Instytucje wsparcia innowacji

Radosław Depczyński

Instytucje wsparcia innowacji

Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 34/1, 267-283

2013

STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 34

Katarzyna Szopik-Depczyńska* Radosław Depczyński

Uniwersytet Szczeciński

INSTYTUCJE WSPARCIA INNOWACJI

Streszczenie

A b y w zm ocnić k o rzystny w p ły w tran sfe ru w ied zy n a g ospodarkę, je ste śm y św iad ­ kam i św iadom ej d ziałalności adm inistracji publicznej i o rganów p o lityki gospodarczej, której celem je s t rozw ój innow acyjnej przedsiębiorczości i w zm ocnienie procesów tran sferu w iedzy. P rocesy te przy czy n iły się do stw orzenia i rosnącego znaczenia podm io tó w w sp arcia d ziałalności innow acyjnej, ogólnie o kreślanych ja k o instytucje w sp arcia biznesu. M a ją one duże znaczenie w procesie p o b u d zan ia działalności innow acyjnej firm , szczególnie now o pow stających, a dzięki pow stający m n o w o czes­ n y m p ro d uktom /usługom /technologiom w p ły w a ją n a rozw ój g ospodarczy reg io n u i k ra ­ ju . C elem artykułu je s t zaprezentow anie po d staw o w y ch charakterystyk instytucji działa­ ją c y c h p o d w sp ó ln ą n a z w ą business su p p o rt organisations, czyli instytucji w sp arcia b iz n esu w Polsce, które m o g ą stym ulow ać działalność in n o w ac y jn ą przedsiębiorstw . A rtykuł zaw iera o g ó ln ą charakterystykę tych instytucji w ra z z w ybranym i danym i statystycznym i n a tem at ich funkcjonow ania.

Słowa kluczowe:

Wprowadzenie

W s p o łe c z e ń s tw ie o p a r ty m n a w ie d z y p r o c e s y g o s p o d a r c z e w y m a g a ją o k r e ś lo n e j s ty m u la c ji s ta n o w ią c e j s y n e r g ic z n y u k ła d b iz n e s o w e j p r z e d s ię b i o r ­ c z o ś c i, n a u k o w e j in n o w a c y jn o ś c i o r a z d y n a m ic z n e j k r e a ty w n o ś c i. W s p o m n ia n a k r e a ty w n o ś ć w z a k r e s ie im p le m e n ta c ji w ie d z y i w y n ik ó w b a d a ń w c e lu o p r a ­ c o w a n ia in n o w a c y jn y c h p r o d u k tó w , u s łu g i, te c h n ik i te c h n o lo g ii o r a z r o z w ią ­ z a ń s y s te m o w y c h p r z e k ła d a s ię n a p o z io m k o n k u r e n c y jn o ś c i p r z e d s ię b io r s tw , r e g io n ó w o r a z k r a jó w . E k s p a n s ja in ż y n ie r ii in f o r m a ty c z n e j p r z y c z y n iła s ię do r o z w o ju w o b s z a r z e p o z y s k iw a n ia , m o d y f ik o w a n ia /p r z e tw a r z a n ia o r a z d y f u z ji w ie d z y , z a r z ą d z a n ia o r a z in n y c h s f e r a c h ż y c ia ( in te rn e t, e - le a r n in g itp .), j e d n o ­ c z e ś n ie tw o r z ą c p o d w a li n y d la a k ty w n o ś c i in n o w a c y jn e j w w y m ia r z e p o n a d ­ n a r o d o w y m . O b e c n ie in n o w a c y jn o ś ć p o s tr z e g a n a j e s t j a k o b a r d z o z ło ż o n e i s k o m p lik o w a n e z ja w is k o s p o łe c z n e . W d o ty c h c z a s o w y m p o d e j ś c i u w ie lu z n a w c ó w p o ję c ia , in n o w a c ja tr a k to w a n a b y ła j a k o u le p s z e n ia i r o z w ó j w z a k r e ­ s ie te c h n o lo g ii i te c h n ik i. O b e c n ie m o ż n a z a o b s e r w o w a ć r o s n ą c y tr e n d in n o w a ­ c ji i in n o w a c y jn o ś c i w o b s z a r z e u s łu g , m a r k e tin g u , o r g a n iz a c ji p r z e d s ię b i o r ­ s tw a , a n a w e t s tr a te g ii c z y s p o łe c z e ń s tw a . P o d o b n e z m ia n y s ą z a u w a ż a ln e w s p o s o b ie p o s tr z e g a n ia in n o w a c y jn o ś c i. N ie j e s t j u ż o n a tr a k to w a n a j a k o p o j e ­ d y n c z e , o d o s o b n io n e z d a r z e n ie , a le j a k o k o m p le k s o w e z ja w is k o s k ła d a ją c e się z s z e r e g u z d a r z e ń w p ły w a ją c y c h n a p o w s ta w a n ie n o w y c h w y r o b ó w , u s łu g , te c h n o lo g ii c z y f o rm o r g a n iz a c ji. Z u w a g i n a w s p o m n ia n y p o z io m z ło ż o n o ś c i d z is ie js z e p r o c e s y in n o w a c y j­ n e s ą r e a liz o w a n e w ś c is ły m u k ła d z ie k o o p e r a c ji, a w y tw o r z o n a s w o is ta sie ć p o d m io tó w im p le m e n tu ją c y c h w ie d z ę i tw o r z ą c y c h n o w ą w ie d z ę j e s t s p la ta n a r z ą d o w y m i i p o z a r z ą d o w y m i o r g a n iz a c ja m i w s p a r c ia w s p o m a g a n y m i p r z e z a d m in is tr a c ję p u b lic z n ą . J e d n o c z e ś n ie w z r a s t a z n a c z e n ie b lis k ic h r e la c ji i i n i ­ c ja ty w o b y w a te ls k ic h b u d u ją c y c h n o w e k a n a ły tr a n s f e r u in f o rm a c ji. N o w o p o w s ta łe o to c z e n ie w r a z z tu r b u le n tn y m i z m ia n a m i g o s p o d a r c z o - s p o łe c z n y m i n a r z u c a k o n ie c z n o ś ć o b s e r w a c ji in n o w a c y jn o ś c i z p u n k tu w id z e n ia S c h u m p e te - r o w s k ie j tw ó r c z e j d e s tru k c ji. O b e c n ie je s t e ś m y ś w ia d k a m i ś w ia d o m e j d z ia ła l­ n o ś c i i a k ty w n o ś c i a d m in is tr a c ji p u b lic z n e j o r a z o r g a n ó w p a ń s tw o w y c h m a ją c e j n a c e lu r o z w ó j p r z e d s ię b io r c z o ś c i in n o w a c y jn e j o r a z in te n s y f ik a c ję p r o c e s ó w tr a n s f e r u i im p le m e n ta c ji w ie d z y .

