D zisiejszy n u m er zaw iera 4 stron y.
C en a p o jed y n czeg o n u m eru 10 groszy.
'zeilfi
BEZPARTYJNE POLSKO • KATOLICKIE PISMO LUDOWE.PONMLKJIHGFEDCBA
0 W eksped. m iesięcznie 79 gr. z odnosze- n r Z 6 U p ia la > niem przez pocztę 21 gr. w ięcej. W wy- nadkach nieprzew idzianych, przy w strzym aniu przedsiębiorstw a, złożenia pracy, przerw ania kom unikacji, abonent niem a praw a żądać pozaterm inow ych dostarczeń gazety, lub zw rotu ceny abona
m entu. Z a dział ogłoszeniow y R edakcja nie odpow iada. R edaktor przyjm uje od 10-12. N adesłanych a nie zam ów ionych rękopisów R e
dakcja nie zw raca i nie honoruje. R edakcja i adm inistracja ul. M ickie
w icza 1. T elefon 80. K onto czekow e P. K O . Poznań 204,252.
S u m ie n n em w i/lco N j/w a n » em o & o w ią ^ fcó w ,
budujemy silną Ojczyznę!
A H ln o - v n n i-n Za oglosz. pobiera się od w iersza m m . (7 U y lO S Z u llI a a łam .) 10 gr., za reklam y na str. 4-łam . w w iadom ościach potocznych 30 gr. na pierw szej str. 50,81. R abatu udziela się prsy częstem ogłaszaniu. „G łos W ąbrzeski* w y ch od zi trzy razy tygodn. i to: w poniedziałek, środę i piątek. P rsy sado- w em ściąganiu należności rabat upada. D la spraw spornych jest w łaściw y S ąd w W ąbrzeźnie. — Za term inow y druk, przepisane m iejsce ogłoszenia adm inistracja nie odpow iada. W ydaw nictw o zastrzega sobie praw o nleprżyjęcia ogłoszeń bez podania pow odów
N r. 65
m
W ąb rzeźn o, K o w a lew o , G olu b, w torek dnia 5 czerw ca 1934 r Rok XIII.
Rząd będzie ostro zwalczał pogłoski
o redukcji długów, obniżce wkładów i t. p. kłamstwa i
się ciągle now e żądania i pom ysły. — .M . in. słyszy się niekiedy
G Ł O SY N IE R O Z W A Ż N E , D O M A G A JĄ C E S IĘ N P . R E D U K C JI D Ł U G Ó W .
T ego rodzaju żądania poparte są cza
sam i rozum ow aniem takiem , że pie
niądz zw racany obecnie nie jest tym sam ym pieniądzem , który był poży
czony, gdyż siła nabyw cza jego jest znacznie w iększa. R ozum ow anie to nie jest uzasadnione. S zerzen ie w ięc h a sła red uk cji d ługów jest w ielce szk o
d liw e i w inn o b yć w teren ie jak - n a jk a teg o ry czn iej zw alczane.
Jed yn ym p ostu latem , k tóry w tej d zied zinie m oże i p ow in ien b yć rea li
zow an y, to jest stop n iow e d alsze ob n iżanie stop y p rocen tow ej. O ficjaln a n asza stop a 5 % jest n iezaw od n ie jesz
cze w ysok a, w m iarę u p ły nn ienia się ry n k ó w m oże, a n aw et b ęd zie się m u - siała ob n iżać.
D ie regen eracji k red ytu roln ego w d zisiejszy ch w aru nk ach n ie w y sta r
czy, że d an e gosp od arstw o osiągn ęło ju ż n p . rów n ow agę w łasną, g d y ż ob o
w ią zu ją ce jeszcze n orm y och ronn e u - n iem o żliw ia ją k redy t roln iczy.
A le ob ok zagad nien ia regen eracji k red ytu są jeszcze w a żn iejsze argu m en ty d la p oru szen ia tego n iep op u
larnego i n iep rzyjem n ego d la n iek tó
rych w ła ścicieli w arsztatów p racy za gad n ien ia. O b ecnie n ad szed ł czas, w k tórym n a leży
R O Z D Z IE L IĆ W A R SZ T A T Y Z D R O W E O D Z B A N K R U T O W A N Y C H - tym p ierw szym d ać n ad al op iek ę i p o
d a rcie d o w a lk i z tru dn ościam i k re
d ytu , w zm acn iając n aw et b ard zo p rąd p roroln iczy, ale te d ru gie p ozo
staw ić w łasn em u losow i, w m yśl za sad y n ie su b w en cjon ow ania p ry w a t
n ych p rzed sięb iorstw ze środ k ów p u b liczn ych .
R Y N E K K A P IT A Ł O W Y W P O L S C E W Z M O C N IŁ S IĘ
pow ażnie, czego dow ody m am y zaró
w no w e wrzroście w kładów , kursu pa
pierów procentow ych i ich rep airja- cji z zagranicy, w znakom itych rezul
tatach subskrypcji P ożyczki N arodo
w ej i innych.
O czyw iście od k on troli u ch y la się tezau ryzacja, szczegófnie tezauryza- pja złota, którego za kilkaset m iljo- nów przyw ieziono do k raju w ciągu lat ostatnich. Z w łaszcza te ostatnie znacznej m ierze spekulują na m om ent dogodnego kupna ziem i.
Jeżeli stwierdzone tu zostały po
m yślne objaw y w zrostu szeregu w ska
źników produkcji w ciągu r. 1933, to nie m ożna zapom inać, że do tego w w obec płynności innych elem entów
życia gospodarczego, stałość w aluty jest tym czynnikiem , który ułatwia nam pow rót do norm alnych stosun
ków .
1 rzeciem podstaw ow em zagadnie
niem naszej polityki gospodarczej jest dążenie do
W Y R Ó W N A N IA P O Z IO M U C E N płodów rolniczych i przem ysłow ych.
Jest to dziedzina, która bezpośrednio interesuje przedew szystkiem naszego producenta-rolnika, który osiągając za sw oje płody coraz niższe cenv, nie .jest w m ożności zaspokoić sw ych po
grzeb w dziedzinie artykułów prze
m ysłowych.
W celu zbliżenia poziom u tych cen do siebie rząd przesiębrał akcje in
terw encyjną w dziedzinie handlu najw ażniejszych zbóż poprzez zw ro
ty cła przy eksporcie, utrzym yw ał w Polsce ceny w yższe od zagranicznych.
