Julian Kałowski
"Univerzita a Cirkev na začiatku
tretieho milénia", Zenon
Grocholewski, Ružomberok 2002 :
[recenzja]
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 47/3-4, 279-284
R
E
C
E
N
Z
J
E
P ra w o K a n o n ic z n e 47 (2 0 0 4 ) n r 3-4
Kardinal Zenon Grocholewski, Univerzita a Cirkev na zaciatku tretieho
milenia, Katolicka Univerzita v Rużomberku, 2002.
Z ra d o ś c ią n a le ż y p rz y ją ć p o z y cję K s ię d z a K a rd y n a ła Z e n o n a G ro c h o le w - s k ie g o , d łu g o le tn ie g o p ra c o w n ik a N a jw y ż sze g o T ry b u n a łu S to lic y A p o s to ls k ie j, to je s t S y g n a tu ry A p o s to ls k ie j, a o b e c n ie p r e f e k ta K o n g re g a c ji W y c h o w a n ia K a to lic k ie g o , k tó re j p o d le g a ją w szy stk ie s e m in a ria d u c h o w n e , u n iw e rs y te ty o r a z in n e u c z e ln ie k a to lic k ie . P o z y cja - w y d a n a w ję z y k u sło w a c k im p r z e z U n iw e rs y te t K a to lic k i w R u ż o m b e r k u - z a w ie ra n a u k ę k a to lic k ą o ro li, ja k ą m a ją d o s p e łn ie n ia u n iw e rs y te ty i u c z e ln ie k a to lic k ie w trz e c im ty sią c le c iu , to j e s t w o k re s ie lib e r a liz m u i s z e rz e n ia się ró ż n e g o r o d z a ju p o g lą d ó w p rz e c iw n y c h w ie rz e i m o r a ln o ści k a to lic k ie j.
W e w s tę p ie J a n D u d a , k a n o n is ta i b lisk i w s p ó łp ra c o w n ik K s ię d z a K a rd y n a ła , z a u w a ż a , że je s t to być m o ż e p ie rw s z a p o z y c ja , k tó r a w fo rm ie k sią żk o w ej z a w ie r a w y s tą p ie n ia i k o n fe re n c je K a rd y n a ła G ro c h o le w s k ie g o ja k o P r e f e k ta K o n g r e g acji W y ch o w a n ia K a to lic k ie g o . K s ią d z K a rd y n a ł Z . G ro c h o le w s k i cieszy się w S ło w acji w ie lk im s z a c u n k ie m , p o n ie w a ż u c zy n ił w ie le d la d o b r a K o ś c io ła , r o z w o ju k a n o n is ty k i i te o lo g ii w ty m k r a ju - j a k sa m p o w ie d z ia ł w 1996 r o k u : „d la ż a d n e g o n a r o d u n ie z ro b iłe m ty le , co u c z y n iłe m d la S ło w a c ji” . A u to r w s tę p u p o d k r e ś la , że S ło w acy u w a ż a ją g o za c z ło w ie k a d o b re g o s e rc a , p e łn e g o w iary , d o b ro c i i m iło śc i w z g lę d e m B o g a .
