Spisy jeńców polskich z bitwy pod Chojnicami

M

A

T

E

R

I

A

Ł

Y

MARIAN BISKUP

Spisy jeńców polskich z b itw y pod Chojnicami

M a te ria ły do w czesnych dziejów pospolitego ru szenia, znane dla d ru ­

giej połow y X V stu lecia p rzed e w szy stkim z te re n u W ielkopolski, są

szczupłe i n iew y starczające. B rak w śród nich zw łaszcza re je s tró w popi­

sow ych ogółu uczestników szlacheckich, k tó rz y staw ali osobiście ze sw y ­

m i pocztam i na p lacu boju. R e je stry tak ie nie były bow iem prow adzone;

spisyw ano ty lk o zastępców , p rzy sy ła n y ch przez poszczególnych ry c e rz y

(pierw szy zn an y w ykaz dla w ojew ództw a poznańskiego z 1474 r.). Z a­

chow ały się także spisy szlach ty w ielkopolskiej, k tó ra nie dopełniła obo­

w iązk u staw ien ia się na w y p ra w ę w ojenną, ja k w 1497— 1498 r . 1. B ra k

je d n a k ty ch , ograniczonych zresztą, d an y ch dla pierw szej połow y XV

stulecia, zwłaszcza dla o k resu w o jen p o lsk o -k rz y ż a c k ic h 2. N atom iast

pew ną ro lę zastępczą o dg ry w ać m ogą spisy jeń ców stro n y polskiej, za­

b ran y c h do niew oli przez w ojska krzyżackie, k tó re in fo rm u ją — choć

także w ograniczonej m ierze — o u czestn ikach d anej k am p an ii pospoli­

tego ruszenia. W ykaz ta k i z o k resu „w ielkiej w o jn y ” z jesien i 1410 r. zo­

sta ł ju ż op ub likow any 3.

W A rch iw u m Z akonu K rzyżackiego w G ety nd ze z n a jd u je się jesz­

cze jeden, znacznie o bszerniejszy spis jeńców , zab ra n y c h do niew oli

przez w ojsk a Z akonu w początkow ym e tap ie w o jn y trz y n a sto le tn ie j,

m ianow icie w bitw ie pod C hojnicam i dnia 18 w rześn ia 1454 r. Po ra z

p ierw szy na spis ten zw rócił uw agę L. K o l a n k o w s k i , w y k o rz y stu ­

jąc go jed n a k ułam kow o dla u d o k u m en to w an ia niew ielkiego u d ziału

przedstaw icieli litew sk ich w sam ej b itw ie 4. O becnie w y d aje się w skaza­

ne opublikow anie w całości tego in te resu jąc e g o p rzekazu.

Spis jeńców polskich z n a jd u je się w dziale „ O rd e n sb riefa rc h iv ”, d a w ­

n a sygn. Schiebl. L X X X II/a 105, obecnie N r 13408, pod 1454 r. 5. S ta n o ­

2 Opublikow any przez Z. S p i e r a l s k i e g o X V III-w ieczny, skażony odpis rejestru w ojsk litew skich, m ający pochodzić z 1410 r. (Z. S p i e r a Is ki , W spra­

w ie rejestru popisow ego z czasów W ielkiej W o jn y z Zakonem K r zy ża c k im , „Stu­ dia i m ateriały do historii w ojsk ow ości” t. V, 1960, s. 510—527) został uznany przez J. O c h m a ń s k i e g o za falsyfik at z XVII w. (por. recenzję J. O c h m a ń s k i e - g o „Studia Źródłoznawcze” t. VII, 1962, s. 184— 185).

3 M. B i s k u p , Z badań nad „Wielką W ojn ą” z Zakonem K r zyża c k im , KH LXVI, z. 3, 1959, s. 697—712.

4 L. K o l a n k o w s k i , Dzieje W ielkiego K s ię s t w a L ite w sk ieg o za Jagiello­ nów t. I, W arszawa 1930, s. 287 i przypis 11.

6 Jest to num eracja pochodząca z w ydaw nictw a E. J o a c h i m a i W. H u- b a t s с h a, Regesta histo rico-dip lo matica Ordinis S. Mariae Theutonicorum 1198— 1525, pars I, vol. 1, G öttingen 1948 (cyt. Regesta I). K ierow nictw u S taatliches A rchivlager w Getyndze w yrażam podziękow anie za uprzystępnienie i zezw olenie na opublikow anie całości przekazu.

JE Ń C Y P O L S C Y Z B IT W Y P O D C H O JN IC A M I

_89·

wi on p apiero w ą d u tk ę o ro zm iarach 11X 32 cm i ob ejm u je 22 stro n y -

S tro n y 4, 6, 9, 10, 13, 14 i 17 są p u ste, stro n y 3, 5 i 18 zapisane ty lk o

częściowo. T ek st spisan y został ja sn y m a tra m e n te m w jęz y k u łacińskim ,,

dość czy teln y m pism em połow y X V stulecia, co n a jm n ie j trz e m a rę k a ­

m i (ręka I — s. 1— 5, II — s. 7— 18, III — s. 19— 22). P o p ra w k i i sk re ­

ślenia są nieliczne, głów nie na s. 1, 3, 10 i 15. N iek tó re p a rtie zostały

także pow tórzone w w e rsji n iem ieckiej n a s. 19— 22, p rzy czym n azw iska

jeńcó w litew sk ich spisane zostały d w u k ro tn ie w w e rsji łaciń skiej (s. 5

i 18) oraz jed e n raz w w e rsji niem ieckiej (s. 22). S ta n zachow ania ręk o ­

p isu je s t na ogół dobry, jed y n ie na s. 1, 2 i 7 p a p ie r je s t p rzy b ru d zo n y ,

a na s. 4 poplam iony 6.

P rz ek a z pow yższy został sp isan y n iew ą tp liw ie w najb liższych dniach

po b itw ie chojn ick iej, n a jp e w n ie j zaraz po p rzy b y ciu zw ycięskich od­

działów k rzy żack ich do M alborka w raz z jeńcam i polskim i dnia 28 w rz e ­

śnia 1454 r. 7. Sp isan y został n iew ą tp liw ie w k a n c ela rii w ielkiego m istrza,

częściowo w ty m celu, aby um ożliw ić zw olnienie znacznej części je ń ­

ców na ry ce rsk ie „słowo h o n o ru ” i p o n ow ny ich po w ró t w określonym

term in ie (zazw yczaj do 11 listop ada 1454) do M alborka, n a jp e w n ie j dla

złożenia okupu, w zględnie w y m ian y za jeńców stro n y k rzyżack iej z n a j­

d u jąc y c h się ju ż w cześniej w rę k a c h polskich. Celu takiego w y raźn ie do­

w odzą zapisy n a s. 1— 5 p rzek azu (w zględnie s. 19— 22), k tó re o b e jm u ją

bez resz ty osoby, m ające zostać zw olnione do dom u. N atom iast zapisy

na s. 7— 18 (spisane d ru g ą ręk ą) m a ją odm ienny c h a ra k te r. S tan o w ią one

ty lk o spis jeńców bez precyzo w ania ich d alszych losów, p rzy czym czę­

ściowo p o w ta rz a ją nazw iska szlachty, w y stę p u ją c e n a s. 1— 5. W y stęp u ją

p rzy ty m w śró d nich nazw iska czołow ych przyw ódców stro n y polskiej,

ja k M ikołaja S zarlejskiego, w ojew ody brzeskiego i Ł u kasza G órki, w o­

jew ody poznańskiego, znane z re la c ji D ługosza 8. P rzy w ó dcy ci nie zo­

stali zw olnieni, lecz p rzeb y w ali w w ięzieniu m alb o rsk im do w iosny

1455 r . 9. Obok osób w y k azan y ch w początkow ej części spisów, tak że

n iek tó re dalsze zostały ju ż jesien ią 1454 r. zw olnione na ok reślon y t e r ­

m in ;l°. N iew ątp liw ie w ięc ta d ru g a p a rtia spisu dać m iała ogólną o rie n ­

tac ję w ładzom Z akonu i dowódcom zaciężnych co do ilości i c h a ra k te ru

jeńców . Z astrzec je d n a k trzeb a, że na pew no i ona nie objęła w szystkich

jeńców . B rak w niej np. p rzed staw icieli ry c e rstw a pom orskiego, jak

zw łaszcza J a n a z Ja n i, w ojew ody pom orskiego i n iek tó ry ch nazw isk

p rzy ta cz a n y c h przez D łu g o s z a n , czy w y stę p u ją c y ch w ko resp o n d en cji

k rzy żack iej z p rzeło m u 1454— 1455 r . 12. W znikom ej też m ierze w y stę ­

p u ją w spisach re p re z e n ta n c i m iast i czeladzi szlacheckiej.