Z drugiej zaś strony w yw ierając nacisk na przem ysł zorganizow any, irząd dążył i dąży ciągle do obniżki tcen przem ysłowych.
A kcja ta osiągnęła już pow ażne re
zultaty, ale nie jest to proces zakoń
czony, gdyż dysproporcja pom iędzy cenam i rolnem i a przem ysłow em i trw a w dalszym ciągu. To też praca w kierunku dalszego zbliżenia pozio
m u tych cen do siebie kontynuow aną być m usi nieustannie, dopóki rów no
w aga cen nie zostanie uchw yconą.
O czywiście producenta polskiego interesuje nietylko rów nowaga cen,
ale rów nież
sto su n ek cen d o św iad czeń p u b licz
n y ch i k osztów k redytu .
W dziedzinie reform św iadczeń na rzecz państwa nie m ówi się u nas zu
pełnie o dokonanej jeszcze w r. 1932 reform ie podatku obrotow ego, która jest, w m yśl ustawy, stopniow o w pro
w adzana w życie.
W zakresie innych św iadczeń pu
blicznych, to jest sam orządow ych i społecznych — . stosunek ich do no
w ego poziom u naszej rów now agi go
spodarczej m usi być oczyw iście przed
m iotem stałych badań i troski o shar- m onizow anie go z tym now ym pozio
m em , na którym rów now aga gospo
darcza zostanie osiągnięta.
W ypada m i z kolei om ówienie za
gadnień kredytow ych. W tej dziedzi
nie zw łaszcza rząd uczynił daleko i- dące posunięcia i osiągnął pow ażne (Sukcesy.
Poniew aż inne elem enty życia go
spodarczego nie m ogły być jeszcze kapitały w złocie są tem i, które w dostosowane do potrzeb chw ili, prze
to chociaż w dziedzinie kredytow ej dokonane zostało w iele, jednak słyszy Przy końcu m aja br. w gm achu
Sejm u w W arszaw ie przedstawiciele R ządu w ygłosili znam ienne przem ó
w ienia, których treść iw inno poznać całe społeczeństwo, by m ogło ono dać skuteczny odpór kłam stw om , jakie falą całą przelew ają się i po naszym terenie. Źródła fałszyw ych pogłosek dobrze są znane w ładzom , a siew cy niepokoju zostaną pociągnięci do od
pow iedzialności karnej.
N a kursie dla kierow ników prac ruchu prorządowego po przem ówie
niu p. prez. pułk. Sławka, w ygłosił nast. m owę. p . M inister S tarzyń sk i, w iceprezes B an ku G osp od arstw a K ra
jo w eg o , w y b itn y zn aw ca ży cia gosp o
d arczego k raju :
R Ó W N O W A G A G O S P O D A R C Z A W P A Ń S T W IE .
,C hciałbym spojrzeć na naszą po
litykę gospodarczą — m ów ił p. m in.
Starzyński — z punktu w idzenia dą
żenia do osiągnięcia rów now agi gos
podarczej.
N asza polityka gospodarcza od chwili zarysow ania się św iatow ego kryzysu przedsiębrała w szystko, co m iało na celu pow rót do rów now agi gospodarczej lub łagodzenia skutków naruszenia rów nowagi. A w ięc rząd przedewszystkiem przedsięw ziął środ
ki w celu zm niejszenia w ydatków państwow ych i dostosow ania ich do m alejących dochodów . R edukcje bud
żetow e w żadnem państw ie nie osią
gnęły tak w ielkich stosunkowo sum , jak w naszym budżecie państw ow ym , a iw iem y przecież w szyscy, że nasz budżet w latach sw ego rozkw itu nie był w stanie zaspakajać w ielu istot
nych i pilnych potrzeb.
Rząd prow adził w tym zakresie nieraz akcje bardzo niepopularne, ale św iadom ość społeczeństw a i aparatu urzędniczego, że to jest konieczne, u- łatw iła rządow i tę pracę. W roku u- biegłym rząd m usiał już zw rócić się do społeczeństw a o pom oc w postaci pożyczki narodowej i w szyscy w ie
m y, jak w spaniały rezultat został o- isiągnięty.
R ów n ow aga b u d żetow a p ań stw a b y ła i m u si b y ć n ad al p od w alin ą dążenia do rów now agi gospodarczej w państw ie. Z tego tytułu ciężkie za
dania w dalszym ciągu spadają na barki rządu.
D rugim w ielkim w ysiłkiem , a je
dnocześnie sukcesem naszej polityki gospodarczej jest
b ezw zględ na w o la u trzym ania sta łej w a lu ty .
D zięki w łaściw ej polityce finansow ej zło ty p o lsk i p rzetrw ał w szy stk ie n a- p ory i u trzym ał się n iezach w ian ie.
Jest to w ielka zdobycz dla przyw ró
cenia rów now agi gospodarczej, gdyż
dużej m ierze przyczyniła się państwo
w a polityka kredytow a, popierająca rozw ój drobnego budownictw a — za którego pośrednictw em w ciągnięto w obrót pow ażne kapitały pryw atne.
W roku bieżącym , w zw iązku z po
w iększeniem rozm iarów tej akcji, na
stąpić m usi niew ątpliw ie dalsze oży
w ienie. Rozpoczęcie procesów licyta
cyjnych w rolnictw ie w płynie jeszcze bardziej na zw iększenie się obrotów gospodarczych, a w ięc szybki pow rót do tak koniecznej rów now agi gospo
darczej. ‘A kcja ta w ym aga
D A L E K O ID Ą C Y C H U Ł A T W IE Ń P A R C E L A C Y JN Y C H
w najszerszem tego słowa znaczeniu.
Zagadnienie to stać się m usi przedm io
tem takiej sam ej troski kom petent
nych czynników państw ow ych, jak do
konane już ułatw ienia w drobnem bu
dow nictwie.
D o głów nych środków prow adzą
cych nas ku rów now adze gospodar
czej, którem i były dotychczas i m p;
szą być nadal, by rów now aga budże
tow a, stałość w aluty, ochrona apara
tu kredytowego, dążenia do zrów no
w ażenia cen rolnych i przem ysło
w ych, dążenia do potanienia kredytu, ukończenie akcji oddłużeniow ej zali
czyć należy obecnie elim inację życia gospodarczego zbankrutowanych w ar
sztatów pracy rolniczej. Będzie to, po
dobnie jak akcja drobnego budow ni
ctwa, drogą do w zm ożenia obrotów gospodarczych i regeneracji kredytu rolnego, a w ięc przyśpieszeniem osią
gnięcia rów now agi gospodarczej.