Pozycja sk ła d a się z d w óch części. W p ierw szej z n ic h zam iesz c zo n o sie d em k r ó t k ich k o m e n ta rz y w ła d z k o ścieln y ch o ra z a k a d e m ic k ic h U n iw e rs y te tu C o m e n ia n a w B raty sław ie i K a to lic k ie g o U n iw e rs y te tu R u ż o m b e r o k dotyczących k o n k re tn y c h p ism K a rd y n a ła Z e n o n a G ro c h o lew sk ie g o p o d k re ślając y c h w agę je g o n a u c z a n ia w cza sa ch b a rd z o tru d n y c h d la fo rm ac ji in te le k tu a ln e j i lud zk iej w sz k o łac h , u n i w e rsy te ta c h k a to lick ich o ra z w y d z iałac h k o ścieln y ch Słow acji. A u to ra m i p ierw szej części są: ks. b isk u p p ro f. F r a n tis e k T o n d ra ( Univerzita v nćibozenskom a k u ltń m o m
ko n texte sńcasnosti, s. 25-28), ks. b isk u p d o k to r T o m as G alis (K ardinal Z e n o n G ro cholew ski, s. 29-33), ks. p r a ła t p ro fe s o r V iliam J u d â k (K ardinal Z e n o n G rocholew ski a Univerzita K o m e n sk é h o v Bratislave, s. 35-39), ks. p r a ła t d o k to r J ó z e f J a ra b (U pńm nct v d ’cika ka rd in â lo vi C rocholew ském u, s. 41-42), d o k to r A n to n T yrol ( U ni verzita a C irkev na za c ia tk n tretieho m ilen ia , s. 43-45), d o k to r A m a n tiu s A k im ja k
(U loha ka to lickej univerzity p ó d l'a k a rdinala G rocholew ského, s. 47-49) o ra z d o k to r
J a n D u d a (N o vd evanjelizâcia k n a z o v v п а н к е k a rdinala G rocholew ského, s. 51-56). A u to r p ie rw s z e g o z a rty k u łó w , ks. b p p ro f. F. T o n d ra , p o d k r e ś la , że K s ią d z K a rd y n a ł Z . G ro c h o le w s k i m a ra c ję , w id z ąc w n a jb liższe j p rz y sz ło ś c i o lb rz y m ią ro lę f a k u lte tó w te o lo g ic z n y c h w ro z w ija n iu w ie d z y z z a k re s u ety k i, m o ra ln o ś c i o r a z w in te g ra ln y m p o z n a w a n iu p ra w d y i c zło w ie k a . K s. b is k u p d r T. G a lis w s k a z a ł n a n ie k tó r e k w e stie w y s tę p u ją c e w a rty k u ła c h K s ię d z a K a rd y n a ła Z . G ro c h o - lew sk ieg o , ta k ie j a k m u n u s d o c e n d i b isk u p ó w , n ih il obstcit k a n d y d a tó w n a p r o f e so ró w te o lo g ii o r a z n ie d o c ią g n ię c ia w z a k re s ie fo rm a c ji te o lo g ic z n e j w s e m in a ria c h d u c h o w n y c h i ich przy czy n y . K s. p r a ła t p ro f. V J u d â k p rz y p o m n ia ł b io g r a fię K s ię d z a K a rd y n a ła Z . G ro c h o le w s k ie g o i p e łn io n e p r z e z n ie g o fu n k c je , a t a k że zw iąz k i z u c z e ln ia m i sło w a c k im i, u z n a ją c go za „ o jc a d u c h o w e g o ” n o w ej g e n e r a c ji k a n o n is tó w i te o lo g ó w sło w a c k ic h . K s. p r a ła t d r J. J a r a b w y so k o o c e n ił s tu d iu m K s ię d z a K a rd y n a ła Z . G ro c h o le w s k ie g o p o ś w ię c o n e n a u c z a n iu te o lo g ii w s e m in a ria c h p o d k r e ś la ją c , że s p o s tr z e ż e n ia w n im z a w a rte w yszły s p o d p ió r a p r a k ty k a - d łu g o le tn ie g o p r o f e s o r a i p e d a g o g a . D r A . T yrol p o d k r e ś la w a rto ś ć p u b lik a c ji K s ię d z a K a rd y n a ła Z . G ro c h o le w s k ie g o d la p o d n o s z e n ia ja k o ś c i sz k o ln ic tw a w y ższeg o w S ło w acji, n a to m ia s t d r A . A k im ja k p isz e o p r o p a g o w a n ej p r z e z k a rd y n a ła k o n c e p c ji n o w e g o m o d e lu u n iw e rs y te tu , n a z y w a n e g o c a m
p u s iiniversitario, p rz e c iw sta w ia ją c e j się m o d e lo w i o ś w ie c e n io w e m u H u m b o ld ta .