C e le m n in ie js z e g o a r ty k u łu j e s t z a p r e z e n to w a n ie w u p r o s z c z o n e j fo rm ie , z e w z g lę d u n a lim it o b ję to ś c io w y , p o d s ta w o w y c h c h a r a k te r y s ty k p o s z c z e g ó l­

Ka ta r zyn a Szopik-De p c zyń sk a, Ra d o s ła w Depczyński

In s t y tu c jew sparciainnowacji

nych instytucji działających pod w spólną nazw ą business support organisa­

tions, a w Polsce instytucji otoczenia biznesu, niekiedy instytucji wsparcia in­

nowacji, co jest uwarunkowane kontekstem omawianego tematu. Aby zrealizo­

wać powyższy cel, autorzy zdecydowali się na odnalezienie w literaturze oraz

przedstawienie głównych cech charakteryzujących omawiane instytucje oraz

ich wpływ na aktywizację działalności innowacyjnej, a przede wszystkim na

kreowanie i dyfuzję nowoczesnych produktów i technologii.

Do najważniejszych zadań postawionych przez instytucjami nowoczesnej

gospodarki należą stymulowanie działalności badawczo-rozwojowej i imple­

mentacja jej wyników oraz działania mające na celu aktywizację potencjału

kreatywnego w zasobach wewnętrznych podmiotów gospodarczych, a co się

z tym wiąże - zwiększanie potencjału ekonomicznego regionów. Rysunek 1

przedstawia klasyfikację ośrodków przedsiębiorczości i innowacji.

R ysunek 1. K lasyfikacja ośrodków innow acji i p rzedsiębiorczości

Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości

OŚRODKI PRZEDSIĘBIORCZOŚCI • ośrodki szkoleniowo-

-doradcze (ośrodki wspie­ rania przedsiębiorczości, centra biznesu, kluby przedsiębiorczości, punkty konsultacyjno­ -doradcze) • inkubatory przedsię­ biorczości 2 6 9 Źródło: K .B. Matusiak, U w a r u n k o w a n ia r o z w o ju in fr a s tr u k tu r y w s p a r c ia w P o ls c e , w: O ś r o d k i in n o w a c ji i p r z e d s ię b io r c z o ś c i w P o ls c e . Raport 2 010, PARP, W arszawa 2 010, s. 20.

OŚRODKI INNOWACJI • centra transferu tech­

nologii

• preinkubatory i akade­ mickie inkubatory przed­ siębiorczości

• parki technologiczne (parki naukowe, parki badawcze, parki prze- mysłowo-technologicz- ne, technopole...)

Parabankowe instytucje finansowe

• regionalne i lokalne fun­ dusze pożyczkowe • fundusze poręczeń kredy­

towych

• fundusze mikrokredy- towania

• fundusze kapitału zaląż­ kowego

1. Centra transferu technologii

J a k o c e n tr a tr a n s f e r u te c h n o lo g ii o k r e ś la się g r u p ę p o d m io tó w o b a r d z o z r ó ż n ic o w a n e j s tr u k tu r z e o r g a n iz a c y jn e j, k tó r e n ie s ą n a s ta w io n e n a z y s k . D o g r u p y te j m o ż n a z a lic z y ć je d n o s tk i d o r a d c z e , in f o r m a c y jn e , s z k o le n io w e , w s p ie r a ją c e tr a n s f e r i k o m e r c ja liz a c ję w ie d z y w r a z z e z w ią z a n y m i z ty m d z ia ­ ła n ia m i w s p o m a g a ją c y m i. P o d s ta w o w y m i d z ia ła n ia m i, j a k i e s ta w ia s ię p r z e d c e n tr a m i, s ą 1: - d o w a r to ś c io w a n ie p o te n c ja łu n a u k o w o - in n o w a c y jn e g o r e g io n u , k r e o ­ w a n ie b a z d a n y c h i tw o r z e n ie s ie c i k o n ta k tó w p o m ię d z y ś w ia te m n a u k i i b iz n e s u , - p r z y g o to w y w a n ie s tu d ió w p r z e d in w e s ty c y jn y c h m a ją c y c h n a c e lu o k r e ś le n ie z a le t n o w y c h te c h n o lo g ii o r a z p r o d u k tó w , j a k r ó w n ie ż ic h o c e n ę n a tle z n a jd u ją c y c h się n a r y n k u z a m ie n n ik ó w , o c e n ę p o te n c ja łu r y n k o w e g o o ra z p r o g n o z o w a n ie k o s z tó w p r o d u k c ji i d y s tr y b u c ji w r a z z o s z a c o w a n ie m w ie lk o ś c i n a k ła d ó w in w e s ty c y jn y c h ,

- z d e f in io w a n ie p o tr z e b in n o w a c y jn y c h p o d m io tó w r y n k o w y c h ( a u d y t te c h n o lo g ic z n y ) ,

- p r o m o c ję i p o p u la r y z a c ję p r o g r e s u p r z e d s ię b io r c z o ś c i te c h n o lo g ic z n e j.

2. Preinkubatory - akademickie inkubatory przedsiębiorczości

P o w o ły w a n ie d o ż y c ia p r e in k u b a to r ó w b e z p o ś r e d n io z w ią z a n y c h z o ś r o d ­ k a m i a k a d e m ic k im i j e s t p o d y k to w a n e k o n ie c z n o ś c ią z a s p o k a ja n ia s p e c y f ic z ­ n y c h p o tr z e b in ic ja c ji p r o c e s u z a ło ż y c ie ls k ie g o d z ia ła ln o ś c i g o s p o d a rc z e j w ś r ó d s tu d e n tó w i p r a c o w n ik ó w u c z e ln i w y ż s z y c h . P o d s ta w o w a d z ia ła ln o ś ć i o f e r o ­ w a n a p o m o c z a w ie r a s ię w p r z y g o to w a n iu d o k r e a c ji n o w e j d z ia ła ln o ś c i g o s p o ­ d a rc z e j o r a z o s z a c o w a n iu w s tę p n e j o c e n y p r a w d o p o d o b ie ń s tw a p o w o d z e n ia p r z e d s ię w z ię c ia w r e a lia c h r y n k o w y c h . Z e w z g lę d u n a to w P o ls c e p r z y ję ła się z w y c z a jo w a n a z w a „ a k a d e m ic k i in k u b a to r p r z e d s ię b io r c z o ś c i” d la o k r e ś le n ia o d r ę b n e g o r o d z a ju ś c ie ż k i in k u b a c ji p r z e d s ię b io r c z o ś c i m a ją c e j n a c e lu p r z y g o ­ to w a n ie d o u tw o r z e n ia p o d m io t u g o s p o d a r c z e g o w o to c z e n iu u c z e ln i w y ż s z e j. * i

1 K.B. Matusiak, A. Bąkowski, Centra transferu technologii, w: Ośrodki innowacji

i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2009, red. K.B. Matusiak, PARP - Stowarzyszenie Organi­

