Boga oglądać będą. Błogosławieni,

(1)

Parafia Rzymskokatolicka p.w. Krzyża Świętego w Łomży • ul. Zawadzka 55 • 18-403 Łomża KANCELARIA tel. 86 216 89 05 – dni powszednie 8⁰⁰ – 9⁰⁰ oraz 17⁰⁰ – 17⁴⁵

krzyz.lomza@gmail.com

Numer konta bankowego PKO BP S.A. O/ŁOMŻA 67 1020 1332 0000 1702 0027 4126 BIULETYN DUSZPASTERSKI PARAFII KRZYŻA ŚWIĘTEGO W ŁOMŻY

DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO PARAFIAN UROCZYSTOŚĆ WSZYSTKICH

ŚWIĘTYCH

Wielka Tajemnica Wiary

34/2020 (1040) Rok A 1 listopada 2020 r.

Świętość bierze się z tego, że człowiek spotyka się z Bogiem i oddaje Mu swoje serce. Przez dzisiejszy tekst Ewangelii Jezus chce ożywić w tobie to, co wyda- wało się martwe. Posłuchaj uważ-

J

nie.ezus, widząc tłumy, wyszedł na górę. A gdy usiadł, przy- stąpili do Niego Jego uczniowie.

Wtedy otworzył usta i nauczał ich tymi słowami: „Błogosławie- ni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie.

Błogosławieni, którzy się smucą, albowiem oni będą pocieszeni.

Błogosławieni cisi, albowiem oni na własność posiądą ziemię. Bło- gosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni. Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miło- sierdzia dostąpią. Błogosławie- ni czystego serca, albowiem oni

Boga oglądać będą. Błogosła- wieni, którzy wprowadzają po- kój, albowiem oni będą nazwani synami Bożymi. Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem do nich należy królestwo niebieskie.

Błogosławieni jesteście, gdy wam urągają i prześladują was i gdy z mego powodu mówią kłamliwie wszystko złe o was. Cieszcie się i radujcie, albowiem wielka jest wasza nagroda w niebie”.

Najważniejsze momenty spotkania człowieka z Bogiem dzieją się zwykle na jakiejś górze. Na gó- rze Abraham otrzymuje polece- nie, aby nie zabijać swojego syna.

Mojżesz na górze otrzymuje przy- kazania, które mówią o przymie- rzu Boga z człowiekiem. W Ewan- gelii wielokrotnie widzimy Jezusa, gdy wchodzi na górę. To czas Jego bliskości z Ojcem. Czas wtulenia

się w Miłość. Jezus zaprasza cię dzisiaj, abyś był z Nim w Jego rela- cji z Bogiem Ojcem. Na ile chciał- byś poznać Ich miłość? A może chcesz jej doświadczyć w swojej codzienności?

Kiedy Jezus opowiada o bło- gosławieństwach, mówi przede wszystkim o sobie samym. Jezus bowiem przez swoje życie i śmierć wszedł w doświadczenie każdego człowieka: ubogiego, przeżywa- jącego smutek, cichego, czystego serca czy prześladowanego. Za- leży Mu bowiem na tej intymnej bliskości, również z tobą. Wyko- rzystaj teraz czas modlitwy, aby opowiedzieć Jezusowi o tym, co trudnego dzieje się w twoim życiu.

Bądź szczery, nie obawiaj się. Po- zwól Mu posłuchać twojego serca.

Jezus to Bóg mocny. Gdy mówi, Jego słowa nie są czczą gadaniną. Jego Słowo sprawia to, co oznacza. Kiedy Jezus mówi ci zatem, że chce ci pobłogosławić, czyli uszczęśliwić cię, to realizuje to, o czym mówi. On nie chce zo- stawić cię samego, ale chce doko- nać cudu w twoim życiu. Chce ci ofiarować radość. Na ile wierzysz, że Pan jest mocny, aby tego do- konać? Jeśli widzisz w sobie brak tej wiary, szczerze Mu o tym po- wiedz.

Porozmawiaj z Jezusem o tym, co wydarzyło się podczas tej modlitwy.

