Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap wojewódzki Strona 1
Wojewódzki Konkurs Biologiczny
dla uczniów szkół podstawowych województwa opolskiego 2019/2020
etap wojewódzki 04. 02. 2020 r.
Instrukcja dla ucznia
❖ Arkusz konkursowy liczy 12 stron i zawiera 25 zadań.
❖ Przed rozpoczęciem pracy sprawdź czy Twój test jest kompletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś to komisji.
❖ Wpisz swój kod na teście w miejscu do tego przeznaczonym.
❖ Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem. Na ich rozwiązanie masz 90 minut.
❖ Rozwiązania zaznaczaj w teście.
❖ Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem.
❖ Prawidłowe odpowiedzi zaznaczaj znakiem X.
❖ Nie używaj korektora. Jeżeli pomylisz się, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz
znakiem X inną odpowiedź❖ Pracuj samodzielnie.
❖ Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań możesz otrzymać 40 punktów.
Do uzyskania tytułu laureata konkursu potrzebne jest 85% poprawnych odpowiedzi, czyli
34 punkty.❖ Do uzyskania tytułu finalisty konkursu potrzebne jest 50% poprawnych odpowiedzi, czyli
20 punktów.❖ Powodzenia!
Kod ucznia
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap wojewódzki Strona 2 Substancja , która buduje szkielet zewnętrzny stawonogów i znajduje się w ścianie komórkowej grzybów to
A. celuloza.
B. glikogen.
C. chityna.
D. glukoza.
Zadanie 2. (0-1)
Ilustracje przedstawiają rodzaje tkanek mięśniowych.
1 2 3 a) Serce buduje tkanka nr ……….
b) W bicepsie znajduje się tkanka nr ………...
Zadanie 3. (0-2)
Rysunki przdstawiają dwie fazy oddechu (wdech i wydech).
A B
a) Zapisz znak X przy strzałce wskazującej przeponę.
b) Uzupełnij zdanie:
Wdech jest fazą ………. i przedstawia go rysunek …… .
czynną/ bierną A/B
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap wojewódzki Strona 3 Schemat przedstawia regulację poziomu glukozy we krwi.
NARZĄD X UWALNIA HORMON Y HORMON DZIAŁA NA NARZĄD Z
NASTĘPUJE ROZKŁAD GLIKOGENU I UWALNIANIE GLUKOZY a) Wybierz punkt , w którym prawidłowo wskazano narząd X i hormon Y.
NARZĄD X HORMON Y
A trzustka insulina
B trzustka glukagon
C wątroba Insulina
D wątroba glukagon
b) Wyspecjalizowane komórki pozwalają organowi Z reagować na hormon Y, ponieważ powierzchnia komórek w narządzie Z ma odpowiednie
A. synapsy.
B. neurony.
C. receptory.
D. przeciwciała.
Zadanie 5. (0-1)
Które ze zdań dotyczących elementów morfotycznych krwi jest fałszywe?
A. Trombocyty (płytki krwi) zawierają hemoglobinę.
B. Leukocyty (krwinki białe) są elementem układu odpornościowego.
C. Makrofagi są rodzajem leukocytów.
D. Erytrocyty (krwinki czerwone) nie mają jąder komórkowych.
Zadanie 6. (0-1)
Jakie produkty żywnościowe powinno się spożywać, aby zapobiegać szkorbutowi, anemii i osteoporozie?
Zapobieganie szkorbutowi
Zapobieganie anemii Zapobieganie osteoporozie A czerwone mięso pomarańcze i cytryny Sery i śledzie B pomarańcze i cytryny czerwone mięso Sery i śledzie C pomarańcze i cytryny Sery i śledzie czerwone mięso D Sery i śledzie czerwone mięso pomarańcze i cytryny
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap wojewódzki Strona 4 Fotografia przedstawia larwy much.
Przeczytaj następujące informacje:
• W czasie pierwszej wojny światowej wielu żołnierzy zmarło z powodu zakażenia ran przez bakterie.
• Czasami larwy wykluwają się w ranach z jaj złożonych przez muchy.
• Lekarz wojskowy o nazwisku William Baer zauważył, że żołnierze, którzy mieli w ranach larwy much, przeżywali częściej niż żołnierze, którzy ich nie mieli .
• Larwy zdawały się czyścić ranę.
• Uznał, że larwy zjadły bakterie i martwe mięso wokół rany.
• Baer opublikował swoje spostrzeżenia w 1931 r. Od tego czasu używanie larw do leczenia ran stało się faktem.
a) Na podstawie tych informacji odpowiedz na pytanie:
Jaka była obserwacja Baera?
………
………
………..
b) Podaj jeden powód (oprócz kosztów), dlaczego stosowanie larw w leczeniu ran może być preferowane zamiast stosowania antybiotyków u pacjentów.
………
………
Zadanie 8. (0-1)
Na schemacie przedstawiono krążenie krwi między prawym i lewym przedsionkiem w ciele człowieka.
prawy
X
Y
płucaZ
lewyprzedsionek przedsionek
W którym punkcie prawidłowo nazwano struktury X, Y i Z ?
X Y Z
A prawa komora żyła płucna tętnica płucna
B prawa komora tętnica płucna żyła płucna
C żyła płucna tętnica płucna prawa komora
D tętnica płucna prawa komora żyła płucna
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap wojewódzki Strona 5 W tabeli przedstawiono efekt badania wpływu temperatury na długość okresu składania jaj przez samicę przędziorka chmielowca.
