Nagengast Marian

‘

1

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

.

l/ l. Relacja ^ j

1/2. Dokumenty (sensu striclo) dotyczące osoby relalora —>

1/3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące osoby relalora

II. Materiały uzupełniające relację k j . i 5 . A - S j

III/I - Materiały dotyczące rodziny relalora — ^

111/2 - Malerialy dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. — 111/3 - Malerialy dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945) tll/4 - Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 r. —

111/5 - inne

IV. Korespondencja —

V. Nazwiskowe karty informacyjne k . ^,

VI. Fotografie

2

/

3

J t f b Ś f t I Ł

$rei?. | iii-' '}0 • VI • I 373 r • j

6 i « l » d c i » & i e

Ci^dJklcMMi niflit*jsinys* otacza te ¹³ cp Bujgen&f J a b ło n k a z tU>i»u H e lle r za sle a sica łą w itfd|fC»*c*K |jnsjy ulic?/ i^ # «*& 8 * i e j 1 4 /4 w a m oU 134 £ roku*

„/w f y ł * e ^ o s i d M &at 3 f l d U i n i t » l ć Ł « ^ racfcu o p e ra , ^ z i a i a j ^ rw r z e c z

^ s i a d u A n s ii Kr® im te F M d * fc^ 4 g,o»£.cse'»

riMiccmaiu m u * i w i t id * tyj$ e y w k ®ym m t k r iM M i w 4 * w ł i * j » z e j f i r s d e Ci«?żei>«ici o b ecn i* * A i t r z * m n y ^ z is le *e js Ł o io a , <gdzie "i*"«c& jj-rodako-

* a l i j>e»oe e z ^ ie i <S© tf -1 i f - £ * §J 6 eiv* » o aitim est© m oIm w iJ *;nif$r kauapsir- Cj jfte j 4 o ictó r« j n *le fe al* o tyw & telże J ab lo u sK&T ^ i e u j ~ą^v , £ r ie n .

C ^ w ia ccz **, jfce ZłMs% * 4 . j e a t £ * k t wykradzenia p rzez eb&aatelkg; kugenię J a b ł o ń kit ta jn y er. doiuacantdw ©os^ cząc;, c Ł p ro cju tcji i u p i& a c * f 4 e i

t a jn e j Drani rile id e cfcie j V -! i V*C* CMpią* tych dekuaeatćw <nt*a inne o t y w U l t e J a bŁcuaka p r t « l M | u ł f t eyn o *i £*je^tu ilarianpjrf., actćz^

p o s l * f i t ó kr^tlnaCal&iEg «

i'ou&‘ 2 s j » arułae sd j e s t , K u r ie r a ^ , i c t ś r ^ jprąy je & i& u li tio % d £ 0 « z c z \ po oc iiió r f 4 o» t a r e m a y c;; p r a e & ot%’rai t e lk j . Jubiousfcą IJfcieni $ dokaesent 4 » , nocowali -kilka r » % w a o k a ie s z c a o iu . c m i ? t a * nazwisko jednego z nień

szewaki yie c^ a łiin i-, stdre^o zn&łft* o © o b i-:o ie .

v “ • / - / "• ra n e ia z e * ite^eOtiłist.

; f / i s t w w i^iuro N o tarialn e w *W*>T A - l 667 / 73 * Poświadcza®. a i n i e ^ - sa^ a* ii* poayiajsy podpis z lo ty ,Ł w a o j e j o b e cn o ici w yajństwoi^ya B iu rze Noteri&inys} * >!»r*ade: F ra n c i ;?**k S a g e a ^ a a t, ayft'franei&fcka i -K o z £ lii,z a a * w 5 r « * i # u l i c * ł.n & ii Czerwonej 1 0 * roisufisość eta-wającego u s t a l i ł n o ta riu *

na p o a sta a ie dowodu o aooi«te£© , tgratawionego za nuaserest: ME 0 > 6 r 3 v j - Po­

brano tur tu leu opłaty sk a rb . w e ^ J I ust.afcArD . 10 zA. , t y t u l e ® o p ła ty

n o t.r o zp*o o p ł.n o t . 10 a . ?.re&, cni*.* cs*r*e w 1373 r .P ie c z ę ć z g o d łe a F*/»t>,'* i n»jpis«Bk :^a^a t«o «* E ii aro M o tarieln * «r S r e a ie * H o ta riu tz pawipia:

n i« e % t e lię .H c c t ą t iG B o t r e ś c i : ą g r Jan u sz Jablo:U iici• * - - - - -