Ka t a r z y n aSz o p i k-De p c z y ń s k a, Ra d o s ł a wDe p c z y ń s k i In s t y t u c j ew s p a r c i ai n n o w a c j i 3. Parki technologiczne W p o ls k im u s ta w o d a w s tw ie p o ję c ie p a r k u te c h n o lo g ic z n e g o z o s ta ło z d e f i­ n io w a n e w 2 0 0 2 r. j a k o „ z e s p ó ł w y o d r ę b n io n y c h n ie r u c h o m o ś c i w r a z z in f r a ­ s tr u k tu r ą te c h n ic z n ą u tw o r z o n y w c e lu d o k o n y w a n ia p r z e p ły w u w ie d z y i te c h ­ n o lo g ii p o m ię d z y je d n o s tk a m i n a u k o w y m i a p r z e d s ię b io r c a m i, n a k tó r y m o f e ­ r o w a n e s ą p r z e d s ię b io r c o m w y k o r z y s tu ją c y m n o w o c z e s n e te c h n o lo g ie u s łu g i w z a k r e s ie : d o r a d z tw a w tw o r z e n iu i r o z w o ju p r z e d s ię b io r s tw , tr a n s f e r u te c h n o ­ lo g ii o r a z p r z e k s z ta łc a n ia w y n ik ó w b a d a ń n a u k o w y c h i p r a c r o z w o jo w y c h w in n o w a c je te c h n o lo g ic z n e , a ta k ż e tw o r z e n ie k o r z y s tn y c h w a r u n k ó w p r o w a ­ d z e n ia d z ia ła ln o ś c i g o s p o d a rc z e j p r z e z k o r z y s ta n ie z n ie r u c h o m o ś c i i i n f r a ­ s tr u k tu r y te c h n ic z n e j n a z a s a d a c h u m o w n y c h ” 2. O p ró c z s ta n d a r d o w y c h f u n k c ji p a r k i te c h n o lo g ic z n e r e a l i z u j ą s z e r e g d z i a ­ ła ń , k tó r y c h c e le m j e s t o r ie n ta c ja n a k o m e r c ja liz a c ję i d y f u z ję n o w y c h p r o d u k ­ tó w i te c h n o lo g ii. D z ia ła n ia te to m .in .3:

- s z e r o k i d o s tę p d o la b o r a to r ió w b a d a w c z y c h , - w s p ó łp r a c a z c e n tr a m i te c h n o lo g ic z n y m i o r a z in s ty tu c ja m i k o n c e n tr u ją ­ c y m i się n a tr a n s f e r z e te c h n o lo g ii, - d o r a d z tw o w z a k r e s ie n o w o c z e s n y c h te c h n o lo g ii o r a z p a te n to w e , - w y k o r z y s ta n ie w ie d z y z a r ó w n o s tu d e n tó w , j a k i w y k w a lif ik o w a n y c h n a u k o w c ó w p o d c z a s ś w ia d c z e n ia u s łu g d o r a d c z y c h , - tw o r z e n ie in n o w a c y jn e g o ś r o d o w is k a , in ic jo w a n ie k o n ta k tó w m ię d z y n a u k o w c a m i a p r z e d s ię b io r c a m i. 4. Ośrodki szkoleniowo-doradcze O ś r o d k i s z k o le n io w o - d o r a d c z e ( O S D ), n a z y w a n e n ie k ie d y z a m ie n n ie o ś r o d k a m i w s p ie r a n ia p r z e d s ię b io r c z o ś c i, k lu b a m i p r z e d s ię b io r c z o ś c i, c e n tr a m i w s p ie r a n ia b iz n e s u c z y te ż p u n k ta m i k o n s u lta c y jn o d o r a d c z y m i, s ą n ie n a s ta

-2 Ustawa z 20 marca 2002 r. o finansowym wspieraniu inwestycji (DzU z 2002 r., nr 41, poz. 363; DzU z 2002 r., nr 141, poz. 1177 oraz DzU z 2003 r., nr 159, poz. 1537).

3 K. Poznańska, Formy transferu technologii w krajach wysoko rozwiniętych i możliwości

ich wykorzystania w gospodarce polskiej, w: Sfera badawczo-rozwojowa i przedsiębiorstwa w działalności innowacyjnej, red. K. Poznańska, Instytut Funkcjonowania Gospodarki Narodo­

wej, Warszawa 2001, s. 84.

w io n y m i n a z y s k je d n o s tk a m i in f o r m a c y jn o - s z k o le n io w y m i i d o r a d c z y m i f u n k ­ c j o n u ją c y m i i p r a c u ją c y m i n a r z e c z s a m o z a tr u d n ie n ia i r o z w o ju p r z e d s ię b i o r ­ c z o ś c i, j a k r ó w n ie ż p o p r a w y k o n k u r e n c y jn o ś c i f irm s e k to r a M S P . O ś r o d k i te u c z e s tn ic z ą w r ó ż n e g o r o d z a ju in ic ja ty w a c h m a ją c y c h n a c e lu z w ię k s z e n ie p o ­ te n c ja łu g o s p o d a r c z e g o o r a z p o p r a w ę j a k o ś c i ż y c ia s p o łe c z n o ś c i lo k a ln e j. P o m o c o ś r o d k ó w to ta k ż e w s p ó łp r a c a z in s ty tu c ja m i o f e r u ją c y m i d la k lie n tó w O S D p o m o c f in a n s o w ą w p o s ta c i k r e d y tó w lu b /i p o ś r e d n ic tw a k r e d y ­ to w e g o , p o z y s k iw a n ia i o b s łu g i f u n d u s z y g w a r a n c y jn y c h i p o ż y c z k o w y c h , j a k r ó w n ie ż u d z ie la n ia s u b w e n c ji, g r a n tó w lu b d o p ła t4. 5. Inkubatory technologiczne I n k u b a to r y te c h n o lo g ic z n e s ą f o r m ą a k ty w iz a c ji p r z e d s ię b io r c z o ś c i r o z w i­ j a n ą w g e o g r a f ic z n y m p o w ią z a n iu z in s ty tu c ja m i n a u k o w o - b a d a w c z y m i. I c h g łó w n e f u n k c je to w s p o m a g a n ie n o w o p o w s ta ły c h f irm p r o w a d z ą c e d o ic h r o z w o ju , j a k r ó w n ie ż o p ty m a liz a c ja w a r u n k ó w d la k r e o w a n i a n o w y c h te c h n o ­ lo g ii o r a z ic h k o m e r c ja liz a c ji p o p r z e z 5: - k o n ta k ty i w s p ó łp r a c ę z in s ty tu c ja m i n a u k o w y m i o r a z o c e n ę p r z e d s ię ­ w z ię ć o c h a r a k te r z e in n o w a c y jn y m , - u s łu g i w s p ie r a ją c e b iz n e s , ta k ie ja k : d o r a d z tw o m a r k e tin g o w e , f in a n s o ­ w e , p r a w n e , a le ta k ż e o r g a n iz a c y jn e i te c h n o lo g ic z n e , - p o m o c w z n a le z ie n iu d o f in a n s o w a n ia , w ty m ta k ż e p o p r z e z p o z y s k iw a ­ n ie f u n d u s z y r y z y k a , - tw o r z e n ie o p ty m a ln e g o k lim a tu d la p r o w a d z e n ia d z ia ła ln o ś c i g o s p o d a r ­ c z e j i r e a liz a c ji in n o w a c y jn y c h p r z e d s ię w z ię ć ( e f e k ty s y n e rg ic z n e ), - w y s z u k iw a n ie p o w ie r z c h n i o d p o w ie d n ie j d o p r o w a d z e n ia d z ia ła ln o ś c i

g o s p o d a rc z e j.