Chwała Ojcu…

Dzisiejsze Słowo pochodzi z Ewangelii wg świętego Mateusza Mt 5,1-12a

(2)

Jezus wszedł na Górę wygłosić kazanie, by każdy kto może usłyszał przesłanie.

„Ubodzy w duchu, niechaj każdy wierzy, że królestwo Niebieskie do takich należy.

Błogosławieni co płaczą, będą pocieszeni.

Błogosławieni cisi,

bo będą władcami tej ziemi.

Błogosławieni co sprawiedliwości wciąż pragną i łakną.

Nasyceni nią będą tak, jak miarą żadną.

Błogosławieni co są miłosierni, dostąpią miłosierdzia,

a Boga oglądać będą ci czystego serca.

Błogosławieni, którzy pokój wprowadzili, bo synami Bożymi będą nazwanymi.

A ci, co dla sprawiedliwości są prześladowani,

ci w Królestwie Niebieskim, będą uhonorowani.

Błogosławieni jesteście, gdy wam urągają i z powodu Mego kłamstwem obrzucają.

Radujcie się z tego, nie żałujcie siebie, bo nagroda wasza wielka będzie w Niebie.

MZ

EWANGELIA DLA DZIECI

(...) ŚWIECI NAM PROMIEŃ NADZIEI ZŁOTY, ŻE KIEDYŚ ZNOWU BĘDZIEMY RAZEM (...)

1. Dzisiaj Msze św. odprawiane są w porządku nie- dzielnym. O godz. 17.00 - nowenna za zmarłych.

2. Jutro (poniedziałek, 2 listopada) przypada Dzień Zaduszny, kiedy to wspominamy wszystkich wiernych zmarłych. W szczególności swoimi modlitwami chcemy pomóc zmarłym przebywa- jącym w czyśćcu. Msze święte o godz. 7.00, 9.00, 16.00, 17.30 i 19.00. Nowenna za zmarłych o godz.

17.00.

3. Do 8 listopada można uzyskać odpust zupeł- ny i ofiarować go za zmarłych. Warunkiem jest stan łaski uświęcającej, brak przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, nawiedzenie cmentarza i modlitwa za zmarłych, „Ojcze Nasz”, „Wierzę w Boga…”, oraz modlitwa w intencjach Ojca Świętego”.

4. W zakrystii przyjmujemy wypominki roczne czytane przed niedzielnymi mszami o godz. 9.00 i 12.00.

5. Wypominki jednorazowe zapisane na kartkach składamy wraz z dobrowolną ofiarą do skarbony z napisem „Nowenna za zmarłych”.

6. W tym tygodniu przypada pierwszy czwartek, piątek i sobota miesiąca. Czwartek to dzień modlitw o nowe i dobre powołania do kapłaństwa i życia konsekrowanego.

7. W piątek Msze święte o godz. 7.00, 9.00, 16.00, 17.30 i 19.00. Tego dnia zapraszamy także na na- bożeństwa:

• Koronka do Bożego Miłosierdzia - o godz. 15.00

• Nowenna za zmarłych - o godz. 17.00

• Nabożeństwo do Najświętszego Serca Pana Jezusa - po Mszy św. o godz. 17.30.

8. W pierwszą sobotę miesiąca zapraszamy na Msze św. o godz. 7.00 i 18.00. Członków Kół Różańco- wych i wszystkich chętnych zapraszamy na Mszę św. o godz. 7.00, po której odmówimy różaniec i dokonamy zmiany tajemnic.

9. Za nami miesiąc październik. Wielką radością jest fakt, że w naszej parafii powstało 5 nowych Kół Różańcowych - „Różaniec Rodziców za Dzie- ci”. Zachęcamy do codziennego odmawiania ró- żańca i włączenia się do wielkiej modlitwy w ra- mach akcji „Różaniec do Granic Nieba”. Módlmy się choćby dziesiątką różańca za dzieci nienaro- dzone, matki spodziewające się dziecka, dobre wychowanie młodzieży, o jedność w rodzinie i wypełnienie się Woli Bożej w naszej Ojczyźnie oraz o pokój na świecie.

