Poniższy materiał powstał w trakcie comiesięcznych spotkań „Świeckie rodzicielstwo” odbywających się w Gdańsku, w siedzibie Krytyki Politycznej od listopada 2017 roku.
W spotkaniach udział brali rodzice, opiekunowie, osoby zainteresowane tematem świeckiego wychowania. Naszym celem jest stworzenie przestrzeni w której Ci, którzy decydującą się na wychowanie swojego dziecka bez religii/poza kościołem/bez uczestniczenia w sformalizowanych obrzędach kościelnych, mogą porozmawiać o wyzwaniach związanych z taką decyzją, podzielić się swoimi doświadczeniami, poszukać wspólnie rozwiązań. Tematy omawiane w trakcie spotkań zgłaszane były przez uczestniczki i uczestników.
Twórczynią pomysłu spotkań „Świeckie rodzicielstwo” oraz osobą prowadząca dyskusję jest Magdalena Milewska, psycholożka, pedagożka.
http://www.swieckierodzicielstwo.pl/
Słowem wstępu:
Nie znajdziesz poniżej złotych rad, nie gwarantujemy skuteczności przytoczonych argumentów.
Co więcej czasami zobaczysz sprzeczne opinie na omawiane tematy. Zgoda na to, że mamy różne potrzeby i poglądy przyświecała nam w trakcie rozmów, dzięki czemu mogliśmy nie raz usłyszeć argumenty i opinie, które nie przyszłyby nam do głowy. Największą wartością płynącą ze spotkań
„Świeckiego rodzicielstwa” jest grupa otwartych ludzi, którzy w sprzyjającym otoczeniu dzielili się swoimi refleksjami, doświadczeniami i trudnościami związanymi z wyborem jeszcze ciągle alternatywnej wersji wychowania swoich dzieci.
Mam nadzieję, że poniższy materiał pomoże Ci zastanowić się, jak to jest u Ciebie, podpowie jak poradzić sobie z wyzwaniami, a przede wszystkim zachęci do dalszej dyskusji i szukania rozwiązań, którymi będziesz mogła/mógł się z nami podzielić 😊
Magdalena Milewska Gdańsk, maj 2019
1. Jak rozmawiać z dziećmi o śmierci ( nie używając argumentów religijnych – w stylu patrzy na Ciebie z nieba, zabrały go aniołki, kiedyś się spotkacie)
Jak odpowiadać na pytanie: Gdzie poszedł piesek, gdzie ciocia?
Można się podeprzeć bajkami terapeutycznymi – które poruszają temat śmierci. Przeczytać wspólnie i potem omówić
Książka „ Żegnaj Panie Muffinie” – książka o śmierci domowego zwierzaka
Książka „ Czarne życie” – o śmierci dla przedszkolaków, pokazuje różne spojrzenia na to, co dzieje się z człowiekiem po śmierci
Film przyrodniczy o Sówce -
https://www.youtube.com/watch?v=hRR_qQ2Kh_k&fbclid=IwAR2m_r03TFgLquZI7L8Z2dIfqdxVf RHKrKL1tzu5F6DkSm_cc5lmfeFaljU&app=desktop
Mówić: niektórzy wierzą, że spotkają się w niebie. Ja w to nie wierzę.
Pokazać cykl natury – energia, która wraca do obiegu, mówić o cyklu natury
Mówić – nie wiem na 100% co się dzieje po śmierci, są na to różne wytłumaczenia, jedni wierzą w to , inni w coś innego. Ja wierzę, że…..
Mówić o emocjach – może być Ci teraz bardzo smutno, że już nie zobaczysz cioci. To Ok, pokazuje, że bardzo Ci na niej zależało i była dla Ciebie ważna.
Rozmawiać o osobie, która odeszła – co najbardziej lubiłeś w cioci, a pamiętasz jak…
Mówienie o tym, że będziemy tęsknić. Że ta osoba może być w naszych wspomnieniach, będziemy o niej pamiętać.
Poruszać temat śmierci nie tylko przy okazji śmierci kogoś bliskiego, ale oswajać ten temat wcześniej, w trakcie rozmów.
Co kiedy rodzice, bliscy mają różnie ( tata mówi, że niebo, mama że nie)-> dać wybór.To
naturalna nauka różnorodności 😉 Wierzymy z tatą w co innego, możesz wybrać do czego Ci na ten moment bliżej. To że coś wybierzesz teraz, nie znaczy, że będziesz tak mieć do końca życia.
2. Jak rozmawiać z dzieckiem ( nie swoim?) żeby jego rodzice nie byli na nas źli, że podważamy ich światopogląd?
Unikać aury tajemniczości – mówić otwarcie.