Z a s a d n ic z y m c e le m in k u b a to r a te c h n o lo g ic z n e g o j e s t z a te m p o m o c n o w o p o ­ w s ta łe m u p r z e d s ię b io r s tw u , m a ją c e m u p o te n c ja ł in n o w a c y jn y , w o s ią g n ię c iu d o jr z a ło ś c i o r a z s ta b iln o ś c i, a ty m s a m y m z d o ln o ś c i d o f u n k c jo n o w a n ia n a k o n k u r e n c y jn y m ry n k u .

4 J. Martel, Analiza istniejącej struktury wspierania przedsiębiorczości, w: Ośrodki inno­

wacji..., s. 4.

5 K.B. Matusiak, A. Tórz-Rzepczyńska, Inkubatory technologiczne, w: Ośrodki innowa­

Ka ta r zyn a Szopik-De p c zyń sk a, Ra d o s ła w Depczyński

In s t y tu c jew sparciainnowacji

6. Lokalne oraz regionalne fundusze pożyczkowe

Lokalne oraz regionalne fundusze pożyczkowe to jednostki parabankowe,

które oferują pomoc finansową na preferencyjnych warunkach, w formie poży­

czek dla przedsiębiorstw rozpoczynających działalność gospodarczą oraz tych

małych rozwojowych firm, które nie posiadają historii kredytowej wystarczają­

cej dla banku komercyjnego6. Innymi słowy, fundusze pożyczkowe udzielają

pożyczek, które są przeznaczone do celów związanych z podjęciem i prowa­

dzeniem działalności gospodarczej. Ich zadania to m.in.:

- współfinansowanie lub finansowanie inwestycji,

- wdrażanie innowacyjnych rozwiązań technicznych/technologicznych,

- pomoc w zakupie maszyn i urządzeń, surowców i materiałów koniecz­

nych do urzeczywistnienia przedsięwzięcia gospodarczego,

- modernizacja, rozbudowa lub adaptacja obiektów usługowych, handlo­

wych lub produkcyjnych.

7. Fundusze poręczeń kredytowych

Fundusze poręczeń kredytowych należą do instytucji otoczenia biznesu,

dla których podstawowym celem jest udzielanie pomocy podmiotom gospodar­

czym, realizowanej za pom ocą gwarancji materialnych przy ubieganiu się o fi­

nansowanie prowadzonej działalności gospodarczej. Najczęściej stosowaną

form ą pomocy jest preferencyjne poręczenie dostępne dla małych, innowacyj­

nych firm, które za względu na krótką obecność na rynku posiadają ograniczoną

historię kredytową.

Poręczenia są dostępne dla mikro, małych i średnich podmiotów gospo­

darczych ubiegających się o kredyty, pożyczki lub stających do przetargu pub­

licznego, a którym brak odpowiedniego zabezpieczenia wymaganego przy po­

stępowaniach przetargowych.

2 7 3

6 M. Mażewska, Lokalne i regionalne fundusze pożyczkowe, w: Ośrodki innowacji..., s. 285.

8. Fundusze v e n tu r e c a p ita l I n n y m z e s p o s o b ó w f in a n s o w a n ia d z ia ła ln o ś c i b a d a w c z o - r o z w o jo w e j i i n ­ n o w a c y jn e j j e s t k o r z y s ta n ie z k a p i ta ł u w y s o k ie g o r y z y k a z w a n e g o f u n d u s z a m i v e n tu r e c a p ita l. S ta n o w i o n w w ie l u k r a ja c h r o z w in ię ty c h is to tn y in s tr u m e n t w d r a ż a n ia d z ia ła ln o ś c i n a u k o w e j, b a d a w c z o - r o z w o jo w e j i in n o w a c y jn e j do p r a k ty k i g o s p o d a r c z e j7. I n s ty tu c je o k r e ś la n e j a k o f u n d u s z e v e n tu r e c a p i ta l p o r a z p ie r w s z y p o ja w i­ ł y się w la ta c h 5 0 . X X w . w S ta n a c h Z je d n o c z o n y c h 8. S ą o n e g r u p ą p o ś r e d n i­ k ó w f in a n s o w y c h in w e s tu ją c y c h p o z y s k a n e o d in w e s to r ó w ś r o d k i w p r z e d s ię ­ w z ię c i a c h a r a k te r y z u ją c e się in te r e s u ją c y m i p e r s p e k ty w a m i r o z w o ju i p o d w y ż ­ s z o n y m s to p n ie m r y z y k a 9. S ą z a te m s p e c y f ic z n ą f o r m ą f in a n s o w a n ia r o z w o ju p r z e d s ię b io r s tw p o l e g a ją c ą n a z a s ile n iu k a p i ta ło w y m p o w s ta ją c e j lu b j u ż is t n ie ­ ją c e j s p ó łk i p o p r z e z o b ję c ie n o w e j e m is ji a k c ji lu b u d z ia łó w . T y m s a m y m k a p i ­ ta ł j e s t w p r o w a d z a n y d o f ir m y n ie w fo rm ie k r e d y tu ( d łu g u ), a le w fo rm ie w ła ś ­ c ic ie ls k ie j ( k a p ita ł a k c y jn y , u d z ia ło w y ) . I n w e s to r o f e r u ją c y v e n tu r e c a p i ta l s ta je s ię ty m s a m y m w s p ó łw ła ś c ic ie le m s p ó łk i, k t ó r ą f in a n s u je 10 11. F u n d u s z e v e n tu r e c a p i ta l s ą z a te m p r y w a tn y m in s tr u m e n te m w s p ie r a n ia r o z w o ju p r z e d s ię b io r s tw . Z a g łó w n e c e c h y f u n d u s z y v e n tu r e c a p i ta l m o ż n a u z n a ć 11:

- is tn ie n ie s z a n s y n a o s ią g n ię c ie p o n a d p r z e c ię tn y c h z y s k ó w o r a z z w ią z a ­ n e z n i ą w y s o k ie ry z y k o ,

- z w ią z a n e s ą z u d z ia łe m in w e s to r a w z a r z ą d z a n iu p r z e d s ię b io r s tw e m - o d d o r a d z tw a a ż d o p e łn e g o p r z e ję c ia k ie r o w n ic tw a ,

- c z a s u d o s tę p n ie n ia k a p i ta ł u to 3 - 1 0 la t ( d łu g o ś ć te g o o k r e s u w y n ik a z c z a s u p o tr z e b n e g o n a r o z w ó j p r z e d s ię b io r s tw a ) ,

- s ą k ie r o w a n e z r e g u ły d o m a ły c h lu b ś r e d n ic h p r z e d s ię b io r s tw d y s p o ­ n u ją c y c h in n o w a c y jn y m p r o d u k te m lu b u s łu g ą .