W o s ta tn im z w y m ie n io n y c h a rty k u łó w d r J a n D u d a z a u w a ż a , że w d z ie ja c h K o śc io ła zaw sze f u n d a m e n ta ln y c h a r a k te r m ia ło p y ta n ie o to , k im p o w in ie n być k a p ła n w słu ż b ie lu d u B o ż e g o . A k tu a ln e je s t o n o ró w n ie ż o b e c n ie - w k o n te k ś c ie k u ltu ry p lu ra lis ty c z n e j, o g r o m n e g o ro z w o ju te c h n ik i i g łę b o k ie g o k ry z y su k le ru . A u to r p rz e d s ta w ia te ż K s ię d z a K a rd y n a ła Z . G ro c h o le w s k ie g o ja k o w ie lk ie g o zn aw c ę p ra w a k a n o n ic z n e g o , p r z e d e w szy stk im z a ś p o d k r e ś la je g o g łę b o k ą w ia r ę , w ie rn o ś ć n a u c z a n iu K o ś c io ła , d o b ro ć , w y b itn ą in te lig e n c ję , k u ltu r ę etc.
W d ru g ie j czę śc i p o z y c ji z a m ie s z c z o n o d z ie w ięć o p ra c o w a ń a u to rs tw a K s ię d z a K a rd y n a ła Z . G ro c h o le w s k ie g o , k tó r e d o ty cz ą p r o b le m ó w z w iąz an y c h z u n i w e rs y te ta m i k a to lic k im i i te o lo g ic z n y m i w y d z ia ła m i k a to lic k im i.
P ie rw sz e o p ra c o w a n ie , z a ty tu ło w a n e U niverzita ci C irkev (s. 59-61), z o s ta ło o p u b lik o w a n e w w e rsji w ło sk ie j z o k a z ji p ierw sze j ro c z n ic y ju b ile u s z u w szy stk ich u n iw e rs y te tó w 1. K s ią d z K a rd y n a ł p r z y p o m in a w n im , że n ie m a s p rz e c z n o ś c i p o m ię d z y r o z u m e m a w ia rą .
D n ia 20 k w ie tn ia 2001 r o k u K s ią d z K a rd y n a ł Z . G ro c h o le w s k i w y g ło sił n a W y d ziale T eo lo g icz n y m w L u g a n o k o n fe re n c ję p t. A u to n ó m n a p r ito m n o s t’
'Z . G r o c h o l e w s k i , L ’im pegno culturale e testim onianza dellafede, L’O sserva- to re R o m an o , 8 se tte m b re 2001, s. 7, S e m in ariu m 41 (2001) 7.
V slu źb e v e d e c k é h o a k iiltń r n e h o d ia lo g u , (s. 6 3 -7 3 ), o p u b lik o w a n ą w ję z y k u w ło
sk im w 2002 ro k u 2. W r e fe r a c ie tym A u to r p rz e d s ta w ił d w a g łó w n e m o d e le u n i w e rs y te tó w e u ro p e js k ic h , w s k a z u ją c n a ich siłę i p e w n e o g ra n ic z e n ia . S z c ze g ó ln ą u w a g ę p o św ię c ił u n iw e rs y te to m śre d n io w ie c z n y m , s p o ś r ó d k tó ry c h n a jb a rd z ie j z n a n y m i i z as łu ż o n y m i były u c z e ln ie w B o lo n ii i P a ry ż u , s ły n ą ce z d o b re j f o r m a cji, s tr u k tu r y życia, m o d e lu p ra c y i k s z ta łc e n ia o r a z w y so k ie g o p o z io m u n a u c z a n ia te o lo g ii. D r u g i m o d e l u n iw e rs y te tu , ro z p o w s z e c h n io n y w X I X w ie k u , był e f e k te m w ie lk ie j r e fo r m y u n iw e rsy te c k ie j z a p o c z ą tk o w a n e j p r z e z W ilh e lm a v o n H u m b o ld ta (1 7 6 7 -1 8 3 5 ) w B e rlin ie ( “H u m b o ld t- U n iv e r s tä t” ), w w y n ik u k tó re j u n iw e rs y te ty w c ałej E u r o p ie Ś ro d k o w ej sta ły się in s ty tu c ja m i p a ń stw o w y m i m a ją c y m i w o ln o ść p r o w a d z e n ia b a d a n n a u k o w y c h i n a u c z a n ia .
