Od redakcji
Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego 7, 7-8
OD R E D A K C J I To m V II „R o c z n ik a ” docier a d o C z y t e l n i k a j u ż p o o b ch odach I X w i e k ó w K i e l c . N ie m n i e j p r a g n i e m y o d n o to w a ć te n fa k t, m i m o ż e nie z a m i e s z c z a m y sp e c j a ln e g o a r t y k u ł u p o ś w i ę c o n e g o t e j ro c z n ic y . C z y n i l i ś m y to b o w i e m n ie m a l w e w s z y s t k i c h d o t y c h c z a s o w y c h to m a c h p o ś w ię c o n y c h d a w n y m i n a j n o w s z y m d z i e jo m m i a s t a i r e gionu.
K ie l c e n ie ogło siły d z i e w i ę ć s e t n e j r o c z n i c y s w e g o istn ien ia, a le ogóln ie I X w i e k ó w , d a ją c t y m s a m y m w y r a z p rz e k o n a n iu , że t r w a j ą c e b adania n a u k o w e p o z w o l ą d opier o, b y ć m o ż e w p r z y s z ł o ś c i, na d o k ł a d n i e j s z e o k r e ś le n ie r o c z n i c o w e j d a t y .
G d y m y ś l i m y o p r z e s z ł o ś c i te g o m i a s t a i re gionu, nie m o ż e m y je d n a k t y l k o w r a cać do m i n io n y c h epok. T r z e b a z a t r z y m a ć się n a w s p a n i a ł y c h k a rta c h j e j n a j n o w s z e j i te j s t o s u n k o w o n i e d a w n e j histo rii. S ą to b o w i e m d z i e j e p e łn e b o h a t e r s t w a i c h w a ły , czego w y r a z e m b y ło o d zn a c z e n ie w o j e w ó d z t w a k ieleck ieg o w r o k u 1970 K r z y ż e m G r u n w a l d u P i e r w s z e j K la s y . O b c h o d y j u b i l e u s z o w e u ś w i e t n i ł o sz e r e g w a ż n y c h w y d a r z e ń w ż y c i u m i a s t a , w ś r ó d k t ó r y c h d o n a j p o w a ż n i e j s z y c h należ a ło o t w a r c i e p i e r w s z y c h e k s p o z y c j i m u z e a l n y c h w p r z e k a z a n y m M u z e u m Ś w i ę t o k r z y s k i e m u X V I I - w i e c z n y m pa ła cu. D o te g o b e z s p r z e c z n i e h i s t o r y c z n e g o w y d a r z e n i a dla k u l t u r y p o l s k i e j do sz ło d z i ę k i ż y c z l i w e m u i p e ł n e m u z r o z u m i e n ia s t a n o w i s k u w o j e w ó d z k i c h w ł a d z p a r t y j n y c h i a d m i n i s t r a c y j n y c h . W m ie śc ie , k tó r e c ie r p i na s t a ł y b ra k p o m ie s z c z e ń , z p e w n o ścią nie b y ł a to d e c y z j a ła t w a , t y m b a r d z i e j ż e p o c ią g a ła ona za sobą k o n ie c z n o ś ć p r z y z n a n i a p o w a ż n y c h ś r o d k ó w f i n a n s o w y c h p o t r z e b n y c h na r e a l iz a c j ę j e d n e g o z n a j w i ę k s z y c h w P o ls c e p r z e d s i ę w z i ę ć k o n s e r w a t o r s k i c h i m u z e a ln y c h . Z n a le z i o n o ś r o d k i i■ n i e z b ę d n e m o c e p r z e r o b o w e . R o z p o c z ą ł się n o w y w i e l k i r o z d z ia ł 6 3 - l e t n i e j h is to rii s ę d z i w e g o m u z e u m . J e g o e t a p y o d n o t o w y w a ć b ę d z i e m y na la m ach K ra n ik i
m u zealn ej. N a j u b i l e u s z m i a s t a o t w a r t o w k o r p u s ie g ł ó w n y m p a ła c u w y s t a w ę h i s t o
r y c z n ą o r a z e k s p o z y c j ę w n ę t r z z a b y t k o w y c h . J e s t to j e d n a k d o p ie r o p o c z ą t e k d z ie ła , z m ie r z a ją c e g o do p e ł n e j a d a p t a c j i całego ze s p o łu p a ł a c o w e g o dla p o tr z e b m u z e a l n i c t w a i u t w o r z e n i a w K ie l c a c h p la c ó w k i , k tó r a s t a n ie się d u m ą nie t y l k o te g o regionu.