10. Z racji wprowadzenia obostrzeń związanych z epidemią zaplanowane spotkania z rodzicami i dziećmi przygotowującymi się do I Komunii Św.

oraz spotkania z młodzieżą przygotowującą się do sakramentu bierzmowania zostają odwołane.

11. Z tych samych powodów, tj. wprowadzenia ogra- niczeń sanitarnych, zwracamy się z prośbą do ro- dziców dzieci przygotowujących się do I Komunii Św., a także do rodziców młodzieży przygotowu- jącej się do sakramentu bierzmowania, aby to rodzice potwierdzali swym podpisem obecność swojego dziecka na niedzielnej Mszy św.

12. W Liturgii tego tygodnia wspominamy w środę św. Karola Boromeusza - biskupa, wielkiego re- formatora Kościoła.

13. Bóg zapłać wszystkim osobom, które modlitwą i ofiarą wspierają potrzeby naszej parafii.

OGŁOSZENIA PARAFIALNE

(3)

EWANGELIA DLA DZIECI

(...) ŚWIECI NAM PROMIEŃ NADZIEI ZŁOTY, ŻE KIEDYŚ ZNOWU BĘDZIEMY RAZEM (...) OGŁOSZENIA PARAFIALNE

Każdy cmentarz to opowieść: o czasach i miejscu, w którym go wytyczono; o ludziach na nim spoczywająch; o historii tworzonej przez kolejne pokolenia i strukturze społecznej określonej miejscowości; o jego stylu pod względem tradycji, zwyczajów, architektury. Od ponad 220 lat swoją opowieść snuje także cmentarz przy ul. Mikołaja Kopernika w Łomży.

Całe wieki zmarłych chowano wokół ko- ściołów. Tak było również przy naszej katedrze.

Wszystko zmieniło się z zaborem pruskim, w któ- rego granicach Łomża znajdowała się w latach 1794-1807. Obowiązujące w Prusach przepisy sa- nitarne nakazywały grzebanie zmarłych poza granicami miast. I tak, około 1797 roku, nowy cmentarz w Łomży wytyczono na niewielkim wzgórzu, przy drodze wiodącej do Giełczyna.

Od początku przeznaczony został dla katolików i ewangelików, którzy, jako emigranci z Niemiec, zaczęli osiedlać się w mieście. Z czasem zmienił się zaborca: Łomża stała się częścią Cesarstwa Rosyjskiego. Oznaczało to coraz liczniejsze przy- bywanie tu Rosjan. Tak więc, prawdopodob- nie około 1834 roku, w sąsiedztwie istniejącego cmentarza dla katolików i ewangelików, wytyczono cmentarz dla wyznawców prawosławia.

I oto za tym samym murem, oddzielającym świat żywych od umarłych, na jednej łomżyńskiej ziemi, spotkały się trzy religie: katolicka, ewangelicka i prawosławna. (Mieszkający w Łomży Żydzi w owym czasie mieli, powstały około 1822 roku, swój cmentarz usytuowany między ulicami Ry- baki i Woziwodzką oraz placem Zielonym, a od roku 1892 kolejny, przy ul. Wąskiej). Tak historia i nieuchronne przeznaczenie na zawsze połączyły tu trzy narodowości; trzy narodowości do dzisiaj obecne w trzech językach, utrwalonych w nagrobnych napisach.

Opowieść sędziwego łomżyńskiego cmentarza to także opowieść o różnorodności znajdu- jących się tu mogił i nagrobków pod względem wielkości, budulca, stylu architektonicznego, wartości artystycznej. To opowieść o zabytkach, których jest tu jeszcze około 560! Nagrobki oka- załe i skromne; bogate w ornamentację i zupełnie jej pozbawione; z kamienia, piaskowca, granitu, marmuru, żelaza; w stylu klasycystycznym, neo- klasycystycznym, neogotyckim, z elementami

neorenesansowymi; figury Pana Jezusa i Matki Bożej, krzyże pełne i ażurowe, kapliczki, otwarte księgi, żałobne urny, złamane kolumny, kamienne wieńce, kwiaty i kotwice (jako jeden z symboli chrześcijaństwa). Wśród nich mamy prawdziwe dzieła sztuki, które znawcy przyrównują do tych ze sławnego cmentarza na Powązkach w Warsza- wie! Bez watpienia: zabytkowy cmentarz w Łom- ży to prawdziwa galeria sztuki!