*c_ "Ą (^ {'V C l ż

X $

3 8 - 0 3 4 'u Y D ć iO S Ł C . 5 Tełeiou ³²⁰ - ⁸⁶ , ⁸⁷ , ⁸⁸

4

/ i

5

ą

L . osupaty jnu noc

Grupa " G ia z e -s t d e ^ o xu» t r o p ie V - 2 t* z z i r„rii ;:■ ie c z o a< c -r 7 1 /2 ' 39 / z d nie 2 ># 2 6 ,2 7 aa-rci* l i 7 r .

ii, opubiikov#n5 a roić team cyKlu artykułów ^ojwijcom ych by wersy j n e j , s do t e j poiy acało, ó lao u ca le n iezn an ej d z ia ła ln o ś c i p a tr io t y estrach :»rap i o r g a n iz a c ji p o lsk i ci* d z ia ła ją c y c h w c z a s ie o k u p acji I d t le r o Y - d e j na zie-ai b y d g o sk ie j, o p isa liśm y m* in * orawurowa SK cję AK-ov.- a k i e j .^ruppyoperacy jne j w S a l o l e 2 0 1 *3 0 2 i 303 * , Która w yk ry ł®

i rozpracow ała h itle ro w sk ą Oazę rak ieto w ą w ieeraauende na w yspie Uznaa:, d o s t a r c z a ją c wywiadowi t>zcz«&Ó£ov^ ch uaię ch tech n iczn ych za­

równo o b a zie ja&. i o sła w o in e j p rze z go eb & elso w sk *'p ro p a^n d g " wun- derwelTe " i/-l i '<- 2 »

i.ia było U) jedyne brzemienne d la .%ie*uców w SK u t*i sp o tsa n ie bydoea- czan z t j ta jn ą u ro n ią . Ja k wiadomo, ń it le r o w s c i p r z e l a ł wojem # pracował. w* c&roiony« ro zp ro sze n iu , co autoiaatocznie z iio ie js z a ło stutk ; a lia n c k ic h nsl©Lóv i pozw alało m ozy bazę odro*.zenie p e łn e j nocy pro*

d u k c y jn e j. według t e j zas*dy produkowana ta ż b yła " wunderwalfe" • Jeden z ważnych d e t a l i t e j broni, no * 3 j; r o d z ił s i r w n iep o zo rn ej wów­

czas la b ryczce byd^osKie j " e le k t r o tecn n iach e ir z e u g n is e *.rharó Jchm idt * c ^ y l i w dawny a " Cisaswsicim ” , a o o e c n ie j " i t r z e **.

W 1942 r . pow stały w tym z a k ła d z ie t » * r iA -A b t e ilu n g , Którymi k ie ro ­ wał C b e re tu rr^ u e h re rŁ e in trt maj^c do pomocy S^-ow slcich pod o ficeró i Gerkego i Krohna* lia ty ch w ła ż n ie ..y d z ia ła ch rozp oczęto .„rodufceję

zapalników do V— 2 . l a ł y one \<y.głs|S n ie w ie lk ic h stożków i kilkoma m ałyai scr^yoelicoidL. „yw iad Ań. ryciJto t r a i i i na .ilad t e j p ro d u k c ji.

Ja k do tego u oszło ?

Ms wspomnianych . y d z ia ła c h pracowały p ran ie same ,*ie&ki i ty lk o k i l Jo P olek*Jed ną z n ich b yła : u^enia Ja b ło ń sk a , K tórą je s z c z e w 1942 r . Lf in e r t oddelegow ał óo pomocy swoi& podoficerom * Ck..t^o r o b i l i ona codzienny wykaz w y p u s z c z a j en z zć kł,.-du zapalników tf- 2 .

v tym c z a s ie d z ia ła ła ju ż lo —tc osooowa ko^órks AK-owska do K tó re j u l e ż e l i i n . p racujący również u " C iszew skiego • iarian Wa^tfKOat _oe.U> t ia n JSałk o w sk i or«-z n i* u ; t r * : d-..ni ,>:zisŁ;«w* IJp IH i-klT ^rT O il

a a ^ y.esołowsKi . n ^ iz ia ló s k i, Henryk Konto r e k i , Z ie l l u s k i ~ j k .,o ls .,ov_ vi .

.^ r ia n Ms^en&sst c i 3.;flujł JaołOit&ka do s i t - t k i • Z a p ra y sig ż e n ie odbyło s i ę naa wU>ryfił U^n, ł e a , w ooecno^ci a e l e ^ U i e n t r s l i .

r l ^ i, JA Jao ło i^siciej było sobotowsnie probu^c^i Ł^palniKów.

:U*Łc la par-tia W:,en d e t a l i o ła p rzez .d- :itii atw>ranni« f,prav.^zani« • f^rsKi oł. rzuca no 0na s t o s * I-oik® pocrzuc^<ła podrzucała je z powrotem uo sprawc zony cn <--^1 - ’-iv% ł**Czj n iłc ti=K co cz ie n n ic* iruano ■«. uur . lr d e ( zi sp ra w d z ić, i l e r a k i e t z tego powodu n ie wybuchło u c e lu . . .