6 Do przekazu dołączona jest także kartka o rozmiarach 21X22,5 cm, zaw ie­ rająca spis w języku niem ieckim 25 nazw isk jeńców , które w w ersji znacznie p o- praw niejszej w ystęp u ją w poprzednich spisach. D latego jej dane nie b yły brane pod uwagę.

7 S crip tores R e ru m Pru ssicarum (cyt. dalej: SRP) t. IV, Deipzig 1870, s. 140. Por. też tam że t. III, s. 681.

8 D ł u g o s z , Historia t. V, s. 187, podaje 10 nazw isk znaczniejszych osób za­ branych do niew oli.

9 Por. Regesta I, nr 13665 — poręczenie Jana Uderskiego i towarzyszy dla uw olnienia M ikołaja Szarlejskiego z 27 k w ietnia 1455. Por. też nr 13686.

10 Jak np. W ojciech Bniński. Por. Regesta I, nr 13355.

11 D ł u g o s z , Historia t. V, s. 187 — Bartosz Ogrodzieński. Jest to zresztą jedyne nazw isko z Długosza pom inięte w spisach.

12 W listach z tego okresu kierowanych do szlachty znajdującej się w w ię ­ zieniu m alborskim, w zględn ie w interw encjach strony polskiej u w ładz krzyżac­ kich. Por. Regesta I, nr 13207, 13208, 13209, 13271, 13450, 13455, 13573, 13575.

90

Całość spisów o b e jm u je w su m ie 183 przed staw icieli szlachty (łącz­

nie z d w orzanam i k ró lew skim i) bez członków ich pocztów , 11 dowódców

zaoiężnych (iotodk k ilk u członków ich roit) oraz 1 p rzed staw iciela m iast.

Z rozum iałe jest, że spisy te ty lk o częściowo zastąpić m ogą nieistn iejące

„ re je s try popisow e” k ilk u nastotysięcznego pospolitego ru szen ia spod

C hojnic. Je śli je d n a k p rz y ją ć za w iary g o d n ą in fo rm ację D ługosza o do­

s ta n iu się do niew oli 330 szlach ty 13, to spisy nasze ob ejm ow ałyby w ię­

cej niż połow ę jeńców te j k ateg o rii. P rz y ty m — co n a jisto tn ie jsze —

p o zw alają one lepiej zrozum ieć ów czesny sk ład pospolitego ruszenia,

zw łaszcza zaś pochodzenie te ry to ria ln e uczestników . D okładniejsze, cy­

fro w e zestaw ien ie je s t co p raw d a nieco u tru d n io n e n a s k u te k z d efek to ­

w a n e j n iek ied y fo rm y zapisu, w zględnie tru d n o śc i z zakw alifikow aniem

d anej osady szlacheckiej do X V -w iecznej jed n o stk i a d m in istra c y jn e j.

D latego też ogółem 31 zapisów p rzed staw icieli szlachty m usiano w y łą ­

c z y ć z poniższej an alizy . Pozostałe 152 nazw iska dzielą się pod w zglę­

dem p ro w en ien cji n astęp ująco :

W ielkopolska

117

R uś Czerw ona

1

K u ja w y

18

L itw a

7

M ałopolska

6

M azowsze

2

Co się ty czy ry c e rstw a w ielkopolskiego, to ogólna liczba 117 nazw isk

rozkład a się n a stęp u jąco w ed łu g w ojew ództw :

k alisk ie

51

łęczyckie

14

poznańskie

31

sieradzkie

21

Liczba 18 nazw isk ry c e rstw a k u jaw sk ieg o dzieli -się m iędzy dw a

w ojew ództw a:

b rzesk o -k u jaw sk ie

11

inow rocław skie

7

Liczby pow yższe w ym ow nie u k azu ją d e c y d u ją c y u d ział szlach ty

w ielkopolskiej, zw łaszcza z w ojew ództw kaliskiego i poznańskiego, po­

tw ie rd z a ją c in fo rm acje D ługosza o roli W ielkopolan w b itw ie ch ojn ic­

kiej. U derza w zestaw ien iach całko w ity b ra k szlach ty p ółnocnych po­

w iató w w ojew ó dztw a kaliskiego (pow iat nak ielsk i, tj. K ra jn a ) i p ozn ań­

skiego (pow iat w ałecki), k tó ra najw ido czniej ■

—■

co w y n ik a z D ługosza —

pod dow ództw em J a n a C zarnkow skiego, k a szte la n a gnieźnieńskiego i J a ­

n a W edla sta ła n a stra ż y północno-zachodniej g ran icy W ielkopolski.

Z d ru g iej zaś stro n y spisy p o tw ierd z ają in fo rm a c ję k a rd y n a ła Zbigniew a

O leśnickiego z 16 sie rp n ia 1454 r. o w zm ocnieniu sił polskich obleg ają­

cych C hojnice przez oddziały ry c e rstw a kujaw sk iego 14, gdyż św iadczą

o ty m w y raźn ie n azw iska jego przedstaw icieli. D ane spisów p o tw ierd z a ­

ją zarazem niezbicie tezę o w spółudziale szlach ty k u jaw sk ie j w red ag o ­

w a n iu p rz y w ile ju cerekw ickiego z 15 w rześn ia 1454 г., co znalazło swój

w y raz z dołączenia k ilk u a rty k u łó w zw iązanych w yłącznie z K u ja ­

w am i 15.

13 D ł u g o s z , H istoria t. V, s. 187. Autor kroniki „Geschichte w egen eines B undes” podaje tylko 130 osób (SRP t. IV, s. 140), a kontynuacja „Starszej kro­ niki w. m istrzów ” aż 500 (tamże t. III, s. 680).

14 A nnales Minorum, auctore A. R. Luca Waddingo Hiberno t. XII, ed. III, Quaracchi 1932, nr 10.

JE Ń C Y P O L S C Y Z B IT W Y P O D C H O JN IC A M I

₉₁

U derza zu p ełn y b ra k szlach ty d obrzyńskiej, k tó ra została n ajpó źniej

w początkach sie rp n ia 1454 r. dosłana przez K azim ierza Jag iellończy k a

pod M albork le. P rzed staw iciele M ałopolski i R usi C zerw onej należą bez

w y ją tk u do otoczenia królew skiego. Do te j g ru p y należą przed staw iciele

M azow sza (K ry sty n z O suchow a i Sędziw ój z Leżenie, w ty m czasie już

podkom orzy sandom ierski), k tó re w ty m czasie oficjaln ie nie brało u d zia­

łu w w alce z Zakonem . P rzed staw iciele stro n y litew sk iej pochodzą p rze ­

w ażnie z obszaru L itw y w łaściw ej i Rusi, należąc w yłącznie do dw oru

K azim ierza, jako w ielkiego księcia litew skiego. W edług ośw iadczenia

panów litew sk ich z r. 1455 — p rzy b y li oni do K o ro n y z okazji zaślubin

k ró la z E lżbietą H ab sb u rsk ą 17. N azw iska dow ódców zaciężnych p o tw ie r­

d zają i u z u p e łn iają nieco dane z w ykazów rach u n k o w y ch Z w iązku P r u ­

skiego, w y k o rzy sty w an e przez K. G ó r s k i e g o 18, zw łaszcza w odnie­

sieniu do nazw isk członków n ie k tó ry c h ro t.

Spisy po d ają ty lk o nieliczne in fo rm acje o p rzed staw icielach m iast,

sy g n alizu jąc jed y n ie w oźnicę z w ielkopolskiej K cyni. N atom iast p rze­

k a z u ją orne k ilk anaście im ion w oźniców, w zględnie sług szlacheckich

(jak A dam , A lbertu s-W o jciech , Jan , P io tr, A ndrzej, Ziem ak, Paw eł),

pochodzących bez w ą tp ie n ia z ludności chłopskiej. P o tw ie rd z a ją więc

one pogląd o jej udziale w pocztach szlacheckich 19.

J a k ju ż w spom niano, id en ty fik a c ja poszczególnych nazw m iejscow oś­

ci czy osób n a tra fia ła n a pow ażne tru d n o śc i n a sk u te k w adliw ej często

lek cji zapisów , ja k i m ożliw ości w y stęp o w an ia osady o tej sam ej nazw ie

w k ilk u ów czesnych jed n o stk a ch a d m in istra c y jn y c h W ielkopolski i K u ­

jaw . W w iększości w y p ad k ó w chodzi o w sie śred n iej czy dro bniejszej

szlach ty ty c h ziem, k tó ry c h bliższa przynależność dla połow y XV w.

je s t zby t słabo znana. D latego n iek tó re rozw iązania w p rzyp isach m ają

c h a ra k te r h ip o tety czn y , co w y raźn ie zaznaczano; w k ilk u w yp ad k ach

nie dało się zid enty fik ow ać osady i w ła ś c ic ie la 20. W przy p isach poda­

w ano p rzynależność pow iatow ą i w ojew ódzką w edłu g re je s tró w pobo­

ro w y ch z d ru g iej połow y X V I stu lecia 21. Pow ażną pom oc oddały przede

w szystkim zestaw ien ia St. К o z i e r o w s к i e g o 22, k tó re um ożliw iły

rozw iązanie szeregu w ątpliw ości.

16 Annales M in orum t. XII, nr 10.

17 Staatl. Archivlager, G öttingen, OBA, Nr 13725. Por. L. K o l a n k o w s k i , op. cit., s. 287.

18 K. G ó r s k i , Pomorze w dobie w o j n y trzyn astoletniej, Poznań 1932, s. 201 n. 19 Por. St. M. Z a j ą c z k o w s k i , Służba w o j s k o w a chłopów w Polsce do p o ­ ło w y X V wieku , Łódź 1958, s. 117.

20 Tekst źródła konsultow any był ze w spółpracow nikam i poznańskiej Pracow ­ ni Słow nika G eograficzno-H istorycznego W ielkopolski, w szczególności z drem J e­ rzym W i ś n i e w s k i m , któremu składam serdeczne podziękow anie za cenne i w nikliw e uwagi. D ziękuję także prof, drowi W łodzim ierzowi D w o r z a c z k o w i i drowi S tan isław ow i A l e k s a n d r o w i c z o w i za życzliw e wskazów ki.

21 O publikowane w Źródłach d ziejow ych , t. XII—X III: Polska X V I w ie k u pod w z g lę d e m geograficzno-h isto rycznym, Wielkopolska, t. I—II, w yd. A. P a w i ń s к i, W arszawa 1883.

22 Są to następujące prące St. K o z i e r o w s k i e g o : Badania n azw topogra­ ficzn ych dzisiejszej archidiecezji gnieźn ieńskiej, (Badania n a zw topograficznych t. I), Poznań 1914 (cyt. St. K o z i e r o w s k i , Badania t. I); Badania n a zw topogra­ ficznych dzisiejszej archidiecezji pozn ańskiej, A —O (Badania n a zw to pografic z­ nych t. II), Poznań 1916 (cyt. St. K o z i e r o w s k i , Badania t. II); Badania n azw topograficznych dzisiejszej archidiecezji poznańskiej, P—Z (Badania n a zw to pogra­ ficznych t. III), Poznań 1916 (cyt. St. K o z i e r o w s k i , Badania t. III); Badania n a zw topograficznych na obszarze da w n ej zachodniej i śro d k o w e j Wielkopolski,

92

SPIS JEŃ C Ó W PO LSK IC H W ZIĘTYCH D O NIEWOLI W BITW IE PO D CHOJNICAMI

Malbork, koniec w r ześn ia [?] 1454 S taatliches A rchivla ger w G ety n dze, Ordensbriefarchiv, d a w n a sygn. L X X X I I /a 105, obecnie Nr 13408.

[s. 1] Helbrico heredd in C roszin o1 datus est term inus staituendi ion castro M a- riem b ork 2 pro festo sancti M artini proxim o [11 novem bris 1454] et hoc in m a io r i, stuba.

Item strenuo Thome heredi de W arzinnow 3 sim iliter datus est term inus, quo debet se statuere in castro M ariembork in stuba m aiori super festum sancti Martini proxim um .

Item idem Thomas fid eiu ssit pro suo fam iliare Iohanne pro die et loco ut supra.

Item nobili Andree heredi de Karczowo 4 datus est term inus ad diem et locum ut supra.

Item nobili Stanislao heredi de C onary5 et Stanislao heredi de Jarunow® datus est term inus ut suipraa.

Item W oyslao heredi de G risch in a7 datus est term inus ut supra. Item A lberto heredi in G y lo w y ecz8 term inus est datus ut supra. Item nobili N icolao heredi de G orasdow 9 term inus datus ut supra.

A—Ł (Badania n a zw topograficznych t. IV), Poznań 1921 (cyt. St. K o z i e r o w s k i ,

Badania t. IV); Badania n a z w topograficznych na obszarze d a w n e j zachodniej

i śro d k o w e j W ielkopolski, M—Z (Badania n azw topograficznych t. V), Poznań 1922 (cyt. St. K o z i e r o w s k i , Badania t. V); Badania n a zw topograficznych na obsza­ rze d a w n ej w sch odnie j W ielk opolski, A— O (Badania n a z w topograficznych t. VI), Poznań 1926 (cyt. St. K o z i e r o w s k i , Badania t. VI); Badania n a z w topograficz­ nych na obszarze da w n ej w sch odn ie j W ielkopolski, P—Z (Badania n a z w topogra­ ficznych t. VII), Poznań 1928 (cyt. St. K o z i e r o w s k i , Badania t. VII); Badania n a zw topograficznych starej W ie lkopolski (Badania n a zw topograficznych t. VIII), Poznań 1939 (cyt. St. K o z i e r o w s k i , Badania t. VIII). W ykorzystano także St. K o z i e r o w s k i e g o , S z e m a t y z m h is tory czn y u stro jó w parafialnych d z is ie j­ szej archidiecezji gnieźnieńskiej, Poznań 1934 oraz S z e m a t y z m h is tory czn y u stro jó w parafialnych dzisiejszej archidiecezji pozn ańskiej, Poznań 1935 (cyt. S z e m a t y z m archidiecezji poznańskiej).

a Skr. p o n iże j: Item Petro serwo nobilis Petri heredis de Horlow datus est term inus u t supra.

1 Krosino (dziś K ruszynek), pow. inwrocławski (woj. inowrocławskie). Por. A. B o n i e c k i ,

Herbarz t. X II, s. 367 i St. K o z i e r o w s k i , Badania t. IV, s. 415 — im ię Jabłrzyk (A lb ryk). Por. n iże j przypis 209.

2 Zam ek w M alborku.

3 Warzymowo, pow. kruszw icki (woj. brzeskie). Por. K. N i e s i e c k i , Herbarz t. IX ,

s. 242 — Tom asz W arzym owski, h. Pomian. Por. n iże j przypis 53.

4 Zapewne z Karczewa, pow. kościański (woj. poznańskie) z rodziny Karczewskich, h. S a m ­

son. Por. A. B o n i e c k i , op. cit. t. IX , s. 250. Im ię A ndrzej często w ystęp u je w te j rodzinie.

5 Konary, pow. brzeski (woj. brzeskie).

e Jarunowo (dziś Jarnowo), pow. brzeski (woj. brzeskie). Por. A. B o n i e c k i , op. cit.

t. V III, s. 245 — Stanisław Jarunow ski, h. Topór (r. 1444 i 1475).

r G rizina (dziś G ryżyna), pow. kościański (woj. p oznańskie). O W ojsławie z G riziny (G ry- ży n y ) por. Z. C i e p l u c h a , Z przeszłości zie m i kościańskiej, Kościan 1934, s. 160. Por. n iże j przypis 66.

8 Iłowiec, pow. kościański (woj. poznańskie). Por. Złota księga szlachty polskiej t. IV,

s. 160 — Wojciech Iłowiecki, h. Ostoja; Z. C i e p l u c h a , op. cit., s. 165. Por. n iżej przypis U l. » Gorazdowo, pow. pyzdrski (woj. kaliskie). Por. n iżej przypis 118.

J E Ń C Y P O L S C Y Z B IT W Y P O D C H O JN IC A M I

₉₃

Item nobili Floriano de C o lim o 10 datus est [terminus] ut supra. Item N icolao de J a w o r 11 datus est term inus.

Item Philippo de C h ib i12 datus est terminus.

Item Petro Szedleczsky 13 cubiculario dom ini regis datus est term inus ut supra. Item Iohanni de R osznyathow o 14 datus est term inus ut supra.

Bohem is:

Item Szlaw te 15 fam iliari domini regis datus est term inus ut supra.

Item idem S law ta fid eiu ssit pro suis fam iliaribus, vid elicet Davido, Procopio e t b Barthossio, quo debet eos statuere ut su p r a c.

[s. 2] Item nobili Iwan heredi de C zirn in o16 datus est term inus statuendi ut supra.

Item Cristoforus Schreybersdorof fid eiu ssit pro fam ulo Iohannis Schren- bendorof.

Item nobili Szw eine heredi de Polikno 17 datus est term inus ut supra. Item Stephano heredi de N yegabaly 18 datus est term inus ut supra. Item nobili Stanislao heredi de C am en ecz19 datus est term inus ut supra. Item nobili A lberto de M yerzin a20 heredi datus est term inus ut supra. Item nobili Sim oni de Coschuti 21 heredi d datus est term inus statuendi ut supra. Item Iacobo heredi de Godurowo 22 datus est term inus ut supra.

Item N icolao heredi in Pleschow o v exillifero K a lisz ie n si23.

Item pro fam iliare suo K elcz fideiu ssit idem v exillifer, quo debet eum sta­ tuere.

Iohanni de M y e lste y n 24 heredi fam iliari dom ini regis datus est term inus u t supra.

Item idem fideiu ssit pro suo fam iliare Nicolao, quo eum d e b e te statuere. Item Barthossio de W yrchoslaw icze 25 heredi datus est term inus ut su p r a f. Budkoni heredi de S zu lm irzicze26 datus est terminus.

b S k r . : g.

с Skr. poniżej: Item Bohemus Curelo fideiussit. Na początku s. 2 skr.: Item Bohemo, dicto K urek, datus est term inus et idem Curek fideiussit pro suis fam iliaribus,

d Nadpisane, na marginesie krzyżyk. e Om yłkow o powtórzono: eum.

f Skr. poniżej: Item Nicolao heredi de Pyothraschewicze datus est term inus u t supra. io Zapewne K olm in, pow poznański (woj. poznańskie), w zm iankow any po raz o statni

w r. 1580. Por. S t. K o z i e r o w s k i , Badania t. II, s. 316.

u Zapewne Jawor, pow. Szadkowski (woj. sieradzkie). 12 C hyby, pow. p o zn a ń ski (w oj. p oznańskie).

13 B yć m oże z Siedlec, pow. inowrocławski (woj. inowrocławskie). Por. n iże j przypis 63 i 75. и B óżniatów , pow. Szadkowski (woj. sieradzkie). Por. n iże j przypis 31 i 119.

is Slawata z C hliny i R ozum berka, dowódca zaciężnych Zw iązku Pruskiego. Por. K. G ó r ­

s k i , Pom orze w dobie w o jn y trzyn a sto letn iej, Poznań 1932, s. 207. Por. te ż n iże j przypis 221.

13 C zyrm in (dziś C zerm in), pow. kaliski (woj. kaliskie). Por. KDW t. V, s. 629 — r. 1428 Iw a n de C zirm ino; S t. K o z i e r o w s k i , Badania t. IV , s. 148.

17 P olikno (dziś Polichna), pow. k o n iń ski (woj. kaliskie).

is Niegïbalice, pow. radziejow ski (woj. brzeskie). Właściciele te j wsi używ ali na przełom ie

X IV —X V w. przyd o m ka Niegibała. Por. S t. K o z i e r o w s k i , Badania t. V, s. 68.

i» Zapewne K am ieniec, pow. kościański (woj. poznańskie), choć w grę w chodzić m oże także

K am ieniec, pow. orłowski (w oj. łęczyckie). Por. n iże j przypis 143.

20 M ierzyn, pow. piotrkow ski (woj. sieradzkie).

21 K oszuty, pow. pyzdrski (woj. kaliskie). Por. A. B o n i e c k i , op. cit., t. X I, s. 368 —

w łasność ro d zin y K o szu tskich , h . Leszczyc.

22 Godurowo, pow. kościański (woj. poznańskie). Por. n iż e j przypis 38.

23 M ikołaj z Pleszewa, pow. kaliski (woj. kaliskie), chorąży kaliski. Por. Regesta I, n r 13205. Por. n iż e j przypis 55.

24 J a n z M elsztyna, pow. sądecki (woj. krakow skie). Por. D ł u g o s z , Historia t. V, s. 187.

Por. n iż e j przypis 45.

25 Wierzchosławice, pow. inowrocławski (woj. inowrocławskie). ' Por. R egesta I, n r 13438.

94

Iohanni heredi de W yelan ow icze27 datus est term inus ut supra. Iohanni de δ Caschowska *

Laurencio heredi de S tra m icze29 datus est [terminus], Petro heredi de L a szk a w y 30.

Iohannes de R oszn yath ow 31 fid eiu ssit pro suo fam iliare Iacobo de Bo- ruczicze 32

[s. 3] Ruprach heredi de Chodowo 33 datus est [terminus], M athie de K c zin a 34 aurige datus est terminus.

M athie de G rzib ow 36 aurige datus est terminus. Laurencio de K orzk w y36 datus est terminus. M athie de C helszowo 37.

Iacobo de Godurowo 3S.

Iohanni heredi de L ic h in 39 datus est term inus statuendi ut supra. Przibih de Kriszow Bohem o datus est [terminus] h.

[s. 7] Nicolaus de Scharley, palatinus B r este n sis40. Iohannes de R y th w a n y 41, domini regis fam iliaris. N icolaus, frater s u u s 42, ecciam fam iliaris domini regis. F elix de T a rn o w 43, fam iliaris domini regis ·.

Sandiw ogius heres de L a szey sk o 44, fam iliaris domini regis. Iohannes heres de M e ly stey n 4S, fam iliaris dom ini regis. Petrus heres de L a b u n yk 4e, fam iliaris dom ini regis.

g s k r . : C ro .

h R eszta s. 3 pusta; s. 4 pusta. Na s. 5 podane nazw iska jeńców litew skich, pow tórzone

w tłu m a czen iu n iem ie ck im n r s. 22 rk p su i w najpopraw niejszej, ła ciń skiej w ersji n a s. 18 rkpsu, którą przyjęto ja ko podstaw ę wydania. S. 6 rk p su pusta.

i Skr.: Item frater suus de Tarnow heres, Iohannes nomine, fam ilia ris regis. 27 Wielanowo (dziś W ilam ów), pow. Szadkowski (woj. sieradzkie). Por. n iże j przypis 65.

28 Być m oże Kaszewy, pow. orłowski (woj. łęczyckie), choć w grę wchodzić mogą także

K aszw y, pow. sieradzki (woj. sieradzkie).

29 Stram nice. pow. pyzdrski (woj. kaliskie). Por. S t. K o z i e r o w s k i , Badania t. III,

s. 257. Por. n iż e j p rzypis 199.

30 Łaskawy, pow. kościański (woj. poznańskie). Por. n iże j przypis 175. 31 Por. przypis 14 i 119.

32 Borucice, pow. łęczycki (w oj. łęczyckie).

33 Chodów, pow. łęczycki (woj. łęczyckie). Por. R egesta I, n r 13427. Por. te ż przypis 157.

34 K cynia, m iasto, pow. k cyń ski (woj. kaliskie).

35 Zepewne Grzybowo, pow. gnieźnieński (w oj. kaliskie), dziś przedm ieście Gniezna. 36 Koszkw y, pow. kaliski (woj. kaliskie).

37 Chełstowo, pow. kaliski (woj. kaliskie), wieś zaginiona w X V I I w. Por. S t. K o z i e r o w -

. s k i , Badania t. V III, s. 13. Por. n iż e j przypis 124.

38 Por. w yżej przypis 22.

30 Licheń, pow. k o n iń ski (woj. kaliskie). Por. n iże j przypis 50.

40 M ikołaj Szarlejski z Szarleja (pow. i woj. inowrocławskie), wojewoda brzeski, jeden

z głównodowodzących w o jsk polskich w bitw ie pod C hojnicam i. Por. D ł u g o s z , Historia t. V, s. 187. Por. n iże j przypis 103.

41 Jan R ytw ia ń ski z R ytw ian (pow. i woj. sandom ierskie), starosta sandom ierski, później­

szy m arszałek koronny. Por. D ł u g o s z , Historia t. V, s. 187; Regesta I, n r 13690.

42 M ikołaj R ytw iański z R ytw ia n (pow. i woj. sandom ierskie). Por. D ł u g o s z , Historia

t. V, s. 187. Regesta 1, n r 13646, 13782.

43 Właściwie Jan Feliks (Szczęsny) Tarnowski z Tarnowa (pow. pilzneński, woj. sandom ier­

skie), późn iejszy ka sztelan biecki i w iślicki, wojewoda lubelski. Por. D ł u g o s z , Historia t. V, s. 187; R egesta I, ń r 13443.

44 Chodzi o Sędziwoja z Leżenie, pow. warecki (woj. m azowieckie), także właściciela posia­

dłości na in n y c h ziem ia ch K orony. W r. 1451 podkom orzy sandom ierski. Por. D ł u g o s z , H isto­ ria t. V, s. 187; A. B o n i e c k i , o p. cit. t. X IV , s. 213; Regesta I, n r 13443, 13522.

45 Por. w yżej przypis 24.

46 P iotr Łabuński z Ł abuń (pow. grabowiecki, ziem ia bełzka), dw orzanin królewski. Por.

JE Ń C Y P O L S C Y Z B IT W Y P O D C H O JN IC A M I

₉₅

M agnificus Lucas de Górka, palatinus Poznaniensis et capitaneus M aioris P o lo n ie 47.

Andreas heres de W o la 48.

Petrus heres de Striykow , castellanus Iu n iw la d isla v ien sis49. Iohannes heres de L y c h in 50.

A lbertus de Bnyn, castellanus L a n d en sis51.

Ianussius heres de Tholischkow , notarius ter restr is52. Thomas J de W arzimow h e r e s 53.

Strzeschco heres de C ru ch ow 54.

N icolaus heres de Pleschow , v ex illifer C aliszien sis55. Tomas heres de Babyno s6.

Iohannes heres de G ora57. N icolaus heres de M y lo sla w 58. Thum lyn heres de Strzeschow k 69. Iohannes heres de R u d n icza60.

P etrus de Wracza, succam erarius S ira d ien sis61.

Ianussius heres de Coluthy !, v ex illifer Iu n iw lad islavien sis 62. Petrus heres de S zed le cz63.

[s. 8] Sigism undus de G rab ow 04, fam iliaris regis. Iohannes heres de W y ela n o w 65.

A lbertus heres de G risch in a60

J Na marginesie krzyżyk.

kl Skr.: Dobrzlicza, nadpisane; Strzeschow. I Skr.: d,

47 Ł ukasz Górka z Górki (pow. kościański, woj. poznańskie), wojewoda poznański, starosta

generalny wielkopolski, jed en z głównodowodzących w bitw ie c h o jn ic kiej. Por. D ł u g o s z , Historia t. V, s. 187.

48 Istn ieje kilkadziesiąt wsi te j nazw y w W ielkopolsce i na K ujawach.

40 P iotr Stryjko w ski ze Strykow a (pow. brzeziński, woj. łęczyckie), kasztelan inow łodzki.

O kreślenie go pow yżej jako kasztelana inowrocławskiego je s t m yln e. Por. D ł u g o s z , Historia t. V, s. 187 i Codex epistolaris saeculi decim i q u in ti t. III, K raków .1894, s. 67 (r. 1453). T akże T. P i o t r o w s k i , D ostojnicy w ojew ództw a łęczyckiego za pierw szych Jagiellonów, PH X X X I I , 1935, s. 328.

so Por. w yżej przypis 39.

51 W ojciech B n iń ski z B nina (pow. pyzdrski, w oj. kaliskie), kasztelan lądzki. Por. R egesta I,

nr 13355, 13484, .13615.

52 Janusz Zaremba z Tuliszkow a (pow. k oniński, woj. kaliskie), h. Dryja, pisarz ziem ski.

Por. R egesta I, n r 13443.

sa Por. w yżej przypis 3.

54 Kruchowo, pow. gn ieźn ień ski (woj. kaliskie). 55 Por. w yżej przypis 23.

55 B abin, pow. pyzdrski (woj. kaliskie).

57 Istn ieje kilkanaście wsi tej nazw y w Wielkopolsce; m oże J a n Górski z Góry, pow. pyzdrski.

(woj. kaliskie), obok Miłosławia?

58 Miłosław, pow. pyzdrski (woj. kaliskie).

50 Strzeżewo (dziś Strzyżew ), pow. kaliski (woj. kaliskie). Por. St. K o z i e r o w s k i , Sze­

m a ty zm archidiecezji p o znańskiej, s. 78 — T u m lin h. Leszczyc z sąsiedniej Dobrzycy.

60 R udnice, pow. k cy ń sk i (woj. kaliskie). Por. S t. K o z i e r o w s k i , Badania t. III·, s. 153. ei Piotr Zajączek z W rzącej, pow. sieradzki (woj. sieradzkie), podkom orzy sieradzki. Por.

D ł u g o s z , H istoria t. V, s. 147; Regesta I, n r 13208 i 13271.

62 Janusz K ołudzki z K ołudy (pow. i woj. inowrocławskie), chorąży inowrocławski. Służył-

ja ko dowódca zaciężnych Z w iązku Pruskiego pod C hojnicam i. Por. K. G ó r s k i , op. cit., s. 219.

63 Zapewne mowa o Piotrze Siedleckim z Siedlec (pow. pyzdrski, woj. kaliskie). Por. R e­

gesta I, n r 13438. Por. też przypis 75.

. 64 Istn ieje kilkanaście wsi te j nazw y w Wielkopolsce. 65 Por. w yżej przypis 27.

96

H ingbir heres de O b yeszerze67. Andreas heres de Jaschcowo œ. Andreas heres de Garchowo °9. Andreas heres de K a n k o lew 70. Friez de Jutroszin h e r e s 71. I o h a n n e s h e r e s d e G ork a72. Iohannes heres d e Strzelcze 73. Iacobus heres de P re cz en 74. A lbertus heres de S zed le cz75. Iohannes heres de R a lew ic ze76. Iacca heres de W y lczin 77.

Iaroslaus heres de R o m ysch ow 78. Iohannes heres olirn de M yślib órz79. Petrus Sczenya heres de Z a w a d y 89. P etrus heres de W oyaczew o81. P etrus heres de N y ep a rth 82. Cristinus heres de C osczol83. P etru s heres de G ruschczinoM.

Andreas heres de C am yenicza85. S tan islau s m heres de W yszoczsko86. Iohannes heres de G oszlaw icze87. Iohannes heres de S zam p n o88. Iohannes heres de P o p o w o 89. Iohannes de Przeczerzino h e r e s 90.

m Na m arginesie: Lta.

67 im b ir Obiezierski z Obiezierza (pow. i woj. poznańskie). Por. Złota księga szlachty pol­

s k ie j t . X V I, s. 96.

es Jaszkowo, pow. kościański (woj. poznańskie). Por. Z. C i e p l u c h a , op. cit., s. 176. 69 Zapewne Karchowo, pow. kościański (woj. poznańskie).

70 Kąkolewo, pow. kościański (woj. poznańskie). Por. A. B o n i e c k i , op. cit. t. IX , s. 373. 71 Jutrosin, m iasto, pow. kościański (woj. poznańskie). O rodzinie Fryczów z Jutrosina,

por. S t. K o z i e r o w s k i , S zem a tyzm archidiecezji po zn a ń skiej, s. 133.

72 Zapewne Jan Górka z Górki (pow. kościański, woj. poznańskie), syn Łukasza Górki, w o­

jew ody poznańskiego. B ył pó źn iej podko m o rzym p o zn a ń skim . Por. A. B o n i e c k i , op. cit. t. VI, s. 251.

78 istn ie je kilka wsi te j nazwy w W ielkopolsce i na K ujaw ach.

74 Miejscowość n ie zidentyfikow ana. Id e n ty fik a cja z P rzyczyną (niem . P ritschen), pow.

w schow ski (woj. p o zn a ń skie), wątpliwa, gdy à od 1404 r. należała ona do m iasta W schowy.

75 Zapewne m owa ta kże o Siedlcach, pow. pyzdrski (w oj. kaliskie). Por. w yżej przypis 63. 76 Ralewice, pow. Szadkowski (woj. sieradzkie).

77 W ilczyn, m iasto, pow. gnieźnieński (woj. kaliskie). Por. n iże j przypis 93. 78 Romisowice (dziś Rem iszowice), pow. piotrkow ski (woj. sieradzkie).

79 M yślibórz, ' pow. k o n iń ski (woj. kaliskie).

80 Istn ieje kilka wsi te j nazw y w W ielkopolsce i na Kujaw ach.

81 Wojaczewo, pow. pyzdrski (woj. kaliskie). W r. 1578 w ieś opuszczona, (źródła Dziejowe[

t . XI I , s . 197) i zaginiona w X VI I w. (S t. K o z i e r o w s k i , Badania t. V III, s. 134).

82 Niepart, pow. kościański (woj. poznańskie).

83 Kościół (dziś Kościelna W ieś), pow. brzeski (woj. brzeskie). Zapewne m owa o K rystynie,

s to ln ik u brzeskim . Por. S t. K o z i e r o w s k i , Badania t. IV , s. 392—393; A. B o n i e c k i ,

Op. cit., t. X I, s. 253.

84 G ruszczyn, pow. poznański (woj. poznańskie). Por. S t. K o z i e r o w s k i , Badania t. II,

fi. 2 2 8.

85 K am ienica, pow. ko n iń ski (woj. kaliskie). 86 Wysocko, pow. kaliski (woj. kaliskie).

87 Gosławice, pow. orłowski (woj. łęczyckie). Por. A. B o n i e c k i , op. cit. t. VI, s. 324. 88 Sapno (dziś Sępno), pow. kościański (woj. poznańskie).

89 Istn ieje k ilk a wsi te j nazw y w W ielkopolsce i n a Kujaw ach. 90 Miejscowość niezidentyfikow ana.

J E Ń C Y P O L S C Y Z B IT W Y P O D C H O JN IC A M I

₉₇

Laurencius heres de P od górze91. N icolaus heres de P yotrasch ew icze92. Andreas heres de W ylczin o 93. A lbertus heres de M a lic z e 94.

Fam iliares domini regis:

'Cristinus heres de O szu ch ow 95, fam iliaris regis. Egidius heres d e S zu d o l96, fam iliaris dom ini regis. Iacobus heres de Garczino 97.

•Georgius heres de S czep an k ow o9S. Iohannes heres de D ob ra99.

G nyew ossius heres de Czarnków 10°. N icolaus heres de Sloszcow n 101.

[s. 11] Petrus heres de B yczw yena 102.

B oguchw alus Schilhan, fam iliaris domini S c h a rle y sk y 103. Stanislaus heres de Schirom ey 104.

Preczslaus heres de Pothulicze 10δ. M athias heres de S chelesznyky 106. Iacobus heres de Kekrze 107. Sbigneus heres de W ylkoschow 108. Dobek heres de Wola 109.

Iacobus heres de Ripsko 110. A lbertus heres de G y lo w y erzllł. N icolaus heres de Zagay 112.

n

s.

ei Podgórze, pow. sieradzki (woj. sieradzkie).

92 Zapewne Ptotrachy (dziś P ietruchy), pow. Szadkowski (woj. sieradzkie). Por. S t. K o z i e ­

r o w s k i , Badania t. VII, s. 17.

98 Zapewne także z m . W ilczyna, pow. gnieźnieński (woj. kaliskie). Por. w yżej przypis 77. 94 Malice, pow. kcyński (woj. kaliskie).

95 Osuchów, pow. sochaczewski (woj. rawskie).

98 Sudoł, pow. wiślicki (woj. sandom ierskie). Por. D ł u g o s z , Historia t. V, s. 187 i R e­

gesta I, n r 13427. Egidiusz S udolski alias Suchodolski, h. H abdank. był dw orzaninem królew ­ s k im , a n astępnie burgrabia krakow skim . Por. D ł u g o s z , Liber beneficiorum dioecesis Craco- viensis t. II, ,1864, s. 426; R a ch u n ki królewskie z lat 1471—1472 i 1476—1478, oprać. S. G a w ę d a ,

.Z. P e r z a n o w s k i , A. S t r z e l e c k a , Wrocław—Kraków 1960, s. 215.

97 Zapewne om yłkowo zam iast Gałczyno (dziś G ałczyn), pow. gnieźnieński (woj. kaliskie). 98 Oznaczać m oże Szczepankowo, pow. poznański lub kościański (woj. poznańskie) albo

pow. kcyń ski (woj. kaliskie).

99 Istn ieje kilka wsi te j nazw y w Wielkopolsce.

100 Czarnków (dziś Czarkowo), pow. kościański (woj. poznańskie). Por. St. K o z l e r o w -

s к i, Badania t. II, s. 106 n.

ιοί Słuszków , pow. kaliski (woj. kaliskie).

102 Bierzwienna, pow. łęczycki (woj. łęczyckie). Por. S t. K o z i e r o w s k i , Badania ■t. VI, s. 18.

108 Boguchwał Schilhan, sługa M ikołaja Szarlejskiego, wojewody brzeskiego. Por. w yżej

przypis 40.

104 żerom in, pow. piotrkow ski (woj. sieradzkie).

105 Potulice, pow. kcyński (woj. kaliskie). Mowa o Przecławie P otulickim , późniejszym

k a sztelanie rogozińskim . Por. Z łota księga szlachty p olskiej t. X V I, s. 242.

we Miejscowość niezidentyfikow ana.

107 K iekrz, pow. poznański (woj. poznańskie).

108 Zapewne Wilkoszewice, pow. piotrkow ski (woj. sieradzkie). 109 istn ie je kilka wsi te j nazw y w W ielkopolsce i na K ujaw ach.

no Zapewne zaginione R ybsko koło Przygodzic, pow. kaliski (woj. ka liskie). Por. St. K o -

. z i e r o w s k i , Badania t. VIII, s. 104.

Ш Por. w yżej przypis 8.

98

Paulus heres de C h od akow icze113. Iohannes de M yroschewicze 114 heres. P aulus heres de Oschepowo 115. V incencius heres de S z ir o sla w 116. Sigism undus de Chomanczicze 117 heres. N icolaus de Goraszdowo lls.

Iohannes heres de R o szn y a th o w w . A lbertus heres de R aschkawo 12°. N icolaus heres de Comorowo m . N icolaus heres de Grabowo ш . Iohannes de P o d d a b y e123 heres. M athias heres de Chelstowo m . Sanissius heres de M akoschino 125.

Iohannes heres de G rab yen icze126. Iacobus heres de D om anyew o 127. P aulus de G rzib ow o128 heres. M athias heres de Modla 129. Iohannes heres de Granow 13°. Chwal heres d e ° L ipn yky131. N icolaus heres de C osznyew icze 132. P aulus heres de C o th w y n 133. Otta heres de Gluschyn m . M artinus heres de Clom icze 135.

o Nadpisane.

n s c h o d a ki, pow. Szadkowski (w ol. sieradzkie). Por. S t. K o z i e r o w s k i , Badania t. VI*

s. 55.

i i i Miroszewice, pow. łęczycki (woj. łęczyckie).

lis Ożepowo, pow. łęczycki (woj. łęczyckie). Por. źródła Dziejowe t. X III, s. 7S.

ile Sierosław, pow. poznaA ski (w oj. poznaA skie), chociaż w grę w chodzić m oże ta kże Siero-

sław, pow . piotrko w ski (w oj. sieradzkie).

117 Chomęcice, pow. poznaA ski (woj. poznaAskie). lis por. w yżej przypis 9.

ne Por. w yżej przypis 31 i 14.

m Raszków , m iasto, pow. ka liski (woj. kaliskie). Por. S t. K o z i e r o w s k i , S ze m a ty zm

archidiecezji poznaA skiej, s. 339 — właściciel W ojciech R aszkow ski.

121 Istn ie je k ilk a wsi te j nazw y w W ielkopolsce i na Kujaw ach.

its is tn ie je k ilk a w si te j n azw y w W ielkopolsce i n a K ujaw ach.

128 Zapew ne Poddębice, m iasto, pow. orłowski (woj. łęczyckie). Por. S t. K o z i e r o w s k i ,

Badania t . V II, s. 27.

124 Por. w yżej przypis 37.

125 лląkoszyn, pow. radziejow ski (w oj. brzeskie). 125 Grabienice, pow. koniA ski (woj. kaliskie). 127 Domaniewo, pow. łęczycki (woj. łęczyckie).

128 Grzybowo, pow. gnieżnieA ski (woj. kaliskie), choć w grę w chodzić m oże ta kże G rzy­

bowo, pow. orłowski (woj. łęczyckie).

125 Modła, pow. kaliski (woj. kaliskie), choó w grę wchodzić m oże ta kże Modła, pow.

łęczycki (woj. łęc zy ck ie). Por. S t. K o z i e r o w s k i , Badania t. V, s. 42.

130 Granowo (dziś Granówko), pow. kośdaA ski (woj. poznaA skie). O Janie G ranowskim , ft. Leliwa por. Z. C i e p l u c h a , op. cit., s, 157.

ist Lipniki, pow. brzeziAski (woj. łęczyckie), położone na północ od Łodzi, zaginione

w X V I I w. Por. A. Z a n d , Ł ó d ź rolnicza ,1332—1793, „R ocznik Ł ódzki" t. II, 1931, s. 96—97. 132 Koźniewice, pow. piotrkow ski (woj. sieradzkie). Por. S t. K o z i e r o w s k i , Badania

t. VI, s. 201.

133 K o tjin , pow. radom ski (w oj. sieradzkie).

184 G łuszyn, pow. brzeski (w oj. brzeskie), choć m oże G łuszyn, pow. radziejow ski (w oj.

brzeskie).

JE Ń C Y P O L S C Y Z B IT W Y P O D C H O JN IC A M I

₉₉

.Bartholom eus p heres de Szew yersko 136. Stanislaus de W oyszicze 137 heres.

Petrus heres de Coszmowo 138.

[s. 12] Iohannes de C h ow yeczsk o139 heres. Szw yanszek heres de N yedzanow icze 14°. Laurencius heres de U nyeszlaw icze ш . A lbertus heres de Dam browa 143. D om inicus heres [de] C am yen ecz143.

Iohannes heres de W y tk o w icze144. Iohannes heres de K arczów 146. Martinus heres de Crolikowo 146. Teodoricus heres de C zarnothil147. Iacobus heres de Turowo 148. Andreas heres de N ow aczeracz149. Jaschek heres de Napruszowo 1δ0. Czanstiwoy heres de Golyn ł61. A ndreas heres de Dokowo 153 Stanislaus heres de Rothichnicza 1S3. Iohannes de Roszncrwo 154 heres. M athias heres de Wroblowo lss. Iohannes heres de Szobyepan 156. Rumpracht heres de Chodowo 167. Albertus heres de Cram pyewo ls8. Szw yanthoslaus heres de Comorze 159. Paschek heres de Szam bino 16°. Stan islau s heres de P yglow icze 16i.

p Na m arginesie: Lta..

13

«

137 Wojszyce, pow. orłowski (woj. łęczyckie).

138 Kosmów, pow. kaliski (woj. kaliskie).

138 Zapewne Kotow iecko, pow. ka liski (woj. kaliskie).

140 Za/pewne M iedzianów, pow. kaliski (woj. kaliskie). Por. S. V r u s k i , R odzina t. X I, s. 2.

141 Uniesławice (dziś Unisławice), pow. kow alski (woj. brzeskie).

142 Istn ieje M ika w si te j nazw y w W ielkopolsce i na K ujaw ach.

143 Kam ieniec, pow. brzeski (woj. brzeskie), chociaż w grę wchodzić ta kże m oże K am ie­

niec, pow. orłowski (woj. łęczyckie).

144 Istn ieje k ilk a wsi te j nazw y w W ielkopolsce i n a Kujaw ach.

14

«

140 Królikowo, pow. ko n iń ski (woj. kaliskie). Por. A. B o n i e c k i , op. c it. t. XI I , s. 298.

147 C zarnotyl (dziś C za m o tu l), pow. g nieźnieński (woj. kaliskie). Por. S t. K o z i e r o w ­

s k i , Badania t. IV , s. 136.

148 Zapewne Turowo, pow. poznański (woj. poznańsM e).

148 cera d z N ow y (dziś Ceradz D olny), pow. p o zn a ń ski (w oj. pozn a ń skie). Por. S t. K o z i e ­ r o w s k i , Badania t. II, s. 68 n .

iso Napruszewo, pow. gnieźnieński (woj. kaliskie).

ist G-ołuń, pow. gnieźnieński (woj. kaliskie). Por. S t. K o z i e r o w s k i , Badania t . IV,

s. 244 (im ię O zęstek-C zęściw ój w ystępujące w śród w łaścicieli). Por. n iże j p rzypis 202. 152 Dokowo (dziś Dakowo Mokre), pow. kościański (w oj. poznańskie).

153 R okitnica (dziś R okietnica), pow. poznański (woj. poznańskie). 154 Rożnowo, pow. p oznański (woj. poznańskie).

155 Istn ieje kilka wsi te j nazw y w Wielkopolsce.

150 Sobiepany, pow. Szadkowski (woj. sieradzkie).

157 Por. w yżej przypis 33.

158 Zapewne Krąpiewo (dziś Krąplewo), pow. poznański (woj. poznańskie).

159 Komorze, par. Pogorzelica lub Komorza, par. Nowemiasto, pow. pyzdrski (woj. kaliskie). leo Ząbin, pow. brzeski (woj. brzeskie).

100

Iacobus heres de C zechowicze 162. Stanislaus de q Szosznowo 163 heres. P yw ko olim heres de Szastunpow o 164. Stanislaus heres de Cromolowo 165. Creslaus de W odzirawo 166 heres. Florianus heres de Calynowo 167. Iohannes heres de Gola 168. D obeslaus heres de Studzenecz 169. Andreas heres de Loszkunye 17°. Iohannes heres de Szlaw no 171. N icolaus heres de Sczeborisz 172.

Iohannes fam iliaris nobilis Lubyschowsiky r 173. [s. 15] Nicolaus M ysszka serw us nobilis T ristra m m . Nadarsky serw fus] nobilis Tristram s

Petrus heres de Laszkawy 17s. N icolaus fam iliaris domini Schoff 176.

Iohannes Dolanga fam iliaris eiusdem Petri Schoff. Nicolaue heres de Poniathcnwo 177.

Stanislaus heres de Strzesch'kowo 17S. N icolaus fam iliaris nobilis L ith w o sz 179. Franciscus heres de Garlicze 418°. Cristinus heres de Schochow 181. N icolaus heres [de] Proszczno 1S2.

q Nadpisane. r S. 13 i 14 puste.

s Sfer.: Albertus heres de Chrastow. t Skr. : Martlnus.

i«2 Miejscowość niezidentyfikow ana. Może Czechowo, pow. gnieźnieński (woj. kaliskie) ? . ies Miejscowość niezidentyfikow ana. Może Sosnowice, pow. radziejow ski (woj. brzeskie) ? 164 Miejscowość niezidentyfikow ana.

les Kromołów, pow. lelowski (woj. krakow skie). O Stanisław ie K rom ołow skim por. А. В o-

n i e c k i , op. c it. t. XI I , s. 303.

lee Wodzierady, pow. Szadkowski (woj. sieradzkie). 167 Kalinowa, pow. łęczycki (woj. łęczyckie).

168 Gola, pow. kościański (woj. poznańskie), chociaż w grę wchodzić m oże ta kże Gola,

pow. p yzd rski (woj. kaliskie).

169 Studzieniec, pow. poznański (woj. poznańskie). 176 Ł oskuń, pow. poznański (woj. poznańskie). 171 sław no, pow. poznański (woj. poznańskie).

172 Miejscowość dla W ielkopolski i K ujaw niezidentyfikow ana. Może Szczaworyż, pow.

w iślicki (woj. sandom ierskie)?

17S Brandota Lubieszowski (Lubiszow ski), dowódca zaciężnych Zw iązku Pruskiego. Por.

K. G ó r s k i , op cit., s. 218.

174 Tristram z Workacza, dowódca zaciężnych Zw iązku Pruskiego. Tam że, s. 209. 175 Por. w yżej przypis 30.

176 Piotr Schoff , dowódca zaciężnych Zw iązku Pruskiego. Tam że, s. 215. Por. n iże j przy­

pis 186 i 223.

177 Poniatowo (dziś M iedzianów), pow. kaliski (woj. kaliskie). Por. St. K o z i e r o w s k i ,

Badania t. V, s. 182.

178 Strzes&kowo, pow. gnieźnieński (woj. kaliskie).

179 M ikołaj Litwos, dowódca zaciężnych Z w iązku Pruskiego. Por. K. G ó r s k i , op. cit., s. 217. iso Miejscowość dla W ielkopolski i K ujaw niezidentyfikow ana. Może Garlica, pow. pro­

szow ski (woj. krakow skie)?

181 Zapewne Skokowo, pow. pyzdrski (woj. kaliskie).

JE Ń C Y P O L S C Y Z B IT W Y P O D C H O JN IC A M I

₁₀₁

Iacobus fam iliaris Gunyczsky 183.

N icolaus R ynkow sky fam iliaris Hincze 184 stip en d a r iiu. M artinus serw [u]s de com itiva H incze stipendąrii. Janek serwi[u]s Schrebersdorf d e com itiva U d e r sk y 185. Martinus serw [u]s Pyerzina de com itiva Udersky.

Iohannes serw [u ]s L ukow sky de com itiva Petri S c h o ff18β. Albertus auriga nobilis Iohannis C rolikow sky 187.

Iohannes serw [u]s iudicis S ch eczczo w sk y 188 Trunczek p edester de com itiva M a r ci188 Ostrawa pedester de com itiva Marci.

[s. 16] H eralth pedester de Marci com itiva. Grabovsky pedester de M arci com itiva. K yeczolth pedester de M arci com itiva.

Iohannes subagazo V alen tini de com itiva C arnyowsky 19°. Iohannes nobilis Dam browsky serw[u]s.

Laurencius n obilis S tan islai K olu th n iczsk y 191 fam iliaris. Petrus dom ini Ostrorog 192 fam iliaris.

Iohannes heres de Comasko 193. Szem ak auriga nobilis C zeczorka104. Iohannes heres d e O gorzel195. Iacobus fam iliaris domini O p alacz196.

Paulus auriga nobilis Iohannis L a b o ssk y v 197. Thom islaus heres de Szlaw ikow o 198.