Najbardziej okazałą budowlą przeznaczoną na pochówki jest kaplica grobowa pw. Świętego Krzyża, w formie rotundy, wystawiona w roku 1838 przez Mateusza Śmiarowskiego dla jego żony i dzieci. W roku 1866 przed kaplicą stanęła mała dzwonnica, dzisiaj już niestety, pozbawiona swojego najważniejszego atrybutu.

Szczególnie wzruszające są mogiły dzieci. Lecz

(4)

ich nagrobne figury, spod ręki rzeźbiarzy i kamie- niarzy z Łomży, Radomia, Warszawy mimowol- nie wywołują uśmiech i zachwycają poziomem artystycznym. Oto siedzący zamyślony Genio Bartoszewicz lat 3 i pół, zmarły 26 październi- ka 1886 roku. Skrzydełka aniołka, sukienka (jak w owych czasach ubierano także małych chłop- ców), splecione bose stópki. W jednej rączce trzyma kamienny kwiatowy wianek, drugą, w dziecię- cej zadumie, podpiera bródkę. Patrzy przed siebie i pewnie widzi coś, czego nie widzą mijający go ludzie... A tu rodzeństwo Zielińskich: bosa Halin- ka, która przeżyła zaledwie rok, zmarła 9 czerwca 1896 roku, i Zygmuś lat 7, zmarły 10 sierpnia 1909 roku. Siostrzyczka wspiera się o ramię przyklęka- jącego braciszka (w eleganckim ubranku i buci- kach), z rączkami złożonymi w geście modlitwy.

Wciąż są razem... Bosa Halinka Żochowska lat 3, zmarła 27 sierpnia 1902 roku, w zwiewnej ka- miennej sukience, ma zajęte rączki: jedną przy- tula do siebie wianuszek kamiennych kwiatków, w drugiej trzyma kamienny bukiecik, na któ- rym jest skupiona. Bukiecik nieco się rozsypuje...

Może to kwiatki także dla spoczywającej z nią siostrzyczki Jadziuchny, która żyła zaledwie rok i 10 miesięcy, zmarłej 12 maja 1902 roku, i braciszka Zdzisia, który, przeżywszy zaledwie pięć dni, poszedł do nieba za siostrzyczkami 21 stycznia

1903 roku... Na kolanku przyklęka bosa Wandzia Wojdyłło lat 9, zmarła 27 marca 1904 roku. Skrzy- dełka aniołka, splecione rączki i wzrok wzniesio- ny ku niebu. Po jej nagrobnej fotografii pozostało już tylko puste miejsce, lecz w pełni zachowało się wyryte w kamieniu wzruszające epitafium, chyba najpiękniejsze ze wszystkich znajdujących się tutaj na dziecięcych grobach: ŚPIJ DROGIE DZIE- CIĘ W BIAŁEJ TRUMIENCE / NAD TOBĄ KRZYŻYK I WONNE KWIATY / BÓG CIĘ POWOŁAŁ W ŻYCIA JUTRZENCE / PRZED TRON SWÓJ W LEPSZE PROMIENNE ŚWIA- TY / TWA BIAŁA DUSZA Z SOBĄ ZABRAŁA / NASZE DNI SZCZĘŚCIA I CEL KOCHANIA / W SERCACH NAM ROZPACZ TYLKO ZOSTA- ŁA / SMUTEK BEZMIERNY I BÓL ROZSTA- NIA / LECZ W MROKACH WIECZNEJ SERCA TĘSKNOTY / ZA TWOIM JASNYM DROGIM OBRAZEM / ŚWIECI NAM PROMIEŃ NA- DZIEI ZŁOTY / ŻE KIEDYŚ ZNOWU BĘDZIE- MY RAZEM / WIĘC TAM NA LEPSZYM PRO- MIENNYM ŚWIECIE / CZEKAJ NAS DZIECIĘ / RODZICE. A tu Jerzyk Dziekoński, lat 4, zmarły 7 września 1907 roku. Nieco naburmuszona min- ka, sukienka, bose stópki. I tulony lewą rączką do piersi krzyżyk – jego jedyna wyprawka na drogę do nieba... UKOCHANEMU SYNKOWI STRO- SKANI RODZICE, głosi wyryty w kamieniu napis. To bez wątpienia najpiękniejsza nagrobna rzeźba dziecka na tym cmentarzu.