Albo na odwrót – żeby zaintrygować powiedzieć – nie mogę z Tobą o tym rozmawiać, koniecznie zapytaj rodziców 😉
Pokazywać różnorodność – ja mam tak, Ty masz tak. I to jest OK, że się różnimy, nie zmienia to faktu że Cię lubię.
Pokazać różnorodność religii
Zacząć samodzielnie temat w przyjemniej atmosferze Nie stawiać sprawy na ostrzu noża
Rozmawiać, oswajać inny punkt widzenia – małymi krokami Uczyć racjonalnego myślenia
3. Jak w domu rozmawiać o religii ?
• Pokazywać różne punkty widzenia – my mamy tak, babcia ma tak
• Mieć w sobie zgodę i spokój na różne pytania dziecka – a Zosia mówi, że pójdziemy do piekła – Zosia i jej rodzina być może wierzy, że tak jest. Ja jestem przekonana, że piekło nie istnieje i po śmierci nasze cała…
• Rozmawiać o tym od czego zależy wiara/niewiara - np. od tego kto gdzie mieszka –
gdybyśmy mieszkali w Czechach, to prawdopodobnie było by wielu ateistów w twojej klasie, a gdybyśmy mieszkali w Maroko to pewnie większość twojej klasy chodziła by do meczetu i czytała Koran.
• Nie negować tego o czym mówi ( np. a mama mi mówi coś, a Ty mówisz inaczej), nie atakować, tylko stwierdzić, że tak, bo mamy różnie w tej kwestii, a w innych mamy takie same poglądy – na przykład oboje uważamy że jesteś Super 😉
• Mówić o tym, że na świecie są różne religie, różne wyzwania i różne praktyki się z tym wiążą
• Czytać książki:
• np. Bozie czyli jak wygląda Bóg? Joanna Rzezak, Karolina Oponowicz
• 101 argumentów za niewiarą - Przewodnik młodego ateisty, S. C. Hitchcock
• Boga przecież nie ma. Książka o niewierze w boga, Patrik Lindenfors
• Mówić – zaznaczać ważne kwestie – My z babcią chodzimy w niedzielę do kościoła. – Tak, Ty i babcia chodzicie, a ja nie chodzę, bo nie wierzę.
• Budowanie akceptacji w domu, poczucia własnej wartości
• Być dla dziecka, rozmawiać z nim na ważne tematy
• Wspierać postawę badacza, poszukiwacza faktów, racjonalności – pomóc mogą książki np. z serii dzieci filozofują: Ja, co to takiego? Życie, co to takiego? Uczucia, co to takiego? Dobro i zło, co to takiego?
• Zachęcać dziecko do pytania, szukania, wspierać jego pomysły
• Wybrać przedszkole, gdzie nie ma religii
• Nie izolować od symboli religijnych – tylko je tłumaczyć w kontekście kultury, innych wyznań
• Jeżeli w domu obchodzimy święta – mówić o tym, że niektórzy ludzie świętują narodziny boga zgodnie z ich religią, a dla części to czas wspólnego spędzania czasu, spotkania z rodziną itp.
• Tworzyć rytuały rodzinne, które mogą zastępować rytuały kościelne np. prezentów nie przynosi święty Mikołaj, a obdarowujemy nimi ludzi, których kochamy i robimy je wspólne.
• Szukać wspólnoty dla dziecka
• Akceptowa i szanować pytania dzieci – szukać razem odpowiedzi, pokazywać swój punkt widzenia.
• A co jeżeli dziecko powie – Mamo, tato, chcę chodzić na religię bo siostra daje fajne kolorowanki!
• Będziesz duża, to sama wybierzesz. W tej chwili to ja decyduję i nie chcę, żebyś chodziła na religię, ponieważ nie wierzymy w boga, nie chodzimy do kościoła, inaczej rozumiemy świat niż to jak mówi o nim siostra zakonna.
• Kupię Ci inne kolorowanki
• Zaraz znajdziemy jakieś super kolorowanki, które możesz zanieść siostrze
• Ok, idź, zobaczymy jak będziesz się tam czuła i potem razem podejmiemy decyzję co dalej
• Porozmawiajmy o tym czym jest religia katolicka, jakie są inne wyznania i jeżeli dalej będziesz chciała chodzić, to ok.
• Znajdź inne przedszkole
4. Jak rozmawiać z wierzącą rodziną, która aktywnie namawia do udziału w obrzędach, docieka dlaczego Twoje dziecko nie jest jeszcze ochrzczone? Jak nie powtarzać tego samego cały czas?
