Doktorat ks. Gintera Dzierżona

Józef Wroceński

Doktorat ks. Gintera Dzierżona

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 41/3-4, 301-303

1998

[5] Z Ż Y C I A W Y D Z IA Ł U 301

g ijn y c h . W r o zd zia le trze cim p rz ed sta w io n a z o sta ła u ś w ię c a ją c a d z ia ła ln o ś ć K o śc io ła . In ten cją A u tora b y ło ukazan ie m o ż liw o ś c i w y c h o w a w c z y c h , ja k ie daje sp ra w o w a n ie liturgii, z w ła sz c z a sak ram en tów i sak ram en taliów , ś w ię to w a n ie n ie d z ie li i dni św ię ty ch . R o z d z ia ł czw a rty p o ś w ię c o n y z o sta ł o m ó w ie n iu p a ­ sterskiej p o s łu g i K o śc io ła . A utor słu s zn ie za a k c en to w a ł r o lę w s p ó ln o ty ja k o śr o d o w isk a w y c h o w a w c z e g o .

P r z e p r o w a d z o n e b ad an ia p o z w o liły A u to r o w i na s fo r m u ło w a n ie lic z n y c h w n io s k ó w . J e g o z d a n ie m n a le ż y d b a ć o to , a b y k a te c h e z a , u w a ż a n a z a j e d e n z g łó w n y c h ś r o d k ó w w y c h o w a w c z y c h , b y ła p e r m a n e n tn a , a n ie o k a z jo n a l­ n a. N i e m o ż e b y ć o n a p r z e d m io te m d o z a lic z e n ia , a le p o w in n a b y ć p r z e p r o ­ w a d z a n a w tak i s p o s ó b , a b y p o z o s ta w ia ła ś la d w se r c a c h i u m y s ła c h s łu c h a ­ c z y . D u ż e z n a c z e n ie o d g r y w a ją ta k ż e s z k o ły k a t o lic k ie , k tó re w in n y b y . . . ś r o d o w is k ie m u k a z y w a n ia c h a r y zm a tu K o ś c io ła . W P o ls c e w d o b ie p r z e ła ­ m y w a n ia m o n o p o lu p a ń stw a w ty m w z g lę d z ie A u to r d o s tr z e g a s z a n s ę d la s z k ó ł k a to lic k ic h i p o s tu lu je ich t w o r z e n ie p r z e z r o d z ic ó w w e w s p ó łp r a c y z d u c h o w n y m i. N ie p r z e k r e śla p r zy ty m r o li s z k o ły p u b lic z n e j. D a ls z e p o ­ s tu la ty A u to ra d o t y c z ą w ła ś c iw e g o w y k o r z y s ta n ia m o ż liw o ś c i j a k ie n io s ą z e s o b ą śro d k i s p o łe c z n e g o p r z e k a z u w d z ie d z in ie w y c h o w a n ia , s p r a w o w a ­ n ia litu r g ii, k tóra n a le ż y c ie c e le b r o w a n a m a w ie lk ą s i ł ę o d d z ia ły w a n ia na c z ło w ie k a , w y k o r z y s ty w a n ia w y n ik ó w n a u k p s y c h o lo g ic z n y c h , p e d a g o g ic z ­ n y c h c z y d y d a k ty c z n y c h . W ią ż e s ię to z p o w ię k s z a j ą c ą s ię w ś r ó d la ik a tu ś w ia d o m o ś c ią o d p o w ie d z ia ln o ś c i z a K o ś c ió ł. Trudno te ż n ie z g o d z ić s i ę z p o ­ stu la ta m i A u to ra d o ty c z ą c y m i w y k o r z y s ta n ia w o d d z ia ły w a n iu w y c h o w a w ­ c z y m o r g a n iz a c ji s p o r to w y c h c z y t e ż in n y c h fo r m s p ę d z a n ia w o ln e g o c z a s u . W y d a je s i ę je d n a k , ż e p o s tu la t d o t y c z ą c y s p o s o b u w y k o n y w a n ia w ła d z y w K o ś c ie le n ie d o k o ń c a A u to r p r z e m y ś la ł.

