"The Conservation of Tapestrie's and Embroideries", Japan 1989 : [recenzja]

Helena Hryszko

"The Conservation of Tapestrie’s and

Embroideries", Japan 1989 :

[recenzja]

Ochrona Zabytków 44/1 (172), 54

P IŚ M IE N N IC T W O

1 9 8 9 ,.s. 1 1 7

W 1989 r. ukazała się książka pt. The Conservation o f Tapestrie's

an d Embroideries. Zawiera ona m ateriały z sym pozjum zor­

ganizow anego w Brukseli w dniach 21 ■ 24 sierpnia 1 987 r. przez In stitut Royal du Patrim oine A rtistiqu e w Brukseli. W sym pozjum tym w zięło udział 27 uczestników — kura to rów m uzealnych i kon serw atorów tkanin z Europy Zachodniej i S tanów Z je d ­ noczonych.

Celem sym pozjum było podsum ow anie stanu w iedzy na tem at konserw acji tkanin, prezentacją osiągnięć i stosow anych metod, jak rów nież zasygnalizowanie problem ów , którym specjaliści nie pośw ięcili jeszcze wystarczającej uw agi. W czasie dyskusji d o m i­ now ały dw a tem aty. Jeden to problem czyszczenia tkanin zab yt­ kow ych. Większość uczestników uzasadniało zalety czyszczenia tkanin na m okro i w a d y czyszczenia na sucho. Drugi tem at to problem y związane z przechow yw aniem i eksponowaniem tk a ­ nin, ich wzm acnianiem , podszyw aniem i powstrzym yw aniem procesu starzenia się w łókie n przez elim inow anie czynników m ających w p ły w na destrukcję tkanin.

Książka zawiera 15 artykułów . Prezentowane są w nich różne m etody stosow ane w konserw acji zachodnioeuropejskich tkanin pochodzących od XII do X VIII w.

Pierwsze 4 artykuły to bardzo krótkie om ów ienia technik i metod konserw acji ob ie k tó w haftow anych:

1 ) antependium z 15 18 r. i antependium datow anego na 1528 r.

(B elgia), .

2) średniow iecznego, ha ftow anego antependium z Tuluzy (Szwajcaria), . . .

3) kom pletu param etrów litu rgiczn ych z II cw ierci XV w. (A u s t­

ria)- , . . •

4) 3 je dw a bn ych i hafto w an ych tkanin ściennych z lat 1 7 4 0 -1 7 5 0 (W ło ch y). . . . . Każdy artykuł zawiera opisy o b ie któ w , m ateriałów i techniki w ykonania, stanu zachow ania i krótkie opisy przebiegu prac konserw atorskich. Przy konserw acji w szystkich w ym ienionych wyżej o b ie któ w zastosow ano tradycyjne m etody wzm acniania tkanin je dw a bn ych i zabezpieczania haftów .

Piąty artykuł jest opisem bardzo s kom plikow anych prac w y k o n a ­ nych w M uzeum H istorii Tkanin w Lyonie mających na celu rekonstrukcję X V II-w ieczn eg o ubioru męskiego. Podstawą do rekonstrukcji były fragm enty tego ubioru użyte w tó rn ie do w ykonania ornatu. Taki sposób postępowania jest z pewnością kontrow ersyjny i budzi w ie le w ą tp liw o ści.

Kolejny artykuł to prezentacja bardzo interesujących prac, przep­ row adzonych rów nież w M uzeum Historii Tkanin w Lyonie, przy rekonstrukcji liturgicznego sandału pochodzącego z XII w . Re­ konstrukcję w yko na no na podstaw ie trzech zachow anych fra g ­ m entów jedw abnej, haftowanej tkaniny. Szczególną uwagę zw ró con o tu na stworzenie optym alnych w a ru n kó w ochrony tego cennego obiektu. . . . . Najbardziej obszerny jest artykuł Nobuko Koiitani z M etropolitan M useum of A rt z N o w ego Jorku. Przedstawia on rezultaty doświadczeń Departamentu Konserwacji Tkanin istniejącego od 1973 r„ w którym zatrudnionych jest 13 konserw atorów . Pod opieką tego Departam entu znajduje się 300 tkanin, z których ok. 50 jest eksponow anych, reszta przechowywana jest w znako­ m icie w yposażonych magazynach.

Na szczególną uw agę zasługuje w zo rco w o opracow any schemat karty inwentaryzacyjnej, którą ma każda tkanina. Schemat ten m ógłby być wykorzystany w naszych placów kach muzealnych z w ielką korzyścią dla przyszłych konserw atorów . A rtykuł zawiera rów nież bardzo szczegółowy opis sposobu prania, zasad i stoso­ wania metod konserw acji, w a ru n k ó w i sposobu przechow yw a­ nia i eksponowania tkanin. ... Pozostałe artykuły prezentują sposoby konserw acji tapiserii w Pracowniach Konserwacji Tkanin w Londynie, M onachium , Florencji, N ow ym Jorku i Brukseli.

