Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap miejsko-gminny Strona 1
dla uczniów szkół podstawowych województwa opolskiego
2019/2020 etap miejsko-gminny
Instrukcja dla ucznia
Arkusz konkursowy liczy 12 stron i zawiera 25 zadań.
Przed rozpoczęciem pracy sprawdź czy Twój test jest kompletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś to komisji.
Wpisz swój kod na teście w miejscu do tego przeznaczonym.
Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem. Na ich rozwiązanie masz 60 minut.
Rozwiązania zaznaczaj w teście.
Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem.
Prawidłowe odpowiedzi zaznaczaj znakiem X.
Nie używaj korektora. Jeżeli pomylisz się, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz znakiem X inną odpowiedź.
Pracuj samodzielnie.
Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań możesz otrzymać 40 punktów.
Do zakwalifikowania się do etapu wojewódzkiego potrzebujesz co najmniej 34 punkty (85%).
Powodzenia!
Komisja konkursowa
ilość punktów podpisy członków komisji
Kod ucznia
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap miejsko-gminny Strona 2 Uczniowie opisali tkanki, które obserwowali pod mikroskopem. Który z nich popełnił błąd ?
A. Obserwowaną tkanką jest łyko, ponieważ składa się z wydłużonych martwych komórek, w których zanikły poprzeczne ściany komórkowe.
B. Obserwowaną tkanką jest zwarcica, ponieważ składa się z żywych przylegających do siebie komórek o zgrubiałych ścianach komórkowych, co widoczne jest zwłaszcza w kątach komórek.
C. Obserwowaną tkanką jest miękisz spichrzowy, ponieważ wewnątrz komórek można zauważyć ziarna skrobi.
D. Obserwowaną tkanką jest skórka, ponieważ nie zawiera chloroplastów i są w niej aparaty szparkowe.
Zadanie 2. (0-1)
Uczniowie oglądali pod mikroskopem komórki wątroby szczura.
Ile ścian komórkowych mogli tu dostrzec?
A. 0.
B. 2.
C. 5.
D. 10
Zadanie 3. (0-1)
W którym punkcie prawidłowo przedstawiono cechy oddychania beztlenowego.
Ilość uwalnianej energii z cząsteczki cukru
Reakcja chemiczna Uwalnianie dwutlenku węgla
A Duża zawsze taka sama czasami
B Mała różna u różnych
organizmów
czasami
C Duża różna u różnych
organizmów
zawsze
D Mała zawsze taka sama zawsze
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap miejsko-gminny Strona 3 Grzyby stanowią odrębne królestwo organizmów. Które z poniższych stwierdzeń dotyczących
grzybów jest nieprawdziwe.
A. Pewne gatunki grzybów używane są do produkcji serów.
B. Drożdże używane są przy produkcji piwa, wina i wypieku chleba.
C. Grzyby kapeluszowe są samożywne.
D. Symbioza między grzybami i korzeniami drzew to mikoryza.
Zadanie 5. (0-1)
Które zdanie dotyczące pasożytów zawiera błędną informację.
A. Glistą ludzką można się zarazić jedząc niemyte zakażone jajami warzywa i owoce.
B. Tasiemce żyją tylko w jelicie człowieka.
C. Kleszcze mogą zarazić swego żywiciela boreliozą.
D. Żywicielem pośrednim tasiemca nieuzbrojonego jest krowa.
Zadanie 6. (0-1)
Tabela przedstawia wyniki badań wpływu diety na zapadalność na chorobę wieńcową.
Kraj/region Udział kalorii
pochodzących z tłuszczów w diecie w
%
Główne źródła tłuszczów w diecie
Zapadalność na chorobę wieńcową (na
10 tys. mieszkańców w ciągu 10 lat)
Japonia 10 ryby 500
Finlandia 38 masło, mięso, nabiał 3000
Kreta 40 oliwa 200
Na podstawie przedstawionych w tabeli wyników sformułowano poniższe wnioski.
Który z nich jest nieprawidłowy?
