C en a p o jed y ń czeg o n u m ern 10 gr. D zisiejszy n u m er za w iera 4 stron y.A
B E Z P A R T Y J N E P O L S K O - K A T O L I C K I E P I S M O L U D O W E .
W ek ip ed . m ieiięo m ie 7» gr. » o d n o w e-UTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
r r z e a p ia ia . niem p ™ s p o e it, M r- *r
n ad k aah n iep rzew id « ia n y oh , p rzy w strzy m an iu p rzedsięb io rstw a , zto łen ia p ra cy , p rzerw a nia k o m u nika cji, a b o n ent n iem a P J * * * iąd a ć p oza term in ow y o h d o sta rczeń g a zety , lu b
w en tu . Z a d zia ł o g ło szen io w y R eda kcja n ie o d po w ia da . R ed aktor p rzy jm u je od 1 0 -lf. N a d esła n y ch a n ie za m ó w ion y ch rek o n lsó w R e
d akcja n ie zw ra ca i n ie h o no ru je. R ed a k cja 1
w ieża 1. T elefo n 80. B en to czek o w e P . Ł O . P o zn a ń 2 0 4 ,2 « .
ffw m ien n e m w y A ro n y w a n iem
b u d u je m y silną Ojcsysną!
A n l A n ^ n n i ^ * Z * o g ł o s z . p o b i e r a s i ę o d w i e r s z a u u n . ( 7
□ g ło szen ia : ł a m j i o p . ; s a r e k l a m y n a s t r . 4 - ł a m . w w i a d o m o ś c i a c h p o t o c z n y c h 9 0 g r . n a p i e r w s z e j s t r . W , g r . I f c b o U u d z i e l a s i ę p r z y o s e s t e m o g ł a s z a n i u . , G ł o s W ą b r z e s k i w y s n e d a i t r z y r a z y t y g o d n . i t o : w p o n i e d z i a ł e k , ś r o d ę i p i ą t e k . P r z y w e m ś d ą g a n l u n a l e ś n o ś e i r a b a t u p a d a . D l a s p r a w o p e r n y c h J u t w ł a ś c i w y S ą d w W ą b r s e ś n l o . - Z a t e r m i n o w y d r u k ^ p C T o p f n ę a e m M s e o o g ł o s z e n i a a d m i n i s t r a c j a n i e
z a s t r z e g a s o b i e p r a w o n i e p r z y j ę t a o g ł o s z o ś b e z p o d a n i a p o w o d ó w
N r . 5 1 W ąb rzeźn o, K o w a lew o , G olu b , w t o r e k d n i a 1 m a j a 1 9 3 4 r I Rok XIII.
w
n itsl Mii iNinlM
k t ó r e g o n i g d y n i e n a l e ż y d r a ż n i ć
— P a ry ż. P r z y j a z d d o P r a g i m i n i- 'g o r o z d z ia ł ”, p i s z e p . T a b o u i s s t r a B a r th o u , a c z k o l w ie k k o m e n t o w a - „ L ‘O e u v r e “ . Z atarg p o lsk o -czesk i w y - n y o b s z e r n ie , n i e b u d z i t e g o z a in t e r e - w o ła ł w P ra d ze o lb rzy m ie w ra żen ie — s u w a n ia , j a k i e w y w o ł a ł a p o d r ó ż m i - p i s z e p . T a b o u i s . P o lsk a ch ce w zb u - n i s tr a d o P o l s k i. W p ł y w a n a t o f a k t , d zić u są sia d ó w sza cu n ek i p rzek on a- p o d k r e ś l o n y p r z e z n i e k t ó r y c h d z i e n
n i k a r z y , iż w P r a d z e p o m i ę d z y m i
n i s t r e m B a r t h o u a m i n is t r e m B e n e s z e m n i e m a ż a d n y c h p r o b le m ó w d o r o z w ią z a n i a . „ J e s t t o p o p r o s tu w s p ó ł
p r a c a d w ó c h a u t o r ó w , k t ó r z y p r a c u ją n a d j e d n y m d z i e łe m i s c h o d z ą s i ę o d c z a s u d o c z a s u , o b y r o z p o c z ą ć n o w y j e
n ie, że jest w ielk iem i gp oźn em m o- cerstw em , k tó reg o n ig d y n ie n a leży t y m w z g l ę d e m w y d a ła z n a k o m it e r e z u l t a t y . S p r a w a s p o r u p o l s k o - c z e s k i e g o w c h o d z i n a d r o g ę o s t a t e c z n e g o u - r e g u l o w a n i a .