PA N M IN ISTER RO LN ICTW A W BRODNICY
— BROD N ICA . W dniu 3 b. m. od
w iedził Starostw o Powiatow e w Brodni
cy w spraw ach służbow ych Pan M ini
ster Rolnictw a Nakonicznikow - Klukow- ski.
W IEŚ ZG IN ĘŁA Z PO W IERZCHN I ZIEM I
PESZA W A R. W ieś afgańska, skła- daiąca się ze 150 dom ostw zniknęła zu
pełnie podczas niezw ykłego trzęsienia ziemi, w prost pochłonięta została przez ziem ię. N iezw ykły ten fenomen poprze
dziły ulew ne deszcze i grzmoty podzie- m ią, co ostrzegało m ieszkańców wsi — przed grożącem niebezpieczeństwem , tak że zdołali oni w porę opuścić zagro
żoną m iejscowość, W katastrofie zginął jedynie inw entarz żywy i m artwy.
— ■ — Nr. 65 . ■ - —-gfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA„ G Ł O S W Ą B R Z E S K 1“ s t r . 2 E E E E -H
Zmiana granic o&rcgów sgdów okręgowych w Teraniu i Grudziądzu
O głoszone zostało rozporządzenie P rezydenta R zeczypospolitej, zm ienia
jące granice okręgów sądów okręgow ych w G rudziądzu i T oruniu,
M ocą tego rozporządzenia z dniem 1 lipca rb. okręgi sądów grodzkich w
Skróty
- f- W czoraj w całej P olsce obchod zono
„D zień S półdzielczości".
4- Ż ona nauczyciela L andow skiego z R ó
życzkow a porod ziła trojaczki: 2 chłopców i dziew czynkę.
5- P ow stały pożar w e w si L utocin znisz
czył 11 dom ów m ieszkalnych i 14 stodół.
6- C złonkom R eichsw ehry nie w olno na
leżeć do lóż m asońskich.
7- P odczas katastrofy lotniczej koło L w o
w a zginął na m iejscu chorąży Jadczak, zaś por. obserw ator K ussek w yratow ał się w y
skoczyw szy na spadochronie.
8- W zachodnich S tanach A m eryki P ół
nocnej p an u ją niebyw ałe upały. W cieniu . term om etr w ykazuje 102 do 105 stopni F ah
renheita. 58 stanów w iele ucierpiało w skutek ąuszy.
9- W C zeskim C ieszynie ujęto Józefa
\P eissaka i A lojzego B rodę, spraw ców w łam a- . .n ia do konsulatu R . P . w M oraw ; O straw ie.
4- S tatek polski „W arszaw a", który od
w iedził port w L eningradzie z 100 turystam i, odjechał z pow rotem do k raju .
4- P rezydent R zeczypospolitej w ystoso
w ał do cesarza Japonji depeszę kondolencyj
n ą z pow odu śm ierci adm irała T ogo.
4- K rakow ie w obecności P ana P rezyden
ta odbyła się uroczystość pośw ięcenia kam ie
nia w ęgielnego pod budow ę gm achu M uzeum
*'• N arodow ego.
4- W m iejscow ości S om ain (F rancja) p^d czas burzy piorun uderzył w fabrykę bry- .. kietów , pow odując pożar i w ybuch. Jeden z robotników został zabity na m iejscu, 5 in
nych zatruło się gazam i.
4- Z dniem 30 czerw ca br. zostaną w yco
fane z obiegu 20-złotów ki z datą 1 m arca 1926 r. i 1 w rześnia 1929 r.
B rodnicy, D ziałdow ie, L idzbarku, L uba
w ie i N ow em m ieście w yłączane zostaną z okręgu sądu okręgow ego w T oruniu i w łączone będą do okręgu sądu okręgo w ego w’ G rudziądzu,
Rozłam w endecji
WYSTĄPIENIE TRZECH POSŁÓW Z KLUBU NARODOWEGO.
Warszawa. W p iątek zgłosili w y
stąp ienie z K lu b u N arodow ego posło- w ie Z bigniew D em biński, ro ln ik , w y
b ran y z o k ręg u Inow rocław — B y d
goszcz, R y szard P iestrzy ń sk i, d zien n i
k arz, w y b ran y w P oznaniu i dr. Z dzi
sław S tahl, w y b ran y z listy p ań stw o
w ej.
Z aw iadom ienia o w y stąp ieniu po słow ie p rzesłali do k lu b u i do kance- larji sejm o w ej.
Lwów. P oseł Z dzisław S tahl zw ró
cił się do oddziału lw ow skiego P A T . z p ro śb ą o podanie do w iadom ości p u b liczn ej n astęp u jąceg o listu :
D o P an a R y b arsk ieg o , p rezesa K lubu N arodow ego w S ejm ie.
W ielce S zanow ny P an ie P rezesie' O statn ia u ch w ala K lubu N arodow ego i zaw arte w n iej w ezw anie w szystkich członków k lu b u do p o d p o rząd k o w a
nia się d ek laracjo m w iosennej R ady gauroaiai—in nr iw a— aa —h——
N aczeln ej S tro n n ictw a N arodow ego, stw orzyło now e położenie i nadało no w y ch arak ter K lubow i N arodow em u, k tó ry w założeniu sw em sk ład a się ró w nież z posłów , nie będących człon
kam i tego stro nn ictw a, w szczególno
ści z M łodych O bozu W ielk iej P olski, Z d ru g iej stro n y istn iejące od p o cząt
k u różnice pom iędzy S tronnictw em , a ruchem M łodych coraz b ard ziej się p o g łęb iają i zn ajd u ją coraz pow sze
ch n iejszy w y raz o rg an izacy jn y w k raju . W tern położeniu, chcąc w d al
szym ciągu służyć ruchow i M łodych i zasadom W ielk iej P olski, w im ię k tó ry ch w szedłem do S ejm u, n ie m ogę pozostać w S ejm ow ym K lubie S tro n
n ictw a N arodow ego. Z głaszając ni- n iejszem pism em sw o je 'w ystąpienie, proszę P an a P rezesa o p rzy jęcie w y
razów m ojego głębokiego pow ażania.