P e r s p e k t y w a s i e d m i u w y d a n y c h t o m ó w u p o w a ż n ia do o d p o w i e d z i na p y t a n i e , c z y r e a l i z o w a n y w cią gu lat p r o f il w y d a w n i c t w a z d a j e p r a k t y c z n y egza m in . S ą d z ą c na p o d s t a w i e o p in i i p o s z c z e g ó ln y c h o ś r o d k ó w n a u k o w y c h i m u z e ó w o raz r e c e n z j i u k a z u j ą c y c h się n a ła m a ch p r a s y i p e r i o d y k ó w n a u k o w y c h w k r a j u i z a gra n icą , m o ż n a p o s t a w i ć o d p o w i e d ź p o z y t y w n ą . B y ł b o w i e m „R o c z n i k ” M u z e u m S w i ę t o k r z y
-8
O d r e d a k c j is k i e g o i n a d a l z a m i e r z a b y ć w y d a w n i c t w e m n a u k o w y m o c h a r a k t e r z e r e g i o n a ln y m i m u z e a ln y m . W i e r n y t y m z a ło ż e n io m z e s p ó ł r e d a k c y j n y p r z e c i w s t a w i a ł się p r o p o z y c j o m p o s z e rze n ia p r o b l e m a t y k i o d y s c y p l i n y n a u k o w e nie z w i ą z a n e p r o g r a m o w ą dzia ła ln o ścią m u z e a l n i c t w a kie leck ieg o .
P rofil „R o c z n ik a ” b y ł stale u le p s z a n y . T o t e ż k r y t y c z n a an aliza d o t y c h c z a s o w y c h d o kon ań p o z w a la z a p o w i e d z i e ć s z e re g in n o w a c j i, k tó re, m i e j m y n a d z i e ję , je s z c z e b a r d z i e j p odnio są ra n g ę n a s t ę p n y c h to m ó w .
M ając na w z g l ę d z i e p o t r z e b y n a u k o w e re gionu, j a k te ż z a g a d n ie n ia te o r ii m u z e a l n i c t w a i k o n s e r w a t o r s t w a , z e s p ó ł r e d a k c y j n y b ę d zie s t a r a ł się in i c jo w a ć i z a m a w i a ć p ra c e na o k r e ś lo n e t e m a t y , k tó r e n a s t ę p n i e u każą się na ła m a c h „ R o c zn ik a ”. Z n a czn ie w i ę k s z y n a cis k p o ło ż o n y zo s ta n ie na o p r a c o w a n ia p r o b l e m o v : e i a n a lity c z n e o ra z a r t y k u ł y b ęd ą ce s y n t e z ą p o s z c z e g ó l n y c h z a g a d n i e ń b a d a w c z y c h . P race m a te r ia ł o w e , sz c ze g ó ln ie z z a k r e s u a rch eo lo g ii i p r z y r o d y , p r z e s u n i ę t e zosta n ą do m a ł o n a k ł a d o w y c h z e s z y t ó w s p e c j a l i s t y c z n y c h . J e d e n z n a j b l i ż s z y c h t o m ó w za w ie r a ć b ę d z i e o m ó w i e n ie d o r o b k u m e r y t o r y c z n e g o p o s z c z e g ó ln y c h d z i a ł ó w m u z e u m i p ró b ę z a s y g n a l i z o w a n i a d a ls z y c h p e r s p e k t y w , j a k i e r y s u ją się p r z e d n im i w z w i ą z k u z p o w a ż n ą r o z b u d o w ą b a z y p o d s t a w o w e j M u z e u m Ś w i ę t o k r z y s k i e g o . W y p a d a t e ż w y ra z ić n a d zie ję , że t e m a t y w i ą ż ą c e się z te o r ią m u z e a l n i c t w a i etn o g r a fią c z ęś ciej n iż d o t y c h c z a s gościć b ędą na n a s z y c h ła m a ch . R o z b u d o w i e u leg n ie dział re c e n z ji i o m ó w i e ń .