7 Wiedza a wzrost gospodarczy, red. L. Ziółkowski, Scholar, Warszawa 2003, s. 160.

8 R. Sułkowski, Publiczne fundusze venture capital - źródło kapitału dla małych i śred­

nich przedsiębiorstw, Zeszyty Naukowe AE w Krakowie nr 667, Kraków 2004, s. 129.

9 T. Grzelak, Ogólna charakterystyka funduszy typu venture capital, „Nasz Rynek Kapi­ tałowy” 2002, nr 4, s. 98.

10 A. Kamiński, Venture capital - ja ki fundusz wybrać?, „Prawo Przedsiębiorcy” 2005, nr 51-52, s. 70.

11 A. Bukowska-Piestrzyńska, Rynek capital venture w Polsce, Studia i Materiały Wyższej Szkoły Marketingu i Biznesu w Łodzi nr 5, Łódź 2000, s. 105-106.

Ka ta r zyn a Szopik-De p c zyń sk a, Ra d o s ła w Depczyński

In s t y tu c jew sparciainnowacji

Istotę finansowania kapitałem wysokiego ryzyka przedstawia rysunek 2.

R ysunek 2. Isto ta finansow ania n a zasadzie venture capital

Źródło: M. Kardyś, V e n tu r e c a p ita l - k a p it a ł p o d w y ż s z o n e g o r y z y k a , „Prawo Przedsiębiorcy” 200 5 , nr 5, s. 34.

Bardzo ważnym etapem w ramach finansowania kapitałem podwyższone­

go ryzyka jest moment wycofania kapitału z przedsiębiorstwa. Inwestor podej­

mie decyzję co do wycofania środków pieniężnych z przedsięwzięcia w m o­

mencie, gdy uzyska satysfakcjonującą go stopę zwrotu12 oraz odczuje potrzebę

angażowania się w nowe przedsięwzięcia, które w jego ocenie rokują szanse na

nowe zyski13. O sposobie zakończenia inwestycji venture capital decydują kon­

dycja finansowa przedsiębiorstwa i jego wartość. Venture capital najczęściej

wycofuje swoje udziały poprzez14:

- sprzedaż udziałów pozostałym właścicielom przedsiębiorstwa,

- sprzedaż udziałów innemu przedsiębiorstwu,

- sprzedaż udziałów innemu funduszowi venture capital,

- wprowadzenie przedsiębiorstwa na giełdę poprzez sprzedaż akcji na

rynku wtórnym.

Należy jednak podkreślić, iż coraz bardziej powszechnym sposobem dezinwe-

stycji przedsiębiorstwa finansowanego przez fundusz venture capital jest

wprowadzenie firmy do obrotu giełdowego.

Pomimo dynamicznego rozwoju rynku funduszy venture capital w ciągu

ostatnich 20 lat, nadal jest to sektor stosunkowo mały. W Polsce fundusze ven­

ture capital w dalszym ciągu są niedocenianym źródłem finansowania działal­

ności innowacyjnej. Być może wynika to z faktu niewystarczającej wiedzy

12 Zazwyczaj p oziom oczekiw anej stopy zwrotu to 50% w skali roku.

13 M. Kardyś, V e n tu r e c a p ita l - k a p it a l p o d w y ż s z o n e g o r y z y k a , „Prawo Przedsiębiorcy” 2 002, nr 5, s. 34.

14 K .A . Czajkow ska, V e n tu re c a p ita l j a k o f o r m a fin a n s o w a n ia m a ły c h i ś r e d n ic h p r z e d ­ s ię b io r s tw , „Prawo Przedsiębiorcy” 200 5 , nr 37, s. 20.

2 7 5 Fundusz inwestycyjny Przedsiębiorstwo Przedsięwzięcie typu v e n t u r e c a p i t a l Wzrost wartości przedsiębiorstwa Wycofanie się fUnduszu Przedsiębiorstwo z nowym inwestorem

przedsiębiorców na temat kapitału wysokiego ryzyka. Biorąc jednak pod uwagę

niski poziom innowacyjności polskich przedsiębiorstw, należałoby rozważyć

możliwość ubiegania się o pomoc w finansowaniu działalności innowacyjnej

właśnie przez fundusze venture capital. Rozwój venture capital jako środka na

przyśpieszone udzielanie kredytów o znacznie podwyższonym poziomie ryzyka

może być remedium na zwiększenie liczby badań stosowanych i prac rozwojo­

wych, w szczególności jeśli chodzi o przedsięwzięcia z zakresu wysokich tech­

nologii.

9. Sieć aniołów biznesu

Aniołowie biznesu to część rynku inwestycyjnego, która w Polsce wciąż

się buduje. Jest to osoba fizyczna i majętna, gotowa do zainwestowania pienię­

dzy w ryzykowne przedsięwzięcie, w zamian za co oczekuje wysokiej stopy

zwrotu zaangażowanego kapitału. Oczekiwana stopa zwrotu z inwestycji to

średnio 30-40% rocznie15. Jest to zazwyczaj osoba, która kiedyś ju ż rozwinęła

sw oją firmę i sprzedała j ą z dużym zyskiem. Teraz jest na tzw. emeryturze biz­

nesowej, ale inwestuje pieniądze w zamian za udziały lub akcje w spółce16.

Anioły w przeciwieństwie do funduszy venture capital poszukują innowacyj­

nych firm znajdujących się we wczesnej fazie rozwoju17. D użą popularnością

cieszą się branże o szybkim tempie rozwoju lub rosnące nisze w ustabilizowa­

nych sektorach. Często są to branże związane z nowymi technologiami w dzie­

dzinie telekomunikacji, informatyki, mediów, medycyny i usług finansowych18.

Firmy takie generują w ysoką wartość dodaną. Poza tym innowacyjne projekty

nie m ają zwykle w początkowej fazie wielu naśladowców, a co się z tym wiąże

- dużej konkurencji.

Należy jednak wspomnieć, że innowacyjne pomysły nie m uszą koniecznie

dotyczyć wyłącznie zastosowań w zakresie nowych technologii. Może to być

również innowacja w dziedzinie produkcji, organizacji, handlu czy usług, jak

15 P. Mazurkiewicz, Anioły biznesu nadlatują z pomocą, „Gazeta Wyborcza” z 8.11.2005, s. 3.

16 A. Okrasiński, Anioł biznesu może pomóc, „Gazeta Prawna” 2005, nr 217.

17 E. Bednarz, Anioły biznesu inwestują w pomysły zapaleńców, „Gazeta Prawna” 2006, nr 26.

Ka t a r z y n aSz o p i k-De p c z y ń s k a, Ra d o s ł a wDe p c z y ń s k i In s t y t u c j ew s p a r c i ai n n o w a c j i r ó w n ie ż u n ik a ln a , tr u d n a d o s k o p io w a n ia k o n c e p c ja b iz n e s o w a z a p e w n ia ją c a firm ie p r z e w a g ę n a ry n k u . F ir m y w r ó ż n y c h f a z a c h r o z w o ju p o z y s k u j ą k a p ita ł n a r o z w ó j z r ó ż n y c h ź r ó d e ł. I m w c z e ś n ie js z a f a z a r o z w o ju , ty m w y ż s z e r y z y k o p r z e d s ię w z ię c ia i ty m w y ż s z a o c z e k iw a n a p r z e z in w e s to r a s to p a z w r o tu z z a a n g a ż o w a n e g o k a ­ p ita łu . I m p ó ź n ie js z a f a z a r o z w o ju , ty m w ię k s z y j e s t u d z ia ł, j a k i n a o g ó ł z a ­ c h o w u ją p r z e d s ię b io r c y p o w p r o w a d z e n iu d o s p ó łk i in w e s to ra .