P o m o r z e
D o w ia d u j e m y s ię , ż e P o m o r s k i A u t o m o b ilk lu b , j a k z w y k le r u c h liw y , o r g a n i z u je w y c ie c z k ę d o W i l n a . W y j a z d n a s t ą p i w d n i u 2 9 c z e r w c a b r . J e s t n ie - w ą t p l iw e m ż e e f e k ta t u r y s ty c z n e w j a k ie o b f ito w a ć b ę d z ie i n i c jo w a n a w y c ie c z k a b ę d ą w r ę c z n i e z w y k ł e . A u t o m b i l k l u b s ł u ż y w d a n y m w y p a d k u id e i z b l iż e n ia P O M O R Z A d o Z I E M W S C H D N I C H . W id o m y w y r a z te g o z b liż e n ia , s ta n o iy i p o z d r o w i e n ie 4 0 m i a s t P o m o r s k ic h , j a k i e s t o l i c y Z ie m W s c h o d n i c h W I L N U —
P O M O R Z A . W p r o g r a m i e w y c ie c z k i p r z e w id u je s ię r ó w n ie ż n a w i ą z a n i e ś c i
s ł e j w ię z i g o s p o d a r c z e j p o m i ę d z y n a s z ą p r o d u k c j ą a r y n k i e m Z ie m W s c h o d n ic h . M ó w i s ię w t e j c h w ili d z a c h ę c e n i u n a s z y c h p r z e m y s ł o w c ó w d o i n i c ja t y w y , z m ie r z a j ą c e j d o p o z n a n ia r y n k u w ile ń -
z i e m i o m w s c h o d n im
c e r stw r ill, M U rC K U u z k u j u u i v l j — - - J <
d rażn ić. P o d r ó ż m i n is t r a B a r th o u p o d w i o z ą a u to m o b il iś c i r e p r e z e n a n c i
s k ie g o . M ó w i s ię r ó w n ie ż , o p r z y g o t o w a n i u s f e r g o s p o d a r c z y c h W i ln a d o k o n f e - r e n c y j b e z p o ś r e d n i c h z p r z e m y s ł o w c a m i n a s z e m i k t ó r z y w e z m ą u d z i a ł w w y c ie c z c e . I z b y P r z e m y s ł o w o H a n d l o w e z W i l
n a i G d y n i n i e w ą t p l iw i e , c o * ju ż w c z ę ś c i z o s t a ł o u z g o d n io n e , n i e o d m ó w ią s w e *
g o p o p a r c i a . N is k ie k o s z t y u d z i a ł u w w y c ie c z c e , k o n ie c z n o ś ć r o z s z e r z e n i a i i a - s z e g o r y n k u z b y t u a w z w ią z k u z te r n p o t r z e b a p o z n a n i a te g o r y n k u p r z e m a w ia j ą z a lic z n y m u d z i a łe m w im p r e z ie . O i n f o r m a c j e z w r a c a ć s i ę i a k c e s w w y c i e c z c e z g ł a s z a ć n a l e ż y d o S e k r e t a r ja - t u P o m o r s k ie g o A u t o m o b i l k lu b u w B y d g o s z c z y , p l. W o ln o ś c i 1 — i d o E k s p o "
z y t u r y G d y ń s k ie j I z b y P r z e m y s ł o w o H a n d l o w e j w G d y n i, B y d g o s z c z , N o w y R y n e k 1 0 .
o O o
D z i e c k o m n s i p o n ie ś ć k o n s e k w e n c j e !
— B erlin . „ F r a n k f u r t e r v o l k s b l a tt“ lo s i m u si b y ć za sw ą lek k o m y śln o ść d o n o s i , i ż s ą d g r o d z k i o d r z u c i ł p o d a - u k aran a. R ó w n ież d zieck o m u si p o- c ń e 1 8 - l e t n ie g o n i e a r y j c z y k a o u p e łn o n ieść k o n sek w en cje (!!) su ro w eg o w y - l e tn i e n ie c e l e m z a ś lu b i e n i a d z i e w c z y - rok u , p o n iew a ż w ty m w y p a d k u in te- n y a r y j ś k e g o p o c h o d z e n a , o c z e k u j ą - resy o so b iste u stą p ić m u szą w o b ec in c e j o d n i e g o d z i e c k a . S ą d m o ty w u j e teresó w o g ó łu . D a l e j s ą d z a z n a c z a , ż e s w ą o d m o w ę w z g l ę d a m i r a s o w e m i, [ n i e m o ż e ;
p o d k r e ś l a j ą c , ż e d ziew czy n a k tó ra n y c h , u m o ż l jeszcze w r. 1935 u trzy m y w a ła stosu n - m n a ż a n i e s i ę . k i z żyd em , n ie za słu ży ła n a lep szy
p o p i e r a ć m a łż e ń s tw m i e s z a - l o ż l i w i a j ą c y c h ż y d o m r o z -
—0 —
D z i a ł a l n o ś ć „ O b o z ó w P r a c y * * n a P o m o r z u
S z c z e g ó ł y f a t a l n e j g o s p o d a r k i w e l e k t r o w n i l u b a w s k i e j
K I L K A T Y S IĘ C Y Z Ł O T Y C H S T R A T D n ia 2 1 k w i e tn i a o g o d z . 6 w ie c z o
r e m o d b y ło s ię z e b r a n i e R a d y M ie js k ie j m . L u b a w y .
N a w s tę p i e p . b u r m i s tr z Pater w
m i e j s c e p , F e t r ie g o B B W R . w p r o w a d z i ł w u r z ą d r a d n e g o p . Dąbkowskiego, z o b o w ią z u ją c g o p r z e z p o d a n ie r ę k i d o s u m ie n n e j p r a c y o b y w a t e l s k i e j. N a s tę p n i e W y b o r o m p r z e w o d n ic z y ł p . Ast ( K . N .) .
g r ., d o c h ó d z te g o w y n o s i 6 .3 2 3 ,1 4 z ł. — z a te m z a p a s o w y c h m a t e r j a ł ó w p o w in n o b y ć n a s u m ę 7 .0 3 3 ,7 1 z ł. a j e s t t y l k o n a 5 .9 5 9 .8 4 z ł . C o s ię s t a ło z r e s z tą 1 .0 7 3 8 7 z ł ? G d z i e t u j e s t o s z c z ę d n a k a l k u l a c j a ? 1 2 I I I . b r . s tw ie r d z o n o , ż e k i e r o w n ik m i a ł p o d w a k l u c z e d o b iu r a , a o d d a ł ( p r z e c h o d z ą c w s t a n z a w ie s z e n ia ) t y lk o p o je d n y m .
N a P o m o r z u c z y n n y c h j e s t o b e c n i e 7 „ o b o z ó w p r a c y “ , z k t ó r y c h k a ż d y l ic z y p o 1 0 0 o s ó b . S t a łe g o m i e j s c a p o b y t u „ ó b o z y “ n i e m a ją , g d y ż z a ł a d o w a n e s ą o n e n a b a r k a c h i w m i a r ę p o s t ę p u p r a c y p o s u w a j ą s i ę n a p r z ó d .