(—) Zdzisław Stahl.
B IL E T Y SZ K O L N E
Z e w zględu na to, że w akacje szkol
ne rozpoczynają się 15 czerw ca, M ini
sterstw o K om unik, zezw oliło na sprze
daż za połow ę ceny biletów m iesięcz
nych szkolnych zw yczajnych i podm iej
skich, w ażnych do dnia 15 czerw ca br.
U S TA L E N IE O P R O C E N T O W A N A B I
L E T Ó W S K A R B O W Y C H .
— W A R S Z A W A , W M onitorze P ol
skim z dn, 1 b,m , (nr, 123 poz- 168) ogło- sizone zostało obw ieszczenie m inistra S karbu z dnia 30 m aja b,r, o w ysokości oprocentow ania biletów skarbow ych. N a m ocy pow yższego rozporządzenia zosta
ło ustalone oprocentow anie biletów skar
bow ych, opiew ających na złote, w nastę
pującej w ysokości w stosunku rocznym ; 1) dla biletów z trzym iesięcznym term inem płatności — 4^2 proc,,
2) dla biletów z sześciom iesięcznym . azw ony P,aaIJ z auze, w ysososc. **************o***s***w* — 7, ' — w ~ ’ [ , . 7 szcząc dach. P ożar pom im o energicznej L m ejsce unow sK i (rogonj ivaiow ice,
na tle stosunków narodu, do narodu, 'człow ieka do człow ieka i w reszcie m ęż
czyzny do kobiety w atm osferze życia rodzinnego i w e w dzięcznem obcow aniu z naturą,
P rzy tych w ielkich w alorach m oral
nych była dobrą żoną, m atką, m atroną, w ychow aw czynią pokolenia m łodego, które oddaw ała w ręce szkoły, a później na służbę ku pożytkow i i chw ale O j
czyzny,
S zła przez dzieje z pokolenia w po
kolenie jako rycerz narodu i na rycerzy w ychow yw ała i w ychow ała potom stw o.
S zary habit, w którym kazały się chow ać do grobu ów czesne kobiety św iadczył o dobrze spełnionej służbie żołnierskiej dla narodu.
P anując nad w łasnem i instynktam i, posiadała styl m oralny i sam , w typie polskiej m atrony przekazała ten styl na
rodow i.
O na grom adziła w sercu w łasnem i w sercach narodu te piękne źródła po
ezji, które obficie w ytrysnęły w dzie- w iętnastoleciu.
O na i tylko ona, była tw órczynią po
etyckiego uroku, w szczepionego w krew polskiego narodu.
D zięki tym zaletom i jej m rów czej pracy w roli w ychow aw czyni pokoleń, ' naród polski choć został zw yciężonym
w dziedzinie życia politycznego, stał się niepokonanym m oralnie.
O to w krótkich zarysach przedstaw i
łem rolę i zasługi kobiety - P olki z okre
su przedrozbiorow ego, A teraz z czasu niew oli:
T en tragiczny okres, kobieta polska najboleśniej odczuła. K obieta - P olka z tego okresu to w cielenie biblijnego A bra ham a, który z heroiczną rezygnacją skła
da na całopalenie syna. W szak m atka P olka tuląc do' piersi sw e dziecko, jas
no zdaw ała sobie spraw ę, że ten ow oc jej żyw ota, jej cierpień i trosk m acie
rzyńskich, to przyszły niew olnik, to ofia
ra siepaczy.
N ie załam ała się duchow o, a m ężnie i z bohaterskim stoicyzm em w ychow y
w ała pokolenie, w które w szczepiała tęsknotę do w olności i m ęstw o do zerw a
nia pęt niew oli.
W chw ilach poryw u narodu do w alki orężnej o w olność z zaparciem się speł
niała sam arytańską rolę pielęgniarki ran nych i chorych, w idzim y to w typie K le
m entyny Szczanieckiej, N ie zaw ahała się w ystąpić i z bronią w ręku do w alki z ciem ięzcą, jak np. M ar ja Sum ińska, N ie ebee były ów czesnej kobiecie i lo
chy w ięzień, a naw et i daleki Sybir, do
kąd w iele ich pow ędrow ało jużto jako bezpośrednio zesłane, jużto jako nieod
stępne tow arzyszki zesłańców — m ę
żów , braci i narzeczonych.
R zuciliśm y m yśli w przeszłość, aby z pożytkiem kroczyć naprzód, trzeba rzucić okiem w stecz! N iech przez m inio
ne dzieje poda duchow o rękę kobieta w spółczesna sw ej poprzedniczce, niech nie pozw oli, by łańcuch pięknych jej czynów i zalet zerw ał się z chw ilą dzie
jow ej przem iany.
Z m ienia się historja, zm ienia się ży
cie i w łaśnie to zm ienione życe odryw a ło kobietę w spółczesną od roli, jaką jej natura w yznaczyła. N iech jednakże bacz nie czuw a, by ten nurt now oczesnego ży
cia nie poniósł jej zbyt daleko od dom u, od rodziny! ,
R ola w ychow aw czyni pokolenia n a
dal spoczyw a na kobiecie, a rola ta w czasach obecnych nie m niej odpow ie
dzialna.
D otychczasow y ustrój społeczno-po lityczny św iata trzeszczy i rysuje się, gro
•zi zaw aleniem . T rzeba, gdyby to nastą
m inem płatności 5 proc,, 'akcji ratunkow ej zniszczył praw ie zu- + W sobotę rozegrali bokserzy grudziądz- pełnie kościół i zabudow ania klasztorne. kieź° k,ubu sportow ego m ecz bokserski ze sto- C enne w itraże padły pastw ą płom ie- łeczn£* -L egią", zakończony zw ycięstw em dru-
' j żyny grudziądzkiej 10 : 6.