Jab ło ń sk a otrzym ała w e in ie js z e z a c z n ie , rolecon o j e j wy kra

* fctóryjai p o słu I ftŁ|Mfe« przy s-cn troU zapal4iików.

wieoawf^r. W.)<tarzjł’- ę i» o c a z j s . Tego cn ia z a s a r u c z iła d łu ż e j nuC c o - oziennym oprawo zdaniem, bo spostrze^ ł a , że je..eua z u^Ma&nów z o s ta w ił .<luczi.: od kasy p a n ce rn e j, w K tć x e j t w iły aprewdziany i inne dokuaentj

«. ta jn^ p ro ju k cją.W yk rad ła t « o l i c e sp ra w zianów i •'ozoct.--łe ‘ t <A p rzez c a ł^ noc sk ru p u la tn ie je p r z e p is y w ij^ . ju t r a atawiłfc si-e*vpierwsza ao pracy i p o d rzu ciła w szystko na pourót do kaąy. ^r

6

który w sw o i® c ie s z k e n iu pręy u lic y tCsrpscicie j * i c ł krdtkoialów ky , na_fcł t r e i ć r a ź n ie js z y c h do--awent<Sw w srzeavnid.ej ; e n t r a l i .

C 2 T j , Hi jrjDNić. i-w iJ. gestapo zab rało la g sn g ssta z prscę, . i o trz e ch ty&odnisch Małkowskiego i in n ych . ukrćzce • potem, w lu t y a 1943 r . , Ja b ło ń sk a . Zme efckrowęno j ą j - u w g a b in e c ie ^ e in e r t i . ie d z i a ła pote&

traw tygodnie w loch ach g e sta p o , a n astęp n ie w w ie z ie n iu na v.ałacft J a g ie l lo ń s k i c h , ^uzie s s ś t s i s . sp o tk a ł* r ć w n ie ł zccasa^rovar\>-ch innych członków gru p y. V. lip c u wywieziono j ą do i-o zn an ia, a potea do

O-swigciiide. 13 s t y c z n ia 1 j 4 j r . z o s ta ła ewakuowana do n&vensbru«ck, fik^d po trz e ch adeeiąefech, v. c z a s ie k o le jn e j e w a k u a cji, u c ie k ła ,

Oowięeiadu z n a le ź li s i t rćw nteż in n i członkowie g ru p y , Trzech z n ici oo z o sta ło tsu. rŁti zawsze*

pa ;ks t e j grupy b y ła pr;2ypod*Q¥Ji. . Ute Henry £ N agengast, b ra t lia ric n s z o s t a ł zł«pai% v? Toruniu wraz z łączoi&dU^ z warsBawy podczas praej& o- wanie prasy konspiracy j n e j . t r a k c ie r e w i z j i w oieszicaniu iłtjencisstćw w yyd^osscay znalezion o spory zapas t e j b ib u ły w klfci.ee z ł r Ś l i k a a i .

■ yki? to również r a d i o s t a c ją . Aresztowana z o s ta ła c a ła ro d z in a , a wkrót ce g e sta p o z a j j ł o « i j cz^onk^ał grupy •

C jt , * C iszew skiego * b yła riie- $c liw ie ofergineses. kon- s p ir a c y jn e j d y w e r s ji, a le sta n o w iła ważne ogniwo w ujaw nieniu t s je s m e l * i t l e r o ^ c i i e j brom r a k ie to w e j, fiy łs robota s z c z e g ó ln ie n ie b e zp ie czn a, albowiem H itlerow cy b sczn ie s t r z e g l i tajeam iey t e j p ro tiu g e ji. ^ ło c z i pociowcssa p a t r io c i bydgoscy w p e łn i zdaw ali so b ie z tego spraw ę, a mie zaxfi to n i» s&wsfc&li s l $ sta n ą ć w sze re ga ch cich ego fr o n t u . Trc je z

nich z a p ła c iło zł t $ odwagę życiem , p o z o s t a li bezpowrotnie s t r a c i l i żuraw ie, iftlu z n i oh s a * r ło po wyewolerdu. *. i n . na g ru u -lice , k t ó r e j

x jw i £ obozie .z&rian N agengast. C i," k t ó r a ś je s z c z e £ y j ą , p itc t l ja ś i n n i , rzadko wspoiuinając te c i ; 2 k ie c z s s y , w k tćry ch przepadła ic h s& o d o ić. J^b ło ń s^ t p ra cu je w st« 5 łu z i e l n i in s b iiiu k '. o* *•><.. o ih -s~-»

J e r z y Jsa x c w ia k

7

E

8

{

9

j

10

t

11

^

12

y

13

i

14

o

15