Są tu również zabytkowe kaplice: późnoklasy- cystyczna ewangelicka z roku 1844, dzisiaj służącą za dom pogrzebowy i neoklasycystyczna prawo- sławna pw. Grobu Pańskiego z roku 1910, w której odprawiane są żałobne Msze święte. W tym samym 1879 roku wzniesiono dwie bramy: neogo- tycką prowadzącą na cmentarz katolicki i neoro-

(5)

mańską wiodącą na ewangelicki. Czas i historia sprawiły, że ten podział już nie istnieje; dzisiaj to jeden cmentarz parafialno-komunalny. W 1858 roku na cmentarzu katolickim wybudowano parterowy klasycystyczny domek grabarza (za- wodu niezmiennie związanego z tym miejscem), z jednej strony z oknami wychodzącymi wprost na mogiły...

A spoczywają w nich kolejne pokolenia ludzi powszechnie znanych i nieznanych, różnych sta- nów i zawodów, żołnierze polegli w obronie Oj- czyzny, ofiary światowych wojen i bratobójczych walk. Wśród nich, pochodzący z Grabowa (dzisiaj w powiecie kolneńskim), wybitny przyrodnik Jakub Waga (1800-1872), autor m.in. monumen- talnego dzieła „Flora polska”, w którym opisał ponad 1000 gatunków roślin z terenu ówczesnego Królestwa Polskiego, przełożony i inspektor szko- ły wojewódzkiej w Łomży.

Niezmienne Boże i naturalne prawo przemi- jania obecne jest także w stanie mogił i nagrob- ków. Tak czas i na tym cmentarzu chyli ku ziemi żeliwne i kamienne krzyże, zaciera fotografie, nazwiska i daty, wymazuje pełne bólu i nadziei epitafia, roztrzaskuje kamienne płyty znaczone listą zasług i pełnionych za życia funkcji, obficie rozsiewa zielsko i niepamięć... Bo i i tutaj są mo- giły, przy których nikt już nawet się nie zatrzy- ma, choć z nagrobnych tablic wciąż jeszcze wołają błagalne słowa w imieniu zmarłego: Prosi prze- chodnia o Zdrowaś Maryja, Prosi o westchnienie do Boga... Bo to mogiły już „niczyje”; od ponad od ponad 150 lat, 170 lat... Ziejące grobową pust- ką, którą czas w swoim czasie wypełni kolejny- mi trumnami... Ale może jeszcze wiosną znowu zakwitną na nich kwiaty wysiane już tylko ręką natury, a kolejną zimą otuli już tylko śnieg tak, jak kiedyś otulały je światło świec, słowa miłości i modlitwy bliskich...

Żeglujemy wszyscy ku przeznaczeniu, do tylko Bogu wiadomego portu...

Przy bramie naprzeciw kaplicy Śmiarowskich, wmurowana jest tablica z krótkim napisem: Tu się kończy wielkość świata, doczesnych trudów zapłata. Lecz niezmiennie, jak wyryto na grobie Wandzi Wojdyłło, Świeci nam promień nadziei

złoty, że kiedyś znowu będziemy razem...

Tekst i zdjęcia: Gabriela Szczęsna

(6)

INTENCJE MSZALNE

(7)

1 listopada – niedziela

UROCZYSTOŚĆ WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH 7.30 + Czesław Ruszczyk – greg.

7.30 + Teresa Openchowska – greg.

9.00 + Andrzej Milewski – greg. (odprawia ks. Michał poza parafią).

9.00 + Józef i Mieczysław Waszczuk – greg.

9.00 + Zmarli z rodziny Mrozów, Wałkuskich, Kośników i Śliwków.

10.30 + Marek Polkowski.

