Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny

Mgr Agnieszka Kwiecień-Madej

Usytuowanie przepisów

• Księga III KC, Tytuł VI

„Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt

niebezpieczny,

• Nie można utożsamiać tej odpowiedzialności ani z odpowiedzialnością deliktową, ani

kontraktową,

• Uzupełniające stosowanie przepisów,

• Art. 449(1)-449(11)KC

Produkt

• Art. 449(1) par. 2 KC – przez produkt należy rozumieć rzecz ruchomą, choćby została połączona z inną

rzeczą, a także zwierzęta i energię elektryczną

• Przedmioty nieprzetworzone,

• Rzeczy ruchome, które utraciły tę cechę wskutek połączenia z inną rzeczą, stając się częściami

składowymi,

• NIE dotyczy dóbr intelektualnych (chyba, że ich

nośnikami są rzeczy ruchome)

Produkt niebezpieczny

• Produkt mający cech niezapewniające

bezpieczeństwa, jakiego można oczekiwać uwzględniając normalne jego użycie – art.

449(1) par. 3 zd. 1 KC

• Obiektywne kryterium oceny,

• Prawidłowe użycie oraz typowe przypadki

nieprawidłowego użycia,

Ustawa z dnia 12.12.2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów ,

• Obowiązek wprowadzania na rynek przez

producentów i dystrybutorów wyłącznie produktów bezpiecznych (art. 10-11),

• Art. 3 – definicja produktu

• Art. 4 ust. 1 – definicja produktu bezpiecznego oraz ocena bezpieczeństwa: cechy, oddziaływanie na inne produkty, oznakowanie, ostrzeżenia, kategorie

konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo,

• Art. 10 – obowiązki informacyjne producenta (również

art. 449(1) par. 3 zd. 2 KC)

Podmioty odpowiedzialne

• Producent, który wytwarza produkt

niebezpieczny w zakresie swojej działalności (art. 449(1) par. 1 KC)  nie tylko wytwórca produktu finalnego, ale i wytwórca materiału, surowca, części składowej,

• odpowiedzialność powstaje z chwilą wprowadzenia produktu do obrotu,

• Art. 449(4) KC – domniemanie prawne na

korzyść konsumenta

Inne podmioty odpowiedzialne

• Osoby, które przez umieszczenie na produkcie swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia

odróżniającego podają się za producenta,

• Importerzy produktów zagranicznych, którzy w

zakresie swojej działalności wprowadzili produkt do krajowego obrotu

• Odpowiedzialność solidarna razem z producentem

(art. 449(5) par. 3 KC) – gdy producenta nie da się

ustalić,

• Profesjonalni zbywcy produktów

niebezpiecznych – gdy nie wiadomo kto jest producentem, nie został on oznaczony na produkcie, ani nie można ustalić importera,

– Mogą oni zwolnić się od odpowiedzialności,

wskazując w ciągu miesiąca od daty zawiadomienia o szkodzie wyżej wymienione osoby – a gdy nie

mogą tego uczynić – osobę, od której sami nabyli

produkt niebezpieczny (art. 449(5) par. 4 i 5 KC)

Podmiot uprawniony

• Każdy, kto poniósł szkodę przez produkt niebezpieczny,

• Chodzi o szkodę w mieniu osobistym,

• Dotyczy wyłącznie osób fizycznych,

• Obejmuje nabywcę produktu niebezpiecznego

oraz inne osoby, które znalazły się w zasięgu

oddziaływania niebezpiecznych właściwości

produktu,

Przesłanki odpowiedzialności

• Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka,

• NIE obejmuje przypadków gdy:

– Producent nie wprowadził produktu niebezpiecznego do obrotu, – Wprowadzenie do obrotu nastąpiło poza zakresem działalności, – Niebezpieczne właściwości ujawniły się dopiero po

wprowadzeniu do obrotu, chyba, że wynikły one z przyczyny tkwiącej poprzednio w produkcie,

– Nie można było przewidzieć niebezpiecznych właściwości produktu, uwzględniając stan techniki i nauki w chwili wprowadzania do obrotu (art. 449(3)par.2 KC)

Wyłączenie odpowiedzialności

• Producent nie odpowiada także wtedy, gdy

wytworzył produkt niebezpieczny o cechach

wskazanych bezwzględnie wiążącymi normami

prawnymi – art. 449(3) par.1 KC

Szkoda i związek przyczynowy

• Obowiązek wykazania adekwatnego związku przyczynowego,

• Do szkody na osobie  art. 444, 445 par. 1 KC

• Do szkody majątkowej polegającej na zniszczeniu lub uszkodzeniu produktu

niebezpiecznego odpowiednie stosowanie przepisów o nienależytym wykonaniu

zobowiązania, umowie sprzedaży,

Szczególna regulacja szkody – art. 449(7) par.

1 KC

• Gdy szkoda wyraża się w uszczerbku

poniesionym w pozostałym mieniu osobistym poszkodowanego, którego wartość przekracza 500 euro,

• Poniżej tej kwoty  dochodzenie

odszkodowania na zasadach ogólnych,

Przedawnienie roszczenia odszkodowaczego

• Art. 449 (8) KC,

• 3 lata od dnia, w którym dowiedział się lub przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i osobie

obowiązanej do jej naprawienia,

• 10 lat od wprowadzenia produktu do obrotu,

• Art. 442(1)KC – nie stosuje się, chyba że

producent odpowiada na zasadach ogólnych,

Zbieg odpowiedzialności

• Odpowiedzialność za tę samą szkodę osób

wskazanych w Tytule VI(1) Księgi III KC wraz z innymi osobami np. szczególnie odpowiedzialnymi na

podstawie przepisów o czynach niedozwolonych,

• Odpowiedzialność solidarna,

Przykład: producent samochodu nie mającego cech

produktu bezpiecznego i diagnosta, który niestarannie

dokonał przeglądu i odpowiada na podstawie art. 415

KC

Semiimperatywny charakter norm

• Art.. 449(9) KC – odpowiedzialności za produkt niebezpieczny nie można ograniczyć, ani

wyłączyć,

• Przepisy wyznaczają minimalny standard ochrony nabywców, która może być

rozszerzona na podstawie klauzul umownych.

KAZUS

• Jacek kupił w supermarkecie lakier do ram okiennych, który następnie wykorzystał w swoim mieszkaniu. Po 5 latach lakier zaczął wytwarzać duszący zapach. Okazało się, że lakier jest szkodliwy dla zdrowia i Jacek musiał wymienić wszystkie okna. W chwili wprowadzania lakieru do sprzedaży badania wykazywały jego nieszkodliwość.

Były jednak także nowe badania przeprowadzone w USA, niedostępne dla producenta, z których niezbicie wynikało, że lakier jest szkodliwy. Jacek domaga się od producenta naprawienia szkody spowodowanej koniecznością wymiany okien. Czy zasadnie?