r e s z a b a w , b a l ó w i u c i e c h r o z m a i t y c h , z w a n y o g ó l n i e k a r n a w a ł e m . Z a p u s t y t o p o l s k a n a z w a k a r n a w a ł u .
T r a d y c j a k a r n a w a ł o w a w P o l s c e s i ę g a j e s z c z e p o g a ń s k i c h c z a s ó w . „ P u s t “ m i a ł b y ć b o w i e m p o g a ń s k i m b o ż k i e m w e s o ł o ś c i , s t ą d t e ż p o w s t a ł y n a z w y : p u s t o ł a , z a p u s t y , r o z p u s t a .
T a k z w a n e m a s z k a r y z a p u s t n e i p r z e b i e r a n i e s i ę w r ó ż n e k o s t j u m y , j a k i e w i d z i m y w ś r e d n i c h w i e k a c h n a z a c h o d z i e , d a ł y p o c z ą t e k w P o l s c e z w y c z a j o w i p r z e b i e r a n i a s i ę w z a p u s t y z a ż y d ó w , c y g a n ó w , n i e d ź w i e d z i i t . p .
J e d n ą z n a j p i ę k n i e j s z y c h z a b a w , u r z ą d z a n y c h z i m ą , a w s z c z e g ó l n o ś c i w z a p u s t y b y ł z a w s z e wk u l i g . M D z i ś t r u d n o o k r e ś l i ć s k ą d w z i ę ł a s i ę t a n a z w a . P r a w d o p o d o b n i e p o c z ą t e k j e j d a ł a - k u l a “
czyli ,,krzywala“, t. j. laska zakrzywiona, jaką wysyłano najprzód do dworów z oznajmieniem, że kulig niebawem zawita.
Kulig był właściwie zabawą połączoną z tań
cami. Młodzież w porozumieniu ze starszymi układała plan całej zabawy. Ubierano się stroj
nie i przebierano za żydów, cyganów, górali, a częstokroć za Hiszpanów, Francuzów i t. p.
Młodzież męska jechała konno, starsi i panny sankami.
Niejeden pan dworu udając, że o niczem nie wie, nie kazał świecić w komnatach. Wte
dy goście tern się nie zrażając proszą o gościn
ność staropolską. Z tą chwilą dopiero gospodarz prosi do wnętrza, służba zapala na gwałt światła w pokojach, zaś orszak kuligowy wali się w pod
woje i zabawa się zaczyna.
Po różnych przemowach i dowcipnych orac- jach idą tańce i rozrywki, przeplatane figlami i śpiewami. Jeżeli chodzi o tańce, uwzględnia
no przedewszystkiem poważny i uroczysty polo
nez, dalej żywy krakowiak, ognisty mazur, w koń
cu kujawiąk i obertas.
Według starych kronik nawet królowie pol
scy brali nieraz udział w kuligach. W dziele Gołębiewskiego czytamy: „Ta gromada, podo
bna do alpejskiej śnieżycy, wzrastając coraz bar
dziej gdzie spadła, to dlatego jedynie, ażeby we sołość pomnożyć, starożytny obyczaj zachować, serca zbliżać, wspólnych uciech doznawać, nie zaś klęski roznosić.“
Najwięcej zabaw było zawsze przy końcu karnawału. W ,;tłusty czwartek** n. p. wesołą zabawę urządzały] sobie przekupki krakowskie.
Śpiewając i tańcząc na rynku, chwytały one chło
paków i nieżonatych mężczyn i przywiązywały ich do kloca, albo stroiły w wieniec grochowy za karę, że się nie ożenili. Schwytani musieli się okupić.
Dzisiaj te wszystkie zwyczaje minęły bez
powrotnie. A szkoda naprawdę pięknej polskiej tradycji.
Zamieszki polityczne w Hiszpanii.
północno-wschodnich okolicach Hiszpanji w Katalonji znowu wre. Mianowicie w Barcelonie, czyli mieście przemysłowem niezadowolenie ustawicznie wzrasta. Chodzi o ruch, zmierzający do oderwania Katalonji od Hiszpanji, na czele ruchu stoi pułkownik Macia. Nasz obrazek przedsta
wia położone nad morzem miasto Barcelonę.
Sady profetyczne.
Zapobieganie plamom na bieliźnie.