B u s in e s s a n g e ls w y p e łn i a ją w P o ls c e tz w . lu k ę k a p ita ło w ą , d o s ta rc z a ją c

ś r o d k ó w f in a n s o w y c h n a n a jb a r d z ie j r y z y k o w n y m e ta p ie ś c ie ż k i f in a n s o w a n ia - w e w c z e s n e j f a z ie r o z w o ju p r z e d s ię w z ię c ia 19. P r o b le m f in a n s o w a n ia n a p o ­ c z ą tk o w y m e ta p ie d z ia ła ln o ś c i w y n ik a z f a k tu , iż k a p ita ł w ła s n y , k tó r y p r z e d ­ s ię b io r c y s ą w s ta n ie p o z y s k a ć z w ła s n y c h ź r ó d e ł, n ie j e s t w y s ta r c z a ją c y . Z d r u ­ g ie j z a ś s tr o n y p r z e d s ię w z ię c ia s ą z a m a ło r o z w in ię te , a b y k a p ita ł p o tr z e b n y do ic h r o z w o ju p o z y s k a ć z b a n k u c z y te ż z f u n d u s z y v e n tu r e c a p t a l ( V C ) I p r iv a te

e q u ity (P E ). T a „ lu k a ” w f in a n s o w a n iu w c z e s n y c h e ta p ó w r o z w o ju w y s tę p u je

p r a w ie n a w s z y s tk ic h r y n k a c h . P o p r z e z p r o m o w a n ie m o ż liw o ś c i w s p a r c i a d la m ło d y c h p r z e d s ię w z ię ć m o ż n a j ą j e d n a k z r e d u k o w a ć . D z ia ła n ia p r o m u ją c e in w e s to w a n ie w m ło d e p r z e d s ię w z ię c ia w k r a ja c h r o z w in ię ty c h b y ły s k ie r o w a ­ n e r ó w n o c z e ś n ie d o a n io łó w b iz n e s u , f u n d u s z y V C I P E o r a z in k u b a to r ó w d z ia ­ ła ją c y c h p r z y o ś r o d k a c h b a d a w c z y c h 20. G łó w n e c e c h y , ja k i m i m o ż n a s c h a r a k te r y z o w a ć d z ia ła ln o ś ć b u s in e s s a n ­ g e ls , t o 21 : - s ą to z a m o ż n e o s o b y p r y w a tn e w s p ie r a ją c e p r z e d s ię b i o r c ó w fin a n s o w o i m e r y to r y c z n ie , - t w o r z ą n ie f o r m a ln y r y n e k v e n tu r e c a p ita l, - p o d e j m u ją r y z y k o , in w e s tu ją c w m ło d e firm y , - a k ty w n ie u c z e s tn ic z ą w d z ia ła ln o ś c i firm y , p o m a g a ją c w o p r a c o w y w a ­ n iu i r e a liz a c ji s tr a te g ii, u d o s tę p n ia n iu k o n ta k tó w , w s p ie r a ją c d o ś w ia d ­ c z e n ie m , - i n w e s tu ją 5 0 - 5 0 0 ty s. zł, - o c z e k u j ą z w r o tu z in w e s ty c ji p o 3 - 5 la ta c h , s p r z e d a ją c f ir m y k a d r z e m e n e d ż e r s k ie j ( M B O ) , f u n d u s z o m v e n tu r e c a p i ta l lu b p o p r z e z g ie łd ę .

19 Szczęście sprzyja aktywnym, „Gazeta MSP” 2005, luty.

20 M. Frączek, Kim są Business Angels?, „Nasz Rynek Kapitałowy” 2005, nr 12, s. 56. 21 Anioły Biznesu i ich rola we wspieraniu rozwoju przedsiębiorstw, „Nasz Rynek Kapita­ łowy” 2004, nr 7, s. 64.

E B A N to e u r o p e js k a s ie ć s k u p ia ją c a d z ia ła ją c e w p o s z c z e g ó ln y c h k r a ja c h s ie c i b u s in e s s a n g e ls . J e s t s to w a r z y s z e n ie m n o n p r o f it, d o k tó r e g o z a d a ń n a le -. 22 z y : - in ic jo w a n ie w y m ia n y d o ś w ia d c z e ń p o m ię d z y p o s z c z e g ó ln y m i k r a ja m i s ie c i B A , - d z ia ła n ie n a r z e c z r o z w o ju S ie c i B u s in e s s A n g e ls ( B u s in e s s A n g e ls N e tw o r k ) , - p o m o c w w y p r a c o w a n iu i r e a liz a c ji k r a jo w y c h p r o g r a m ó w m a ją c y c h n a c e lu u ła tw ia n ie tw o r z e n ia i r o z w ó j d z ia ła ń b u s in e s s a n g e ls . Z a s a d n ic z y m z a d a n ie m E B A N j e s t je d n a k , d z ię k i n ie o g r a n ic z o n y m k o n ta k to m z s ie c ia m i B A , k ie r o w a n ie z a in te r e s o w a n y c h m ło d y c h p r z e d s ię b io r c ó w d o o d ­ p o w ie d n ic h s ie c i k r a jo w y c h B A . W P o ls c e o d g r u d n ia 2 0 0 3 r. d z ia ła P o ls k a S ie ć A n io łó w B iz n e s u P o lB a n d z ia ła ją c a w r a m a c h E u r o p e a n B u s in e s s A n g e ls N e tw o r k . S ie ć m a s ta tu s s to w a ­ r z y s z e n ia t y p u n o n - p r o f it. P o lB a n n ie p r o w a d z i d z ia ła ln o ś c i g o s p o d a rc z e j (w ty m in w e s ty c y jn e j) . J e s t f in a n s o w a n y z d a tk ó w s p o n s o r ó w , a z a te m f irm , j a k r ó w n ie ż o s ó b p r y w a tn y c h , z c z ło n k o w s k ic h s k ła d e k o r a z p r o w iz ji o d w a r to ś c i z r e a liz o w a n y c h p r o je k tó w , k tó r y c h j e s t a n im a to r e m 22 23. G łó w n ą b a r i e r ą w r o z w o ju d z ia ła ln o ś c i a n io łó w b iz n e s u j e s t b r a k z a c h ę t p o d a tk o w y c h d o in w e s to w a n ia i r e in w e s to w a n ia k a p ita łu 24. P r z e d e w s z y s tk im j e d n a k c h o d z i o u lg i w p o d a tk u d o c h o d o w y m o d o s ó b f iz y c z n y c h c z y te ż o d li­ c z e n ia o d p o d s ta w y o p o d a tk o w a n ia s tr a t p o n ie s io n y c h n a in w e s ty c ji25. E f e k te m ta k ic h z a c h ę t b y łb y z p e w n o ś c ią w z r o s t lic z b y in n o w a c y jn y c h firm , k tó r y c h p o c z ą tk i d z ia ła ln o ś c i ( r ó w n ie ż d z ia ła ln o ś c i b a d a w c z o - r o z w o jo w e j) f in a n s o w a n e b y ły b y p r z e z a n io ły b iz n e s u .