W y w iad p r z e p r o w a d z o n y n a K a to lic k im U n iw e rs y te c ie L u b e ls k im z K s ię d z e m K a rd y n a łe m Z . G ro c h o le w s k im , P r e f e k te m K o n g re g a c ji W y c h o w a n ia K a to lic k ie g o (S łu żb a p r a v d e v j e j p in o m rozm ere, s. 7 5 -8 0 ), w y d ru k o w a n y w w e rsji p o ls k ie j2, p o ś w ię c o n y je s t ro li i z a d a n iu u n iw e rs y te tu k a to lic k ie g o w K o ś cie le i w św iecie. „ U n iw e rs y te t k a to lic k i - s tw ie rd z a K s ią d z K a rd y n a ł - m a p o m ó c z r o z u m ie ć lu d z io m , że szczęśc ie c z ło w ie k a i p ra w d z iw y p o s tę p n ie p o le g a n a ty m , by ‘w ię ce j m ie ć ’ czy w ię ce j p rz e ż y ć , a le ‘b a rd z ie j b y ć ’, co p o d k r e ś lił S o b ó r W a ty k a ń sk i I I i z a n im b a r d z o m o c n o J a n P a w e ł II; m a p o m ó c z ro z u m ie ć lu d z io m , że w łaściw e p a n o w a n ie c z ło w ie k a n a d św ia te m w id z ia ln y m p o le g a , j a k z az n aczy ł a k tu a ln y N a s tę p c a P io tr a w e n cy k lice R e d e m p to r h o m in is , n a ‘p ie rw sz e ń stw ie e ty k i n a d te c h n ik ą [ ...] , p ry m a c ie o s o b y w s to s u n k u d o rzeczy , [ ...] p ie r w s z e ń stw ie d u c h a w o b e c m a te r ii” (n. 1 6 )”4. A u to r p o d k r e ś lił ró w n ie ż z a s łu g i K U L d la k u ltu ry i n a u k i w cza sie re ż im u k o m u n is ty c z n e g o .
O p ra c o w a n ie K s ię d z a K a rd y n a ła Z . G ro c h o le w s k ie g o p t. R im a k o c en tru m
cirkevnych ś tiid ii (s. 8 3 -9 0 ) s ta n o w i s tu d iu m p o ś w ię c o n e p a p ie s k im u n iw e rs y te
to m , in s ty tu to m , a k a d e m io m i fa k u lte to m te o lo g ic z n y m . A u to r p o d k r e ś la , że R z y m je s t n a jw aż n ie jsz y m c e n tr u m s tu d ió w k o śc ie ln y c h w św iecie, k tó r e g o p r o fe so ro w ie i s tu d e n c i p o c h o d z ą z ró ż n y c h s tr o n ś w ia ta , o r a z c e n tr u m p rz y g o to w a n ia k a p ła n ó w - e k s p e rtó w w ró ż n y c h d y scy p lin a ch k o śc ie ln y c h i im p o k re w n y c h 5.
2 Z. G r o c h o l e w s k i , L a Facoltà di L u g a n o nel C a m p u s d ell’Universitä della
Svizzera Italiana: una presenza a u to n o m ia al s e n izio del dialogo scientifico e culturelle,
R ivista Teologica d i L u g an o 7 (2002) I8 I-I8 9 .
2 Z. G r o c h o l e w s k i , Służyć praw dzie w p ełn ym je j w ym ianę, P rzegląd U n iw e r sytecki, K U L , R o k X III, M aj-czerw iec 2001, n r 3 (71) 4-5.