• Pogodzić się, że tak będzie
• Wybieraj swoje bitwy mądrze – czy zawsze warto dyskutować i się przekonywać nawzajem?
• Zapytać – jak mogę Ci pomóc zrozumieć, to co mówię?
• Zdarta płyta – ja mam tak, ty masz inaczej. Nie chcę już o tym rozmawiać.
• Ja myślę tak i nic co powiesz na to nie wpłynie. Co więcej w trakcie dyskusji nie będę słuchać twoich argumentów tylko będę skupiona na wymyślaniu swoich. Dlatego ta rozmowa donikąd nas nie prowadzi, oprócz okopania się w swoich stanowiskach.
Chyba szkoda teraz na to czasu?
• Obracanie w żart
• Powiedzieć, czego oczekuję – Chcę, żebyś szanował moje wybory - dotyczące życia mojego i moich dzieci i że nie będziesz mnie zmuszać do udziału w praktykach kościelnych - Postawienie jasnych i klarownych zasad. Dać drugiej stronie przestrzeń na zrobienie czegoś podobnego.
• Pamiętać, że musi upłynąć czas, żeby się oswoili z naszymi wyborami. Niektóre decyzje mogą być po prostu trudne do zaakceptowania.
• Znaleźć grupę, osoby, które akceptują nasze wybory - czy to online czy osobiście i w trudnych momentach szukać u nich wsparcia
• Odwołać się do tajemnicy – w sumie nikt do końca nie wie jak jest, to może już o tym nie dyskutujmy
• Powiedzieć :to jest Twoja opinia. Ja mam inną, ale to nie jest czas żeby o tym dyskutować.
• Ja mam tak – przez najbliższe 5 lat to się nie zmieni, możemy do tego wrócić za 5 lat.
• To jest ciekawy punkt widzenia, dobrze, przemyślę to i wrócimy do tego za jakiś czas.
5. Szukamy argumentów:
• „Twoje dziecko będzie miało trudniej w życiu ( jak nie ochrzcisz, nie pójdzie do komunii itp.)”
✓ Ja myślę, że będzie szczęśliwe żyjąc w rodzinie, która podejmuje decyzje zgodne ze swoimi wartościami.
✓ Dzieci celebrytek/celebrytów, aktorek i aktorów, polityków i polityczek to mają dopiero trudniej. Cały świat o nich mówi, przy tym moje dziecko to pikuś 😉
✓ Ale przecież ja mu tylko daje wybór – jak będzie chciało być częścią jakiegoś kościoła, to podejmie samodzielnie tą decyzję jak dorośnie.
✓ Moje dziecko, jeśli samo będzie kiedyś chciało, to sobie w przyszłości nadrobi sakramenty, nie ma z tym żadnego problemu. A dzięki temu, że moje dziecko nie pójdzie na komunię, będzie miało setki godzin fajnego dzieciństwa więcej niż dzieci, które będą ślęczeć w kościele i słuchać rzeczy, których i tak nie rozumieją.
✓ Nie sądzę.
✓ Trudniej, bo co? Bo ludzie będą im uprzykrzać życie z powodu tych
"braków"? Na szczęście jest coraz więcej ludzi, którym nie przeszkadza, że ktoś żyje wg własnego, indywidulanie wybranego modelu życia. Ludzie stają się coraz bardziej tolerancyjni, ponieważ świadomość różnorodności zachowań i wyborów ludzkich powoli, ale konsekwentnie rośnie.
✓ Chciałabym, aby nauczyło się, że większość nie zawsze ma rację, że nie musi robić tego co większość. Ludzie są różni nie tylko pod względem obecności religii lub jej braku w ich życiu i każdemu należy się szacunek. Chciałabym aby wiedziało, że ma prawo do swoich wyborów, niezależnie od tego co o tym myślą inni.
✓ jasne, dzieci takie mają trudniej, bo omijają je imprezy z prezentami :) Bo tak naprawdę tyle dzieciak rozumie z sakramentów. Tak więc obiecałam córce takie Postrzyżyny - Zapleciny , że wszystkie komunijne koleżanki będą jej zazdrościć :) W " zerówce " jak klasa szła na religię Amelka siedziała z ukochaną wychowawczynią. Czuła się wyróżniona. Teraz jest trójka dzieci i bawią się w świetlicy . Moje dziecko nie czuje się "inne" , pokrzywdzone.