22 Ibidem.

23 Klub Aniołów Biznesu, www.polban.pl (24.09.2012).

24 K. Kozińska, Prywatni inwestorzy zwiększają szansę początkujących firm, „Gazeta Prawna” 2006, nr 113.

25 Najlepsze doświadczenia w tym zakresie m ają Brytyjczycy. W połowie lat 90. rząd bry­ tyjski w celu stymulowania inwestycji osób prywatnych w małe spółki wprowadził system Enter­ prise Investment Scheme (EIS). Na mechanizm EIS składają się ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu określonych inwestycji. Najważniejsze z nich to: odliczenie od podatku 20% wartości inwestycji w udziały/akcje, możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania strat poniesionych na inwestycji i zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych pod warunkiem utrzymania inwestycji przez min. 5 lat lub reinwestowania środków w inny podmiot. Za: K. Ko­ zińska, Prywatni inwestorzy...

Ka ta r zyn a Szopik-De p c zyń sk a, Ra d o s ła w Depczyński

In s t y tu c jew sparciainnowacji

10. Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce

N a przestrzeni 20 lat odnotowano w Polsce znaczący wzrost liczby ośrod­

ków wsparcia innowacyjności. W 1990 r. było ich zaledwie 27, natomiast

w 2010 r. liczba ta zwiększyła się do 735, a zatem 27-krotnie. Jeżeli chodzi

o dynamikę, największy wzrost odnotowano w latach 1990-2006. Z kolei po

roku 2006 można zaobserwować jedynie łagodną tendencję wzrostową. Na

rysunku 3 zaprezentowano dynamikę wzrostu liczby ośrodków przedsiębiorczo­

ści i innowacji w Polsce w latach 1990-2010.

R ysunek 3. D ynam ika ro zw o ju ośrodków innow acji i p rzedsiębiorczości w Polsce w latach 1 9 90-2010

Źródło: K .B. Matusiak, U w a r u n k o w a n ia r o z w o j u . .. , s. 22.

Z kolei strukturę ośrodków przedsiębiorczości i innowacji zaprezentowano

w tabeli 1.

Jeśli mowa o ośrodkach przedsiębiorczości i innowacji, to w 2010 r. prze­

ważały instytucje szkoleniowo-doradcze oraz ośrodki informacji (43% ogółu

instytucji). N a kolejnym miejscu były fundusze gwarancyjne i sieci aniołów

biznesu (21%). Odnotowano niski odsetek parków technologicznych (6%), co

może wydawać się zrozumiałe, biorąc pod uwagę ich charakter i zasięg. Struk­

tura ośrodków przedsiębiorczości według typów w Polsce w 2010 r. została

przedstawiona na rysunku 4.

T ab ela 1. Struktura o środków innow acji i p rzedsiębiorczości w edług ty p ó w w 2010 r.

Rodzaj instytucji 1997 1999 2000 2004 2007 2009 2010 Parki tech nologiczn e i inicja­

ty w y parkowe 1 3 3 12 15 46 45 Preinkubatory, inkubatory

tech nologiczn e i przedsiębior­

czo ści 54 49 44 53 112 114 125

Centra transferu tech nologii 5 23 20 29 87 87 90 Fundusze p ożyczk ow e i p o ­

ręczeń 48 51 55 133 148 136 136

Ośrodki szkoleniow o-do-

radcze 153 147 142 280 326 318 317 R azem 261 273 263 507 694 717 735

Źródło: opracowanie w łasn e na podstawie: O ś r o d k i in n o w a c ji i p r z e d s ię b io r c z o ś c i w P o ls c e . R a p o r t 2 0 1 0 , red. K .B. M atusiak, PARP, W arszawa 2010.

R ysunek 4. Struktura ośrodków innow acji i przedsiębiorczości w edług ty p ó w w 2010 r. fundusze i sieci aniołów biznesu; 21,30% centra transferu technologii; 12,30% preinkubatory i inkubatory; 17,40% parki technologiczne i inicjatywy parkowe; 6,20% ośrodki szkoleniowo- -doradcze i informacji; 42,80% Źródło: K .B. Matusiak, U w a r u n k o w a n ia r o z w o j u . .. , s. 23. Podsumowanie

Opisane instytucje wsparcia wydatnie wrosły już w dzisiejszą świadomość

potrzeb rozwoju gospodarczego regionów. Dzięki nim możliwa jest m.in. akty­

Ka t a r z y n aSz o p i k-De p c z y ń s k a, Ra d o s ł a wDe p c z y ń s k i In s t y t u c j ew s p a r c i ai n n o w a c j i w iz a c j a w e w n ę tr z n y c h z a s o b ó w lo k a ln y c h c z y n n ik ó w w z r o s tu g o s p o d a rc z e g o . T w o r z o n e o b e c n ie s tr a te g ie r o z w o ju r e g io n a ln e g o n a k r e ś la j ą s c h e m a t s tr u k tu r y o r g a n ó w w s p a r c ia in n o w a c y jn e j g o s p o d a r k i o p a r ty c h w d u ż y m s to p n iu n a in ­ te r w e n c jo n iz m ie w ła d z p a ń s tw a w p r o c e s ie tr a n s f e r u w ie d z y . N a p r z e ło m ie o s ta tn ic h k ilk u la t n a n a s z y m r y n k u z a g o ś c iły r ó ż n o r o d n e in s ty tu c je w s p a r c ia in n o w a c y jn o ś c i - in k u b a to r y i p r e in k u b a to r y te c h n o lo g ic z n e , f u n d u s z e k a p ita łu z a lą ż k o w e g o ( s e e d c a p ita l) o r a z f u n d u s z e p o r ę c z e n io w e . N a s i la s ię r ó w n ie ż a k ty w n o ś ć a n io łó w b iz n e s u i f u n d u s z y v e n tu r e c a p ita l. N a jw a ż n ie js z e d la r o z ­ w o ju in s ty tu c jo n a ln y c h p o d m io tó w o to c z e n ia b iz n e s u w a s p e k c ie a k ty w iz a c ji d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j są: - r e g io n a ln e p r o g r a m y w s p ie r a n ia p r z e d s ię b io r c z o ś c i, - r o z b u d o w a in k u b a to r ó w a k a d e m ic k ic h o r a z s ie c i k la s tr ó w z w y k o ­ r z y s ta n ie m k a p i ta ł u z a lą ż k o w e g o , - s ty m u lo w a n ie r o z w o ju s y s te m ó w in n o w a c ji w u ję c iu r e g io n a ln y m , a z a te m w s p ó łp r a c y a d m in is tra c ji, in s ty tu c ji b a d a w c z o - n a u k o w y c h o ra z o ś r o d k ó w p r z e d s ię b io r c z o ś c i i in n o w a c ji, - in te r n a c jo n a liz a c ja w r a z z r o z w o je m m ię d z y n a r o d o w y c h k o n ta k tó w o r a z k o n ta k t z s i e c i ą w y m ia n y d o ś w ia d c z e ń . W y z w a n ie m d la k r a jó w U E z g o d n ie z z a le c e n ia m i s tr a te g ii „ E u r o p a 2 0 2 0 ” j e s t r o z w ó j in n o w a c y jn o ś c i i p r z e d s ię b io r c z o ś c i n a s ty k u g o s p o d a r k i i n a u k i. I n n o w a c y jn e p r z e d s ię b io r s tw a , s z c z e g ó ln ie ta k ie , k tó r e d z i a ła ją w o b s z a r z e z a a w a n s o w a n y c h te c h n o lo g ii, s ą k lu c z e m d o r e s tr u k tu r y z a c ji, m o d e r n iz a c ji i p o p r a w y k o n k u r e n c y jn o ś c i g o s p o d a rk i. Literatura