4 Tam że, s. 5.
5 W ersja w ioska, P refazione di Z e n o n Grocholewski, Arciv. Prefetto della Congrega-
zione p e r l ’E d u ca zio n e Cattolica, w: Pontificie U n iv e rsité e A te n e i R o m an i, L ib eria
K o le jn a p o z y c ja to w y p o w ie d z i K s ię d z a K a rd y n a ła o p u b lik o w a n e p r z e z c z a s o p is m o „ P u b lik - F o r u m ” w zw iąz k u z o d b y w a jąc y m się w 2001 r. m ię d z y n a r o d o w ym k o n g re s e m p o d h a s łe m „ K a to lic y w E u r o p ie : c z e m u słu ży te o lo g ia ”
(N a s ip r o fe s o r i h o vo ria z p o v er en ia C irkvi, s. 93 -9 9 ). K s ią d z K a rd y n a ł m ó w i m ię
dzy in n y m i o z m n ie js z a ją c e j się liczb ie p o w o ła ń k a p ła ń s k ic h o r a z k w e stia c h zw iąz an y c h z n a u c z a n ie m te o lo g ii, w y m a g a n ia m i sta w ia n y m i p r o f e s o r o m n a u c za ją c y m z p o le c e n ia K o ś c io ła , n ih il obstcit u d z ie la n y m ty m p r o f e s o r o m i in n y ch z a g a d n ie n ia c h d o ty cz ąc y c h z a d a ń i ro li p r o f e s o r a te o lo g ii s tu d ió w w yższych w k o n te k ś c ie k u ltu ra ln y m i n a u k o w y m w s p ó łc z e sn e j E u ro p y . P o s łu d z e n a u c z a n ia b is k u p a {m u n u s d o c e n d i) p o ś w ię c o n y z o s ta ł s to s u n k o w o o b s z e rn y w p o r ó w n a n iu z in n y m i a rty k u ł p t. B is k u p p o s ia n y v y u c o v a t’, (s. 101- 124 )6. A u to r z w ra c a u w a g ę n a fa k t, że p o s łu g a ta z a jm u je p ie rw s z e m ie jsc e w ś ró d o b o w ią z k ó w b is k u p a i je s t z aw sze, a sz c z e g ó ln ie w o b e c n e j rzeczy w isto ści, b a r d z o a k tu a ln a . N a p o tw ie r d z e n ie te g o p o s ła n n ic tw a b is k u p a a u to r p rz y ta c z a t e k sty z P ism a ś w ię te g o o r a z fra g m e n ty n a u c z a n ia p a p ie ż y , w ty m p r z e d e w szy stk im J a n a P a w ła I I , a ta k ż e d o k u m e n tó w S o b o r u W a ty k a ń s k ie g o II.
T ek st p t. Teolog v sluzfte un iven ity, C irkvi a sp o lo c n o sti (s. 1 2 7 -1 4 0 )7 je s t w y stą p ie n ie m , K s ię d z a K a rd y n a ła Z . G ro c h o le w s k ie g o , k tó re m ia ło m iejsce 23 m a rc a 2000 r o k u n a W ydziale T eologicznym U n iw e rs y te tu w Splicie. A u to r d o k o n u je w n im an alizy ró ż n y c h a s p e k tó w te o lo g ii o ra z ro li te o lo g a w K o ście le i d la d o b ra K o ścio ła. O d w o łu ją c się d o n ajn o w szy ch d o k u m e n tó w Stolicy A p o s to lsk ie j stw ie r dza, że te o lo g p o w in ie n być słu g ą P raw d y , p o słu sz n y m M a g iste riu m K o ś cio ła , p r o w ad zić g łęb o k ie życie w e w n ę trz n e , a ta k ż e d b ać o fo rm a c ję ciąg łą k a p ła n ó w .