N a p o ł u d n i u P o m o r z a „ o b o z y p r a - c y “ z a ję t e s ą p r z y r e g u la c j i r z e k o r a z t e r e n ó w . J e d e n „ o b ó z “ z a t r u d n i o n y j e s t n a w y b r z e ż u m o r s k i e m p o m ię d z y
P r z e m y t s p i r y t u s u s t u k i e m
— G d ańsk . S t a te k m o to r o w y „ N e p - t u n “ z o s t a ł z a u w a ż o n y w ś r o d ę k o ł o O e r e s u n d u p r z e z d u ń s k i k r ą ż o w n i k c e ln y i j a k o p o d e j r z a n y o p r z e m y c a n i e s p i r y tu s u z a t r z y m a n y p o d ł u ż s z y m p o ś c i g u p r z y p o m o c y w o je n n e j ł o d z i p o d w o d n e j.
N a s t a tk u n i e z n a l e z io n o ż a d n e g o z a p a s u s p i r y t u s u a z a ł o g a s t a n o w c z o w y p i e r a ł a s i ę u d z i a ł u w p r z e m y tn i c t w ie , t a k , ż e w ł a d z e d u ń s k i e m o g ł y u - k a r a ć k a p i ta n a „ N e p t u n a “ t y l k o z a n i e z a t r z y m a n i e s i ę n a w e z w a n i e u r z ę d o w e . D o p i e r o d n i a n a s tę p n e g o z n a l e z io n o n a w y b r z e ż u k o ł o m i e j s c o w o ś c i S t u b b e r u p 5 0 0 0 l i tr ó w s p i r y t u s u w k o n i s tr a c h z a k o p a n y c h g ł ę b o k o w z i e m i , a n a N e p tu n i e z n a l e z i o n o 2 z u p e ł n i e i d e n ty c z n e k a n i s tr y . P r z y p o n o w n e m p r z e s ł u c h a n i u p r z y z n a ł j e d e n c z ł o n e k z a ło g i , ż e s t a t e k w i ó z ł t r a n s p o r t s p i r y t u s u z G d a ń s k a .
P u c k ie m a G d y n i ą . M a o n z a z a d a n i e o c z y s z c z e n ie i u p o r z ą d k o w a n i e w y b r z e ż a p r z e d s e z o n e m l e t n im . D w a
„ o b o z y p r a c y“ z a tr u d n i o n e s ą w o k o l i c y G r u d z i ą d z a n a d r e g u l a c j ą W i s ły , j e d e n z a ś w o k o l ic y T o r u n i a . I n n y z n o w u p o m ię d z y N o w e m m i a s t e m a B r o d n i c ą p r z y r e g u lo w a n i u r z e k i D r w ę c y .
— O —
Z o s t a ło s tw i e r d z o n e , ż e s t a t e k
„ N e p tu n “ n i e p o c h o d z i z G d y n i i n i e z a b r a ł ł a d u n k u w G d y n i , j a k p i s a ły p i s m a g d a ń s k i e , l e c z p ł y n ą ł p o d f l a g ą d u ń s k ą p o d k i e r o w n ic t w e m d u ń - c z y k a k p t . G r e v e g o , a s p i r y t u s z a ła d o w a ł w ła ś n i e w G d a ń s k u . W e d ł u g w i a d o m o ś c i z G d a ń s k a , z a ł a d o w a n ie s p i r y t u s u m i a ł o n a s tą p i ć n i e b e z p o ś r e d n i o n a s t a te k „ N e p t u n " , l e c z n a o k r ę t a n g i e ls k i , k t ó r y o p r ó c z ł a d u n k u w ę g l a z a b r a ł r ó w n ie ż 3 0 0 0 l i tr ó w s p i - ( r y d u is u , iz a k u p f r o n e g o w G d a ń s k u , a p r z e ł a d o w a n i e s p i r y t u s u n a s t ą p ił o w i d o c z n ie n a p e ł n e m m o r z u .
C h a r a k te r y s t y c z n e m j e s t r z u c a n i e n a p r z ó d z a r z u t u n a P o l s k ę , a n a s t ę p n i e b r o n ie n i e s i ę f a ą ta s t y c z n e m i o p o w i e ś c ia m i t e r n d z i w n i e j s z e m i, ż e m a k l e r , k t ó r y ł a d o w a ł o k r ę t a n g i e l s k i , n i c n i e w i e o ł a d u n k u s p i r y t u s u . •
P o o d c z y t a n i u o d n o ś n y c h p a r a g r a f ó w w z w ią z k u z w y b o r e m w ic e b u r m i- i s t r z a ( z g ło s z o n o k a n d y d a t u r y z l i s ty N fc -ó 4 ( B B W R ) p . Dakowskiego i l is t y N r . 2 ( K . N .) p . A s ta . P a d ły g ło s y w s t o s u n k u 6 :8 (1 g ło s n i e w a ż n y ) , t o t e ż z e w z g l ę d u n a n i e d o s t a te c z n ą ilo ś ć g ło s ó w
wyboru nie dokonano, odkładając go do następnego zebrania.
P u n k t 4 o b f it o w a ł w b a r d z o c i e k a w e i e m o c jo n u j ą c e m o m e n ty . P i s a li ś m y p o p r z e d n io w z w i ą z k u z b u d ż e t e m o n i e d o łę ż n e j gospodarce elektrowni. K o m is j a r e w iz y j n a , b a d a ją c s t a n e le k tr o w n i, d o k o n a ł a r e w e la c y j n y c h o d k r y ć . Z a c h o d z i p y t a n ie , j a k m o ż n a b y ł o t o l e r o w a ć b a ł a g a n , i s tn i e ją c y w e l e k tr o w n i . F a k t y m ó w ią z a s ie b ie .
W h a li m a s z y n a g r y g a t d o w y s z u k i
w a n ia u s z k o d z e ń w s ie c i p r z e w o d ó w nie działa zupełnie. N ie m o ż n a o b lic z y ć z u ż y t e j o liw y i r o p y , b o liczniki są zepsu
te i prowadzona statystyka jest nieści
sła. A k u m u l a t o r y s ą w s t a n ie o p ł a k a - r y m ; n a 2 5 0 s z k i e ł — uszkodzonych jest 228. B r a k u je 6 7 1 p ł y t d o d a t n i c h , j e d n a p ł y t a k o s z t u je 1 8 z ł., c o w sumie daje 12.078 zł. yt/oda. w a k u m u l a t o r a c h j e s t ź l e d e s ty l o w a n a , a p r z e c i e ż n a o b s łu g ę w y d a n o 10.000 zł., b r a k r ó w n ie ż e w i
d e n c j i ł a d o w a n ia a k u m u l a to r ó w d o r a - d j a .