4- M istrzem P olski w siatków ce pań jest A ZS. W arszaw a. D alsze m iejsca: A ZS. L w ów , A Z S, W ilno, S okół G rudziądz.
te IS K row O p o o ilS K ie S taiK i p rzez u w ie, 4- R eprezentacja R ygi, reprezentacja W ilna g o d zin y p rze p ro w ad z ały b ezsk u teczn e ‘ 2 : 0 (0 . 0).
ne iskrow o pobliskie statki przez dw ie
+ D ew iza na B erlin spadła w 207.30 do 207,15, w Z urychu z poszukiw ania,
P O Ż A R K O Ś C IO Ł A I K L A S Z T O R U i2220
N O W Y JO R K - W U nioncity W S tanie + P rocent pokrycia w B anku
W arszaw ie 120 30 do
R zeszy na N ew Jersey spłonął kościół i klasztor 31 m aja w ynosił 3,7 procent w obec 4,6 w dniu katolicki- K opuła kościoła zaw aliła się, 23
dzw ony spadły z dużej w ysokości, ni-1
m aja.
+ W biegu okrężnym o puhar IK C , zajął
term inem płatności 5 proc,, ! akcji ratunkow ej zniszczył praw ie ZU- 1 + W sobotę rozegrali bokserzy grudziądz- 3) dla biletów z 9 m iesięcznym term i- i ■ i ■ __v„j__ •_ i.i___ *... ...
nem płatności — 5% proc,, oraz
4) dla biletów z 12 m iesięcznym ter- ' m inem płatności — 6 proc.
O bw ieszczenie obow iązuje z dniem :
1 czerw ca br., a jednocześnie straciło .
m oc obow iązującą obw ieszczenie w tej SDOFvOWa
sam ej spraw ie z dnia 3 kw ietnia br. i
4" Z aw ody ligow e o m istrzostw o w T A JE M N IC Z E Z N IK N IĘ C IE |nożnej:
R E E M IG R A N T A , S trzelec — S iedlce, W iisła — K raków 3:0 I R ządu w G dyni dokonał obliczenia sta- H A M B U R G . P rzybyły tu z B ra- U ■ °)' ,nu posiadania N iem ców w granicach m . zylji okręt „G eneral O sorio" zam eldo- P olonia ~ W arszaw a, C racovia - K raków G dyni. O gólny obszar, zajm ow any przez w ał, że w okolicy w yp B orkun i N order- 2 : 1 B ■ °1-
ney znikł z pokładu pasażer III kl., po
lak - reem igrant R om an S entura, który P odgó rze
w siadł na okręt w P ernam buco, P rzy- W arszaw a 2 : 3 (0 : 1).
puszczają, Że skoczył W zam iarze sam o- ' P ogoń — L w ów , L egja — W arszaw a 1 : bój czym do m orza i utonął. O kręt „G e- : mi
nera! O soro", jak rów nież zaw iadom io- R uch ~ G arbarnia 7 : 4 (3 : 0).
piłce N A JB A R D Z IE J P O L S K IE M IA S T O , i R eferat S tatystyczny K om isarjatu 3:0 i R ządu w G dyni dokona
lnu posiadania N iem ców
' " m iasto, w ynosi 3.094 ha, w czem w ła- Ł K S. — Ł ódź, W arta — P oznań 0 : 2 (0:0). sność niem iecka zajm uje 40 ha. Stanow i
K raków , W arszaw ianka — to zaledw ie 1,3 proc- ogólnej pow ierz- Jchni G dyni. G dynia w ięc, będąca w 98,7 i proc, w rękach polskich, jest tern sa
m em najbardziej polskiem m iastem na Pom orzu,
M . K ornacki
Rolakobiety Polki w dziejach Narodu Polskiego
(R eferat w ygłoszony na zebraniu K oła K obiet B . B . W . R .).
- .1A T em atu tego nie podobna należycie om ów ić w ram ach kilkum inutow ego re
feratu, trzebaby m u pośw ięcić pow ażny tom studjów historyczno-filozoiicznych.
N aturalnie, ograniczyć się m uszę do po
dania w skrócie najistotniejszych jego zagadnień.
C ofnijm y się m yślą chociażby tylko do w ieku X V II-go. W ojny kozackie, szw edzkie i m oskiew skie głęboko prze
orały P olskę i po latach 1648 do 1660-go P olska w ychodzi ze sm utnem w spom nie
niem , O dtąd poczyna ona schodzić w dół w skutek rozluźnienia się obyczajów m o
ralnych i zaniku dzielności narodu, T ym i, którzy w tym sm utnym dla nas okresie najdłużej chodzą z podniesionem czołem i najdzielniej strzegą cnoty n a
rodu są kobieta polska i żołnierz.
Jakkolw iek ów czesna kobieta nie bie- rze czynnego udziału w życiu politycz
no - społecznem w szerszem tego słow a znaczeniu, to jednakże budując sw em i niestrudzonem i rękam i tw ierdzę pol
skości, jakim jest dom polski, rodzina polska, przyczynia się w ydatnie do u- kształcenia m oralnego stylu narodu.
P raw da, że w życiu literackiem i hi- storycznem praw ie niew idzialna, jed
nakże dzięki w rodzonej intuicji i odzie
dziczonej od natury subtelności uczuć m oralnych, stoi ona na straży życia m o
ralnego, czystości obyczajów i form uje serca narodu.
Jako strażniczka zasad m oralnych staje się ona tym czynnikiem , który pod
nosi urok kultury polskiej, tej kultury, która zaw sze zw ycięża w starciu z inną
piło, m ieć już gotow ych, m oralnie w y
kw alifikow anych budow niczych now ego ustroju. A le zapuszczam się na niebez
pieczne m anow ce!
W racam do tego, co bezpośrednio do
tyczy P olek.
S łyszeliśm y przed chw ilą o now ych zasadach ustaw y konstytucyjnej. Z dać m usim y sobie spraw ę, że sam a ustaw a, to tylko fundam ent, na którym stanąć m a w ielki gm ach ustroju państw ow ego.
O d podw alin ustaw y aż po strop i w szy
stkie szczegóły struktury tego gm achu m uszą w ykonać przez obecne i przyszłe poikolenia,
D o tego zadania m uszą one być bez im perjalizm u, bez zboru i w reszcie dobrze przygotow ane, aby w poczuciu obow iązku obyw atelskiego chciały i u- m iały w ykonać ten w ielki w ysiłek tw ór
czy, i aby to, czego od nich będzie w ym a
gać historja, było w ykonane w im ię szczerej i gorącej m iłości ojczyzny i bliź niego. N ie zapom inajm y, że budow y tej dokony w ać będzie już naród w olny na ziem i w olnej, w obcow aniu rodzim em bezkastow em , w religijnym stosunku do życia, bez pańskości, ale i bez cham stw a, bez im perjalizm u bez zboru i w reszcie bez egoizm u narodow ego i życiow ego,
T em w ięc w iększa ciążyć będzie na narodzie odpow iedzialność przed histor- ją i przyszłem pokoleniem , D obrych bu
dow niczych potęgi niepodległej P olski w ychow a nam kobieta polska, m atka P olka!