Oprócz rekolekcji, które zrobiono w trakcie zajęć dydaktycznych i mnie o tym nie poinformowano, nie mam zastrzeżeń do szkoły odnośnie naszych
przekonań , póki co , mniejszości. Osobiście uważam, że ok 50-60 % myśli jak my . Tylko boją się rodzin, bo są uzależnieni albo finansowo albo opiekuńczo i dla spokoju robią , to co wszyscy . Bo co powie babcia, dziadek czy ciocia Marysia , która śpiewa w kościelnym chórze. To chyba kwestia charakteru i asertywności
• „Czy nie możecie zrobić jak Wszyscy?”
✓ A po co?
✓ No możemy. Ale nie chcemy.
✓ Czy możemy mieć inne zdanie od większości?
✓ Nie jesteśmy jak wszyscy
✓ Nigdy nie robię nic wbrew sobie i własnym przekonaniom.
✓ A jak wytłumaczysz dziecku, że teraz ma robić tak jak wszyscy, ale potem, jak już będzie starsze, ma robić inaczej – np. nie pić ze wszystkimi alkoholu.
✓ Historia ludzkości pokazuje, że nie zawsze to co robi większość jest lepsze/mądrzejsze – większość Niemców wybrała nie reagować na rządy Hitlera.
✓ Jacy wszyscy ? W moim otoczeniu tak jak my postępuję właśnie większość osób, więc w sumie robimy jak wszyscy 😉
• Tacy z Was ateiści, a obchodzicie święta.
✓ Jakie święta? Ja po prostu lubię się nażreć białej kiełbachy z ćwikłą i posiedzieć na kanapie przed telewizorem
✓ Biorąc pod uwagę, że katolickie święta wpisują się w astronomiczne przejścia pór roku, najdłuższą noc w roku i mocno kierują się kalendarzem
księżycowym, to kto tu co obchodzi, żeby mu pasowało do tezy... A i jeszcze:
wikingowie też malowali jajka w okresie przesilenia wiosennego, czyli podobnym do tego, kiedy KK świętuje Wielkanoc.
✓ Jeśli o mnie chodzi wolałabym gdzieś wyjechać w tym czasie, ale pozostała część rodziny ma inne potrzeby.
✓ Bycie ateistką nie wyklucza potrzeby udziału w rytuałach, ceremoniach rodzinnych. Tak się składa, że kultura w której w Polsce żyjemy (a więc te rytuały, ceremonie) jest silnie powiązana z religią katolicką, więc siłą rzeczy chcąc być razem z rodziną bierzemy w tym udział.
✓ Myślę, że święta już dawno straciły religijny wymiar – nie tylko u nas w domu.
• Zróbcie to ( chrzest, komunia, chodzenie na religię ) dla nas ( dziadków, rodziców)
✓ To ja podejmuję decyzje w sprawach mojego dziecka, uszanujcie to i już.
✓ Jako rodzic, robię rzeczy przede wszystkim dla mojego dziecka.
✓ Bardzo Was kocham, nie mogę jednak żeby Was zadowolić, rezygnować z rzeczy, które są dla mnie ważne, najważniejsze.
✓ Zaakceptujcie nasz wybór - dla nas.
✓ Dla Was mogę brać udział w uroczystościach kościelnych, które dotyczą Was.
✓ Takie stawianie sprawy brzmi jak szantaż emocjonalny.
✓ Gdyby chodziło o religię w szkole, powiedziałabym, że nie chciałabym, aby moje dziecko w tym uczestniczyło, bo nie mam zaufania do katechetów i nie wiem, jakie treści będą przekazywane, a mam wątpliwości, że mogą być wrogie naszej rodzinie/sprzeczne z naszymi wartościami. Naszymi wartościami dobra i miłości, których nie widać w Kościele. Z tego samego powodu nie chciałabym, aby nasze dziecko uczestniczyło w sakramentach i chodziło do Kościoła, aż do momentu kiedy będzie samo w stanie podjąć dojrzałą decyzję w tej kwestii.
• Jak wasze dzieci nie będą chodziły do kościoła, to skąd będą wiedziały co jest dobre co złe?
✓ Jak to skąd? Ja ich tego nauczę. I mama/tata oraz dziadek/babcia. A kościół niech się zajmie wreszcie złem, które wyrządzają dzieciom księża!
✓ Jak będą chodziły to na pewno się tego akurat nie dowiedzą.
✓ Człowiek tak jest ewolucyjnie skonstruowany, ze zaraz od urodzenia zaczyna eksplorować świat. Metodą prób i błędów eksperymentuje. I w ten sposób poznaje wszystko, co się dzieje w świecie, jak działa świat. A jak człowiek wie, jak działa świat, to i łatwiej mu decydować w różnych kwestiach. Innej naturalnej drogi nie ma, jak taka samodzielna nauka.