S k ł a d n i c a z 1 9 3 3 r . n i e m a in w e n tu r y . P r o w a d z e n ie k s ią g j e s t n i e d o k ł a d n e . W l a t a c h o d 1 9 3 2— 1 9 3 4 r . z a k u p io n o m a - t e r ja ł ó w i n s t a l . n a k w o tę 1 3 ,3 5 6 z ł, 8 5
J a k w y n ik a z e s p r a w o z d a n ia K o m is j i r e w i z y jn e j , stan gospodarki elektro
wni był skandaliczny. K ie r o w n ic tw o m a n a s u m i e n iu in n e j e s z c z e s p r a w k i j a k n . p . o d c ię c ie prądu dla dworca kolejowe
go, w p o p r z e d n i c h l a ta c h p o d o b n o t e ż n i e b y ł o w s z y s t k o w p o r ą d k u . Z a r z ą d M i a s ta p a t r z a ł n a t o p r z e z p a lc e , n i e w g l ą d n ą ł w c z e ś n ie j , a b y p o ł o ż y ć k r e s b e z ła d o w i i n i e p o w ś c ią g n ą ł l e k k o m y ś l
n o ś c i k ie r o w n ik a , k t ó r y n a r a z i ł m i a s t o
na stratę kilkadziesiąt tysięcy złotych.
O s t a t n i m p u n k t e m z e b r a n i a b y ł a 1 k w e s tj a d o d a t k o w e g o u c h w a l e n ia b u d ż e t u e l e k t r o w n i n a r o k 1 9 3 3 /3 4 . B u d ż e t u c h w a lo n o z z a z n a c z e n ie m , ż e p o p r z e d n i e n e g a t y w n e u s t o s u n k o w a n i e s i ę p p . r a d n y c h d o t e j s p r a w y b y ł y protestem przeciwko fatalnej gospodarce kiero
wnictwa elektrowni.
R A S A Ż Ó Ł T A
P R Z E C IW K O R A S IE B IA Ł E J J a k p o d a j e p r a s a c h i ń s k a , J a p o ń c z y c y u t w o r z y li w A m o a o r g a n i z a c ję p o d n a z w ą „ T o w a r z y s t w o p r z y ja c i ó ł a z j a ty c k i c h " . S t o w a r z y s z e n ie t o b ę d z i e r o z w ij a ł o s w ą d z i a ła l n o ś ć p o d h a s łe m : „ Z j e d n o c z e n ie r a s y ż ó ł te j p r z e c i w k o b i a ł e j w p r z y s z łe j w o j n i e ś w i a t o w e j" . C z ł o n k o w i e t o w a r z y s tw a m a ją s i ę z n a jd o w a ć p o d o p i e k ą w ł a d z j a p o ń s k ic h .
S T R . 2 „ G Ł O S W Ą B R Z E S K 1 “ N R - 5 1
Bicr^tv
* D z ie ń M a tk i o d b ę d z ie s ię n a te re n ie c a łe j P o ls k i w n ie d z ie lę d n ia 2 7 m a ja .
* O tw a r c ia ta rg ó w P o z n a ń s k ic h d o k o n a ł w d n iu w c z o ra js z y m m in is te r Z a rz y c k i.
* W P ra d z e z m a rł b . a rc y b isk u p P r a g i d r. F r a n c is z e k K o rd a c z .
* R z ą d tu r e c k i u d z ie lił T ro c k ie m u z e z w o le n ia n a s ta ły p o b y t n a W y s p a c h K s ię ż ę c y c h .
* W c z a s ie s ta r c ia p o lic ji z tłu m e m m u z u łm a n ó w w m ie js c o w o ś c i S u lta n p u r w k s ię stw ie K a p u rta la , z o s ta ło z a b ity c h 1 0 o s ó b , a o k o ło 2 0 -tu o d n io s ło ra n y .
* W C o lu m b u s w s ta n ie I n d ja n a 2 8 -le tn ia m ie s z k a n k a te g o m ia sta C e c il H e n d e rs o n z o s ta ła b a b k ą . J e j 1 4 le tn ia c ó rk a u r o d z iła z d ro w ą d z ie w - c z y n k ę .
* D n ia 1 3 m a ja w e jd z ie w ż y c ie u s ta w a o o c h ro n ie p rz y ro d y .
* S z ta b B r y g a d y K a w a le r ji O . K . V III p r z e n ie s io n y z o s ta je z 1 o ru n ia d o B y d g o s z c z y .
* W p ie rw sz y c h d n ia c h m a ja p o w ró c i d o G d y n i s ta te k s z k o ln y „ D a r P o m o rz a " z p o d ró ż y o c e a n ic z n e j tr w a ją c e j p rz e s z ło 7 m ie s ię c y .
* W J a p o n ji s k o n stru o w a n o k a r a b in m a s z y n o w y , w y r z u c a ją c y 1 0 ty s . p o c isk ó w n a m in u tę .
* N a o s ta tn im p o s ie d z e n iu K o m i
te tu E k o n o m ic z n e g o M in is tró w o m ó w io n o s p ra w ę o d d łu ż e n io w ą w r o l
n ic tw ie o ra z p ro g ra m ro z b u d o w y G d y n i.
* M in is te r fra n c u sk i B a rth o u o p u s z c z a ją c P o lsk ę n a d e s ła ł d o p . m in i
s tr a B e c k a s e rd e c z n e p o d z ię k o w a n ie . P . m in is te r B a rth o u m . i. p is z e : „ J e s te m d u m n y , g d y m y ś lę , ż e n a s z e ro z m o w y u c z y n iły je sz c z e ś c iś le js z ą p r z y ja ź ń o b u k r a jó w ."