Jednym z najważniejszych czynników w pralniach
• i bielarniach jest odpowiednio czysta woda. Już ślady żelaza lub manganu w wodzie wywołują nieczystą biel materjału bielonego. Zaledwie 0,1 miligrama że laza w litrze powoduje żółty odcień białego materjału podczas, gdy mangan nadaje ton szary lub brunatny Tak samo daje żelazo, z niektóremi zaprawami i barw nikami brudne osady a w połączeniu z kwasem garb
nikowym daje nawet atrament. Znanem jest równie- powszechnie tworzenie t. zw. plam żelaznych na bie
liźnie, — zjawisko którego przyczyna leży w zawarż tości żelaza w wodzie. Plamy te pochodzą od osadu żelaza, który powstaje przy zetknięciu się żelaza z so
dą i mydłem. Woda w pralniach powinna oprócz te
go być wolną od dwuwęglanów i siarczanów wapna i magnezu, ponieważ wpływają one na twardość wo
dy, a wskutek tego na większe zużywanie mydła.
Obok wody odgrywają wielką rolę środki do praniat jch jakość i skład. Wartość mydła uwarunkowana jest iprzedewszystkiem zawartością kwasów tłuszczowyc- jak również jakością tych ostatnich.
Kwasy te mogą się osadzać na włóknie i wywo
ływać wskutek tego przy dalszej odróbce plamy i nie
równe zabarwienia. Niedostateczne wypranie bielizny powadzi do rozmaitych braków zwłaszcza, jeżeli pow
stanie w włóknach większa ilość niezamydlonego ole
ju. To staje się powodem z jednej strony niejednoli
tego barwienia materjału, zaś do żółknienia tkaniny po wybieleniu. Prowadzi to dstosowania różnych środ
ków rozpuszczających tłuszcz, a zatem do niepotrzeb
nych wydatków podrażających towar.
— 12 —
Skarb Watażki. EDCBA
7 ) P O W I E Ś Ć .
W p r o w a d z i ł g o g w a r d j a k , n a z w i s k i e m O g a - r e k , ż o ł n i e r z w i e c z n i e w e s o ł y . K o z a k p r z y j e c h a ł d o L w o w a z p e ł n ą k i e s z e n i ą , a b y p o h u l a ć , g w a r d j a k g o p o c h w y c i ł w s w o j ą o p i e k ę i w p r o w a d z i ł w t o w a r z y s t w o .
B a w i l i s i ę d o b r z e , (‘s y p a ł y s i ę z d r o w i a n a j r o z m a i t s z e , s z e d ł g ą s i o r z a g ą s i o r e m , a k o z a k K ł y - s z k o r o z o c h o c o n y o ś m i e l i ł s i ę i r z u c a ł t a l a r p o t a l a r z e . N i e b a w e m g o s p o d a p o d R y c e r s k i m k o g u t e m z a w r z a ł a o d w e s e l a i o c h o t y . Z a c z ę l i ś p i e w a ć s t a r e p i e ś n i p o l s k i e , s z l a c h e c k i e , w o j e n n e ; K o z a k s k u t k i e m w i e l k i e j d o z y s z l a c h e t n e g o m u - s z k a t e l a z a d r z e m a ł s i ę n a z y d l u .
W ś r ó d ś p i e w u n i e u w a ż a ł P o r w i s z , ż e j u ż o d c h w i l i s t o i z a n i m ż y d , g o s p o d a r z i c i ą g n i e g o z a b a n d e l e t . O d w r ó c i ł s i ę n a r e s z c i e i s p o j r z a ł n a ż y d a .
— P a n i e w a c h m i s t r z u — s z e p n ą ł m u ż y d — k t o ś t u j e s t , c o z p a n e m c h c e p o m ó w i ć .
— N i e c h p r z y j d z i e j u t r o ; n i e w i d z i s z , ż e t e r a z n i e m a m c z a s u ? — o d l u k n ą ł P o r w i s z .
— A l e p a n i e w a c h m i s t r z u — o d s z e p n ą ł ż y d — - t o j e s t j e d e n z n a c z n y c z ł o w i e k z d a l e k a , o n z a r a z j e d z i e , a m a o g r o m n i e p i l n y i w a ż n y i n t e r e s .
— G d z i e ż o n j e s t ? -
— T u u m n i e w a l k i e r z u .
T r o c h ę c i e k a w y , w s t a ł i u d a ł s i ę d o a l k i e r z a . T u z a s t a ł c z ł o w i e k a w c h a ł a c i e i z ż ó ł t y m t u r b a n e m n a g ł o w i e .
B y ł t o S z a c h i n . . . h a n d l a r z d u s z .