A ideologie walczące o miejsce w naszych mózgach? One tylko udają, że mają do zaoferowania jakieś wyjaśnienia. Podszywają się pod szyld tzw.
autorytetu. W rzeczywistości jedynym ich celem jest powielić się z pokolenia na pokolenie i przetrwać. Ponieważ one również powstały w wyniku
ewolucji, tylko nie ewolucji genów, a ewolucji tzw. memów. Innymi słowy - ewolucja memetyczna dziejąca się i korzystająca z przestrzeni informacyjnej w naszych mózgach. Warto ideologie odróżnić od prawdziwych, użytecznych informacji potrzebnych do naszego, ludzi, przetrwania.
✓ Od rodziców
✓ Moralność nie jest katolicka. Zasady co jest dobre a co złe są uniwersalne, a jeśli będzie potrzebowało słowa pisanego na potwierdzenie moich
wskazówek skorzystamy z dorobku filozofii.
✓ Moje dziecko wychowywane jest w normalnej rodzinie. Może nie idealnej, ale któż z nas jest idealny ? Od małego uczę córkę tolerancji , wyrażania własnego zdania i opinii niezależnie od tego jak myśli " większość ". Jest bardzo wrażliwym dzieckiem. Pomocna, dba o środowisko, wie kim jest lesbijka, szanuje inne nacje i kultury. Czasami jak mnie zdenerwuje to mówię , że ją ochrzczę :) A jak córka chce mnie zdenerwować to mówi, że zapisze się na religię :) I tak się rozumiemy z ośmiolatką :)
✓ Rozumiem, że zakładasz, że wszystkie osobą siedzące w więzieniach, wszyscy przestępcy – nigdy nie chodzili do kościoła? Bo zgodnie z Twoim pytaniem tylko tam można nauczyć się tego co jest dobre, a co złe. Myślę, że to statystycznie zupełnie nie możliwe.
6. Czy brać udział w religijnych uroczystościach rodzinnych? W świętach katolickich?
TAK:
• Zaakceptować, że to część kultury, języka
• Traktować to jako okazję do spotkania z rodziną, w określonym społecznie/kulturowo kontekście
• Tłumaczyć rytuały jak mitologię
• Iść do kościoła, w ramach uznania dla wyborów ludzi – też chcemy, żeby przychodzili i akceptowali nasze świeckie pomysły
• Wspieram bliskie mi osoby w ich wyborach – to nie moja „komunia”, nie jestem tu dla siebie, tylko żeby uczestniczyć w czymś ważnym dla ważnej dla mnie osoby
• Akceptuję, że oni tak mają
• Można być, ale nie brać aktywnego udziału np. w mszy ( nie uczestniczyć w rytuale)
• Skoro biorę udział, przyjmuję zaproszenie, to się dostosowuję do „obrządku”, tradycji panującej w danej rodzinie – chociaż mogę jasno zaznaczyć, że to robię z szacunku, a nie z wiary.
• Pamiętać, że rytuały są ważne NIE:
• To sztuczne
• Nie chcę wspierać opresyjnego kościoła, nawet przez samo wchodzenie do niego
• Można poczekać przed kościołem, przyjechać później i uczestniczyć już tylko w świeckiej części uroczystości
• Można tworzyć okazję do spotkań rodzinnych nie związanych ze świętami religijnymi – tak, żeby mieć z nimi kontakt, ale na swoich zasadach np. świętować urodziny, imieniny, przesilenia wiosenne/zimowe, przywitanie nowego dziecka w rodzinie itp.
• Rytuały są ważne – to , że nie wierzę, nie chodzę do kościoła nie znaczy, że nie chce, nie potrzebuję rytuałów. Trzeba więc tworzyć nowe, własne, świeckie i zapraszać do nich bliskie nam osoby, rodzinę.
• Szukać grup, ludzi, którzy myślą podobnie
• Stawiać granice i być konsekwentnym w ich przestrzeganiu
• Zmiany będą powolne, ale kiedyś trzeba je zacząć wdrażać
• Szukać płaszczyzn porozumienia poza religią i kościołem
7. Pomysły na rytuały – to , że nie wierzę, nie znaczy że nie mamy potrzeby wspólnoty, ceremonii i rytuałów.
Przywitanie dziecka w rodzinie, na świecie:
• Zaprosić na uroczysty obiad, po prostu, żeby rodzina/przyjaciele mieli szanse poznać nowe dziecko.