* N a z a p ro s z e n ie rz ą d u n ie m ie c k ie g o w y je c h a ła s a m o lo te m d o B e rlin a
w y c ie c z k a d z ie n n ik a r z y p o ls k ic h . D z ie n n ik a r z e w y le c ie li s a m o lo te m p r z y s ła n y m p rz e z „ L u fth a n z ę .
* W E s z te rg o m o d c z u to s iln e tr z ę s ie n ie z ie m i. N a s z c z ę ś c ie o fia r w lu d z ia c h n ie b y ło .
M a j
O d g r e c k ie j b o g in i M a ja w z ię ło s w ó j p o c z ą te k s ta ro rz y m s k ie b ó s tw o w io s e n n e , z w a n e ta k s a m o M a ja lu b M a je sta , k tó r e m u R z y m ia n ie o d d a w a li s z c z e g ó ln ą c z e ś ć w m ie s ią c u m a ju , ja k o p o rz e , k ie d y p a n u je ju ż n ie p o d z ie ln ie w io s n a , o d r a d z a ją c a c a łą n a tu rę . W e s e le i ra d o ś ć , p a n u ją c e w n a tu rz e , k a z a ły s ta ro ż y tn y m lu d o m c z c ić tę b o g in ię , k tó r a b y ła ja k o b y s p r a w c z y n ią te g o n o w e g o , w e s o łe g o ż y c ia . Z n a s ta n ie m c h rz e śc ija ń s tw a , K o ś c ió ł k a to lic k i n ie m o g ą c u s u n ą ć ta k g łę b o k o z a k o rz e n io n y c h k u ltó w , s k ie ro w a ł ty lk o ic h u c z u c ia k u B o g u i ś w ię ty m c h rz e ś c ija ń s k im , a m ie s ią c m a j, n a jp ię k n ie js z y m ie s ią c w ro k u p o ś w ię c ił c z c i N . M a r ji P a n n y . N a j
w y m o w n ie js z y m w y ra z e m te j c z c i s ą s p e c ja ln e n a b o ż e ń s tw a m a jo w e , k tó re z a c z ę ły ro z p o w s z e c h n ia ć s ię o d p o ło w y X V III w ie k u , o d p ra w ia n e z a z w y c z a j o z m ro k u p rz e d o łta rz e m lu b o b ra z e m B o g a ro d z ic y , u s tr o jo n y m k w ia ta m i lu b z ie le n ią .
P o c z ą te k te m u n a b o ż e ń s tw u d a ł J e z u ita O . M a z z o ra li w R z y m ie . P a p ie ż P iu s V II p o p o w ro c ie z F r a n c ji w’ r. 1 8 1 4 n a k a z a ł o d p ra w ia ć je w c a le m P a ń s tw ie K o ś c ie ln e m , p o c z e m ro z e s z ła s ię ta fo rm a n a b o ż e ń s tw a k u c z c i N . M a r ji P a n n y p o c a łe j E u ro p ie , a n a w e t p o c a ły m św ie c ie k a to lic k im .
U n a s w P o ls c e , g d z ie c z e ść K ró lo w e j K o ro n y P o ls k ie j je s t ta k g łę b o k a i ta k s z e ro k o ro z p o w sz e c h n io n a , n a b o ż e ń s tw a m a jo w e s ą u lu b io n e p rz e z w s z y s tk ic h k a to lik ó w . W p ro w a d z ili je w W a rs z a w ie 0 0 . M isjo n a rz e u ś w . K rz y ż a w r. 1 8 5 2 . W s w o je m S e m in a r- ju m w y c h o w y w a li o n i k s ię ż y , k tó r z y z k o le i n a b o ż e ń s tw o m a jo w e z a p ro w a d z ili p o c a łe j P o ls c e . W a rc h id ie c e z ji w a rs z a w s k ie j n a k a z a ł je o d p ra w ia ć a r c y b is k u p F e liń s k i w 1 8 6 3 ro k u .
P o z m a rtw y c h w s ta n iu w o ln e j P o l
s k i w ła d z e k o ś c ie ln e im ie n ie m c a łe g o n a ro d u p o p ro s iły S to lic ę A p o s to ls k ą o u ro c z y s te z a tw ie rd z e n ie ś w ię ta k u c z c i N . P a n n y M a r ji ja k o K ró lo w e j P o lsk i, w y z n a c z a ją c n a to d z ie ń 3 -g o m a ja , d z ie ń n a s z e g o ś w ię ta n a ro d o w e g o . O jc ie c ś w . P iu s X I z n a ją c z e s w e g o p o b y tu w P o ls c e n a s z k u lt B o g a ro d z i
c y , z e z w o lił a b y w n a sz y m k r a ju c z c z o n o p o w s z y s tk ie w ie k i w d n iu 3 m a ja N .' M a rję P a n n ę , ja k o K ró lo - w ę K o ro n y P o ls k ie j.A
I d z i e m y z d o b y w a ć m i l i o n
K ilk a d n i d z ie li n a s ju ż ty lk o o d d n ia 5 -g o m a ja , w k tó r y m to d n iu ro z - p o c z n ie s ię n a jw a ż n ie js z y — o s ta tn i a k t 2 9 -e j L o te r ji P a ń s tw o w e j: c ią g n ie n ie c z w a r te j k la s y . M c ią g u d w u ty g o d n i ro z s trz y g a ć s ię b ę d ą lo s y k a n d y d ą tó w n a w ie lk ie w y g ra n e , ja k : 2 5 0 ty s ię c y z ło ty c h , 1 5 0 ty s ię c y z ło ty c h , 1 0 0 ty s ię c y z ło ty c h , c z te r y p o 5 0 ty s ię c y z ło ty c h , d z ie s ię ć p o 2 0 ty s ię c y z ło ty c h , d w a d z ie ś c ia p ię ć p o 1 5 ty s ię c y , p ię ć d z ie sią t p o 1 0 ty s ię c y z ło ty c h i c a le s e tk i i ty s ią c e p o m n ie js z y c h w y g r ą
n y c h . .