W o p ra c o w a n iu z a ty tu ło w a n y m P ro b lem a tik a n ih il o b sta t zo strciny kcitolickej
C irkvi v sü vislo sti s m e n o v a n im p ro fe so ro v kcitolickej teologie (s. 1 4 3 -1 5 9 )8 A u to r
p o d d a je a n a liz ie p r o b le m b a r d z o d e lik a tn y i w a ż n y z p u n k tu p r a w n e g o , ja k im je s t k o ś c ie ln e n ih il o b sta t n a m ia n o w a n ie p r o f e s o r a te o lo g ii k a to lic k ie j, czyli je s z cze p r z e d fo rm a ln y m m ia n o w a n ie m . T ek st z o s ta ł w y g ło sz o n y n a k o n g re s ie te o l o g icznym w W ü r z b u r g u 30 m a rc a 2001 r o k u w ję z y k u n ie m ie c k im i w ta k ie j te ż w e rsji języ k o w ej w y d ru k o w an y ", a n a s tę p n ie d o p ie r o w ję z y k u w ło s k im 10. A u to r
6 W ersja polska, Z . G r o c h o l e w s k i , „ M unus d o c en d i” biskupa. P raw o - A d m i n istracja - K ościół, n r 1 (5) 2001, s. 5-32, tłu m aczen ie A. M iziński.
7 W ersja w ioska, II teologo al seivizio delVUniversità della Chiesa e della Société, Se m in ariu m 40 (2000) 177-190.
8 W ersja w ioska. N ih il obstat ecclesiastico. L a n o m in a del professore di teologia cat-
tolica. S em in ariu m 41 (2001) 275-293
9 B ulletin ET, Zeitschrift f ü r Theologiein E uropa 12 (2001) 51-64.
10 N ih il obstat ecclesiastico. N o m in a del professore teologia cattolica, S em in ariu m 41 (2001) 275-293.
p rz e d s ta w ił w n im g łó w n e z a s a d y z a m ie s z c z o n e w p ra w ie k o n k o rd a to w y m i k o śc ieln y m d o ty c z ą c e o m a w ia n e g o z a g a d n ie n ia , a ta k ż e z a s a d y te o lo g ic z n o -k o - śc ie ln e u z a s a d n ia ją c e k o n ie c z n o ś ć u z y s k a n ia n ih il o b sta t o r a z w y m a g a n ia sta w ia n e p r o f e s o r o m te o lo g ii.
O s ta tn ie s tu d iu m p t. V yu c o v a n ie teologie v k n a z s k o m sem in a ri: v ÿ z n a m a od-
p o n ic a n ia (s. 1 6 1-174) - p o ś w ię c o n e n a u c z a n iu te o lo g ii w s e m in a riu m -z o s ta ło
w y g ło sz o n e 10 lip c a 20 0 0 r o k u w L e g g iu n o d o fo rm a to r ó w w yższych s e m in a rió w d u c h o w n y c h i o p u b lik o w a n e p ie rw o tn ie w w e rsji w ł o s k i e jl l . A u to r - ja k o p r e fe k t K o n g re g a c ji W y c h o w a n ia K a to lic k ie g o , a w ięc te n , k tó r e m u p o d le g a ją w yż sze s e m in a r ia d u c h o w n e , w ty m p r z e d e w szy stk im n a u c z a n ie filo z o fii i te o lo g ii - p rz e d s ta w ił o g ó ln ą s y tu a c ję p r o f e s o r ó w i a lu m n ó w . P o m im o s z e rz e n ia się r ó ż n y ch te n d e n c ji, n ie z aw sze z g o d n y ch z d o k try n ą K o ś c io ła , te o lo g o w ie p o w in n i być p ra w o w ie rn i w ła d z y k o ś c ie ln e j, czyli p o s tę p o w a ć w e d łu g w y tycznych S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o I I w y ra ż o n y c h sło w a m i: „ P rz e d m io ty te o lo g ic z n e n ie c h t a k b ę d ą w y k ła d a n e w św ie tle w ia ry i p o d k ie ro w n ic tw e m U r z ę d u N a u c z y c ie ls k ie g o K o śc io ła , a b y a lu m n i w n a le ż y ty s p o s ó b c z e rp a li n a u k ę k a to lic k ą z B o s k ie g o O b ja w ie n ia , g łę b o k o w n ią w n ik a li i czy n ili p o k a r m e m w ła s n e g o życia d u c h o w e g o , w p o s łu d z e k a p ła ń s k ie j zaś by byli z d o ln i ją g ło sić, w y ja śn iać i z a c h o w y w a ć ”12.