• Wybór „nie chrzestnych rodziców” a racjonalnej ciotki, przyjaciela domu, rodziny, rodziców z wyboru 😊 -> W trakcie obiadu, spotkania, można oficjalnie takim wybranym osobom wręczyć dyplom, certyfikat – że będzie taką ważną osobą dla dziecka
• Kapsuła czasu – wszystkie zaproszone na obiad, spotkanie przynoszą jakiś drobiazg – który opisuje ich życie teraz, świat teraz. Kapsuła jest zamykana i ponownie otwarta np. za 15, 18 lat.
• Zrobienie grupowego, rodzinnego zdjęcia, mogą być specyficzne elementy
• Przygotowanie zestawu do odciśnięcia stopy, ręki dziecka w trakcie takiego spotkania
• Każdy z gości mówi „ do kamery” czego życzy dziecku z okazji tego, że się pojawiło na świecie
• Przygotowujemy „księgę wpisów” – osoby zaproszone mogą napisać życzenia/dobre rady dla dziecka
• Jeżeli dziadkowie mają ochotę – zaprosić ich do organizacji takiego spotkania
rodzinnego, będą mieli większe poczucie wpływu ( wcześniej ustalić z nimi co jest dla nas OK, co nie w trakcie takiego spotkania).
Rytuał przejścia dla dzieci w wieku 7-9 lat ( przejścia z wczesnego dzieciństwa ):
Postrzyżyny/ Zapleciny: https://www.facebook.com/PostrzyzynyZapleciny/
8. Jak poruszać temat organizacji czasu dla dzieci, które nie chodzą na religię – w instytucjach typu szkoła, przedszkole?
• Szukać sojuszników – wiele rodziców nie jest zadowolonych z lekcji religii, tylko czasami ktoś musi być pierwszy, żeby zacząć temat
• Przenikać do ciał decyzyjnych – rad rodziców, trójek klasowych. Wtedy głos będzie silniejszy.
• Zbierać podpisy pod konkretnymi pomysłami, rozwiązaniami – żeby dyrekcja czuła, że to większy ruch
• Odzyskać język – nie mówić lekcja religii , a lekcja religii katolickiej lub katecheza
• Mówić o tym, że dla mnie to trudne kiedy wszystkie dzieci i idą, a moje zostają – pokazywać, że to nas boli, że to nie jest OK, to nie musi być norma.
• Rozmowa z osobą prowadzącą religię na temat przekazywanych treści, uczulenie jej, że nie wszystkie osoby z klasy uczęszczają co może sprawić, żeby powstrzymała się od niektórych komentarzy/uwag.
• Mieć gotowy pomysł na zajęcia odbywające się równolegle do religii – zajęcia kreatywności 😊 Prowadzenie przez rodziców dla dzieci.
• Poszukać placówek np. przedszkoli, które nie mają lekcji religii.
• W szkole – możesz zażądać etyki dla jednego dziecka
• Kiedy dziecko jest zmuszane do uczestnictwa w mszach szkolnych, lekcjach religii ( bo nie ma co z nim zrobić)
Odwoływać się do przepisów prawnych:
➢ Kodeks karny, artykuł 194 -> Dyskryminacja wyznaniowa
Kto ogranicza człowieka w przysługujących mu prawach ze względu na jego przynależność wyznaniową albo bezwyznaniowość,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2
➢ Konstytucja RP, Artykuł 53 -> Zasada wolności sumienia.
Ustęp:
6. Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych.
7. Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
Przedszkole:
• Pamiętać o podstawie prawnej – religia może być w przedszkolu – z inicjatywy rodziców. Rozdawanie przed dyrekcję „kartek” z zapisami nie jest inicjatywną rodziców. Argument prawny – Rozporządzenie ministra edukacji o organizacji lekcji religii i etyki 14.04.2991 ze zmianami.
Przedszkole w trójmieście bez religii:
Klub przedszkolaka Montesori na Osowej Delfinek na Żabiance
Przedszkole nr 4 ul. Do studzienki, Gdańsk
Generalnie można:
➢ walczyć – pisać pisma, nasyłać kontrole np. z kuratorium, mówić o
konsekwencjach prawnych związanych z konkretnymi działaniami ( lub ich brakiem)– i dla jednych to jest skuteczna ścieżka, która przyspiesza sprawy.
➢ Być słoniem – konsekwentnie, małymi krokami, rozmawiać, negocjować, pamiętać, że kropla drąży skałę i małymi krokami zdobywać wielkie góry.