N a jb a r d z ie j e m o c jo n u ją c y m b ę d z ie n a tu r a ln ie d z ie ń o s ta tn i c ią g n ie n ia , 2 4 -g o m a ja r. b . W d n iu ty m b o w ie m z a lo s , n a k tó r y p a d n ie p ie r w s z a n a jn iż s z a w y g r a n a , t. j. 2 0 0 z ło ty c h , s z c z ę ś liw y je g o p o s ia d a c z o tr z y m a c a ły m iljo n z ło ty c h , je ż e li z a ś b ę d z ie to n u m e r, n a k tó r y w je d n e j z k la s p o p rz e d n ic h p a d ła ju ż ja k a k o l
w ie k w y g r a n a (c h o ć b y ty lk o p o c ie - i
W P Ł A T Y Z T Y T U Ł U R E N T I S P Ł A T Z O S A D M O Ż N A C Z Ę Ś C I O W O O D
L I C Z Y Ć O D D O C H O D U .
W o b e c lic z n y c h z a p y ta ń z e s tro n y n a s z y c h c z ło n k ó w , c z y w p ła ty z ty tu łu r e n t z o s a d m o ż n a o d lic z a ć o d o g ó ln e j s u m y d o c h o d u z a ro k 1 9 3 3 P o m o rs k ie T o w a rz y s tw o R o ln ic z e k o m u n ik u je n i n ie js z e m , ż e n a p o d s ta w ie z e b ra n y c h w y ja ś n ie ń , o d d o c h o d u o d lic z y ć m o ż n a n a s tę p u ją c e w p ła ty d o k o n a n e w c ią g u ro k u * 1 9 3 5 z ty tu łó w :
1 ) R e n t y w i e c z y s t e j ( s t a ł e j ) - c a ł k o w i c i e , p o n ie w a ż ro c z n e r a ty r e n to w e w p e łn e j w y s o k o śc i z te g o ty tu łu s ą o d s e tk a m i o d k a p ita łu re n to w e g o c ią ż ą c e g o n a o s a d a c h w w y s o k o ś c i 3 % ro c z n ie .
2 ) R e n t y a m o r t y z a c y j n e j - c z ę ś c i o w o ( B a u e r n b a n k ) : p o n ie w a ż ro c z n e r a ty re n to w e z te g o ty tu łu s k ła d a ją s ię z o d s e te k w w y s o k o ś c i 2 ^ % o d k a p ita łu re n to w e g o o ra z o k o ło 1 % n a a - m o rty z a c ję .
3 ) S p ł a t y z r e s z t y c e n y k u p n a — c z ę ś c i o w o : , p o n ie w a ż ro c z n e s p ła ty z te g o ty tu łu s k ła d a ją s ię z o d s e te k o d re s z ty c e n y k u p n a w w y s o k o śc i 3 M %
s z e n ia ), to p o z a m iljo n e m p rz y p a d n ą m u ró w n ie ż w s z y s tk ie 4 0 0 w y g r a n y c h d o d a tk o w y c h p o 2 .5 0 0 z ło ty c h k a ż d a , c o d a w s u m ie d r u g i m iljo n .
A ż e b y b e z tru d n o ś c i i ja k ie jk o l
w ie k z w ło k i o trz y m a ć w y g r a n ą s u m ę , tr z e b a d o p e łn ić je d n e g o ty lk o , a le n ie z b ę d n e g o w a r u n k u : tr z e b a w y k u p ić w te r m in ie lo s. T e rm in te n m ija z d n ie m 3 0 -g o b . m ., p o c z e m lo s p o z o - s ta je ju ż w w y łą c z n e m ro z p o rz ą d z e n iu k o le k to r a , k tó r y m o ż e p o s tą p ić z n im w e d łu g s w e g o u z n a n ia . Z te g o w y n ik a , ż e w s z e lk ie o p ó ź n ie n ie , lu b z a n ie d b a n ie o s ta te c z n e g o te r m in u O d n o w ie n ia lo s u s ta ć s ię m o ż e ź ró d łe m lic z n y c h n ie p o ro z u m ie ń , p r z y k r o ś c i i z a w o d ó w .
D la te g o h a s łe m k a ż d e g o g ra c z a b y ć p o w in n o :
— D z iś je sz c z e p ó jd ę d o k o le k to ra i w y k u p ię s w ó j lo s , b o i ja c h c ę z o s ta ć m iljo n e re m !
ro c z n ie o ra z s p ła t n a a m o r ty z a c ję o - k o ło 1 ^ % ro c z n ie .
4 ) S p ł a t z t y t u ł u o d s e t e k ( o d p o ż y c z e k z f u n d u s z u o b r . r e f . r o l n e j o r a z w s z e l k i c h p o ż y c z e k z P . B . R . — c a ł k o w i c i e .
O d lic z a n ie o d s e te k o p ła c a n y c h z p o w y ż s z y c h ty tu łó w m o ż n a u z y s k a ć n a p o u iia w ie z a ś w ia d c z e ń w y d a n y c h p rz e z P .B .R . w G ru d z ią d z u , k tó r e n a le ż y d o łą c z y ć d o z e z n a n ia o d d o c h o d z ie w z g l. p r z y r e k la m a c ja c h p o d a tk u d o c h o d o w e g o w y m ie rz o n e g o p rz e z U - rz ę d y S k a rb o w e . K w itó w z P . K . O . o - ra z z P . B . R . n a w p ła c o n e z ty tu łó w d łu ż n y c h p ie n ią d z e , U rz ę d y S k a rb o w e n ie u z n a ją , p o n ie w a ż n a p o d s ta w ie p o s ta w n e p o w y ż s z y c h n i e m o ż n a s tw ie rd z ić n a ja k i r a c h u n e k w p ła ty d o k o n a n o , (o d s e tk i c z y te ż s p ła ty z re s z ty c e n y k u p n a ).
W n io s k i n a o trz y m a n ie p o tr z e b n y c h z a ś w ia d c z e ń z P . B . R . w y p e łn ia ją c z ło n k o m P . T . R . s e k r e ta r ja ty T o w a r z y stw R o ln ic z y c h P o w ia to w y c h z a o k a z a n ie m le g ity m a c ji c z ło n k o w s k ie j z a ro k 1 9 3 4 .
