"Aus seiner Fülle haben wir alle empfangen : Grundriss der Gnadenlehre", Alexandre Ganoczy, Düsseldorf 1989 : [recenzja]

Włodzimierz Wołyniec

"Aus seiner Fülle haben wir alle

empfangen : Grundriss der

Gnadenlehre", Alexandre Ganoczy,

Düsseldorf 1989 : [recenzja]

Wrocławski Przegląd Teologiczny 2/2, 127-128

OMÓWIENIA I RECENZJE

₁₂₇

się przy tym p o g łęb io n ą zn ajom ością p rzeszłości tej dyscypliny i p oszczególn ych jej problem ów przez nią poruszanych. M a przy tym dobre w yczucie znaków czasu. Stąd podejm ow an e przez n iego ak tu aln e problem y. Próbuje on je rozw iązać korzystając także z dorobku nauk hum anistycznych w szerokim teg o słow a zn aczen iu , dzięki czem u jest on ch ętn ie czytany i cen ion y. Jego postaw a cieszy się uznaniem i ow ocu je szerokim gronem przyjaciół.

Książka, która ukazała się na półk ach księgarskich, jest god n a o d n otow an ia. U kazuje on a z jed n ej strony p ostać, w kład dydaktyczny oraz cenny d o ro b ek naukow y p ołączon y z u m iłow an iem K ościoła jed n eg o z najbardziej znanych polsk ich teologów m oralistów , a z drugiej - zaw iera szereg aktualnych zagad n ień te o lo g ic z ­ nych, z którym i p ow in ien za p o zn a ć się teo lo g , zwłaszcza specjalista z zak resu teologii m oralnej.

ks. Tadeusz R eroń

A lexandre G a n o c z y, A u s seiner Fülle haben wir alle empfangen.

Grundriss der Gnadenlehre, Patm os, D üsseldorf 1989, ss. 376.

M ów ien ie o łasce B ożej dzisiaj nie jest łatw e, tym bardziej, że w dzisiejszej teologii tem at ten w ydaje się być traktow any drugorzędnie i znajduje sw oje m iejsce częściow o w an trop ologii, częściow o w soteriologii, czy też w teo lo g ii d u chow ości. Stąd istnieje w yraźna k o n ieczn o ść zinterpretow ania na now o k lasycznego traktatu D e gratia i w yrażenia go w języku zrozum iałym dla w sp ó łczesn eg o człow ieka. Tym bardziej, że p ojęcie „łaski” należy nie tylko do p ierw otn ego pojęcia w ielu religii świata, lecz stanow i konstytutyw ną i istotną rzeczyw istość dla wiary chrześcijańskiej, p oniew aż łaska ukazała się w Jezu sie C hrystusie. D la te g o też praca A . G an oczy, jako wkład w now ą h erm en eu ty k ę łaski, p osiad a szczególn e zn aczen ie i w agę.

A u tor dzieli całość na trzy części w ed łu g swojej charakterystycznej m eto d y (responsorische D o g m a tik ). W części pierw szej om aw ia biblijne O bjaw ienie d otyczące łaski (D ie biblische O ffenbarung). B ardzo w nikliw ie analizuje w szystkie p ojęcia w yra­ żające id eę łaski w Starym T e sta m e n c ie , literaturze in tertestam en taln ej i w N ow ym T estam en cie. W drugiej części ukazuje tem at w jego rozw oju patrystycznym i t e o lo ­ gicznym (Die theologische und lehram tliche Tradition). W ch ronologicznym p orządku przedstaw ia naukę o łasce u W sch od n ich O jców K ościoła, u Z ach od n ich O jców i teo lo g ó w oraz w n auczaniu M agisterium zachodniej starożytności chrześcijańskiej, a n astęp n ie śred n iow ieczn ą n au k ę D e gratia, aż do czasów now ożytnych i w sp ó ł­ czesnych.

T rzecia część jest p o św ięco n a system atycznym rozw ażaniom (System atische G nadenlehre), które ujmują tem at w e w spółczesnym horyzon cie pytań. W tej ostatniej części G an oczy form ułuje swoją obejm ującą w szystko tezę: „Łaska jest w olnym , niezasłu żon ym sam ou d zielan iem się T rójjedynego B oga w Jezu sie Chrystusie przez D u ch a Ś w iętego. P om im o grzechu człow ieka i jeg o od d a len ia o d

128

B oga, łaska um ożliwia, sprawia i d o p ełn ia sam ostaw an ie się człow ieka jako o sob y i w spólnoty". Tak streszczon a reinterpretacja łaski je st u zasad n ien iem tytułu całej pracy: „Z Jego p ełn ości w szyscyśm y otrzym ali” (zob. J 1,16). W ed łu g A u tora, „P ełn ość” ew angeliczna ozn acza B o żą

Agape-

G anoczy stara się w ykazać, że nauka o ła sce n ie m usi stan ow ić o so b n e g o traktatu dogm atyki o b o k innych, lecz m o że być traktow ana jako synteza wszystkich traktatów. I tak, osad za się o n a na n au ce o B o g u w T rzech O sob ach ok reślając J ego fu ndam entalną p ostaw ę i zach ow an ie jak o h istoryczne zw racanie się do ludzi w swojej odw iecznej m iłości

Agape.

(Gnade

in Person).

N auka o łasce posiad a rów nież wym iar pneu m atologiczn y: D u ch Św ięty u ob ecn ia łaskę Jezusa w historii i w św iecie. P rzenika ek lezjo lo g ię i sak ram en tologię, p on iew aż łaska Chrystusa jest k on ieczn a d o bud ow an ia w sp ó ln o ty L udu B o ż e g o 1 działa w sakram entach K ościoła p rzezw yciężając różn e zn iek ształcen ia sp o w o d o ­ w ane grzechem i od d a len iem człow ieka o d B oga.

M ożna rów nież zauw ażyć, że nauka o ła sce je st zasadą esch atologii, o ile skupia w sobie i ukazuje chrześcijańską n ad zieję na ofiarow an ą p rzez B oga p ełn ię dziecięctw a B o żeg o . Czyni to p o p rzez sp ojrzen ie na M aryję jako w zoru bycia w pełni człow iekiem , zgod n ie z zam ysłem B ożym .

O b ecn ość problem atyki łaski w e w szystkich dziedzinach dogm atyki potw ierdza zatem jej funkcję syntetyczną i w iążącą w teo lo g ii.

W swojej pracy A u to r m a rów n ież na uw adze cel ekum eniczny. D la te g o przedstaw ia m.in. naukę

De gratia

D zięk i zw ięzłości naukow ej i jasn ości, praca A . G an oczy um ożliw ia k ażdem u gruntow ne zap ozn an ie się z nauką o ła sce w biblijnych korzen iach B o ż e g o O bjaw ienia, dogm atycznych sform ułow aniach U rzęd u N au czycielsk iego K ościoła i w próbie jej nowej interpretacji. O bszern a literatura p od an a na k oń cu każdej części m oże p o m ó c w p ogłęb ian iu i szukaniu dalszych, słusznych reinterpretacji łaski.