A. Spożywanie dużej ilości tłuszczów zwiększa zapadalność na chorobę wieńcową.
B. Spożywanie tłuszczów zwierzęcych zwiększa ryzyko zachorowania na chorobę wieńcową.
C. Tłuszcze roślinne nie powodują zwiększenia zachorowalności na chorobę wieńcową.
D. Zapadalność na chorobę wieńcową zależy od rodzaju diety.
Zadanie 7. (0-1)
Przykładem nabycia odporności biernej naturalnej jest A. podanie szczepionki.
B. podanie surowicy.
C. karmienie mlekiem matki.
D. przebycie choroby.
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap miejsko-gminny Strona 4 Ilustracja przedstawia narządy rozrodcze kobiety.
Do zapłodnienia dochodzi w elemencie oznaczonym literą A. A. B. B. C. C D. D.
Zadanie 9. (0-1)
Aby chronić niektóre leki przed działaniem soku żołądkowego, niektóre tabletki są powlekane substancją podobną do skrobi. Który enzym trawi powłokę i co powstaje w wyniku tego działania?
enzym produkty trawienia
A amylaza glicerol kwasy tłuszczowe
B amylaza cukry proste
C lipaza glicerol kwasy tłuszczowe
D lipaza cukry proste
Zadanie 10. (0-1)
Rysunek przedstawia układ oddechowy ssaka.
Gdzie następuje wymiana gazów oddechowych pomiędzy krwią i powietrzem?
A. A. B. B. C. C. D. D.
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap miejsko-gminny Strona 5 Tabela przedstawia cechy charakterystyczne czterech roślin.
Organy Nasiona Kwiaty Owoce
Roślina 1 X X X X
Roślina 2
Roślina 3 X
Roślina 4 X X X
Uzupełnij zdania:
Dąb to roślina numer ……… . Paproć to roślina numer ……… .
Zadanie 12. (0-1)
Ilustracja przedstawia przekrój przez serce ssaka. Tętnice oznaczono cyframi
Tętnice oznaczono cyframi A. 1 i 2.
B. 2 i 3.
C. 3 i 4.
D. 1 i 4.
Zadanie 13. (0-1)
Przepona jest najważniejszym mięśniem oddechowym stanowiącym zarazem granicę pomiędzy klatką piersiową a jamą brzuszną. Znajdują się w niej otwory przez które przechodzą trzy ważne struktury. Wymień co najmniej jedną z nich.
Przez otwór w przeponie przechodzi ……… .
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap miejsko-gminny Strona 6 Oceń prawdziwość zdań dotyczących podziałów komórek, wpisując P, gdy jest prawdziwe lub F, gdy zdanie jest fałszywe.
Zdanie P/F
W czasie mitozy powstają gamety.
W czasie mejozy z jednej komórki macierzystej powstają cztery komórki potomne.
Komórki powstałe w procesie mitozy są genetycznie identyczne jak komórka macierzysta.
W czasie mejozy z komórki haploidalnej powstają komórki diploidalne.
Zadanie 15. (0-1)
Diagram przedstawia dziedziczenie hemofilii w pewnej rodzinie. Hemofilia jest chorobą sprzężoną z płcią.
zdrowy mężczyzna zdrowa kobieta chory mężczyzna chora kobieta
Para oznaczona P i Q oczekuje narodzin trzeciego dziecka. Jakie jest prawdopodobieństwo, że będzie chore na hemofilię?
A. 0%.
B. 25%.
C. 50%.
D. 75%.
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap miejsko-gminny Strona 7 Jakie grupy krwi mogą mieć dzieci pary rodziców o grupie krwi A i B ?
A. Tylko AB.
B. A i B.
C. A, B i AB.
D. A, B, AB i 0.
Zadanie 17. (0-1)
Wykres pokazuje zależność pomiędzy liczebnością drapieżników i ofiar w pewnym okresie.
liczba osobników
Czas Który punkt na wykresie wskazuje spadek liczebności drapieżnika?
A. A. B. B. C. C. D. D.
Zadanie 18. (0-2)
Rysunek przedstawia zestaw doświadczalny do badania fermentacji prowadzonej przez drożdże.
Obejrzyj go i odpowiedz na pytania.