O d p r o f e s o r ó w n a le ż y z d a n ie m A u to r a o c ze k iw ać n ie ty lk o k o m p e te n c ji w d z ie d z in ie te o lo g ii, lec z ta k ż e te g o , że b ę d ą p ra w d z iw y m i w y c h o w a w c am i s e m in a rz y s tó w p rz e k a z u ją c y m i d o k try n ę p ra w d z iw ą i p e w n ą o r a z u k a z u ją c y m i im m iło ść i z a u fa n ie .
A u to r z a u w a ż a te ż , że w ie lu a lu m n ó w w s tę p u je d o s e m in a riu m z ró ż n e g o r o d z a ju o b c ią ż e n ia m i w y n ik a ją c y m i z sy tu a cji, w ja k ie j żyją, w ie lu ta k ż e tra k tu je s tu d ia filo z o ficz n e i te o lo g ic z n e ja k o co ś z b y te cz n e g o .
A u to r p rz y ta c z a ją c sło w a J a n a P a w ła II, k tó r y p i s z e : ...k a n d y d a t d o k a p ła ń stw a m u s i się czu ć n ie z b ę d n y m i n ie z a s tą p io n y m p r o ta g o n is tą sw ej fo rm a c ji; k a ż d a fo rm a c ja , a w ięc ró w n ie ż fo rm a c ja k a p ła ń s k a , je s t w g ru n c ie rz ec zy sa m o w y c h o w a n ie m . N ik t b o w ie m n ie m o ż e z a s tą p ić n a s ja k o o s o b y w o d p o w ie d n im k o rz y s ta n iu z w o ln o ś c i”12. A lu m n i p o w in n i o d z n a c z a ć się u sta w ic z n ą m o ty w a c ją d o k o n ty n u o w a n ia s tu d ió w te o lo g ic z n y c h o r a z d o s ta łe g o p o g łę b ia n ia w ied zy .
W k o ń c o w ej czę śc i w y s tą p ie n ia A u to r w s k a z u je n a p e w n e w y m a g a n ia d o ty c zą ce p r o g r a m u s tu d ió w te o lo g ic z n y c h w św ie tle o d n o w y z a p o c z ą tk o w a n e j p r z e z
11 Z. G r o c h o l e w s k i , L insegnam ento della teologia nel sem inario: im portanza
e suggerimenti, S em in ariu m 40 (2000) 619-632.
12 S obór W atykański II, D e k r e t o fo rm acji kap łań sk iej O ptatam totius, η. 16. 12 J a n P a w e 1II, P osy n o d aln a a d h o rta cja ap o sto lsk a Pastores d abo vobis, 25 m a r ca 1992, L ib eria E d itric e V aticana, 1992, η. 69, s. 181.
S o b ó r W a ty k ań s k i II, k tó r e p o w in n i u w z g lę d n ia ć w ychow aw cy. I t a k m ię d z y s tu d iu m te o lo g ii i ży ciem d u c h o w y m se m in a rz y s ty m u s i z a c h o d z ić zw iąz ek , p o d o b n ie j a k m ię d z y s tu d iu m te o lo g ii i m o d litw ą , k tó re j n ie m o ż e z a b r a k n ą ć w c o d z ie n n y m ży ciu z a ró w n o se m in a rz y s tó w , j a k i fo rm a to ró w . Z g o d n ie z w y ty czn y m i S o b o r u W a ty k a ń s k ie g o II s e m in a rz y s tó w n a le ż y ró w n ie ż z a p o z n a w a ć z in n y m i re lig ia m i, czyli p rzy g o to w y w ać ich d o e k u m e n iz m u .