10.30 + Henryk Tadaj – w 34. rocznicę śmierci.

16.00 + Irena i Bogusław Olszewscy.

17.30 Nowenna za zmarłych.

19.00 + Rafał Michałowski.

2 listopada– poniedziałek DZIEŃ ZADUSZNY 7.00 + Teresa Openchowska – greg.

7.00 + Dorota Ulążka.

7.00 + Tadeusz, Helena i Zygmunt.

7.00 Intencja Bractwa Miłosierdzia.

9.00 + Robert Kenigsman.

16.00 + Czesław Ruszczyk – greg.

19.00 + Tomasz Szydlik.

3 listopada – wtorek 7.00 + Teresa Openchowska – greg.

7.00 + Zmarli z rodzin Guzewiczów i Dzięgielewskich.

7.00 + Sylwia Krajewska.

7.00 + Marianna i Antoni Plona oraz ich rodzice.

18.00 + Klementyna i Hipolit oraz zmarli z rodzin Kalinowskich i Grabowskich.

18.00 + Rafał Michałowski.

4 listopada - środa 7.00 + Czesław Ruszczyk – greg.

7.00 + Edward Gołębiewski – w 14. rocznicę śmierci.

7.00 + Stanisław Chmielewski.

7.00 + Krzysztof Blusiewicz.

7.00 + Edmund i Jadwiga oraz zmarli z rodzin Olszewskich i Archackich.

18.00 + Marzena Odachowski – intencja od

uczestników pogrzebu, w 30. dzień po pogrzebie.

18.00 Nowenna do Matki Bożej Nieustającej Pomocy.

5 listopada – czwartek I czwartek miesiąca 7.00 + Teresa Openchowska – greg.

7.00 + Aleksander Dębek – w 22. rocznicę śmierci.

7.00 + +Hieronima(K) Konopka.

7.00 + Karol Mateuszczyk.

7.00 + Maria i Michał Majdan oraz zmarli z rodzin Majdanów i Cieplickich.

18.00 W intencji wspólnoty Odnowa w Duchu Świętym.

6 listopada – piątek I piątek miesiąca 7.00 + Czesław Ruszczyk – greg.

7.00 + Waldemar Podbielski – w 22. rocznicę śmierci.

7.00 + Krystyna Kaminiak.

7.00 + Bolesław Cwalina.

9.00 + Feliksa(K) i Aleksander Grabowscy oraz zmarli z rodzin Grabowskich i Zajkowskich.

16.00 W intencji Bractwa Miłosierdzia.

17.30 + Edward Gołębiewski – w 30. dzień po pogrzebie.

7 listopada – sobota I sobota miesiąca 7.00 + Teresa Openchowska – greg.

7.00 + Zofia i Bolesław Rydzewscy.

7.00 + Edmund Górski oraz zmarli z rodzin Górskich i Popiołków.

7.00 + Andrzej Malinowski.

7.00 W intencji kół różańcowych.

18.00 + Zmarli z rodzin Brulińskich, Durczyńskich i dusze w czyśćcu cierpiące.

18.00 + Wiesława Grelewska – intencja od uczestników pogrzebu, w 30. dzień po pogrzebie.

8 listopada

XXXII NIEDZIELA ZWYKŁA 7.30 + Czesław Ruszczyk – greg.

7.30 + Jolanta Mogielnicka – Popławska, Bogumiła, Józef i Franciszek Szulc.

9.00 O Boże błogosławieństwo, opiekę Matki Bożej i potrzebne łaski dla Katarzyny z okazji 14.

rocznicy urodzin.

10.30 + Antoni Cieniewicz – w 8. rocznicę śmierci.

10.30 O Boże błogosławieństwo, opiekę Matki Bożej i potrzebne łaski dla Patrycji z okazji urodzin.

12.00 Za Parafian.

19.00 + Marianna, Jan, Henryk i Tadeusz Strzeszewscy.