P raca d ostarcza za tem c z y te ln ik o w i trafn ych i z arazem z d e c y d o w a n y c h o d ­ p o w ie d z i na w ie le o d w a żn ie sta w ia n y ch pytań i w s p ó łc z e s n y c h w y z w a ń w d z ie ­ d zin ie w y c h o w a n ia d z ie c i i m ło d zieży .

R ad a W yd ziału P raw a K a n o n ic zn eg o A T K , b iorąc p o d u w a g ę w y n ik i e g z a m i­ nu d o k to rsk ieg o , w ła ś c iw y d la te g o typ u rozp raw w a lo r n a u k o w y , a tak że o p in ie r ec e n z e n tó w oraz p o z y ty w n y w y n ik o b ro n y p o w z ię ła u c h w a łę w sp ra w ie nad a­ n ia ks. m gr K rz y sz to fo w i К o s к sto p n ia n a u k o w e g o dok tora n au k p ra w n y ch w za k resie praw a k a n o n iczn eg o .

Ks. J ó z e f Wroceński S C J

Doktorat ks. Gintera Dzierżonia

N a W y d zia le P raw a K a n o n ic zn eg o A T K w dn iu 19 m aja 19 9 8 roku o d b y ła s ię p u b licz n a obrona rozp raw y dok torskiej ks. m gra G intera D z i e r ż o n i a , k a ­ płana d ie c e z ji o p o lsk iej, a b so lw en ta W y d zia łu P raw a K a n o n ic z n e g o i Ś w ie c ­ k ie g o K U L . D ok toran t p r z ed ło ż y ł R a d zie W y d zia łu r o zp ra w ę pt.

Sąd Biskupi

w Opolu w latach 1951 - 1992. Recepcja orzecznictwa Roty Rzymskiej.

torem pracy b y ł ks. prof, dr hab. W o jciech G ó r a l s k i . R e ce n z e n ta m i p racy d oktorskiej b yli: o. prof, dr hab. W enanty Z u b e r t /K U L / i ks. prof, dr hab. R yszard S z t y c h m i l e r /A TK /.

W bad aniach nad w y r o k o w a n iem p o lsk ic h są d ó w k o ś c ie ln y c h z a u w a ż a s ię brak n au k ow ej reflek sji d o ty c zą ce j o c e n y te g o ż orzek an ia p o d k ątem ap lik acji o r z e cz n ic tw a R o ty R zy m sk iej. O rz e c z n ic tw o rataln e m a charakter p ra w o tw ó r­ c z y i e g ze m p la ry c z n y dla trybu n ałów n iż s z e g o stop nia. K s. m gr G . D z i e r ż o ń pod jął s ię zadania skonfrontow an ia orzeczn ictw a Sądu B isk u p ieg o w O polu z w y ­ rokam i R o ty R zy m sk iej. O k r eślo n y w ten sp o só b c e l b a d a w c zy w y m a g a ł o b ję ­ c ia k w eren d ą ź r ó d ło w ą 811 w y r o k ó w w sp raw ach o n ie w a ż n o ść m a łżeń stw a , ja k ie p o w sta ły w S ą d zie O p o lsk im w ram ach c e z u iy cz a s o w ej o z n a c zo n ej w ty ­

tu le pracy.