T o m V II „R o c z n ik a ” o t w i e r a r o z p r a w a t r a k t u j ą c a o u d z i a le s p o ł e c z e ń s t w a K i e l e c c z y z n y w z a g o s p o d a r o w a n iu Z i e m Z a c h o d n ic h w latach 1945— 1948. Na p o d k r e ś lenie z a s łu g u je fa k t , ż e j e s t to p i e r w s z a te g o t y p u p u b l i k a c j a n a u k o w a p r ó b u ją c a u ją ć za g a d n i e n ie w o d n ies ien iu do m i e s z k a ń c ó w P o ls k i c e n tr a ln e j.
W osta tn ich latach o b s e r w u j e m y r o z w ó j bad a ń a r c h e o l o g ic z n y c h p r z y z a b y t k a c h
a rc h i te k t o n ic z n y c h . S tą d t e ż zn a c z e n ie a r t y k u ł u , po r a z p i e r w s z y p o r u s z a ją c e g o nieco s z e r z e j te n p r o b l e m w p o ls k ie j li te r a tu r z e n a u k o w e j w o p a rciu o d o ś w ia d c z e n ia o s i ą g n ię t e w tr a k c ie pra c b a d a w c z y c h . J e d n y m z c e n t r ó w b a d a w c z y c h na sz eg o w o j e w ó d z t w a j e s t S a n d o m i e r z , w k t ó r y m p r o w a d z o n e pra ce arc h e o lo g ic zn e p o z w o l i ł y na r e k o n s t r u k c j ę p r o c e s ó w o s a d n i c z y c h i r o z w o j u o b i e k t ó w a r c h i t e k t u r y o d p o ł o w y X w i e k u po o k re s m ia sta lo k a c y jn e g o . Do z a g a d n i e ń te o r ii m u z e a l n i c t w a n a w i ą z u j e d y s k u s y j n y a r t y k u ł , w k t ó r y m na p o d s t a w i e so cjo lo g iczn ych badań ś r o d o w i s k o w y c h a u to r k a a n a li z u j e o d d z i a ł y w a n i e M u z e u m Ś w i ę t o k r z y s k i e g o , p r ó b u j ą c z a r a z e m fo r m u ł o w a ć w n i o s k i do p ro g r a m u p r z y s z ł e j działaln ości o ś w i a t o w e j n a s z e j p la c ó w k i .
H isto rię sz tu k i r e p r e z e n t u j e k i l k a p o z y c j i , w ś r ó d k t ó r y c h na u w a g ę za s łu g u je a r t y k u ł p o ś w i ę c o n y g r u p i e p ó ź n o g o t y c k ic h ch rz c ie ln ic k a m i e n n y c h z te r en u K i e l e c c z y z n y . T r z y d a ls z e o p r a c o w a n ia są e c h e m w y s t a w y m o n o g r a f ic z n e j o b r a z ó w J ó z e f a S z e r m e n t o w s k i e g o i z w i ą z a n e j z nią s e s ji n a u k o w e j, z o r g a n iz o w a n e j p r z e z O d d z i a ł K i e l e c k i S t o w a r z y s z e n i a H i s t o r y k ó w S ztu k i. Na p o d k r e ś le n ie z a s łu g u je a r t y k u ł n a ś w i e t l a j ą c y ro lę ś r o d o w i s k a k ie l e c k ie g o w r o z w o j u m a l a r s t w a p o ls k ie g o p o ł o w y X I X w ie k u . K ie l c e są m i e j s c e m d o r o c z n e j o g ó ln o p o l s k i e j i m p r e z y — M u z e a ln e g o P r z e g l ą d u F il m ó w . M a t e r ia ł y z d y s k u s j i p u b l i k u j e m y w s t a łe j p o z y c j i — K ro n ice m u zea ln ej, n ie z a le ż n i e od o d d zie ln e g o a r t y k u ł u a n a li z u j ą c e g o f i l m o w ą p r z y s z ł o ś ć m u z e ó w .
Na z a k o ń c z e n ie p r a g n i e m y z w r ó c i ć u w a g ę , ż e z a m i e s z c z a m y K roniki m u zea ln e z a lata 1969 i 1970. W i ą ż e się t o z tr u d n o ś c ia m i w y d a w n i c z y m i , k t ó r e n ie p o z w o l i ł y na w y d a n i e „ R o c z n ik a ” w r o k u 1969.