R zecz prosta, że niepodobna w kilku zdaniach nakreślić planu i zadania po
słannictw a kobiety polskiej doby w spół
czesnej. Jest to tem at bardzo obszerny, a zatem w inien być i m am y nadzieję, że będzie roztrząsany na każdem przyszłem zebraniu P ań,
- --- - Nr. 65 „GŁOS W Ą BRZESK I STR 3
Zjazd powiatowy P. T. B.
W ubiegły wtorek w dużej sali hote
lu pod „Orłem” odbył się zjazd rolni- Ił ó w powiatu wąbrzeskiego, zrzeszonych
w P- f. R.
Na zjazd przybyli poza delegatami i prezesami Kółek Rolniczych w liczbie przeszło 50-ciu, także około 100 gości rolników: dyr. Szkoły Rolniczej inż. A- damiec z Chełmży, zastępca naczelnika urzędu skarbowego p. Ziółkowski i inni.
Zjazd zagaił pochwaleniem iP. Boga, prezes powiatowy p. Sojecki z Orzecho
wa, podając porządek obrad oraz poda
jąc krótką charakterystykę położenia rolnictwa u nas i gdzieindziej.
Z kolei w imieniu komisji Rewizyj
nej p. Nowak z Wąbrzeźna złożył szcze
gólne sprawozdanie kasowe, prosząc o udzielenie zarządowi absolutorjum, któ re zostało udzielone. .
W dalszym punkcie obrad uchwalo
no budżet na rok 1934/35 w dochodach i rozchodach 3,280 złotych. W dyskusji nad budżetem zabrał głos m. in, p. Mi- netti z Pływaczewa, atakując poszcze
gólne pozycje budżetu, zaznaczając, że są za wysokie. W odpowiedzi p. M. wi
ceprezes pow- T. R. P, p. Klimek, za
znaczył, że zarząd poczynił daleko idą
ce oszczędności, i że nawet składki na rok bieżący zostały wydatnie obniżone.
Głęboko obmyślany referat o stanie rolnictwa w powiecie wygłosił wicepre
zes pow. T. R. P. p. Klimek. (Referat podamy w jednym z najbliższych nume
rów naszego pisma).
Sprawy osadnicze omówił p. Szałach z Kowalewa.
Po przemówieniach p. Klimek odczytał rezolucje, które uchwalono po przyjęciu pewnych poprawek. — Oto
lucyj:
treść rezo-
solidaryzuje Towarzystwa REZOLUCJE
Zjazd Powiatowy TRP.
się z Centralą Pomorskiego
Rolniczego w Toruniu co do oficjalnego za
twierdzenia przez nią wobec czynników mia
rodajnych katastrofy wsi i wynikającej stąd konieczności radykalnych zarządzeń usta
wowych
Zjazd Powiatowy TRP. stwierdza że:
a) Nadmierne zadłużenie rolnictwa powsta
ło wskutek wypadkach b) Wysokość przewyższa
płatniczą tegoż, wobec czego rolnictwo mimo najlepszej woli i chęci nie jest w stanie po
dołać swoim zobowiązaniom płatniczym, — dlatego też wszelkie przymusowe ściągania należności z rolnictwa nie odniosą w obec
nych warunkach gospodarczych żadnego skutku.
c) Obecny stan rzeczy sipowoduje w naj
bliższej przyszłości upadek gospodarczy rolnictwa i katastrofę wsi.
d) Wszelki ratunek przez wprowadzenie roz- [ maitych półśrodków i . .
chroni warsztatów rolnych od ruiny.
Ze wz[
towy TRP. proponuje następujące środki ratunkowe:
1) Obniżenie cen wyrobów przemysłowych i monopolowych, a w szczególności węgla i żelaza i t. p. w stosunku do obecnych cen płodów rolnych. Istniejącą ustawę kartelo
wą do walki z cenami kartelowemi należy rozszerzyć i jaknajbardziej wykorzystać.
2) Obniżenie podatków i wszelkich ciężarów rolniczych do poziomu obecnych cen pło
dów rolnych, a przynajmniej o 50%. Wów
czas nie należy do stosów i żadnych ulg i u- możeń, gdyż wpływa to demoralizująco na płatników, a należy karać surowo wszyst
kich, którzy będą się uchylać od płatno- j ści podatków i innych zobowiązań przez | rozmaite przepisywanie własności mająit-' ku i t, p.
3) Obniżenie pensyj i uposażeń służbowych wszystkim wyższym urzędnikom państwo
wym i prywatnym, co wyjdzie na korzyść Państwu i uspokoi wzburzoną pod tym względem opinję publiczną.
4) Obniżenie zasług gotówkowych robotni
kom rolnym.
5) Zmianę ustawy wekslowej (o żyran
tach i poręczycielach) w ten sposób, by w pierwszym rzędzie dochodzono pokrycia ; dłużnej kwoty z i
deflacji (pieniądza, w większości bez winy dłużnika.
bieżących ciężarów rolnictwa w znacznym stopniu możność
piero gdy cały majątek tegoż nie starczy, należy ściągnąć resztę dłużnej kwoty z ma- jątku żyrantów.
6) Obniżenie wszystkich) długów powsta
łych przed rokiem 1930 o 70 proc., powsta
łych w roku 1930 i 1931 o 50 proc., a po
wstałych w roku 1932 o 25 proc.
7) Moratorium spłaty zmniejszonej części długów, oraz zaległości na lat kilkanaście przy oprocentowaniu 1 do 3 proc, w sto
sunku rocznym
Zmniejszenie wszystkich długów rol
niczych uzasadnia się samo w sobie, gdyż wartość gosipodarstw rolnych obniżyła się o przeszło 2/3, wobec czego rolnicy stracili również 2/a sw’ego majątku, a mimo zmniej
szenia długów w sposób wyżej propono
wany, siła kupna zmniejszonych wierzytel
ności będzie znacznie wyższa od jej siły kupna w chwili powstania całej wierzytel
ności.