A n io ły B izn esu i ich ro la w e w spieraniu rozw oju p rzed sięb io rstw , „N asz R ynek K ap ita­

ło w y ” 2004, n r 7.

B ednarz E., A n io ły biznesu inw estują w p o m y sły zapaleńców , „G azeta P raw na” 2006, n r 26.

B u kow ska-P iestrzyńska A ., R y n e k ca p ita l venture w P olsce, Studia i M ateriały W yższej Szkoły M arketingu i B iznesu w Ł o d zi n r 5, Ł ó d ź 2000.

C zajkow ska K .A ., Venture ca p ita l ja k o fo r m a fin a n s o w a n ia m ałych i średnich p r z e d ­

siębiorstw , „P raw o P rzedsiębiorcy” 2005, n r 37.

F rączek M ., K im są B u sin ess A n g els? , „N asz R ynek K apitałow y” 2005, n r 12.

G rzelak T., O gólna charakterystyka fu n d u sz y typu venture capital, „N asz R y n ek K ap i­ tałow y” 2002, n r 4.

K am iński A ., Venture ca p ita l - j a k i fu n d u s z w ybrać?, „P raw o P rzedsiębiorcy” 2005, n r 5 1 -5 2 .

K ardyś M ., Venture c a p ita l - ka p ita ł p o d w y ższo n e g o ryzyka, „P raw o P rzedsiębiorcy” 2002, n r 5.

K lub A n io łó w B iznesu, w w w .p o lb an .p l.

K onikow ski J., U skrzydlony interes, „T ygodnik P o lityka” 2004, n r 44.

K ozińska K., P ryw a tn i inw estorzy zw iększa ją szansę p o czą tku ją cyc h fir m , „G azeta P raw na” 2006, n r 113.

M artel J., A n a liza istniejącej stru ktu ry w spierania p rzed sięb io rczo ści, w: O środki inno­

w acji i p rze d się b io rczo ści w P olsce. R a p o rt 2009, red. K .B. M atusiak,

P A R P - Stow arzyszenie O rganizatorów O środków Innow acji i P rzedsiębiorczości w Polsce, Ł ó d ź -W a rsz a w a 2009.

M atu siak K .B ., B ąkow ski A ., C entra transferu technologii, w: O środki innow acji

i p rze d się b io rczo ści w P olsce. R a p o rt 2009, red. K.B. M atusiak, P A R P - S to­

w arzyszenie O rganizatorów O środków Innow acji i P rzedsiębiorczości w Polsce, Ł ó d ź -W a rsz a w a 2009.

M atusiak K .B ., T órz-R zepczyńska A ., In ku b a to ry technologiczne, w: O środki innow acji

i p rze d się b io rczo ści w P olsce. R a p o rt 2009, red. K .B . M atusiak, P A R P - S tow a­

rzyszenie O rganizatorów O środków Innow acji i P rzedsiębiorczości w Polsce, Ł ó d ź -W a rsz a w a 2009.

M atusiak K .B ., U w arunkow ania rozw oju infrastruktury w sparcia w P olsce, w: O środki

innow acji i p rze d się b io rczo ści w P olsce. R a p o rt 2010, red. K. B. M atusiak,

P A R P, W arszaw a 2010.

M azurkiew icz P., A n io ły biznesu n adlatują z p o m o cą , „G azeta W yborcza” z 8.11.2005. M ażew sk a M ., L o ka ln e i regionalne fu n d u sz e po ży czk o w e , w: O środki innow acji

i p rze d się b io rczo ści w P olsce. R a p o rt 2009, red. K.B. M atusiak, P A R P - S to­

w arzyszenie O rganizatorów O środków Innow acji i P rzedsiębiorczości w Polsce, Ł ó d ź -W a rsz a w a 2009.

O krasiński A ., A n io ł biznesu m o że p o m ó c , „G azeta P raw na” 2005, n r 217.

P oznańska K ., F o rm y transferu technologii w krajach w ysoko rozw iniętych i m ożliw ości

ich w ykorzystania w g o sp o d a rce p o lsk ie j, w: S fera badaw czo-rozw ojow a i p r z e d ­ sięb io rstw a w działalności innow acyjnej, red. K. P oznańska, Insty tu t F u nkcjono­

w an ia G ospodarki N arodow ej, W arszaw a 2001.

Sułkow ski R., P u b liczn e fu n d u s z e venture c a p ita l - źródło kapitału d la m ałych i śre d ­

nich prze d się b io rstw , Z eszyty N aukow e A E w K rakow ie n r 667, K rak ó w 2004. S zczęście sp rzyja aktyw nym , „G azeta M S P ” 2005, luty.

Ka t a r z y n aSz o p i k-De p c z y ń s k a, Ra d o s ł a wDe p c z y ń s k i

In s t y t u c j ew s p a r c i ai n n o w a c j i

U sta w a z 20 m arca 2002 r. o finansow ym w sp ieran iu inw estycji (D zU z 2002 r., n r 41, poz. 363, n r 141, art. 2, p. 15, poz. 1177 oraz D zU z 2003 r., n r 159, poz. 1537).

W iedza a w zrost gospodarczy, red. L. Z iółkow ski, S cholar, W arszaw a 2003.

INNOVATION SUPPORT ORGANIZATIONS

Summary

B usiness supporting institutions such as training an d consulting centers, asso cia­ tions o r cham bers o f com m erce are b ased prim arily on services, training, inform ation an d advisory services. T hese organizations operating in the reg io n have relatively high po ten tial to provide substantive support to th e SM E sector, financial and technological developm ents in th e im plem entation o f m o d ern technology. The basic aim o f this pap er is to p rese n t general characteristics o f various b usiness support organizations w hich stim ulate innovative activity o f po lish enterprises. The article also includes som e statistic d ata and k n ow ledge o f how the system is w orking in p o lish environm ent.

Keywords:

JEL Codes:

T ra n sla ted by R a d o sła w D ep czyń ski