Praca sk ład a s ię z d w u c z ę śc i, które z k o le i d z ie lą s ię na rozd ziały. C z ę ś ć p ierw ­ sza p o ś w ię c o n a z o sta ła o m ó w ie n iu o rgan izacji T rybunału O p o ls k ie g o i ro zp o ­ zn a n y ch w nim spraw. W r o zd zia le p ie rw sz y m A u tor p r z ed sta w ił o rgan izację są d o w n ic tw a k o ś c ie ln e g o w adm inistracji a p o sto lsk iej Ś lą sk a O p o lsk ie g o oraz w d ie ce zji o p o lsk iej, w ro zd zia le d rugim n atom iast z n a la zł s ię p rzeg lą d sp raw r o zp o zn a n y ch p rzez Trybunał O p o lsk i. W arto p o d k reślić, ż e A u to r n ie o g ra n i­ c z y ł s ię je d y n ie d o ich w y lic z e n ia , c z y te ż do p od an ia in n y ch d a n y ch lic z b o ­ w y c h , a le prace T rybunału O p o lsk ie g o sk o n fro n to w a ł z w y r o k a m i są d ó w a p ela ­ c y jn y c h . Z g o d n o ść w w y r o k o w a n iu ś w ia d c z y p r z e c ie ż o j a k o ś c i p ra cy sąd u p ierw szej instan cji. Z p rzep ro w a d zo n y ch p o ró w n a ń w y n ik a , ż e prace T rybun a­ łu O p o lsk ie g o n a le ży o c e n ić dobrze. C z ęś ć druga p racy d o ty c z y aplikacji o r z e c z ­ n ic tw a R o ty R zy m sk iej w orzek an iu Sądu B isk u p ie g o w O p olu . A u to r o g ra n i­ c z y ł s ię do trzech n a jcz ęściej p ow tarzających s ię ty tu łó w n ie w a ż n o ś c i m a łż e ń ­ stw a, którym p o ś w ię c ił k o lejn e rozd ziały. I tak w ro zd zia le p ie rw sz y m je s t m o w a o sy m u la c ji, w drugim o p rz y m u sie i b ojaźni oraz w arun ku i w trzecim o n ie ­ z d o ln o ś c i do p o w z ię c ia z g o d y m a łże ń sk iej. R ozpatrując za g a d n ie n ie rec ep cji ju rysp ru d en cji ratalnej p rzez sę d z ió w o p o lsk ic h w r ed a g o w a n iu c z ę ś c i w y ro k u in iure A u tor m ó w i trzech sp o so b a ch tej recep cji, m ia n o w ic ie : recep cji b e z p o ­ śred niej, p ośredn iej i a n o n im o w ej. J eg o z d a n iem w w ię k s z o ś c i w y r o k ó w sąd u o p o lsk ieg o zach od ziła bezp ośred n ia recep cja polegająca na n a w ią zy w a n iu w p rost d o treści w y r o k ó w r ataln ych , przy c z y m jed n a k w m a ły m sto p n iu w y k o rz y sta n o b o g a c tw o o r ze cz n ic tw a rataln ego z tytułu n ie z d o ln o śc i natury p s y c h ic z n e j do p o d jęc ia isto tn y ch o b o w ią z k ó w m a łżeń sk ich .

W k o n k lu zja ch k o ń c o w y c h ks. G. D z i e r ż o ń p o d k reślił, ż e sto p ie ń w y k o ­ rzystan ia jud yk atu ry R o ty R zy m sk iej w orzekan iu sąd u o p o ls k ie g o b y ł znaczn y. O zn a cza to, iż z n a jo m o ść o r ze cz n ic tw a ra ta ln eg o u sę d z ió w b y ła dobra. P o n a d ­ to n ie o d w o ły w a li s ię oni je d y n ie do trad ycyjn ych o p in ii ra ta ln y ch , ale c z ę sto k o rzy sta li z n o w y c h p o g lą d ó w b a z u ją cy ch na n a u cza n iu p a p ie sk im c z y te ż d o k ­ trynie o sta tn ie g o Soboru. N a le ż y te ż dod ać, ż e s p o só b p rz ed sta w ia n ia argu m en ­ tacji praw nej w y r o k ó w Trybunału O p o lsk ie g o z o sta ł p rzez A u tora o c e n io n y ja k o tw ó rczy , c o o zn a cza , ż e s ę d z io w ie nie r ed a g o w a li s w y c h d e c y z ji w s p o só b m e ­

[7] Z Ż Y C IA W Y D Z IA Ł U 3 0 3

chan iczn y. K a żd y b o w ie m sąd d ie c e z ja ln y m u si z d o b y ć s ię na o d w a g ę p o d ej­ m o w a n ia i r o zstrzy g a n ia n o w y c h p ro b lem ó w , które p rzy n o si ż y c ie .

R e ce n z e n c i p od k reślili w n ik liw o ść i staranność w p rzep row ad zen iu badań oraz u m iejętn e w y k o rz y sta n ie zeb ra n eg o m ateriału.