P odstawowe m etody konserw acji stosowan e w e wszystkich tych pracow niach są w zasadzie takie same i pokrywają się z m etodami stosowanym i rów nież w Polsce. Konserwacja tapiserii jest b o ­ w iem taką dziedziną, w której nie ma m ożliwości zastosowania żadnych in no w acji ani nowoczesnej technologii. Tkaniny tego typu mogą być zabezpieczone jedynie tradycyjnym i i spraw ­ dzonym i sposobami.

Spośród tych artykułów na szczególną uwagę zasługuje opraco­ w anie Loretty D o lcin i dotyczące konserw acji tapiserii z Palazzo Vecchio we Florencji pochodzących z I p o ło w y XVI w . Omawia ona bow iem bardzo dokładnie (łącznie z podaniem godzin) przebieg procesu prania tkanin, jak rów nież wszystkie problemy związane z praniem tego typu tkanin.

Helena Hryszko

P R Z E G L Ą D z a g r a n i c z n y c h c z a s o p i s m k o n s e r w a t o r s k i c h

„ Parniatky-Prfroda'/. W yd. Ś tśtny ûstav pam iatkovej starostlivo- sti w Bratysławie i Ûstredie stétnej ochrany prfrody w Liptovskom M ikulśśi w w y d a w n ic tw ie „O b z o r" Bratysława. Ukazuje się sześć razy w roku.

Rocznik XX (1 9 8 9 )

Zeszyt 1, stron 48, ilustracje

IN FO R M A C JE

kf, Stanislav N itry — 50-roènŸ (S tanisław N itry jubileusz pięć­ dziesięciolecia urodzin), s. 2, 1 ilustr. Krótka notka z okazji jubileuszu.

P. G u I d a n, Ing. J o z e f Stipkala pët'desiatrocnÿ (inz. Jozef Sztipkala — pięćdziesięciolatek), s. 2, 1 ilustr. Krótka notka z okazji jubileuszu.

L. С i к о V s к у. Za docentom Ing. Jan kom Sed/àrom Csc. (O docencie dr. Janie Sedlarzu — w spom nienie pośm iertne), s. 2, 1 ilustr. W spom nienie pośmiertne.

ARTYKUŁY

K. N a g y, S kavalithujem e sluźby c esto vnèh oru c h u (Ulepszamy służby zajmujące sią ruchem turystycznym ), s. 3, 1 ilustr. A utor zwraca uw agę na znaczenie turystyki w kształtow aniu krajobrazu

kulturow ego. . , , .

L. H u s o v s k â , V y u ïitie k u ltù rn y c h pam /atok na ubytovacie

zariadenia cestovnèho ru c h u (W ykorzystanie zabytków na hotele

i pensjonaty dla tu ry s tó w ), ss. 4 -5 , 1 ilustr. streszcz. w j.

54

angielskim. M ożliw o ści w ykorzystania ob ie któ w zabytkow ych — kasztele, zamki, pałace — dla ce ló w turystycznych. Prezentacja no w ych fun kcji na tle porów naw czym , europejskim.

J. N e t к о V â, P am àtkovÿ fo n d a cestovnl ruch na ùzemi CSR. (O biekty zabytkow e a ruch turystyczny na terenie Czeskiej Republiki S ocjalistycznej), ss. 6 -9 , 6 ilustr., streszcz. w j. angiels­ kim. W zm ożony ruch turystyczny i jego skutki dla ob iektów zabytkow ych. Konieczność przygotow ania zaplecza fachow ego i bazy socjalnej. Ciekawe przykłady z terenu Czech.

M . S c e p k o v â , O bnova hotela M e tro p o l v Bańskiej S tiavn ici (Przebudowa hotelu M etrop ol w Bańskiej Szczawnicy), ss. 10 -12 , 6 ilustr. streszcz. w j. angielskim. Problemy adaptacji daw nego hotelu „H o s tin e c u hrozna". Szczegółowe om ów ienie zmian i wyznaczenie no w ych fun kcji.

M . U S a k o v é , J. L a l k o v é , P od biel — pam iatkovà rezer-

vàcia Tudovej architektùry (P odbiel — rezerwat architektury

lu d o w e j), ss. 12 -14 , 5 ilustr. stresz.w j. angielskim. Problemy zachowania drewnianej architektury ludow ej i zagadnienia rurali- styczne.

I. P u S к ś r, Kto bude d ’aISi? (K to będzie następny?), ss. 15-16, 4 ilustr. stresz. w j. angielskim. Prace konserwatorskie w małym miasteczku Spiska Kapituła.

A nke ta: K ultùrne pam iatky a cestovnÿ ruch (Ankieta: Zabytki

k ultu ry a ruch turystyczny), ss. 17-20, 7 ilustr., stresz. w j. angielskim. W ypow ied zi przedstawicieli Czedoku, Tatratouru, S lovakoturistu i A uto tu ristu. M ateriał zebrali i opracow ali V. Fifik oraz S. Szlachta.