9. Jak pogodzić katolickie tradycje przedświąteczne w szkołach z dziećmi innych wyznań czy bezwyznaniowych?
• Mówić konkretny nauczycielom, wychowawcom – że w klasie szkole są dzieci innego wyznania/bezwyznaniowe, sygnalizować to już od września
• Wejść do trójki klasowej, żeby mieć większy wpływ
• Podsuwać inne rozwiązania
• Negocjować elementy „tradycji” – czasami nauczyciele robią coś z rozpędu i jak im się podsunie inny pomysł, to chętnie się w to włączą
• Tworzyć inne okazje do integracji i wolnego spędzania czasu niż święta
• Zaciekawić dzieci tym, jak obchodzone są święta w innych wyznaniach. Zapytać dzieci z innych kultur – jak jest u Was?
• Świętować z innymi wyznaniami
• Zorganizować spotkanie sezonowe ogólnokulturowe
• Zorganizować świeckie spotkanie „świąteczne” – możemy przynieść jedzenie, prezenty? Ważne, żeby nie było księdza, szopki, opłatka, kolęd, jasełek -> co zamiast tego? Przedstawienie noworoczne, piosenki zimowe, można mówić o przesileniu zimowym, o tym co się dzieje w przyrodzie
• Jeżeli wymiar religijny katolicki jest nie do „ominięcia” – to Ok, ale po lekcjach dla chętnych (nie na lekcjach, gdzie dzieci rozliczane są z obecności)
10. Jak/czy włączać się w obchodzenie świąt katolickich np. boże narodzenie?
• Święta „ na przemian” – jeden rok religijne z rodziną, kolejny świeckie wyjazdowe tylko w gronie najbliższych.
• Jeżeli uczestniczę np. zaprasza mnie mama i jadę, to się godzę na ich tradycję - o ile nie ogranicza to mojej wolności.
• Rozdzielmy się na wigilię – zawożę część rodziny do „babci”, a część zostaje w domu i spędza je po swojemu. Nie chce brać udziału w wigilii, ale OK, że inni chcą.
• Jak świętujemy u siebie w domu, to po swojemu. U innych jak oni chcą.
• Tworzymy w swoim domu tradycje, rytuały związane np. z przesileniem zimowym, mówimy o spotkaniu rodzinnym.
• Biorę udział – ale mówię o swoich poglądach otwarcie
• Biorę udział i wykorzystuję temat religii, świąt do rozmowy na tematy ważne dl mnie - tolerancja, różnorodność ( Jezus – uchodźcą, 3 królowe – różnorodność, Jezus – pierwszy feminista)
• Dodaje swoje tradycje do tego, co już jest np. po czytaniu Biblii czytam coś ważnego dla mnie np. Powszechną Deklarację Praw Człowieka, piszemy razem wiersze itp.
11. Czy istnieje cos takiego jak świecki pogrzeb, czy można go sobie „zagwarantować” – żeby rodzina po śmierci nie zrobiła czegoś wbrew mojej woli?
• Czy jest jakieś prawo, które to gwarantuje? -> USTAWA z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.
Artykuł 2, ustęp 12:
12) otrzymać pochówek zgodny z wyznawanymi zasadami religijnymi lub z przekonaniami w sprawach religii.
• Czy odpowiedni zapis w testamencie to gwarantuje? -> chyba nie, bo testament otwiera się po pogrzebie?
• Apostazja – jeżeli jesteś apostatą/apostatką to ksiądz nie poprowadzi katolickiego pogrzebu! Hurra!
• Porozmawiać z rodziną o tym wcześniej, omówić to z nimi
• Cmentarze komunalne - mają zazwyczaj część „świecką”
• Napisać dokładnie czego chcę, jak ten pogrzeb/pochówek ma wyglądać. Dać jasne Skazówki
• Napisać instrukcję dla firmy pogrzebowej
• Zostawić projekt nagrobka
• Można przeznaczyć swoje ciało na cele naukowe. Trzeba to wcześniej ustalić z uczelnią. Pogrzeb, symboliczny, odbywa się PO wykorzystaniu zwłok do celów naukowych i przeprowadza go uczelnia. Więcej inf.: https://bezprawnik.pl/oddanie- ciala-na-cele-naukowe/
• PO CO?
Żeby przełamać katolicki dyskurs
12. Jak zachęcać nieprzekonanych do świeckiego życia, tych, którzy „stoją na krawędzi” ?
• Zabierać głos, pokazywać, że myślę inaczej, mam odwagę o tym mówić i robić
• Dawać przykład 😊
• Zapytać – dlaczego wysyłasz swoje dziecko na religię? Może w sumie nigdy się nad tym nie zastanawiał.
• Mówić o wartościach - czy na pewno to jest przekazywane na lekcjach religii, a czy widziałeś podręcznik swojego dziecka do tego przedmiotu?