Badana cecha Temperatura (⁰C)
20 ⁰C 25 ⁰C 30 ⁰C
Średnia długość okresu
składania jaj 24 18 12
Średnia liczba jaj złożonych przez samicę w czasie okresu składania jaj
72 72 72
Wraz ze wzrostem temperatury średnia liczba jaj składanych przez samicę w czasie jednego dnia
A. wzrasta.
B. maleje.
C. jest zawsze taka sama.
D. spada o połowę.
Zadanie 10. (0-1)
Rysunek przedstawia nerkę i przylegające struktury.
krew
Gruczoł oznaczony literą P wydziela A. tyroksynę.
B. insulinę.
C. adrenalinę.
D. estrogeny.
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap wojewódzki Strona 6 Ilustracja przedstawia budowę ucha.
Receptory dźwięku znajdują się w elemencie oznaczonym literą A. A. B. B. C. C. D. D.
Zadanie 12. (0-1)
Jakie problemy będzie mieć osoba, której móżdżek został poważnie uszkodzony?
A. Trudności z uczeniem się.
B. Spowolniona praca serca.
C. Wysokie ciśnienie krwi.
D. Trudności z koordynacją ruchów.
Zadanie 13. (0-2)
Na ilustracji 1 i 2 przedstawiono przekrój przez dwa rodzaje naczyń krwionośnych.
1 2 Naczynie przedstawione na ilustracji 1 to ………..
Naczynie przedstawione na ilustracji 2 to ………..
Podaj dwie różnice między tymi naczyniami.
• ……….
• ……….
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap wojewódzki Strona 7 Owoce pokazane poniżej przystosowane są do roznoszenia nasion przez zwierzęta.
1 2
Wyjaśnij , w jaki sposób rozprzestrzeniane są nasiona rośliny 1 i 2.
1- ………
………
………. . 2- ………
………
………. . Zadanie 15. (0-4)
Podpisz elementy budowy mchu płonnika (P, Q, R, S).
P ……….…………
X Q ……….……….
R ……….……
Y
S ……….….
Uzupełnij tabelę.
Cecha Pokolenie X Pokolenie Y
Nazwa pokolenia Sposób rozmnażania (płciowy, bezpłciowy)
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap wojewódzki Strona 8 Rozpoznaj i przyporządkuj pokazane na ilustracjach zwierzęta (nie zachowano skali wielkości) do odpowiednich grup bezkręgowców. Wpisz przy nazwach grup zwierząt właściwą cyfrę 1 – 7.
1 2 3 4
5 6 7
parzydełkowce - ……. płazińce - ……. pierścienice - …… mięczaki - ……
skorupiaki - ……. owady - ……. pajęczaki - ……
Wpisz , jakimi cyframi oznaczono obojnaki ………
Zadanie 17. (0-2)
Na wykresach pokazano strukturę wiekową trzech populacji ptaków.
Na którym wykresie przdstawiono populację wymierającą? Odpowiedź uzasadnij.
Populację wymierającą przedstawia wykres ……. , ponieważ ………..……..
……….. .
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap wojewódzki Strona 9 Porosty należą do królestwa grzybów, ale ich ciało zbudowane jest z dwóch składników: strzępek grzyba i komórek glonów.
a. Wyjaśnij na czym polega taki związek dwóch organizmów-jakie korzyści odnoszą poszczególne organizmy.
...
...
...
...
b. Porosty są organizmami wskaźnikowymi . Napisz, o czym świadczy brak porostów w środowisku
.
………
………..
………. . Zadanie 19. (0-1)
Ilustracje pokazują etapy przepływu wody przez roślinę. Która strzałka pokazuje ruch wody w postaci pary wodnej?
A. A. B. B. C. C. D. D.
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap wojewódzki Strona 10 Jedno z rodziców jest daltonistą, a drugie jest zdrowe. Oboje mają po jednym recesywnym allelu warunkującym tę wadę.
Oceń prawidłowość poniższych zdań zaznaczając P, jeśli jest prawdziwe lub F, gdy jest fałszywe.
Prawdopodobieństwo, że dziecko tej pary będzie daltonistą wynosi
50%. P F
W praktyce daltonistą może być każde dziecko tej pary rodziców lub
wszystkie mogą być zdrowe. P F
Zadanie 21. (0-1)
Brązową mysz skrzyżowano z białą. Urodziło się 9 myszy brązowych i 8 białych. Tę samą parę skrzyżowano ponownie. Otrzymano 7 myszy brązowych i 9 białych.
Genotypy rodziców to najprawdopodobniej A. heterozygota x heterozygota.
B. homozygota dominująca x heterozygota.
C. homozygota dominująca x homozygota recesywna.
D. homozygota recesywna x heterozygota.
Zadanie 22. (0-1)
Uczniowie przygotowali doświadczenie pokazane na rysunku. Zestaw I umieścili w cieniu, a drugi w dobrze oświetlonym miejscu. Następnie przez 5 minut liczyli pęcherzyki wydzielanego przez moczarkę gazu.
Sformułuj problem badawczy do tego doświadczenia.
……….
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap wojewódzki Strona 11 Uzupełnij tabelę.
Rodzaj dowodu ewolucji Przykład
narząd szczątkowy
latimeria struktury analogiczne
archeopteryks
Zadanie 24. (0-2)
Zdjęcie przedstawia kotkę z kociętami.
Podaj jedną cechę charakterystyczną ssaków, która jest widoczna na zdjęciu i jedną, której na zdjęciu nie widać.
………
………
………
………
Zadanie 25. (0-2)
Ogromnym problemem w wielu polskich miastach jest smog. Podaj dwa sposoby zapobiegania wystąpieniu tego zjawiska.
………
………
………
………
Opracowanie testu: Mariola Szczecińska
Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap wojewódzki Strona 12 BRUDNOPIS
(nie podlega ocenie)