R ad a W y d zia łu P raw a K a n o n ic zn eg o A T K , biorąc p o d u w a g ę w y n ik i e g z a m i­ nu d o k to rsk ieg o , w ła ś c iw y dla te g o typu rozp raw w a lo r n au k o w y , a tak że o p in ie r e c e n z e n tó w o ra z p o z y ty w n y w y n ik p u b lic z n e j o b r o n y n a d a ła k s. m g r G. D z i e r ż o n i o w i sto p ie ń n a u k o w y doktora nau k p ra w n y ch w za k r esie praw a k a n o n ic zn eg o .

Ks. J ó z e f Wroceński SC J

D o k t o r a t k s. J a n u s z a B o r u c k ie g o

N a W y d z ia le P raw a K a n o n ic zn e g o A T K w dn iu 23 c z e r w c a 1 9 9 8 roku o d b y ła s ię p u b liczn a obrona rozp raw y doktorskiej ks. m gr Janu sza B o r u c k i e g o , k a p ła n a d ie c e z ji w ło c ła w s k ie j, ab so' enta W y d z ia łu P raw a K a n o n ic z n e g o i Ś w ie c k ie g o K U L . D ok toran t przestaw il R ad zie W y d zia łu r o zp ra w ę pt.

Wkład

synodów biskupa Hieronima Rozrażewskiego w dzieło recepcji Soboru Trydenc­

kiego

K a n o n iści, a z w ła s z c z a h isto ry c y praw a k o ś c ie ln e g o c ią g le się g a ją d o u c h w a ł S ob oru T r y d en ck ieg o , który w d zieja ch K o ś c io ła i praw a k a n o n ic z n e g o sta n o ­ w ił n ie w ą tp liw ie punkt zw rotny. S o b ó r ten z a in ic jo w a ł d z ie ło o d n o w y K o ś c io ła z a g r o ż o n e g o reform acją. G łó w n y w y s iłe k w d rażan ia i rea liza cji u c h w a ł S ob oru T ry d en ck ieg o s p o c z y w a ł na sy n o d a c h p r o w in cja ln y ch i d ie ce zja ln y c h . W opar­ ciu w ię c o dekrety refo rm isty czn e Sob oru z a c z ę ło ro zw ija ć s ię u s ta w o d a w stw o partykularne, które k szta łto w a ło n o w ą r z e c z y w is to ś ć praw ną. R e ce p c ja p o s ta ­ n o w ie ń Sob oru n a stęp o w a ła su k c e s y w n ie , stąd też w y m a g a ła z a zw y c z a j o d b y ­ cia n ie j e d n e g o , le c z k ilk u sy n o d ó w . Praca ks. J. В o r u с к i e g o p rzed sta w ia za g a d n ie n ie ap lik acji u c h w a ł Sob oru T r y d en ck ieg o w p r a w o d a w stw ie d ie c e z ji k u ja w sk iej i p o m o r sk ie j /o b e c n ie d ie c e z ja w ło c ła w s k a / z a c z a s ó w b isk u p a H. R o z r a ż e w s k i e g o . Z w o ła ł on w tym celu aż sie d e m sy n o d ó w . W z w ią zk u z tym A u tor p o sta w ił so b ie zadanie, aby zn a leźć o d p o w ied ź na p ytan ie, w jak i sp o só b p op rzez sy n o d y następ o w a ło w d rażanie u ch w a ł Sob oru i ja k ie c zy n n ik i w p ły w a ły na form ow an ie s ię n o w e g o u sta w o d a w stw a partykularnego w d iecezji?

Z a sa d n icza treść p racy z o sta ła p o d zie lo n a na cztery rozd ziały. P ie r w s z y roz­ d z ia ł A u tor p o ś w ię c ił o m ó w ie n iu sytu acji K o ś c io ła p o w s z e c h n e g o , K o ś c io ła w P o ls c e i d ie c e zji w ło c ła w sk ie j w drugiej p o ło w ie X V I w ie k u oraz uk azan iu s y lw e tk i b isk u p a H. R o z r a ż e w s k i e g o . D ru gi ro zd zia ł z o sta ł p o ś w ię c o n y z a g a d n ie n io m z w ią za n y m z p r z y g o to w a n ie m i z w o ła n ie m sy n o d ó w , g łó w n y m i m o ty w a m i ich o d b y cia , p r z eb ie g iem obrad, u c zestn ik a m i i w r e s z c ie z p ro to k o ­