• Pytać, pokazywać sprzeczności
• Pokazywać alternatywę np. pokazać książki o świeckim wychowaniu
• Wspierać w małych krokach – nie musisz od razu dokonać apostazji, zacznij od czegoś małego, ale ważnego dla Ciebie
• Zrozumieć strach przed stratą, „trudniejszym życiem – ale po co skoro wszyscy tak robią”. Pokazywanie zysków płynących z takiej decyzji
• Zapraszać do grup, na spotkania świeckiego rodzicielstwa 😊
13. Jak dokonać apostazji?
PO CO?
• Niczego nie podpisywałam, że chce należeć, więc teraz nie będę się wypisywać
• Żeby się wypisać, muszę się dostosować do ich reguł. Nie mam ochoty.
Albo:
• Nie chce należeć do instytucji, z którą się fundamentalnie nie zgadzam.
• Nie chcę być uwzględniana w statystykach jako katoliczka, członek kościoła.
• Nie napędzać statystyki w sporach, w których używa się argumentu o większości katolickiej/kościelnej.
• Potrzebuje spójności – w tym co mówię i co robię.
JAK?
• Musisz mieć świadectwo chrztu z parafii ( jeżeli nie masz, dzwonisz do parafii w której miałaś chrzest i prosisz o wydanie kopii – będą się pewnie pytać po co Ci potrzebne, wysyłają na adres „obecnej” parafii)
• Oświadczenie woli – Oświadczam, że z dniem ….nie chcę być uważana za członkinię kościoła katolickiego – w Internecie są przykłady. Możesz tłumaczyć dlaczego, nie musisz.
• Z tymi dokumentami idziesz do „swojej” obecnej parafii. Ksiądz ma obowiązek porozmawiania z Tobą na ten temat. Najlepiej mieć oświadczenie w 3 egzemplarzach – jedno zostaje u księdza, drugie dla kurii, a na trzecim bierzesz potwierdzenie przyjęcia dokumentów od księdza.
• Po jakimś czasie ( 2-3 tyg?) dostaje dokument potwierdzający wypisanie z kościoła, a na akcie chrztu powinna znaleźć się informacja o apostazji
• Niestety, nic tutaj nie działa. KK nie daje Ci prawa do bycia zapomnianym.
14. Jak możemy wspierać wdrożenie Modelu ds. Równego traktowania?
179 rekomendacji m.in. wyznanie/bezwyznaniowość m.in.:
• Informowanie
• Ujednolicone formularze
• Dystrybucja informacji
• Poradnik dla szkół
• Lekcje religii etyki – korzystne godziny
• Podnoszenie jakości nauczania etyki
Proces wprowadzania modelu może trwać 2-3 lata.
Możemy:
Chodzić do urzędników i pytać co robią w tej kwestii – szczególnie wydział rozwoju społecznego
Stworzyć grupę lobbingową
Budować wśród gdańszczanek/gdańszczan świadomość o modelu
Przed wyborami wysłać pytanie do radnych co robią/co zrobią w sprawie modelu.
15. Kiedy nie mam już pomysłu, jak sobie radzić z świeckim wychowaniem, z rodziną, która zawsze ma coś do powiedzenia, przedszkolem, szkołą, kiedy nie mam już siły na „walkę”
itp.
• Zastanowić się, co mogę sobie odpuścić – „wybieraj swoje bitwy mądrze”
• Przypomnieć, dlaczego to jest dla mnie ważne
• Pomyśleć, co by się stało, gdybym sobie odpuścił/ odpuściła te działania
• Pomyśleć, co jest dla mnie granicą, co jest najważniejsze w świeckim wychowaniu – i na tym się skupić
• Powiedzieć bliskiej osobie o zmęczeniu
• Poszukać wsparcia w Internecie grupy np.
✓ Nasze dzieci nie chodzą na religię
https://www.facebook.com/groups/nasze.dzieci.nie.chadza.na.religie/
✓ Grupa Świeckie rodzicielstwo:
✓ https://www.facebook.com/groups/114629669236108/
✓ Poczytać w Internecie np. :
✓ https://dziecisawazne.pl/dziecko-poza-kosciolem/
✓ http://robila.overblog.com/
• Poczytać książki np. :
✓ Dale McGowan, Molleen Matsumura, Amanda Metskas, Jan Devor Jak wychować wolnomyśliciela. Praktyczny przewodnik wychowania poza wiarą
✓ Piotr Szumlewicz Niezbędnik ateisty
✓ Alain de Botton , Religia dla ateistów
✓ Dale McGowan, Ateistyczna rodzina