8) Wprowadzenie natychmiast morator
ium do czasu opracowania ustaw oddłuże
niowych.
9) Wstrzymanie egzekucyj do czasu załat- twienia powyższych spraw.
10) Dla osadników rentowych o rozszerze
nie 50 proc, obniżki renty na wszystkich osadników rentowych, którzy nabyli osa-1 dy również i po 1924 r. O bezprocentowe odroczenie zaległości rentowych na końco
wy okres. Dla osad likwidacyjnych, które w dobrej konjukturze były wysoko oszaco
wane, zastosować przeszacunek według dzi
siejszej wartości ziemi i budynków, a re
szta ceny kupna, jako dług amortyzacyjny rozłożyć na odpowiednie długie lata. Dla osad anulacyjnych, zaliczyć wpłaty marko- we w sumie 10.000 mk. na morgę tytuł V, ceny kupna, gdyż na takich warunkach osa
dnicy nabywali te osady, co później zostało im to nie uznane
11) Dla urzędników z parcelacji rządowej, tj. Urzędu Ziemskiego i PBR., wszystkie o- sady nabywane w dobrych czasach, również i te, które już są przewłaszczone, przesza
cować według dzisiejszej wartości ziemi, po życzki udzielane na budowę i zagospodaro
wanie zredukować w myśl żądań o stworze
niu długów skonwestować na długotermino
we i dopiero do reszty ceny kupna, ustalić taką, aby w obecnych warunkach była mo
żliwa do płacenia. Zaległości odroczyć bez
procentowo na okres końcowy.
12) Zadłużenie z tytułu reszty ceny kupna parcelantów z parcelacji prywatnej, przej
mie całkowicie Państwowy Bank Rolny, na tych samych warunkach, i przy zastosowa
niu wszystkich ulg, jak osadnikom i parce
lacji rządowej.
Jedynym, co się sprzeciwiał powyż
szym rezolucjom był p. Minetti z Pły- waczewa, zgłaszając nową rezolucję, skie rowaną przeciwko zarządowi głównemu P. T. R. oraz przeciw obniżce długów-
Wielkie iwifto PW. i WF.
w Wąbrzeźnie
Wczorajsze Święto PW. to objawie- żeli ma na zawsze pozostać niepod- nie promieniejącej tężyzny ciała i du-। ległą.
cha społeczeństwa polskiego- Wieki l ja]< Wychowanie Fizyczne może prawie całe zdawało się, że Naród nasz (przyczynić się do naszego odrodzenia?
żyć tylko może w bezkarnym roman-1 Gimnastyki i sporty, umiejętnie pro- tyźmie. To też długo na międzynarodo- ’ 1 . . i . . , . wej arenie sportowej nie wspominano o
nas. Aż nareszcie w nowoodrodzonej Ojczyźnie, po tylu przykrych doświad
czeniach w niewoli zaborców zdołaliśmy się przygotować tak, że śmiało współ
zawodniczyć możemy z krajami przo
duj ącemi w dziedzinie sportowej już od lat. „W zdrowem ciele, zdrowy duch“, oto dewiza którą kierują się nasze sfery rządzące, która zresztą przewodziła wszystkim narodom kulturalnym, a sta
rożytnym Grekom w szczególności. To też święto sportowe podkreślić ma war
tość sportu, jako czynnika udoskonala
jącego, — że tak jest, zdołaliśmy spraw
dzić wczoraj, kiedy przy brzmieniu mu
zyki wkraczały na rynek w Wąbrzeźnie tarne oddziały p. w. i w. f.
Rytmiczne ich ruchy i poszum sztan
darów zdawał się mówić, że ta młoda
?olska ma spełnić wielką w świecie mi-
wadzone, wzmacniają zdrowie i dają radość życia. Ale oddziałują także na duszę. Wszczepiają bowiem w nią ró
żne przymioty dobre i cnoty, które przekształcają duszę w dodatnim kie
runku i urabiają charakter. A Pań
stwo nasze potrzebuje obywatela z charakterem, obywatela pełnowartoś
ciowego. Taki tylko podejmie dla Państwa pracę ofiarną i wytrwałą i wspólnym wysiłkiem budować będzie Polskę mocarstwową.
Ważnem dla Państwa jest Przyspo
sobienie Wojskowe.
Odzyskaliśmy zrządzeniem Bożem niepodległość. Teraz stać musimy na jej straży. Dlatego każdy obywatel musi być żołnierzem. Oto Przysposo
bienie Wojskowe zaprawia was w rze
miośle 'wojennem i szkoli na obrońców Ojczyzny. Nie chcemy wojny, ale Polska ma speimc wiei ą w świeci I zbroić się musimy, jeżeli chcemy mieć S)ę Bo zresztą wychowanie fizyczne |pokój Gdyby at(>li ktQŚ chcial naru.
młodzieży ogranicza się tyl o do wyro- szyd nasze jrramee, pójdziecie wszy bierna tejże na sportowców ale ma za- g wa|£Zyć w obronie z silną wia- danie jeszcze jedno i to najgłówniejsze:
obronę Ojczyzny. A patrząc na te od
działy odnosiło się wrażenie, że z calem zaufaniem patrzeć możemy w przysz
łość.
Serce biło żywo i radośnie, kiedy się widziało zawsze gotowe oddziały Pow
stańców i Strzelców, KPW, i PPW-, do duszy płynęło jakieś dziwne zadowole
nie, gdy obok tychże zobaczyło się zgod
nie idące oddziały „Sokoła“ i SMP.
Uroczyście i w głębokiem skupieniu rozpoczęło się powiatowe święto p. w.
i w. f., poprzedzone capstrzykiem w so
botę.
W niedzielę już od wczesnego rana zaczęły napływać na przystrojony cho
rągwiami i zielenią rynek setki i setki młodzieży obojga płci z całego powia
tu. Wszystkie w karnych oddziałach idąc w takt nuconych pieśni lub muzy
ki. —
Przed nabożeństwem zdał raport przedstawicielowi 63 PP. p. MAJORO
WI RACHWAJOWI komendant powia
towy PW. i WF. p. por- SZALECKI.
Wszyscy też stanęli przed pięk
nym ołtarzem polowym. by naprzód od
dać hołd Najwyższemu.
Mszę Św. polową^odpr a wił KS. DR.