W a c h m i s t r z z m i e r z y ł o d s t ó p d o g ł o w y S z a - c h i n a , k t ó r y u k ł o n i ł m u s i ę g r z e c z n i e .
— P a n o f i c e r b ę d z i e ł a s k a w d a r o w a ć — r z e k ł S z a c h i n — ż e m z a b a w ę p r z e r w a ł , a l e c h c i a ł b y m p o m ó w i ć w p e w n y m i n t e r e s i e n a o s o b n o ś c i .
— N i e z n a m w a s , a l e t o n i e s z k o d z i — o d p a r ł w a c h m i s t r z — m ó w c i e , c z e g o c h c e c i e , a p r ę d k o , b o c z e k a j ą n a m n i e . . .
— P a n o f i c e r m a p o d s w o i m d o z o r e m w i ę ź n i ó w h a j d a m a c k i c h ? — r o z p o c z ą ł S z a c h i n .
— A m a m t a m t e g o t r o c h ę — o d p a r ł o b o j ę t n i e P o r w i s z .
— M n i e t a m j e d e n z n i c h t r o c h ę o b c h o d z i i c h c i a ł b y m g o u w o l n i ć , g ł u p i , n i e w i n n y c h ł o p , m ó j f u r m a n . . . J a b y m g o p a n u o f i c e r o w i p o k a z a ł .
— A j a k ż e o n s i ę z o w i e ?
— T r o k i m . . .
— Z n a m t e g o s z e l m ę — o d p a r ł s p o k o j n i e w a c h m i s t r z . — G ł o w a j a k k o r z e c , t w a r z © p a r z y s t a i p o k r a j a n a , n o s j a k k u l a z g n i e c i o n a , k u d ł y j a k n a b a r a n i e . . .
— T e n s a m i t e n s a m i — z a w o ł a ł S z a c h i n .
— J a b y m g o c h c i a ł o d e b r a ć z n o w u d o s ł u ż b y . . t o n i e w i n n y c h ł o p . . .
— H m . . . t r z e b a b y o t o p r o s i ć , a b y g o w a m w y d a n o . . .
— N o , j a t e ż c h c ę p r o s i ć o t o . . . p a n a o f i c e r a .
— J a n i e m o g ę .
— A l e j a m o g ę . . . s t r a c i ć p a r ę d u k a t ó w . . . T u S z a c h i n z d j ą ł z s i e b i e t r z o s , i k t ó r y m b y ł o p a s a n y i r z u c i ł g o n a s t ó ł . Z ł o t o z a b r z ę c z a ł o p o n ę t n y m d ź w i ę k i e m .
— T o b ę d z i e t r u d n o — r z e k ł P o r w i s z , p a t r z ą c n a t r z o s p o ż ą d l i w e m o k i e m .
— O p i ę ć d u k a t ó w t a k ż e d z i ś t r u d n o , a j a b y m i c h p r z e c i e ż n i e ż a ł o w a ł .
— T r z e b a b y s i ę n a d t e r n d w a r a z y n a m y ś l i ć - - r z e k ł w a c h m i s t r z , j a k b y j u ż z a c h w i a n y w w i e r n o ś c i ż o ł n i e r s k i e j .
— D w a r a z y ? D w a r a z y p i ę ć , t o d z i e s i ę ć . . . D a m d z i e s i ę ć d u k a t ó w , a n i e n a m y ś l a j m y s i ę d w a r a z y . . .
— D a c i e z a r a z t u d o ł a d o w n i c y ?
— D a s z p a n z a r a z T r o k i m a ?
— D o T r o k i m a n i e t a k b l i s k o . .
— D o ł a d o w n i c y t a k ż e . . .
— W i d z i c i e p a n i e k u p c z e — r z e k ł p o k r ó t k i m n a m y ś l e P o r w i s z . K o ł o h a j d a m a k ó w s t o j ą n i e t y l k o d r a g o n i , a l e i g w a r d j a c y . J e s t t u t a k ż e s i e r ż a n t o d g w a r d j i , m u s z ę z n i m p i e r w e j p o m ó w i ć .
— J a t u z a c z e k a m i d u k a t y z e m n ą — r z e k ł S z a c h i n .
W a c h m i s t r z w y s z e d ł d o d r u g i e g o p o k o j u . T o w a r z y s t w o , k t ó r e r a c z o n o w ę g r z y n e m , b y ł o w n a j - w e s e l s z e m u s p o s o b i e n i u .
