WP£YW TEKTONIKI NA DEFORMACJE TERENU WYWO£ANE DZIA£ALNOŒCI¥ GÓRNICZ¥ W PÓ£NOCNO-WSCHODNIEJ CZÊŒCI GÓRNOŒL¥SKIEGO ZAG£ÊBIA WÊGLOWEGO
S ³ o w a k l u c z o w e PSInSAR, Zag³êbie D¹browskie, deformacje terenu, uskoki
S t r e s z c z e n i e
Celem pracy by³a zbadanie wp³ywu tektoniki na deformacje terenu wywo³ane dzia³alnoœci¹ górnicz¹. Obszar badañ opisany w artykule obejmuje tereny górnicze wybranych kopalñ Zag³êbia D¹browskiego. Ze wzglêdu na prowadzon¹ w tym rejonie od lat eksploatacjê wêgla kamiennego oraz skomplikowan¹ budowê tektoniczn¹ rejon ten zagro¿ony jest wystêpowaniem pionowych przemieszczeñ terenu. Na obszarze badañ pomierzone zosta³y niewielkie, d³ugookresowe deformacje terenu, dziêki wykorzystaniu techniki PSInSAR. Technika ta polega na przetwarzaniu zestawu satelitarnych obrazów radarowych i dostarcza informacje o przemieszczeniach terenu w punktach PS. Punkty PS to stabilne reflektory odbijaj¹ce promieniowanie mikrofalowe, odpowiadaj¹ce takim obiektom terenu jak budynki, mosty, wiadukty, wychodnie ska³ itp. Szczegó³owo zbadane zosta³y wartoœci przemieszczeñ terenu w punktach PS w zale¿noœci od ich po³o¿enia wzglêdem g³ównych jednostek tektonicznych.
Zag³êbie D¹browskie charakteryzuje siê wystêpowaniem gêstej sieci uskoków. G³ówn¹ dyslokacj¹ tego terenu jest uskok bêdziñski o rozci¹g³oœci NW-SE. Uskok ten przeciêty jest licznymi uskokami o rozci¹g³oœci po³udnikowej.
Do analizy wybrane zosta³y jedynie najwiêksze uskoki, których wartoœci zrzutów przekraczaj¹ 50 m.
Analiza danych PSInSAR obejmowa³a trzy etapy. Pierwszy z nich polega³ na interpolacji œrednich szybkoœci terenu w punktach nie objêtych technik¹ PSInSAR. Zadanie to zosta³o wykonane z zastosowaniem metody odwrotnych odleg³oœci. Zbadane zosta³y wartoœci deformacji terenu w kierunku prostopad³ym do linii uskoku bêdziñskiego Nastêpnie wykonana zosta³a analiza trendu, dla wszystkich wykorzystanych w pracy, danych PSInSAR.
W drugim etapie badañ wykonana zosta³a jednoczynnikowa analiza wariancji maj¹ca na celu sprawdzenie, czy ró¿nica pomiêdzy œredni¹ wartoœci¹ deformacji terenu dla skrzyd³a zrzuconego i wisz¹cego jest statystycznie istotna. Analiza wariancji zosta³a wykonana osobno dla uskoku bêdziñskiego i uskoków o przebiegu po³ud- nikowym.
W trzecim etapie analizy zbadana zosta³a struktura zmiennoœci œrednich szybkoœci deformacji terenu wzglê- dem uskoku bêdziñskiego. Zadanie zrealizowano poprzez obliczenie i analizê semiwariogramów kierunkowych.
Badanie struktury zmiennoœci parametru zosta³o przeprowadzone dla uskoku bêdziñskiego osobno dla skrzyd³a zrzuconego i wisz¹cego. Empiryczne semiwariogramy w obu przypadkach zosta³y obliczone, dla kierunków: N, NE, E, SE, tak aby zbadaæ wzajemn¹ korelacjê deformacji terenu osobno w kierunku prostopad³ym i równoleg³ym do linii uskoku.
Wykonana w pracy mapa deformacji terenu pozwoli³a na wstêpn¹ ocenê wartoœci przemieszczeñ terenu wzglêdem g³ównych uskoków rejonu badañ. Analiza deformacji terenu w kierunku prostopad³ym do linii uskoku bêdziñskiego wykaza³a ró¿nicê w wartoœciach przemieszczeñ terenu w skrzydle wisz¹cym i zrzuconym tego uskoku. Stwierdzono wystêpowanie trendu œrednich szybkoœci deformacji terenu w kierunku SW-NE. W wyniku przeprowadzonej analizy wykazano, i¿ pomimo faktu, ¿e wszystkie uskoki uwzglêdnione w pracy charakteryzuj¹ siê podobnymi wartoœciami zrzutów to jedynie dla uskoku bêdziñskiego stwierdzona zosta³a statystycznie istotna ró¿nica miêdzy œrednimi deformacjami terenu w skrzydle wisz¹cym i zrzuconym. W odniesieniu do tego uskoku stwierdzono równie¿ ró¿nicê w strukturze zmiennoœci analizowanego parametru dla obu jego skrzyde³. Ponadto wykazano brak korelacji pomiêdzy wartoœciami deformacji terenu a odleg³oœci¹ punktów pomiarowych od linii uskoku.