O p u b lik o w a n a w ję z y k u sło w a c k im p o z y cja je s t n ie ty lk o w y ra z e m u z n a n ia k o m p e te n c ji K s ię d z a K a rd y n a ła Z . G ro c h o le w s k ie g o w sp ra w a c h d o ty cz ąc y c h u n iw e rs y te tu i K o ś c io ła , le c z ta k ż e d o w o d e m w ie lk ie g o s z a c u n k u n a u k o w c ó w s ło w a c k ic h d la P r e f e k ta K o n g re g a c ji W y c h o w a n ia K a to lic k ie g o .
Ks. J u lia n K a to w ski, M I C
Marta Greszata, Litispendencja w procesie kanonicznym Wydawnictwo D iece zjalne w Sandomierzu, Lublin 2003, 223 s.
P ro b le m a ty k a z w ią z a n a z k o ścieln y m p ra w e m p ro c eso w y m , a zw łaszcza z jeg o ró ż n y m i n iu a n s a m i i sz c ze g ó ła m i o d n o sz ą cy m i się do k a n o n ic z n e g o p ro c e s u s p o r n e g o , je s t ciąg le a k tu a ln a i w a żn a . W szyscy w ie rn i m a ją p ra w o do d o c h o d z e n ia i o b ro n y p rz y słu g u jący ch im w K o ście le u p ra w n ie ń , n a w łaściw ym fo ru m k o ś c ie l nym w e d łu g p rz e p isó w p ra w a (zob. k a n . 221 § 1 K P K ). J e s t to je d n o z p o d s ta w o w ych u p ra w n ie ń , k tó re g o re a liz a cję K o ś ció ł m a o b o w ią z e k u m o żliw ić w iern y m . To d o c h o d z e n ie m o ż e o d b y w ać się d ro g ą a d m in istra c y jn ą lu b sąd o w ą . A b y m ożliw e było d o c h o d z e n ie sp raw ied liw o ści n a d ro d z e sąd o w e j, s p o łe c z n o ść k o śc ie ln a w in n a z o rg a n iz o w a ć o d p o w ie d n i system sąd o w n ictw a, k tó ry byłby z n an y , d o stę p n y , d z iałający z g o d n ie z p ra w e m i sp raw ied liw ie. S tą d m o ż e m y p o w ie d zieć , że s ą d o w n ictw o k o śc ie ln e p o w in n o sp e łn ia ć w K o ściele w ła sn e z a d a n ia , o k re ś lo n e p ra w e m k a n o n ic zn y m . Są o n e u k ie ru n k o w a n e w k o n k re tn y c h p rz y p a d k a c h n a sp ra w ie d li w e ro z strzy g a n ie p rz e d ło ż o n y c h s ę d z ie m u sp raw , n ie z a le ż n ie o d ich c h a ra k te ru . W k o n te k ś c ie ty ch z a d a ń niezw ykle w a ż n a i is to tn a sta je się o k re ś lo n a n o rm a m i p ra w a k a n o n ic z n e g o m e to d a , ja k ą d y sp o n u je s ę d z ia w ro z p o z n a w a n iu i ro z strz y g a n iu p rz e d k ła d a n y c h m u sp raw . M e to d a ta je s t w o d n ie s ie n iu d o p o sz c ze g ó ln y c h sp ra w o k re ś la n a n o rm a m i p ra w a p ro c e so w e g o , k tó r e n ie ty lk o w sk a z u ją n a k o n iec zn o ś ć d o k o n a n ia w y m ag an y ch p ra w e m czynności, ale ta k ż e w p ro w a d z a ją o k re ś lo n e sk u tk i p ra w n e p o szc z e g ó ln y c h aktów .
P re z e n to w a n e o p ra c o w a n ie , w y d a n e w se rii k o śc ie ln e g o p ra w a p ro c e so w e g o p rz e z W y d ział P raw a, P ra w a K a n o n ic z n e g o i A d m in is tra c ji K U L , a u to rs tw a M a rty
