Nauka
administrac ji
Odpowiedzialność
organów administracji
publicznej
Odpowiedzialność władzy publicznej
Co oznacza pojęcie odpowiedzialności organów administracji publicznej?
Jak ta odpowiedzialność może się przejawiać?
Czy odpowiedzialność organów władzy
publicznej stanowi cechę państwa
policyjnego czy państwa prawnego?
Odpowiedzialność władzy publicznej
Podstawę odpowiedzialności władz
publicznych stanowi zasada demokratycznego państwa prawa, w ramach której organy
zobligowane są do funkcjonowania zgodnie z zasadami pewności i bezpieczeństwa
prawnego oraz ochrony zaufania do państwa i
prawa;
Odpowiedzialność władzy publicznej
1. obowiązek moralny lub prawny odpowiadania za
swoje lub czyjeś czyny;
2. «przyjęcie na siebie obowiązku zadbania o kogoś lub
o coś»
Możliwość uruchamiania ocen i środków prawnych wobec określonego
podmiotu, który zachował się w sposób
nieodpowiadający
oczekiwanym kryteriom społecznym, kulturowym, ekonomicznym i innym
Możliwość uruchamiania ocen i środków prawnych wobec określonego podmiotu, którego zachowanie nie odpowiada
wymogom sformułowanym prawnie
Odpowiedzialność władzy publicznej
Legaln
e Nielegaln
e
Odpowiedzialność władzy
publicznej za działania legalne
Działanie organu doprowadzające do straty ma specjalną postać prawną , ocenianą według prawa publicznego
W wyniku wydania/niewydania aktu normatywnego dającego podstawę
wywołującą stratę zmiany sytuacji prawnej z mocy samego prawa albo za szkody
powstałe wskutek wdania lub niewydania
niewadliwego aktu administracyjnego
Odpowiedzialność władzy publicznej
Art. 21.1. Konstytucji RP Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia.
2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem
Art. 77.1. Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu
wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.
2. Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw
Art. 228.1. W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki
konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski
(..)3. Zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela w czasie
poszczególnych stanów nadzwyczajnych, określa ustawa.
Odpowiedzialność władzy
publicznej za działania legalne
Wywłaszczenie nieruchomości
przejęcie zabytku na własność państwa
Zniszczenie, uszkodzenie lub zużycie lub utrata mienia w ramach świadczeń nakazanych dla zwalczania klęsk żywiołowych
Utrata lub uszkodzenie oraz szkody wynikłe z używania przedmiotów świadczeń rzeczowych nałożonych na rzecz obrony
Szkoda poniesiona z powodu wydania lub wykonania niewadliwych decyzji
administracyjnych na podstawie prawa wodnego
Odpowiedzialność władzy
publicznej za działania legalne
Za jakie działania nielegalne działania
administracja ponosi odpowiedzialność?
Odpowiedzialność władzy
publicznej za działania legalne
Rodzaj
odpowiedzialności Opis
POLITYCZNA Przewidziana w Konstytucji wobec naczelnych organów administracji; powoduje odwołanie ze stanowiska
MAJĄTKOWA 1) Na podstawie kodeksu cywilnego – zasada sprawstwa, winy, słuszności itp.
2) Na podstawie art. 77 Konstytucji za niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie organów władzy publicznej
URZĘDNICZA W aktach prawnych regulujących zatrudnienie w administracji publicznej
KARNA /ZA
WYKROCZENIE Uregulowana w kodeksie karnym, karnym skarbowym za
przestępstwa m.in. Łapownictwo czynne/bierne lub w kodeksie wykroczeń gdy czyn stanowi wykroczenie
SŁUŻBOWA Porządkowa i dyscyplinarna oparta na zróżnicowanych podstawach prawnych
KONSTYTUCYJNA Za naruszenie Konstytucji, przed Trybunałem Stanu, podlegają
jej najwyższe organy państwowe m.in. Prezydent, Prezes RM,
członkowie Rady Ministrów, Prezes NIK itp
Odpowiedzialność władzy publicznej
Po stwierdzeniu nieważności decyzji
burmistrza gminy X, strona chce
uzyskać odszkodowanie za wydanie tej
decyzji. Czy stwierdzenie nieważności
decyzji powinno spowodować
automatyczne przyznanie jej
odszkodowania?
Odpowiedzialność władzy publicznej
Art.417.§1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§2.Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
Art.4171.§1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą
.§2.Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§3.Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.§4.Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
Art.4172.Jeżeli przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej została wyrządzona szkoda na osobie, poszkodowany może żądać całkowitego lub częściowego jej naprawienia oraz zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, gdy okoliczności, a zwłaszcza niezdolność poszkodowanego do pracy lub jego ciężkie położenie materialne, wskazują, że wymagają tego względy słuszności
Źródła
Literatura:
A. Błaś, J. Boć, J. Jeżewski, Nauka administracji, Kolonia Limited 2013.
M. Kulesza, D. Sześciło, Polityka administracyjna i zarządzanie publiczne, Warszawa 2013.
D. Sześciło (red.), Administracja i zarządzanie publiczne. Nauka o współczesnej administracji, Warszawa 2014, http://rszarf.ips.uw.edu.pl/apub/podrecznik.pdf
Z. Cieślak (red.), Nauka administracji, Warszawa 2017.
Link do zdjęcia:
