Bezpłatny dodatek do „Głosu Wąbrzeskiego 4 *, poświęcony zagadnieniom rolniczym
Nr. 33^ Wąbrzeźno, dnia 2 sierpnia 1930 r. Rok II
Ważniejsze roboty w sierpniu.
W ogrodach owocowych, warzywnych i wogóle w gospodarstwie.
Niedokończone prace w lipcu z zakresu nawo żenia drzew płynnemi na wozami, starajmy się u- skutecznić w pierwszej połowie miesiąca, gdyż późniejsze nawożenie może wpłynąć ujemnie. Po
winniśmy się starać w ten, czy inny sposób drzewu zabezpieczyć odsuszy letniej, przechodząc stopnio
wo do nawadniania sadów.
Ziemię w sadzie staramy się utrzymaćwnależy tej czystościi o ile mabyć ugór, to naprawdę niech to będzie czarny, a nie chwastami porosły. Gałęzie suche, a także odrosty korzeniowewycinamy. Zbie rać odpadki owoców. Gałęzie, obarczone owocem, podpieramy, by się nie łamały. Wszelkie zauważo
ne o*wady w różnych stadjach rozwoju zbieramy i niszczymy, U malin pozostawiamy tylko grube silne pędy, które będą owocowały w roku przy
szłym, bowiem są zastępczemi. Oczyszczamy trus- kawczarnię z chwastów i zakładamy nową w po łowie sierpnia, która na wiosnę przyszłą będzie już owocowała, U winorośli pędy boczne słabe, wychodzące z kątów liści, należy uszczykiwać na jedno oczko.
W ogrodzie warzywnym prowadzimy motycz- kowanie i okopywanie warzyw, zachowując w ten sposób czystość ziemi i wilgoćpotrzebną dla wzro stu warzyw. Odkrywamy korzenie chrzanu u ro ślin, które są pochyło posadzone na zagonie, ście- reczką usuwamy drobne korzonki, znajdujące się na głównym korzeniu i z powrotem zasypujemy ziemią,
W miarę dojrzewania cóbuli wyrywamy ją, z dymką postępujemy w iten sam sposób. Zbieramy fasolę, pomidory i ziemniaki wczesne.
Siejemy na użytek jesienny szpinak, rzepę, rzodkiewkę i różne sałaty.
Zwózka i przechowywanie zbóż w stodole.
Odpowiednie ułożenie snopów ułatwia i przy
spiesza zwózkę, pozwala bowiem na umieszczenie większej ilości snopów na wozie, a nadto zabez
piecza wóz przed przewróceniem, co się często zdarza, jeżeli czynność tę wykonamy niedbale.
Układać zaczynamy z przodu wozu, snopy war-
Zbieramy nasienie grochu wczesnego, kapustę i rozmieszczamy je na strychu w celu zupełnego wysuszania. Marchew na nasienie z całym kwiato stanem baldaszkowatym układamy na specjalnych rafach, zrobionych z rzadkiego płótna, układając w szopie jedna nad drugą w odpowiednich odstę pach.
O ile spodziewamy się przymrozków wczes nych, robimy sztuczne dymy.
Zbieramypomidory większe, chociaż niedojrza
łe i układamy pod okna przyspiesznikowe, wyście
łając przedtem ziemię słomą.
Ogólnie w gospodarstwie mamy możność spraw dzenia odmian drzew owocowych. Jeżeli sami tego zrobić nie możemy, udajemy się o pomoc do spe
cjalistów pomologów. Na kaźdem drzewie zakła
damy tabliczkę z właściwą nazwą. O ile nie mamy planu sadu z podaniem ilości drzew i ich nazw, to teraz trzeba to zrobić koniecznie, będziemy wie
dzieli, czem rozporządzamy, jak również zebrane cyfryprzydadzą się dla statystyki.
Wszelkie pestki i ziarnka zbieramy, jako ma- terjał siewny dla zakładaniaiszkółek.
Ostatni raz przerabiamy komposty, by przy
spieszyć wyniszczenie nasion chwastów, gdyż wa dą naszych kompostów jest to, że nawożąc niemi rolę, zachwaszczamy okropnie pola.
Wszelkie rośliny przekwitłe usuwamy, sadząc na to miejsce świeże. Usuwamy również przekwi
tłe kwiatostany za wyjątkiem tych, które mają wydać nasienie. Ścieżki gracujemy, trawniki kosi my i odnawiamy ich brzegi,
(Wiktor Wojciechowski — „Por, Gosp.").
stwy przedniej kładziemy wzdłuż ażpo brzegi dra bin, następnie posuwamy się ku tyłowi, układając snopy wzdłuż warstwami i tak aż do drabiny. Po nad drabinami środkowe snopy układa się wzdłuż, a boczne odziomkami na zewnątrz, by wystawały zwiezione, parując, po kilku dniach zawilgnie, za
poci się i jeżeli brak odpowiedniego przewiewu, to poza drabiny.
— 1 0 6 — S to d o ła, w k tó rej m a b y ć z b o ż e z ło ż o n e , p o w in
n a b y ć su c h a i p rz ew ie w n a , z b o ż e n a w e t su c h o z a c z n ie p le śn ie ć.
P rz e d z ło że n iem z b o ża n a le ży ze sto d o ły u su n ą ć re sztk i stare j sło m y , k le p isk o stara n n ie z a m ieść, d z iu ry m y sie z a sy p a ć tłu c zo n e m sz k łe m lu b ż w ire m , a n a sp ó d u ło ż y ć g ru b ą w ra stw ę su c h y c h g a łę z i. S n o p y u k ła d ać o d z io m k a m i d o śc ia n y , a b y k ło sy n ie d o ty k a ły śc ian a n i ziem i, b o w te n sp o só b n a jłatw iej u c h ro n ić je o d n iszc z y c ie lsk ie g o d z ia łan ia m y szy .
D a le j n a le ż y z w ró c ić u w a g ę, b y n ie p o m ie sz a ć sn o p ó w , n a le ż ą c y c h d o ró ż n y c h o d m ian zb ó ż. C z ę
sto się z d arz a, ż e d la u z y sk an ia w ięc e j w o ln e g o m ie jsca w sto d o le n a sp ó d k ła d zie m y sn o p y , n a le ż ąc e d o je d n e j o d m ian y z b o ż a, a n a w ie rz c h n a rz u ca m y sn o p y , n a le żą c e d o in n ej o d m ia n y . C ó ż za re z u lta t — z iarn o w a rstw g ó rn y c h w y k ru sz a się, sy p ie w d ó ł i m ie sz a z z ia rn e m w a rstw d o ln y c h . W te n sp o só b z a raz w p ie rw szy m ro k u z a n ie c z y sz
c z a m y o d m ian ę d o b rą n ie ra z d ro g o k u p io n ą , z ia r
n e m g o rsze g o g a tu n k u .
Je ż e li sto d o ła n ie w y sta rc z a n a p rz e c h o w a n ie c a łe j ilo śc i z b o ż a, n a leż y z ło ż y ć je w sto g i. N a te n c e l trz e b a w y b rać m ie jsc e su c h e w p e w n e m o d d a le n iu o d d o m o stw a d la u n ik n ię c ia p o ż a ru , n a sp ó d p o d e sła ć g a łęz i i w a rstw ę su c h e j s ta re ’ sło m y . N a o k o ło n a leż y p rz e p ro w a d z ić ro w ek , b y w o d a n ie z a c ie k a ła . R o w e k ta k i c h ro n i ró w n ież o d m y szy .
S n o p y u k ła d a się o d z io m k a m i n a z e w n ą trz , k ło sa m i d o śro d k a , śc iśle je d e n o b o k d ru g ie g o , k a ż d ą w a rstw ę z o so b n a . S tó g p o w in ie n b y ć d o łe m w ę ż
szy , g ó rą sz erszy — w te n sp o só b p o w sta je ja k b y o k a p , k tó ry c h ro n i o d z a cie k an ia d e szc z u . Z w ie rz c h u u k ła d a się sn o p y k ło sam i n a d ó ł i p o sz y w a sło m ą .
S z e ro k o ść sto g u u p o d sta w y 4— 5 m . d łu g o ść u sto g u p ro sto k ą tn eg o z a le ży o d ilo śc i z b o ża (p rzy 4 m . sz er, i 5 m . w y so k ., n a 1 m . sto g u w c h o d z i 6— 8 stó p p sz en ic y ).
C h c ą c u n ik n ą ć stra t, z w iąz a n y c h z d łu ż sz e m p rz e c h o w y w a n ie m z b o ż a w sn o p k a c h , n a jlep ie j w y m łó c ić ja k n a jszy b c iej, c o z w ła szc z a je st k o n ie
c z n e, je ż e li z b o ż e z o sta ło izw iezio n e w stan ie w il
g o tn y m . W ty m w y p a d k u p o w y m łó c e n iu n a le ż y je ro z e sła ć w c ien k ic h w a rstw a ch w sp ic h rzu i co - d z ie ń sz u flo w a ć .
Możliwości eksportu drobiu do Szwajcar]!.
P o d e jm o w a n e o d d łu ż sz e g o c z asu p rz e z p o se l
stw o R . P . w B e rlin ie p ró b y w p ro w a d z e n ia p o l
sk ie g o d ro b iu n a ry n e k sz w a jca rsk i ro z b ijały się z a w sz e o b ra k z a in te re so w a n ia tą sp raw ą ze stro n y p o lsk ich firm .
W c iąg u u b ie g łe g o ro k u p o selstw o z d o ła ło z a
in tere so w a ć k w e stją p rz y w o z u p o lsk ie g o d ro b iu d o S z w ajc a rji sz e reg firm sz w ajc arsk ic h , k tó re je d n a k n ie z a w a rły tra n z ak c y j z P o lsk ą , b ą d ź to z p o w o d u z u p e łn e g o p o m ija n ia m ilc z en ie m z a p y ta ń sz w ajc arsk ic h , lu b te ż n ie d o sta tec z n e g o p rz y g o to w a n ia firm p o lsk ic h d o w y m a g a ń ta m tejsze g o ry n k u (p rz y g o to w a n ie to w a ru , o p a k o w a n ie , so rto w a
n ie , w y sy łk a i t. p .). P o w a ż n ą p rz esz k o d ą w ro z w o ju e k sp o rtu p o lsk ie g o d ro b iu je st te ż b ra k p e w n ej o rg a n iz a c ji c e n traln e j ta k w d z isie jsz y c h c z a sa c h p o trz e b n e j d la n a d a n ia c a ło k szta łto w i e k s
p o rtu d a n ej b ra n ż y p e w n e g o k ie ru n k u i d y re k ty w , k tó re b e z w ie lk ic h n a w e t tru d n o ści p rz y c z y n iły b y
się d o sz ersze g o w p ro w ad z e n ia n a sz e g o d ro b iu n a ry n k i z a g ran ic z n e.
W ie lk ą p o m o c ą w ty m k ie ru n k u b y ło b y te ż u - n o rm a liz o w a n ie e k sp o rtu d ro b iu p rz e z w y d a n ie p rze p isó w , d o ty c z ąc y c h z a ró w n o g a tu n k ó w to w a
ru w y sy ła n e g o z a g ran ic ę , ja k te ż i sp o so b ó w o p a k o w a n ia , so rto w a n ia i t. p ., n a k tó re w S z w ajc arji z w ra c a się b a rd z o u w a g ę . Z a zn a cz y ć n a leż y , ż e p o w a żn a ilo ść im p o rto w a n e g o d o S z w a jc a rji d ro b iu p rz y c h o d z i z z a g ra n icy w p a c z k a c h p o c z to w y c h , k tó ry c h w y sy łk a z P o lsk i, w sk u tek w ielu fo rm al
n o ści, je st o b e cn ie b a rd z o u tru d n io n a .
S z w a jc a rja je st p o w a żn y m im p o rte re m d ro b iu . R o c zn y p rz y w ó z te g o to w a ru w y n o sił w la tac h o- sta tn ic h o k o ło 14 m ilj. fr. (w r. 1 9 2 7 — fra n k , sz.
1 2 .6 8 3 4 0 8 , w ro k u 1 9 2 8 — frs. 1 3 .1 0 0 .9 8 3, w ro k u 1 9 2 9 — frs. 1 3 .7 3 7 ,5 0 0 ), a w ię c su m ę w y so k ą w sto su n k u d o p a ń stw a o 4 m iljo n a ch m ie sz k a ń có w . W śró d k ra jó w , im p o rtu ją c y c h d ró b d o S z w a jca rji, w y b ija się n a p ie rw sz e m ie jsc e F ra n cja , k tó ra p rz y w o zi te g o to w a ru z a p rz esz ło 8 m iljo n ó w fra n k ó w , p o n iej n a stęp u ją W ło c h y , Ju g o sław ja , Z . S . S . R . R u m u n ja i A u strja . N a jw ię k sz e z a p o trz e b o w an ie i o b ro ty w y k a zu je p o z y c ja b ite g o d ro b iu (św ieżeg o ... i m ro ż o n e g o ). Im p o rt w sta n ie ż y w y m je st b e z p o - Z ró w n an ia sła b szy m i w y n o si ro c z n ie p rz e sz ło m il- S ijo n fra n k ó w , z czeg o o k o ło 9 0 p ro c , p rz y p a d a n a
^ W ło c h y . Z n a c zn a o d le g ło ść o d P o lsk i, tru d n o śc i,
^ z w ią z an e z tra n sp o rtem ż y w e g o to w a ru , a p rz e d e- w szy stk iem z a in tere so w a n ie im p o rtu b ite g o d ro b iu , w sk az u je n a k o n ie cz n o ść n a staw ie n ia się p o l
sk ie g o e k sp o rtu n a d ró b w sta n ie b ity m .
P rz y w ó z d ro b iu d o S z w ajc a rji w y k a z u je w d a l
szy m c ią g u te n d e n cję z w y ż k o w ą , ta k p o d w z g lę
d e m ja k o śc i ja k i ilo ści, p rz y c z e m n ie k tó re p a ń stw a z d o ła ły w c ią g u u b ie g łe g o ro k u z w ięk szy ć p o w a ż n ie sw ó j w y w ó z. N a jb a rd z ie j p o szu k iw an y to w a r sta n o w ią m ło d e k u ry tu c zo n e w a g i 8 0 0 d o 1 5 0 0 g r., in d y k i i in d y c zk i, p u la rd y , p e rlic zk i, k a c z
k i i g ęsi. T o w a r n ie p o w in ien b y ć z b y t tłu sty , an i z b y t c h u d y . D ró b b ity w sta n ie św ie ży m p a k u je się
■do k o szy 3 0 0 d o 5 0 0 k g ., d o d ają c z a le ż n ie o d p o ry ro k u lo d u , d ró b z a ś m ro żo n y p a k u je się w sk rz y n ię, p rz y cz e m w n ę trz e k o sz y i sk rz y ń w y k ła d a się ró w n ież p e rg a m in o w y m p a p ie rem . P rz e sy łk i ta k ie n a d ch o d z ą p rz ew a żn ie w sp ec jaln y ch w a g o n a c h — c h ło d n ia ch , w y ło ż o n y c h lo d em .
N a jw ię k sz e z a in te reso w an ie d la d ro b iu p a n u je w o k resie w ie lk ic h św iąt, tj. n a B o że N a ro d z en ie , N o w y ro k , W ie lk an o c i Z ie lo n e Ś w ię ta . Im p o rte
rz y d ro b iu c z y n ią w ty c h o k re sa ch w ie lk ie z a p asy w sw y ch c h ło d n ia ch . O fe rty n a d ró b n a leż y n a d sy ła ć , k a lk u lu ją c c e n y fra n k o g ra n ica S z w ajc a rja (B a z y le a , B u c h s i t. p .). Im p o rt n ie p o d le g a ż a d n y m o g ra n ic z e n io m i n ie w y m a g a sp e c ja ln y c h p o z w o le ń . C ło w y n o si z a 1 0 0 lig . b ru tto p rz y d ro b iu b i
ty m 3 0 fra n k ó w , p rz y d ro b iu ż y w y m 2 0 fra n k ó w . D o d a tk o w e o p ła ty w y n o sz ą: z a k o n tro lę w e te ry n a ry jn ą 4 fran k i o d 1 0 0 k g ., z a n a le ż y to ść s ta ty s ty c zn ą o d 1 0 0 k g . — 0 ,1 0 fr.
C o się ty c z y w a ru n k ó w p a łtn o ści, to n ie m a w ty m w z g lęd z ie u ta rty c h z w y c z ajó w , w sz y stk o z a le ży o d u m o w y m ię d z y e k sp o rte re m a im p o rtere m . N a o g ó ł je d n ak p e w n i i sta li o d b io rc y re g u lu ją n a le żn o ść w 3 0 d n i p o o d b io rz e to w a ru , p ła cą c a k c e p te m lu b a n ty d a to w a n y m c z ek ie m . D y sk o n to w e k sli p o w a ż n y c h firm sz w a jca rsk ic h je st b a rd z o ła tw e i k o sz tu je w ra z z k o sz tam i b a n k o w e m i o k o ło 3 i p ó ł p ro c . O d n ie zn a n y c h i słab sz y c h fin a n -
— 107 — so w o o d b io rc ó w w y m a g a się p ła tn o ś c i p rz y o d b io rz e to w a ru . N ie k tó re firm y e k sp o rto w e k a lk u lu ją c e n y w ra z z o p a k o w a n ie m , in n e z a ś d o licz ają d o fa k tu ry z a k o sze 2 p ro c ,, a z a sz n u ry p ó ł p ro c , p rz y c z e m n ie o d k u p u ją n ig d y o p a k o w a n ia o d sw y ch o d b io rc ó w .
P o śred n ic tw o je st w te j g a łęz i h a n d lu w y k lu c z o n e, w ie lk ie firm y h a n d lo w e k u p u ją w p ro s t o d e k s p o rte ró w n a w ła sn y ra c h u n ek i ry z y k o . O b e c
n e c e n y o rje n tac y jn e w y n o sz ą n a ry n k u sz w a jc a r
sk im z a d ró b m ro żo n y (za 1 k g . n e tto z d o staw ą z c h ło d n i): m ło d e k u ry tu c z o n e — 3 ,5 0 fr,, g ę si tu c z o n e, m ię sn e — 3 ,3 0 fr., d ró b b ity , św ie ż y je st z n a cz n ie d ro ż sz y i z te g o p o w o d u m n iej p o iszu k i- w a n y i sp rz e d a w a n y .
C e n a z a d ró b b ity św ie ż y w y n o si: m ło d e k u ry tu c zo n e — 4 ,2 0 d o 4 .4 0 fr,, g ę si tu c z o n e , m ię sn e — 4— 4 .3 0 fr.
D la P o lsk i, k tó ra w o sta tn ic h trz e c h la tac h m e b ra ła u d z ia łu w o b sy ła n iu ry n k u sz w a jc a rsk ie g o sw y m d ro b iem , is tn ie ją m o ż liw o śc i z w ła szc z a g ę si b ity c h św ież y ch , a ta k ż e m ro ż o n y c h . P o n ie w aż n a sz w a jc arsk im ry n k u d ró b p o lsk i je s t z u p e łn ie n ie z n a n y , c e n y m u sia ły b y b y ć k o n k u re n c y jn e , to w a r z a ś p ie rw szo rz ęd n y , c o u ła tw ia ło b y w sto su n k o w o ju ż k ró tk im c z a sie z d o b y c ie n o w e j p o z y cji w n a sz y m e k sp o rc ie d o S z w a jca rji,
Nie popełniajmy błędów przy udoju.
D o b ry d o ja rz m o ż e w y d a jn o ść k ro w y z n a c zn ie p o w ięk szy ć , n a to m ia st d o ja rz n ie o d p o w ie d n i p rz y c z y n ia się d o z m n ie jsze n ia ilo śc i m le k a , a n a w et m o ż e k ro w ę z a ja ło w ić . T o te ż p rz y d o je n iu s to s o w a ć p o w in n i w szy sc y n a stę p u ją ce z a sa d y :
1) D o ić c a łą rę k ą , a n ie ty lk o p a lc a m i; 2 ) w y m ię w y p ró żn ić d o sz c z ętn ie , b o p o z o sta w ie n ie c z ę
śc i m le k a m o ż e w y m ię p o p su ć ; 3 ) d o ić n ie z a sz y b k o , b o p o d c z a s d o je n ia m lek o je sz c z e się tw o rzy , w ię c p rz ez sp ie sz n e d o je n ie sk ra ca m y c z as tw o rz en ia się m le k a ; 4 ) p rz e d u d o je m rę ce c z y sto u - m y ć i rę k a w y p o d w in ą ć ; w y m ię w y trze ć su c h ą sz m a tk ą ; 5 ) p ie rw sze g o p ry śn ięc ia m le k a n ie k ie ro w a ć w m ie rzw ę , le cz w o so b n e n a c z y n ie , w k tó - re m m o ż em y sp raw d z ić, c z y m le k o je st z d ro w e ; 6 ) p o d c z as u d o ju o b c h o d z ić się d o n ie j su ro w y m g ło sem , b o to w szy stk o p o w o d u je w strzy m a n ie
m le k a, ,
W strzy m a n ie m le k a p rz ez k ro w ę n ie je st o b ja
w e m n a ro w isty m , a le p rz e w aż n ie n a s tęp u je w s k u te k p rz es trac h u , b ó lu lu b in n e g o w e w n ętrz n eg o p o d n ie c en ia . A b y k ro w ę u sp o k o ić , d a je się jej p o d c z as u d o ju o trę b y p sz e n n e lu b u p a ro w a n e z iem n ia
k i z so lą. P rz y u p a rtem w strz y m y w a n iu m le k a p o m a g a k ilk a k ro tn e w o ln e w d m u ch iw a n ie p o w ie trz a d o p a c h w in y p rz y p o m o c y g u m o w e g o w ę ż a.
Uwagi o gruźlicy ptactwa.
R z ad k o się sp o ty k a w z m ia n k i i n o ta tk i w s p ra
w ie g ru ź lic y p ta c tw a, c o je d n a k ż e d la h o d o w có w n ie je s t rz e c zą b ła h ą , p o n iew a ż c h o ro b a ta b a rd z o c z ęsto w y rzą d z a o lb rz y m ie s tra ty w g o sp o d ar
stw a c h , a z w łasz cz a w śró d k u r. J e s t to c h o ro b a z a k aź n a i b a rd z o z a ra ź liw a . R o z sze rza się o n a sz cz e g ó ln iej w te d y , k ie d y z a rz y n a się k u ry c h o re , a ic h w n ę trz n o ści w y rz u ca ją n a p o d w ó rk o i k u ry z d ro w e ta k o w e z ja d ają . S z e rz y się ró w n ież g ru ź lica w s k u te k d z io b an ia k u r w m ie jsc a ch n ie c zy sty ch , śm ietn ik ac h i d o ła c h , z a b rz y d z o n y c h o d
c h o d a m i k u r c h o ry c h , w k tó ry c h z n a jd u je się o g ro m n a ilo ść ty c h z a ra zk ó w .
P rz y c z y n ą g ru ź licy d ro b iu — je st sw o isty z a ra z ek — la se c zn ik g ru ź lic y p ta sie j.
O b ja w y c h o ro b y są b a rd zo n ie ty p o w e i p ra w ie n ie u ch w y tn e; w o g ó le c h o ro b a p rz e jaw ia się te m , ż e k u ry c h u d n ą p o m im o d o b reg o ż y w ien ia , a g d y c h o ro b a się ju ż ro z w in ie , to w te d y z a u w aż y ć sie d a je z a n ik a p e ty tu o ra z p o b le d n ie n ie g rz eb ie n i.
P o z a rżn ię ciu c h o rej sz tu k i w id zim y sp e cja ln ie z m ia n y n a w ą tro b ie , a m ian o w icie z n ajd o w a ć się n a n ie j b ę d ą b ia łe g u z ic z k i ró ż n ej w ie lk o ści, o d z iarn k a g ro c h u d o w ie lk o śc i o rz e ch a la sk o w eg o ’ są to w ła śc iw e tu b e rk u ły c z y li g u z icz k i g ru źlicz n e.
N a k isz k ac h c z ęsto z n a jd u je m y ró w n ież m n ie jsz e lu b w ię k sz e w rz o d z ik i.
J a k z w a lc za ć g ru ź lic ę p ta c tw a d o m o w e g o ? L e cz e n ie te j c h o ro b y d o n ic z e g o n ie d o p ro w a d z a i je st z u p e łn ie b e z ce lo w e, a z a te m n a jw a ż n iej
sz ą rz e c zą je st z a p o b ie g a n ie . W ty m c e lu z a le c a się p rz ed e w sz y stk ie m , a ż eb y n ig d y n ie w y rz u co n o n a śm ietn ik i w n ę trz n o ści o d d ro b iu d o rź n ię teg o i n ie p o z w ala ć , a ż e b y d ró b je z ja d a ł; n a le ży je g łę b o k o z a k o p y w a ć lu b p a lić , a lb o te ż w rzu c a ć d o g n o jó w k i; ta k sa m o trz e b a p o stę p o w a ć z d ro b iem p a d ły m . M ię so s z tu k c h o ry c h n a g ru źlicę m o ż e b y ć u ż y w a
n e n a p o k a rm d la lu d z i ty lk o p o u g o to w a n iu ; w sz e lk ie z a ś p o d ro b y m u sz ą b y ć z n isz c z o n e . S z tu k i p o d e jrz an e o tę c h o ro b ę p o w in n y b y ć z a ra z u - su w a n e z d a n e g o k u rn ik a i z a rżn ię te. W re sz c ie w c e lu z a p o b ie g aw c zy m n a le ż y u trz y m y w ać w k u r
n ik a c h w ie lk ą c zy sto ść , n ie sk u p ia ć w n ic h z a w ie le sz tu k , a b y n ie b y ło z b y t d u sz n o i c ia sn o , d a w ać d o b re p o ż y w ien ie , d w a ra z y d o ro k u k u rn ik i w y c z y sz c za ć i b ie lić , c z ę sto je p rz e w ietrz a ć i trz y m a ć d ió b ja k n a jw ię c ej n a św ie ż em p o w ietrz u .
O p ró c z k u r, n a p ta s ią g ru ź lic ę m o g ą z a p a ść te ż p e rlic zk i, k a c z k i, g ę si i n ie raz in d y k i.
ZNACZENIE ORGANIZACJI I PRACY W ŻYCIU KOBIETY.
N a u k a o rg a n iza c ji p ra c y u c z y n a s, ż e d o w y k o n a n ia lż e jsz ej c z y c ię ższ ej p ra c y n ie p o w in n o się p rz y stę p o w a ć b e z w y ty c z en ia z g ó ry n a tę c z y n n o ść c za su , a w re szc ie b e z p rz y g o to w a n ia so b ie w sz el
k ic h p rz y b o ró w c z y n a rz ęd z i, k tó re w p ra c y b ę d ą p o trz eb n e . W ted y b o w ie m m o ż e b y ć m o w a o sy - o te m a ty c z n e m , d ó k ła d n e m w y k o n a n iu p ra cy , a
ta k ż e o o szc z ęd n o śc i c z asu i sił.
D o b rz e .z o rg an iz o w an e j p ra cy u c z y m y się w sz k o le , p rz y k a ż d y m z a ję ciu , n p , p ra ln ię m a m y d o b rz e z o rg a n izo w a n ą, A w k u c h n i, ż e ró w n ie ż p ra c a z o stan ie n a c z as w y k o n a n ą , to ty lk o d o b rem z o rg an iz o w a n iu . B o p ro d u k ta n a m p to rz eb n e w a ż y m y d z ie ń p rz e d te m i ju ż m a m y g o to w e , a n ie trac im y n a b ie g a n ie, w a ż e n ie , g d z ie k o n ie cz n ie p o trz eb u je m y , Z p rz y b y c iem d o sz k o ły n ie u m ia ły śm y so b ie p ra c y d o b rz e z o rg a n iz o w a ć , d la te g o te ż p ra ca w y d a ła n a m się tru d n ą i n ie sz ła n a m sk ła d n ie. B o tu n ie ty lk o u c z y m y się z a ję ć te o re ty - c z y n c h , b o o n e w ra m ę w z ięte d a ją te n c a ło k s z ta łt.
K o b ie ta z o rg a n izu ją ca d o b rz e sw ą p ra cę z a w sz e z n ajd z ie c z a s, k tó ry m o ż e p rz e zn a c z y ć c z y to n a w y c h o w a n ie d z ie ci, c z y sz y cie , c z y te ż p rz e cz y ta n ie g a z e ty . B o k o b ie ta n ie je s t stw o rz o n a n a c ią
g łą p ra c ę * i n ie m o ż e b y ć n ie w o ln icą o b o w ią z k ó w , a le o n a p o w in n a z a in te re so w ać się sp raw a m i p u -
108 — blicznemi i mieć możność na to. I kobietę taką zaradną będzie szanował mąż, bo ona uniknie tych domowych zamieszek, nerwowych nastrOjeń, któ
re doprowadzają do kłótni.
Więc i my powinniśmy o dobre zorganizowanie pracy dbać, a i wtedy nie będzie nam się wyda
wała trudną i będzie nam dobrze.
M. Krajecka, b. uczeń. Szk. Roln. w Kowalewie.
KOMUNIKAT NR. 77.
do Zarządów Kółek Rolniczych PTR., dotyczy Dożynek w Spalę.
W dniach 16-go (sobota) i 17-go (niedziela) sierpnia rb. mają się odbyć Dożynki w Spalę w rezydencji letniej Pana Prezydenta Rzeczypospo
litej, tak jak w roku 1928. Główny dzień uroczy
stości przypadnie na niedzielę 17 sierpnia. Komitet organizacyjny dożynek, z ogólnej liczby przewi
dywanych uczestników tej uroczystości, wyznaczył dla członków Kółek Rolniczych PTR. 250 miejsc.
Ze względu na ogólny kryzys gospodarczy i związane z tern trudności finansowe rolników, na posiedzeniu Komitetu Dożynkowego w Warszawie wyraziliśmy wątpliwość, czy rolnicy pomorscy wezmą liczny udział w Dożynkach. Nie mniej jed nak zawiadamiamy o Dożynkach w Spalę i prosi
my Zarządy Kółek Rolniczych, których członko wie wezmą udział w Dożynkach, aby najdalej do dnia 5 sierpnia nadesłały do Dyrekcji PTR. w To
runiu imiona i nazwiska wraz z dokładnymi adre
sami pocztowymi osób wybierających się do Spały.
Biorący udział w Dożynkach jadą na koszt wła
sny. Subwencji żadnej nie przewiduje się. Jedynie przysługiwać będzie jadącym zniżka kolejowa, wysokość której zostanie podana wraz z dalszemi informacjami w okólnikach do Zarządów tych Kó
łek Rolniczych, które nadeślą spisy uczestników.
Zaznaczamy, że w myśl zarządzeń Komitetu dożynkowego, grupy dożynkowe nie mogą brać ze sobą do Spały sztandarów i godeł i występować będzie tylko jako grupa regjonałna Pomorza, a nie jako grupa Pomorskiego Towarzystwa Rolniczego.
Jeszcze raz podkreślamy, że ostateczny termin nadsyłania spisów osób jadących do Spały, upły
wa 5 sierpnia, ponieważ przygotowania, związane z wyjazdem grupy, wymagają ustalenia zawczasu ścisłej liczby osób.
Dyrekcja P. T. R«.
Dowiadujemy się w ostatniej chwili, iż jadący do Spały rolnicy na dożynki, o ile się zgłoszą do Pom. Tow. Roln. w Toruniu, do dnia 5 sierpnia i otrzymają z tegoż Towarzystwa legitymaoję na przejazd, — płacą w jedną stronę 50 proc, warto
ści biletu, powrotna podróż bezpłatna.
Imstruktorjat i Sekretarjat jest czynny tylko w dni targowe, tj. wtorki i piątki od godziny 9—<15.
Zebrania Kółek Rolniczych.
Hamer odbędzie się w niedzielę, dnia 3 sierpnia ib. zwykłe zebranie Kółka Rolniczego, na które iiprasza się o przybycie wszystkich członków Kółka.
ZASKOCZ.
W niedzielę, dnia 3 sierpnia odbędzie się zebra
nie organizacyjne Kółka Rolniczego P. T. R., na które przybędzie powiatowy Instruktor rolny p Malkiewicz.
Upraśza się pp. osadników ó przybycie na wspo mniane zebranie na godz, 7-mą po południu do Szkoły.
CZYSTOCHLEB.
W niedzielę, dnia 3 sierpnia o godzinie 15-<tej (3 po południu) odbędzie się zebranie miesięczne Kółka Rolniczego ,,Czystochleb“. Na powyższe ze
branie przybędzie Instruktor rolny P. T. R. p. Mal
kiewicz.
Przybycie wszystkich członków oraz osadni
ków z Małych Radowiisk i Nielubia jest konieczne, ze względu na ważność spraw, które na -zebraniu będą omawiane.SRQPONMLKJIHGFEDCBA
N O T O W A N IA G IE Ł D Y P Ł O D Ó W R O L N IC Z Y C H w P O Z N A N IU .
N o to w a n ia o fic ja ln e z d n ia 1 V III. 1 9 3 0 r.
1 0 0 k g . w ła d u n k a ch w a g o n o w y c h p a r y te t P o x n a A .
Ż y to • t e i i t t u c c i i i i 1 9 ,8 0 —2 0 ,1 8 P a a a a ia a . . e t t . t t , e ■ . 3 8 ,0 0 -4 1 ,0 0 J ę cz m ie ń z w . . e e f t t t i t t « » 1 9 ,5 0 — 2 2 ,0 0 J ę cz m ie ń b ro w . t , f t t e t ■ « « « 0 0 ,0 0 —0 0 .0 0
O w ie c . 2 2 ,9 0 -2 3 ,0 0
M ę k a iy ta ia 9 5 % a w o r k . e tM . , , , t . 0 0 ,0 0 — 0 0 ,0 0 M ą k a p u e a a a 9 5 % a w o rk . . ( t e e « • 7 3 ,5 0 — 7 7 ,5 0
O trę b y ż y tn e 1 3 .5 0—1 4 ,5 0
O trę b y p s z e n n e . . . . . 1 6 ,C O — 1 7 ,0 0
T A R G O W IC A M IE J S K A P O Z N A N . U r z ę d o w e a tw ier d z e n le k o m isji n o to w a n ia c e n
ad n ia 1 V III. 1 9 3 0 r.
P ła c o n o x a 1 0 0 k g . iy w e f w a g i?
B y d ło : B. Stadniki:
a ) w y tu cz o n e p e łn o iń ięs is te 1 1 8— 1 2 2
b ) tu cz n e m ię s is t e . 1 1 0 — 1 1 4
c ) n ie tu c zn e d o b r z e o d ż y w io n e . . . 9 4—1 0 0 d ) m ie r n ie o d ż y w io n e . . . ^ . . . . —
J a łó w k i I k r o w y
a ) p e ta o m ięi. w y tu e z k r o w y a a jw . w a rto ici r ze źn iej 1 2 4 — 8 0 4 b ) p e łn o m ie z . w y ta ez . k r o w y m n iej d o b ro m ło d o a o j. 01
w a rt, r z e ź n e j d o la t 7 1 1 6— 8 2 2
e) zta rzze w y tu e z . ja łó w k i i k r o w y . . . . --- J ) m ie rn ie o d ż y w io n e k r o w y i ja łó w k i . , . 9 6 — 1 0 3
•) lich o o d ż y w io n e k r o w y i ja łó w k i . . . . 8 0 — Opasy ohlowaoi
C ielę ta
a ) n a jp r z ed n iejsz e c ielę ta tu cz n e . . . . 15q — 1 6 1 b ) ire d n io tu c zo n e c ielę ta i n a jp rzed . za a k i . 1 4 0—1 4 2 e) m n iej tu cz o n e c ielę ta i d o b re ea a k i . . . 1 3 0 — 1 6 0
f) lic h e s s a k i . . . 1 TO — 1 2 9
O w c e
a ) ja g n ięta tu cz n e i m ło d e ze sk o p y tu c z n e . . 1 3 0—1 3 2 b ) sta r sze sk o p y tu cz n e, lic h e ja g n ięta tu cz n e i d o b r z e
> d ży w . m ło d o o w c e . 1 0 6 — 1 1 6
c) m ie rn ie o d ż y w io n o sk o p y i o w co <> . . . . ---
ŚWINIE.
d ) p e łn o m iesia te o d 1 2 0 d o 1 5 0 k g . ż y w . w a g i 1 9 4—1 9 0 e) p e łn o m ię sia te o d 1 0 0 d o 1 2 0 k g . ż y w . w a g i 1 9 0—1 9 0 f) p e łn o m ię siste o d 8 0 d o 1 0 0 k g . ż y w . w a g i 1 8 6—1 8 0 g) m ięsisto żw in io p o n a d 8 0 k g . f t , , 1 8 0—1 8 0 i) m a cio ry ł p ó ź n e k a str a ty t t t t t • 1 7 0— 1 7 0