Laurencius heres de Stram icze 199.

N icolaus heredis de Balino 200 Nicolaus [sic]. Iohannes servitor nobilis S z le szin sk y 201.

u Na marginesie: Lta.

v Skr.: Iohannes nobilis Iohannes Labosky.

183 G unieki z G unie, pow. pyzdrski (w oj. kaliskie). Por. A. B o n i e c k i , op. d t . t. V II,

s. 196.

184 H inezka Stary z Gorzowa, dowódca zaciężnych Z w iązku Pruskiego. Por. K. G ó r s k i ,

op. cit., s. 221.

185 Ja n Uderski (Oderski), dowódca zaciężnych Z w iązku Pruskiego. Tam że, s. 206. 185 por. w yżej przypis 176.

187 Mowa o Janie K rólikow skim z Królikowa, pow. k c y ń sk i (woj. kaliskie). Por. A. B o ­ n i e c k i , op. d t . t. XI I , s. 299.

188 Zapewne m owa o Sieczkow skim z Sieczkowic, pow. inowrocławski (woj. inowrocławskie). 189 Marek, dowódca zaciężnych Z w iązku Pruskiego. Por. K. G ó r s k i , op. d t ., s. 224. 190 F ritz Karniewski, dowódca zaciężnych Zw iązku Pruskiego. Tam że, s. 221.

191 Stanisław K ołudnicki z K ołudow a (dziś Kołdów ), pow. i woj. kaliskie. Por. S t. K o ­ z i e r o w s k i , Badania t. IV , s. 375.

192 piotr, sługa Stanisława Ostroroga, wojew ody kaliskiego, jednego z głów nodowodzących w bitw ie chojnickiej, k tó ry sam u n ik n ą ł niewoli.

юз Zapewne Komaszyce, pow. łęczycki (woj. łęczyckie), własność rodziny Kom askich. Por.

St. K o z i e r o w s k i , Badania t. VI, s. 186.

194 Tj. szlachcic Giedorka. Czy id en tyczn y z dw orzaninem królew skim Cieciorką z r. 1476?

Por. R a ch u n k i królewskie, s. 245, 251 i n n .

195 Zapewne Ogorzelewo, pow. przedecki (woj. brzeskie).

195 Opalacz, za d ę żn y w służbie Z w iązku Pruskiego. Por. R egesta I, n r 13554.

197 Ja n Łabiski z Łabiszyna (pow. kcyński, w oj. kaliskie). Por. A. B o n i e c k i , op. cit.

t. X V , s. 144.

198 Słowikowo, pow. gnieźnieński (woj. kaliskie). 199 Por. w yżej przypis 29.

200 Balin, pow. inowrocławski (woj. inowrocławskie), chociaż w grę w chodzić m oże ta kże

Balin, pow. Szadkow ski (woj. sieradzkie).

201 M ikołaj Slesiński ze Ślesina, pow. bydgoski (woj. inowrocław skie), chorąży bydgoski.

102

Iacobus auriga nobilis G olunsky 202.

M athias subagazo Barthossy de Rzuczewo 203. Adam auriga nobilis P o w ith sk y 204

Stanislaus auriga nobilis B yernathek 205. Petrus auriga nobilis D om in ik ow sk y20e. A ndreas auriga n obilis G olczow sk ym . A lbertus nobilis Pukarzow sky 208 auriga. H elbricus heres de Croszino w 209.

[s. 18] Secuntur cap tivi Lithw ani:

Stanko C ostowicz fam iliaris domini regis, nobilis heres de Costanyow icz 21°. Bohdanus heres de W yaszen ya211 domini regis cubicularius.

Iw aschco heres de P o lu b rzeh y 212 cubicularius dom ini regis.

Iw aschco Schudo d ic tu s x heres de P y e tz e sc h 213 cubicularius domini regis. A llexan d er heres de R a th o m 214 dom ini regis fam iliaris.

M yczutha heres de B y e n ic z 216 servus domini regis.

B o h w ith il de C oszerad 216 arcum portans post dominum regem. M yschko servus dom ini Iwaschconis.

P etrus L a b u n sk y 217 fam iliaris dom ini regis У.

[s. 22] Item * her Bernt van C zyn nenb erg218 hat dissen nachgeschreben vieren tag gegeben, u ff M artini [11 novem bris 1454] sich zcu gestellen:

H er Jon )

Her M iclasch gebrudere herren D r s c h k e n 2«

W S. 17 pusta; X Skr.: cub.

у R eszta strony pusta. Na s. 19—21 niem iecka wersja spisu jeńców ze s. 1—3 rkpsu.

z P oczątkow y spis jeńców litew skich zo stał p o m in ięty ; por. przypis h .

202 Zapewne G ołuński z G ołunia (pow. gnieźnieński, woj. kaliskie). Por. w yżej przypis 151. 203 Rucewo, pow. bydgoski (woj. inowrocławskie), chociaż w grę w chodzić m oże także

RUcewo, pow. kru szw icki (woj. brzeskie).

204 J a n P owidzki z Powidza, m iasta, pow. gnieźnieński (w oj. kaliskie). 205 T j. szlachcic B iernatek.

гое Zapewne z Dom inikowie, pow. Szadkowski (woj. sieradzkie).

207 Zapewne z Golczewa (dziś G ulczew o), pow. gnieźnieński (woj. kaliskie).

208 Zapewne z Pukarzowa, pow. radom ski (woj. sieradzkie). 209 Por. w yżej przypis 1.

210 Kościeniewice, pow. m arkow ski (później oszm iański). Stanisław (S ta n ko ) K ostew icz lub

Kościew icz był w latach 1492—1493 starostą k ow ieńskim . Por. A. B o n i e c k i , P oczet rodów w W ielkim K sięstw ie L itew skim , Warszawa 1883, s. 147. N a s. 5 rkp su podany ja ko : Stankonl heredi de Coechtamewo cubioularlo regio.

211 Może Wiązowiec, pow. Słonim ski lub W iazyń, pow. m iński? Na s. 5 rkp su podany jako: Bohdano heredi de Wyeszowa regio cubiculario.

212 Połbierek, pow. nowogródzki. Na s. 5 rkp su podany jako: Iwaskio heredi de Polbreha cubiculario regio.

213 Zapewne P otażnia — nazwa miejscowości często w ystępująca n a Litw ie. Na s. 5 rkpsu

podany jako: Iwaskoni heredi de Pothaschewo cubiculario regio.

214 R atom la, pow. m iński. Na s. 5 rkpsu podany jako: Allexandro heredi de Ratomya dom ini regi fam iliari.

215 Bienica, pow. m arkow ski (później oszm iański). Na s. 5 rkp su podany jako: Myczuihe de Byenicz serwo regio.

210 B ohow ityn z Kozieradów (dziś K on sta n tyn ó w ), pow. Brześć Litew ski, Por. А. В o-

n i e c k i , P oczet rodów, s. lO; S ło w n ik Geograficzny Królestw a Polskiego t. IV , Warszawa 1883, s. 359. Na s. 5 i 22 rk p su błędnie podany jako sługa pana Iw aszko na s k u te k pom inięcia przez pisarza im ienia M yszki: Powitzen de Coszerady serw[u]s dom ini Iwaschconis (s. 5 rkpsu).

217 Por. w yżej przypis 46.

218 Bernard Szum borski, dowódca zaciężnych i arm ii· krzyżackiej w bitw ie pod C hojnicam i. 219 Zapewne im ię Dzierźek.

J E Ń C Y P O L S C Y Z B IT W Y P O D C H O JN IC A M I

₁₀₃

H er K rztyen w y w o d a 220. H er S la w a ta 221.

K u rk a u sz herren B ernts rotte hat czw ene fusgehere usgeburget, die sullen sic h gestellen u ff Martini.

K ostka 222 hat tag uff den son tag vor Sim onis et lu d e [27 octobris 1454] sich

zcu gestellen. \

S c h o ff223 hat tag bis u ff Martini.

220 Zapewne Cut an (tj. K rystyn ), wojewoda ?. Urzędnik te j godności i tego im ienia nieznany

d la r, 1454,

221 Por. w yżej przypis 15.

222 K ostka, dowódca zaciężnych Zw iązku Pruskiego. Por. A cten der Ständetage Preussens

t. IV , s. 399; Księga T h eu d en ku sa , wyd. L. K o c z y , T oruń 1937, s. 130 n . U tożsam ienie go e W ojciechem K o stką z Postupic, któ ry ta kże brał u d zta t w bitw ie c h o jn ic kiej i d o stał się do niew oli, p rzyję te przez K . G ó r s k i e g o , op. d t ., s. 207, je s t m y ln e. Chodzi tu ta j o dwie różne osoby.