D y r e k c ja P . T . R .
5 - l e t n i p l a n p r z e b u d o w y u s t r o j u r o l n e g o
N a p o s ie d z e n iu k o m ite tu e k o n o m ic z n e g o m i
n is tr ó w z o s ta ł u c h w a lo n y p rz e d s ta w io n y p rz e z p . M in is tra R o ln . N a k o n ie c z n ik o w - K lu k o w s k ie - g o , p r o g r a m p r a c w z a k re sie p rz e b u d o w y u s tro ju ro ln e g o n a p rz e c ią g 5 -c iu la t. O p ro g ra m ie ty m u d z ie lił P a n M in iste r w y w ia d u p rz e d s ta w ic ie lo m p r a s y , z k tó re g o w a ż n ie jsz e s z c z e g ó ły p o d a je m y :
P la n a k c ji w z a k re sie p r a c a g r a r n y c h o p ie ra ć s ię m u s i z k o n ie c z n o ś c i n a r e a ln y c h ś ro d k a c h f i
n a n s o w y c h . W y d a tk i k o n ie c z n e n a p r z e p r o w a d z e n ie z a m ie rz o n e j a k c ji z a m y k a ją s ię n a o k re s n a j
b liż sz y c h 5 -c iu la t p re lim in o w a n ą k w o tą 1 8 1 m il- jo n ó w z ł., z c z e g o F u n d u sz O b ro to w y R e fo rm y R o ln e j m a p o k r y ć k w o tę 1 7 6 m il jo n ó w z ł., c z y li 9 7 % w s z y s tk ic h w y d a tk ó w .
N a c z o ło ty c h p r a c w y s u w a s ię a k c ja p a rc e - la c y jn a , s c a le n io w a i m e ljo r a c y jn a . N a jb a r d z ie j m o ż e s z y b k ic h i z d e c y d o w a n y c h p o s u n ię ć w y m a g a z a g a d n ie n ie p a r c e la c ji, ja k o z a g a d n ie n ie w ią - ż ą c e s ię z je d n e j s tr o n y z w ie lk im p r z y r o s te m n a tu r a ln y m lu d n o ś c i w ie js k ie j, z d r u g ie j z a ś z p o tr z e b ą lik w id a c ji d r o g ą p a r c e la c ji z n a c z n e j ilo ś c i w ię k s z y c h w a rsz ta tó w ro ln y c h , k tó r e p r z e ż y w a ją k r y z y s ro ln ic z y i z m u s z o n e s ą d o ta k ie j lik w id a
c ji. W o b e c n ie m o ż n o ś c i o d p ro w a d z e n ia n a d m ia r u lu d n o ś c i w ie js k ie j d o ś ro d k ó w p rz e m y s ło w y c h lu b n a e m ig ra c ję , a te rn s a m e m z a m k n ię c ia n a tu r a l
n y c h d r ó g o d p ły w u n a d m ia r u te j lu d n o śc i, u s u n ię c ie p o w s ta ły c h s tą d tru d n o ś c i s o c ja ln y c h i e k o n o m ic z n y c h m o ż e n a s tą p ić p rz e z z o rg a n iz o w a n ie p la n o w e j k o lo n iz a c ji w e w n ę tr z n e j. K o lo n iz a c ja ta , p o le g a ją c a n a o s a d z e n iu lu d n o ś c i w ie js k ie j p rz e - d e w s z y s tk ie m n a ro li — m u s i z m ie rz a ć d o p r z e s ie d le n ia te j lu d n o ś c i z te re n ó w p rz e lu d n io n y c h , o ra z d o p o w ię k s z e n ia g o s p o d a rs tw k a r ło w a ty c h p r z y ró w n o c z e s n e m ic h s c a le n iu .
D ą ż ą c d o te g o c e lu , n a le ż y w p ie rw s z y m r z ę d z ie p o m y ś le ć o s tw o rz e n iu o d p o w ie d n ie g o z a p a s u
z ie m i n a p a r c e la c ję , g d y ż z a p a s z ie m i n a jb a r d z ie j d la p a ń s tw a d o s tę p n y t. j. n ie w y m a g a ją c y w ie l
k ic h ś ro d k ó w p ie n ię ż n y c h , je s t n ie w ie lk i. A . w ię c p o z a m a ją tk a m i n a le ż ą c e m i, c z y to d o p a ń s tw a , c z y to d o P a ń stw o w e g o B a n k u R o ln e g o , tr z e b a b ę d z ie o d p o w ie d n i z a p a s g ru n tó w u z y s k a ć , b ą d ź d ro g ą p rz y m u so w e g o w y k u p u n a p o d s ta w ie p r z e p is ó w u s ta w y o w y k o n a n iu r e f o rm y r o ln e j, b ą d ź p rz e z p r z y ję c ie p rz e z p a ń s tw o g ru n tó w T z a n ie k tó re n a le ż n o ś c i p ie n ię ż n e — w re s z c ie z g ru n tó w u z y s k iw a n y c h p rz e z in s ty tu c je k r e d y tu d łu g o te r
m in o w e g o w w y n ik u e g z e k u c y j.
W te n s p o s ó b d a s ię u z y s k a ć w c ią g u n a jb liż s z e g o p ię c io le c ia 2 2 5 .0 0 0 h a ro z m ie s z c z o n y c h w te n s p o s ó b , ż e o k o ło 4 0 % te g o o b s z a ru p r z y p a d n ie n a w o je w ó d z tw a z a c h o d n ie , a re s z ta t. z n . 6 0 % n a w o je w ó d z tw a c e n tra ln e , w s c h o d n ie i p o łu d n io w e . J e d n a k p o z a p a r c e la c ją ś c iś le p a ń stw o w ą d ą ż y ć b ę d z ie s ię d o je d n o c z e s n e g o ro z w o ju p a r c e la c ji p r y w a tn e j. O s tro ż n ie p r e lim in u ją c , p r z y p u s z c z a ć m o ż n a , ż e w te j o s ta tn ie j d ro d z e u d a s ię ro z p a rc e lo w a ć c o n a jm n ie j 4 0 0 .0 0 0 h e k ta ró w . M te n
s p o s ó b p r a c e p a r c e la c y jn e p rz e p ro w a d z o n e b ę d ą
w t o k r e s ie n a jb liż s z e g o p ię c io le c ia n a o b s z a rz e o k o ło 6 2 5 .0 0 0 h a , ro c z n ie w d ę c p la n o b e jm ie p r z e c ię tn ie o k o ło 1 2 5 .0 0 0 h a .