I. W jakie dwie substancje zostanie przekształcony cukier?
………, ………
II. Co uzyskują drożdże dzięki fermentacji?
………
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap miejsko-gminny Strona 8 W Jura Parku w Krasiejowie można zobaczyć liczne znaleziska triasowych kręgowców. Stan
zachowania okazów, ich liczba i różnorodność pozwoliły na prowadzenie prac badawczych, które trwają do dziś. Wśród wielu wydobytych okazów opisano między innymi nowego pradinozaura nazwanego Silesaurus opolensis. Znaleziska te można zaliczyć do
A. bezpośrednich dowodów ewolucji.
B. pośrednich dowodów ewolucji.
C. reliktów.
D. ogniw pośrednich.
Zadanie 20. (0-1)
Rysunek przedstawia nefron.
Jaka substancja jest całkowicie z powrotem wchłaniana z płynu R do krwi w P?
A. Mocznik.
B. Sól.
C. Woda.
D. Glukoza .
Zadanie 21. (0-2)
Na ilustracji przedstawiono schemat łuku odruchowego.
I. Nazwij neurony J, K ,L
J- ………., K - ……….., L- ………
II. Na powyższej ilustracji wskaż strzałką efektor.
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap miejsko-gminny Strona 9 I. Korzystając z poniższych informacji uzupełnij sieć pokarmową.
Trawa jest producentem.
Króliki, ślimaki i owady są konsumentami I rzędu.
Żaby i drozdy zjadają owady.
Drozdy zjadają ślimaki.
Jastrzębie są drapieżnikami , zjadają drozdy i żaby.
Lisy polują na króliki i żaby.
II. Podaj dwie pary organizmów, które konkurują ze sobą o pokarm.
……… i ………..
……….. i ……….
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap miejsko-gminny Strona 10 Rysunek przedstawia mszycę, która żeruje na łodydze rośliny.
aparat gębowy łodyga rośliny
mszyca
Mszyca żywi się wbijając aparat gębowy w tkankę rośliny i wysysając z niej sok. W wysysanym soku jest duże stężenie cukrów. Mszyca trawi go częściowo, a pozostałość wydala za pomocą syfonów.
Niektóre gatunki mszyc żyją w symbiozie z mrówkami. Wydzieliny mszyc, zawierające znaczne ilości cukrów, aminokwasów i innych związków, są atrakcyjnym pokarmem dla niektórych gatunków mrówek, które z kolei zapewniają mszycom ochronę przed drapieżnikami i dbają o zapewnienie im wydajnych miejsc żerowania. Naszymi sprzymierzeńcami w walce z mszycami są owady, które żywią się tymi szkodnikami np. błonkówki, biedronki, złotooki, skorki i wiele innych.
Mszyce występują w postaciach skrzydlatych oraz bezskrzydłych. Pierwsze pokolenie, pochodzące z jaj zimowych, jest z reguły pozbawione skrzydeł. Jednakże po upływie kilku kolejnych generacji rodzi się pokolenie mszyc skrzydlatych.
I. Uzupełnij zdanie:
Mszyce należą do typu ………. i gromady ……… . II. Napisz, jaki rodzaj zależności występuje między:
rośliną i mszycą - ………
mszycą i mrówką - ………....
mszycą i biedronką - ………
III. Wyjaśnij, jakie znaczenie dla mszyc ma pojawienie się osobników wyposażonych w skrzydła.
………
………
………..
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap miejsko-gminny Strona 11 Wpisz nazwy rodzajowe roślin przedstawionych na poniższych ilustracjach.
1. ………. 2. ………..
3. ………..……… 4. ………
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap miejsko-gminny Strona 12 Ilustracje przedstawiają zwierzęta należące do różnych grup systematycznych (nie zachowano skali wielkości).
1 2 3
4 5 6 Jakimi numerami oznaczono:
Zwierzęta stałocieplne - ………..………..……….
Owodniowce - ………..………
Zwierzęta składające jaja w wodzie - ……….……….
Zwierzęta karmiące młode mlekiem - ……….
Opracowanie testu: Mariola Szczecińska BRUDNOPIS