INTENCJE MSZALNE

(8)

DAWNE SŁOWA WE WSPÓŁCZESNYM KOŚCIELE

ZYSZCZY NAM

Dziś przyjrzyjmy się słowom pieśni „Bogurodzica”, która codziennie o 21:00 rozbrzmiewa na Jasnej Gó- rze, w godzinie Apelu Jasnogórskiego. Jest to najstar- sza zachowana polska pieśń religijna, a w dodatku bardzo tajemnicza dla językoznawców. Do dziś nie ustalono konkretnie czasu i miejsca jej powstania, a niektóre z wyrażeń i zwrotów nie są do końca ja- sne nawet dla specjalistów. Wiadomo tylko, że naj- starszy znany zapis pieśni pochodzi z początku XV wieku, a wcześniej przez jakiś czas funkcjonowała ona w obiegu ustnym. Powstała najprawdopodobniej jeszcze przed początkiem wieku XIV. Od tamtego czasu nasz język bardzo się zmienił.

O „Bogurodzicy”powstało wiele artykułów i więk- szych prac. W tym skromnym tekście nie sposób poruszyć wszystkich fascynujących zagadnień z nią związanych. Zajmijmy się jednym z najbardziej fra- pujących zwrotów: „zyszczy nam”, nad którego zna- czeniem wciąż dyskutują znawcy języka polskiego. Są oni zgodni, że jest to rozkaźnik pochodzący od słowa

„zyskać”. Jednak jak dokładnie należy rozumieć ten fragment pieśni: „Zyszczy nam, spuści nam”?

Jest to zwrot skierowany do Maryi. Najprościej moż- na przełożyć go na współczesny język polski jako

„pozyskaj nam, daj nam”. Być może jest to prośba o łaskę zmiłowania Jezusa (wskazuje na to refren

„Kyrieleison”). A może jest to prośba dotycząca samego Syna Bożego. Wers ten mógł wyglądać pierwot- nie tak: „Zyszczji nam, spuść ji nam”, co oznaczało

„Pozyskaj Go nam, daj (przekaż) Go nam”. Z czasem

„zyszczji” połączyło się w jeden wyraz „zyszczy”. Jest to jedna z teorii, ostatnio najbardziej popularna.

A ponieważ „Bogurodzicę” traktowano w XV w. jako pieśń o narodzeniu Chrystusa i śpiewano ją w Ad- wencie,jest bardzo prawdopodobne, że zanoszono wtedy do Matki Bożej prośby, by była pośredniczką pomiędzy Bogiem a ludźmi tak jak wtedy, gdy zro- dziła i przekazałanam Jezusa.

„Bogurodzica” może stać się piękną, wciąż aktualną modlitwą dla każdego z nas. Przypomnijmy pierw- szą zwrotkę tej niesamowitej pieśni, powtarzanej przez wszystkie pokolenia Polaków:

Bogurodzica dziewica, Bogiem sławiena Maryja, U twego Syna Gospodzina matko zwolena, Maryja!

Zyszczy nam, spu<ś>ci nam.

Kyrieleison

Agata Kłosek

Zapraszam na cykl tekstów o słowach języka polskiego stosowanych dawniej, a które wyszły już z użycia.

Niektóre z nich są współcześnie niezrozumiałe, ale wciąż można je usłyszeć w kościołach – w pieśniach, litaniach, wielu modlitwach. Może niektórzy uznają, że obecność archaizmów świadczy o przestarzałości Kościoła. Ja uważam inaczej – świadczy o bogactwie językowym i szerzej – kulturowym – przechowy- wanym w modlitewnym skarbcu katolików. Stanowi także o ciągłości tradycji. Warto przyjrzeć się tym dawnym słowom, aby lepiej poznać nasz ojczysty język, ale także – aby pełniej modlić się pieśniami i modlitwami, w których pojawiają się te słowa, których być może nie rozumiemy.

W każdą niedzielę o godz. 19.00, transmitowa- na jest Msza św. z naszego kościoła. Osoby za- interesowane mogą w ten sposób uczestniczyć w Eucharystii, za pośrednictwem naszej strony internetowej www.krzyz.lomza.pl Bardzo go- rąco dziękujemy Panom Aleksandrowi Pladze, Stanisławowi Żebrowskiemu oraz Adamowi Że- browskiemu, którzy od wielu miesięcy bezintere- sownie realizują ten przekaz TV.