G w a r d j a k w ł a ś n i e b a w i ł i p o b u d z a ł d o g ł o ś n e g o ś m i e c h u ż o ł n i e r z y . S t a ł o n z u r o c z y s t ą m i n ą n a d k o z a k i e m K ł y s z k ę , k t ó r y o d n a d m i a r u w i n a s t r a c i w s z y z u p e ł n i e p r z y t o m n o ś ć , l e ż a ł p r a w i e b e z ż y c i a j a k k ł o d a — w y g ł a s z a ł m o w ę p o g r z e b o w ą , w i e l b i ą c w y s o k i e c n o t y r y c e r s k i e a s a - w u ł y z K r y s t y n o p o l a .
P o r w i s z p r z e r w a ł o r a c j ę i z a p r o w a d z i ł / g w a r d j a - k a w c i e m n y k ą t i z b y . R o z m a w i a l i z s o b ą c h w i l k i l k a t a j e m n i c z y m s z e p t e m i r o z m o w a w i d a ć b y ł o , b y ł a w e s o ł ą , b o z k ą t a o d z y w a ł s i ę ś m i e c h s t ł u m i o n y g w ą r d j a k a i P o r w i s z a ? P o t e j n a r a d z i e w r ó c i ł w a c h m i s t r z d o S z a c h i n a . _ _ _ _
S z a c h i n r o z ł o ż y ł t y m c z a s e m n a s t o l e d z i e s i ę ć n o w i u t e ń k i c h , b ł y s z c z ą c y c h d u k a t ó w .
— S p r a w a u b i t a I — r z e k ł P o r w i s z . e
— D o s t a n ę T r o k i m a I — z a w o ł a ł S z a c h i n , z d r a d z a j ą c r u c h e m z a d o w o l e n i e .
— O p ó ł n o c y z a w a ł e m B e r n a r d y ń s k i m p r z s t a w i m y g o z w i ą z a n e g o i z z a w i ą z a n y m i u s t a m b o t o g w a ł t o w n i k , a h a ł a s e m w s z y s t k o g o t ó w z d r a d z i ć I ... B y ł a b y s r o g a b i e d a d l a n a s i d l a w a s .
— B a r d z o r o z u m n i e — p o c h w y c i ł S z a c h i n — j a s a m w ł a ś n i e o t o c h c i a ł e m p r o s i ć .
— J a k g o b ę d z i e c i e m i e ć w r ę k a c h , d u k a t y m a j ą b y ć z a r a z w y p ł a c o n e .
— N a j u c z c i w i e j w ś w i e c i e !
— A j a k b ę d z i e z e s t r a ż ą k o ł o d r o g i ? — z a p y t a ł P o r w i s z .
— J u ż j a m a m n a t o s p o s ó b — o d p a r ł z u - ś m i e c h e m S z a c h i n — t a k i e m i k o ł a m i — d o d a ł , w s k a z u j ą c n a d u k a t y — k a ż d ą d r o g ą w o l n o j e c h a ć . . .
— B ę d ę c z e k a ł o p ó ł n o c y z f u r ą k o ł o w a ł ó w , a b y t y l k o n i e n a d a r e m n i e .
— M a c i e p a r o l n a t o ? — z e p e w n i ł w a c h m i s t r z i u d e r z y ł w n a s t a w i o n ą s o b i e d ł o ń S z a c h i n a .
S z a c h i n z a b r a ł t r z o s , s k ł o n i ł s i ę z z ą d o w ą l o - n ą m i n ą i w y b i e g ł t y l n e m i d r z w i a m i , W a c h m i s t r z p o w r ó c i ł d o s w y c h t o w a r z y s z y .
W i n a j u ż n i e s t a ł o , t o w a r z y s t w o p o s t a n o w i ł o r o z e j ś ć s i ę d o d o m ó w .
— C o z r o b i m y z a t a m a n e m , c z y z a s a w u ł ą ?
— z a p y t a ł g w a r d j a k , w s k a z u j ą c n a l e ż ą c e g o j a k b y b e z d u s z y K ł y s z k ę — t a k g o z o s t a w i ć n i e m o ż n a .
— P a n o w i e k a m r a t o w i e t o m ó j g o ś ć . . . p o m ó ż c i e m i g o z a n i e ś ć n a m o j ą k w a t e r ę .
W z i ę t o n a r ę c e b i e d n e g o k o z a k a i w y n i e s i o n o g o z a g w a r d j a k i e m , a n i e b a w e m n o c n a c i s z a z a p a n o w a ł a p o d R y c e r s k i m k o g u t e m .
( C i ą g d a l s z y n a s t ą p i . )