D r u g ą b o lą c z k ą w s i p o ls k ie j je s t t. z w . s z a c h o w n ic a g ru n tó w .
J u ż o d r o k u 1 9 2 6 rz ą d ro z w in ą ł b a rd z o s z e ro k ą a k c ję s c a le n ia g ru n tó w ', a s to s u n k o w o n ie z n a c z n ie z m n ie jsz o n e te m p o ty c h p r a c w ro k u o s ta tn im
w y k a z a ło , ja k w ie lk i je s t p ę d d o s c a le n ia ty c h g ru n tó w u z a in te re so w a n e j lu d n o ś c i. T o te ż w r o k u b ie ż ą c y m p rz e w id z ia n e je s t w z m o c n ie n ie i ro z ro s t p r a c s c a le n io w y c h . W ro k u 1 9 3 4 z a m ie rz o n e je s t p rz e p ro w a d z e n ie s c a le n ia 4 1 0 .0 0 0 h a ., a w c z w a rty m i p ią ty m ro k u p r z y ję te g o p rz e z K o m ite t E k o n o m ic z n y p la n u p ię c io le tn ie g o , p o 5 0 0 .0 0 0 h a ro c z n ie . O g ó łe m w c ią g u p ię c io le c ia 1 9 3 4 -1 9 3 8 p r o g r a m a k c ji s c a le n io w e j o b e jm ie p r z e s z ło 4 0 0 .0 0 0 g o s p o d a rs tw n a o b s z a rz e p rz e sz ło 2 3 0 0 .0 0 0 h a . L ic z b y te s a m e p rz e z s ię w s k a z u ją
n a w ie lk i w y s iłe k , k tó r y p a ń s tw o c z y n i d la p o d n ie sie n ia d o b r o b y tu lu d n o ś c i w ie js k ie j. S ta le s ą z a ra z e m c z y n io n e w y s iłk i, a b y k o s z t te j a k c ji m o ż liw ie o b n iż y ć , s a m ą z a ś a k c ję u s p ra w n ić ta k , b y k o s z ty je j n ie z a c ią ż y ły z b y tn io n a z a in te re s o w a n e j lu d n o ś c i.
W re s z c ie s p ra w a m e ljo r a c y j.
J a k w ia d o m o o k re s k r y z y s u g o s p o d a rc z e g o n ie s p r z y ja ro z w o jo w i k o s z to w n y c h m e ljo r a c y j ro l
n y c h . N ie p o w in n o to je d n a k o d n o s ić s ię d o m e l
jo r a c y j w y k o n y w a n y c h w s p o s ó b p ro s tsz y , ja k im je s t o s u s z e n ie ro w a m i o tw a rte m i ta m , g d z ie ta k ie m e ljo r a c je s ą c e lo w e i w s k a z a n e . T o te ż p r z e w i
d u je s ię i w ty m z a k re s ie s to p n io w y ro z w ó j p r a c m e ljo r a c y jn y c h , s z c z e g ó ln ie w z w ią z k u z a k c ją s c a le n io w ą , p r z y k tó re j lu d n o ś ć w s z e lk ie ro b o ty w y k o n y w a d r o g ą s z a rw a rk u i te rn ' s a m e m u n ik a z n a c z n ie js z y c h c ię ż a ró w fin a n s o w y c h .
N ie z a le ż n ie je d n a k o d m e ljo r a c y j s z c z e g ó ło w y c h n a s tę p u je s to p n io w o c o ra z w ię k sz y ro z w Tó j p r a c p r z y m e ljo r a c ja c h p o d s ta w o w y c h , k tó r y c h fin a n s o w a n ie o d b y w a s ię o b e c n ie g łó w n ie p r z y p o m o c y ś ro d k ó w F u n d u s z u P ra c y . O ile w ię c w’ r o k u u b ie g ły m i w y d a tk o w a n o n a tę a k c ję z F u n d u s z u P r a c y o k o ło 4 .5 0 0 .0 0 0 z ł., to ju ż w r o k u b ie ż ą c y m p rz e w id z ia n e je s t n a te n c e l 6 m iljo n ó w z ł., a n a la ta 4 -ty i 5 -ty p la n u — p re lim in o w a n e je s t p rz e s z ło 2 0 m iljo n ó w z ł. ro c z n ie .
J a k w id z im y , p la n p r z e w id u je s to p n io w e z w ię k s z a n ie ro z m ia ró w p r a c a g r a r n y c h . Z a c h o d z iło b y ty lk o p y ta n ie , c z y o b e c n ie w c z a sie k r y z y s u , k tó r y ta k d o tk liw ie d a je s ię o d c z u ć z w ła s z c z a u lu d n o ś c i w ie js k ie j, n a le ż y k ła ś ć ta k i n a c is k n a tę a k c ję . W ia d o m o b o w ie m , ż e n ie ty lk o m e l
jo r a c je , a le i a k c ja s c a le n io w ą je s t d o ś ć d ro g a i d la te g o te ż z a d łu ż e n ie g o s p o d a rs tw p o p r z e p r o w a d z e n iu s c a le n ia , ta k z n a c z n ie z w y k le w z ra s ta .
S ą d z im y , ż e ta k p o w in n o s ię je d n a k p rz e d e - w s z y stk ie m p o ło ż y ć n a c is k n a o b n iż e n ie k o s z tó w s c a le n ia , a w ó w c z a s u w a ż a m y , ż e p la n te n m o ż n a
p o w ita ć ty lk o z z a d o w o le n ie m .