Mszy św. pienia wykonała „Lutnia1, pod
rą w zwycięstwo. Jak to pięknie śpię- • wają harcerze: „Wszystko co nasze Polsce oddamy...“
Wiem, że wy wszyscy, do jakiej
kolwiek organizacji należycie, gotowi jesteście Ojczyźnie oddać wszystko, nawet życie i krew. Promiennym wzo
rem ofiarnej służby Ojczyźnie jest nam Wódz Narodu, Marszałek Józef Piłsudski.
Rozpoczęliśmy dzisiejsze święto z Bogiem. Dzisiejszą Mszę św. ofiarowa
łem za Ojczyznę i za was tu obecnych.
Idźcie teraz i przygotujcie się do defi
lady, żeby wobec Władz państwowych i wojskowych wykazać sprężystość swoją i hart ducha. A na boisku po
dejmujcie szlachetne zawody, żeby zwyciężyć i wziąć nagrodę. Niech wam błogosławi Bóg, światło życia i sił Ojciec, Syn i Duch Św. Amen.“
Po nabożeństwie p. major Rachwał dokonał aktu wręczenia odznak instruk- , torskich pw. pp. A. Reiskemu, Gier
szewskiemu, Pyszczyńskiemu i Wojcie
chowskiemu Wacławowi.
Mniej więcej w godzinę po nabożeń
stwie nadjechał samochód z P. WOJE
WODĄ KIRTIKLISEM, który odebrał od wszystkich oddziałów defiladę, przy asyście naczelnika wydz. wojskowego p.
GRZANKI z Torunia, p. starosty KALK- Rezolucja p. Minettiego została, jako ŁĘGOWSKI z W. Radowisk. Podczas
nugugivraia, . Mszy św’P^nia y^konaa„ utp^a [STEINA, starostów: grudziądzkiego p.
Podczas nadzwyczaj obszernej dysku- batutą p. insp. REISKŁGO. Po s o NIEpOKULCZYCKIEGO i rypińskiego - - --- / . isji zabierali głos PP. Rozmus z Jaran- czemu Mszy sw ks. dr. Łęgowski pr>e- --- yP _ k-
ratowniczych, me u' poseł Wrzesiński z Lipnicy,; mówił w pięknych słowach do otaczają- --- , ■’ , , Krzywdziński z Kowalewa, ks. proboszcz
iględów powyższych Zjazd Powia- | Bączko wski z Nowej wsi Królewskiej, Ćwierdziński z Lisewa, dyr. Adamiec z Chełmży i inni.
Pod koniec zebrania omawiano szcze
gółowo sprawę zniesienia powiatu wą
brzeskiego, uchwalając następującą re
zolucję:
„Zjazd T. R. P. protestuje katego
rycznie przeciwko zniesieniu powiatu wąbrzeskiego, ze względu na niemoż
ność ponoszenia przez rolnictwo strat, wynikających z tego tytułu.
demagogiczna, odrzucona.
MIŁOŚĆ NIE ZNA KORDONÓW.
I Nienotowany dotąd wypadek zdarzył się w granicznej wsi Lubień w rejonie Suchodowszczyzny. 24-letnia Anastazja Lichaczenko zwróciła się do władz ad
ministracyjnych z prośbą o udzielenie zezwolenia na ślub z żołnierzem straży granicznej Timofiejem Grigorjewym.
Lichaczenko poznała Grygorjewa przed rokiem w lesie w czasie paszenia bydła. Między młodymi nastąpiła przy
jaźń, która skończyła się miłością. Mło
dzi mimo straży granicznej i silnej o- chrony spotykali się na i ’
cych ołtarz przedstawicieli władz, spo
łeczeństwa i drużyn sportowych.
Oto słowa ks. dr. Łęgowskiego:
„W Polsce współczesnej obchodzi
my różne „święta \ Za tydzień Wą
brzeźno obchodzić będzie piękne świę
to pieśni, 29 czerwca obchodzić bę
dziemy święto morza. Ale święto Wy
chowania Fizycznego i Przysposobie
nia Wojskowego, które dziś obchodzi
my, jest najdonioślejszem z nich. W.
F. i P. W. sięga bowiem najgłębiej w duszę Narodu.
Ważnem dla Państwa jest Wycho
wanie Fizyczne.
Po wojnie światowej idzie powiew odrodzeniowy przez wszystkie naro
dy. Wszędzie odczuwa się boleśnie u- padek zdrowia fizycznego i moralne
go. Ale bodaj najwięcej potrzebuje odrodzenia fizycznego i moralnego Polska, która dźwiga się z gruzów wo
jennych w szybkiem tempie ku wy-.
p, STASZEWSKIEGO, majora p. RA- CHWAŁA. kpt. KWIATKOWSKIEGO i przedstaw. Komendy Okręgowej Z. S.
p. por. inż. WALME, zastępcy Starosty mgr. CWINAROWICZA, wice
burmistrza B. SZCZUKI, weterana z 63 roku podpor. FALARSKIEGO z Ko
walewa i innych.
Defiladę prowadził komendant wiatowy PW- i WF. p. por. SZALECKI.
Do defilady przygrywały cztery orkie
stry.
Wszyscy, którzy mieli możność wi
dzieć wspaniałą defiladę, odnieśli wraże
nie, ŻE ŚWIĘTA TAKIEGO NIE BYŁO JESZCZE W WĄBBRZEŻNIE.
Po defiladzie przesunęły się wszyst
kie oddziały jeszcze raz przez rynek, udając się na spożycie zasłużonego o- biadu, który przygotowano dla nich w mleczarni p. Twardowskiego. Na chwilę legli też tam wszyscy na miękkiej mura
wie odpoczywając i sycąc się smaczną grochówką, by potem znów wymaszero-
jenny en w wz.y inucm ■ i
żynom i musi być mocarstwową, je-lwać na boisko sportowe.
z 63
pO'
1
Obecnie zachodzi pytanie, czy wła- oraz czy władze sowieckie udzielą ze- ,e aoenouzonu icnr„„y ... ... przejściach i dze zezwolą m ślub oraz na zezwolenie Zwolenia na stałe osiedlenie się jej w
majątku akceptanta, a do- (polankach znanych parze. opuszczenia Polski przez Lichaczenko. Rosp.opuszczenia Polski przez Lichaczenko. Rosji,
