Pikoń Matylda

1

SPIS Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I— P . I & M . .

...i-.<

1/1. Relacja *jk-k (e^ &-)

I/2. Dokumenty (sensu stricte) dotyczące osoby relatora ^

I/3. Inne m a te ria ły d o k u m e n ta c y jn e d o ty c z ą c e o s o b y relatora

II. M ate ria ły u z u p e łn ia ją c e re la c ję \/

111/1 - M ateriały dotyczące rodziny relatora —

ltt/2 - M ateriały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. —

III/3 - M ateriały dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945) ~ łll/4 - M ateriały dotyczące ogólnie okresu po 1945 r. — -

łll/5 - inne...

IV. Korespondencja

J

V. Nazwiskowe karty inform acyjne

VI. Fotografie fa/rok*

■

2

3

4

5

6

7

8

9

10

b * 2

A N K I E T A o pracy wychowawczej P I K

l«

8

nie się dó P W K?"' rz:.;

/może wpływały na'to mei •' namowy koleżanekjlub innych ósóbjoczeki^a- nie zabawy^śpóirtui’*nacisk'Iztóiyr' chęć akty.molći" społecznej oddzia­

ływanie instruktorki ?W£f^hęć jbrze- żyć patriotycznych i "służb j f "ŁąieS ńia feministycznej wymieA inne mc-

|ywyi/ .

Podaj również nieco szczegółów o środowisku Twego ówczesnego życia*

^ I ^ J łU > q J Ł u m . faf> buk, )flxi

. AjCUuA [AuL AWXAJWu4^a)| W

łW a J ^ o u ją H J W ^ ^ ^ / w W j u ę > h * e jto * o ą $ I

‘ AuL *SLu,<ifijL A u u t it M ^ c , ywJfe,

£ ^jxKu»ju p tca jk’') fe?^vcLWt-S*uu» ytS>*ul^4*xlAŁ- /rtSyłŁftW ft>l«uc,

l, oja, /W v£aXajui>-'

A 1^0 ' ^ t i U - i W U w . OJŁ (

sJUi«>J|» -fc A * Y '* ^ A jui- &JKJOcfitiX>UX> (aJŁe- /|ł* U Q A J A X * _ *A A ju r HuŁl<l Jbi /w iSajLm> L . A i)-c L rtu *c v^>-CAAxuL.

^WCUtP^AuUA Juuft. MO&< •

i metody pracy wychowawczej? G * h ^jo^OJ***- ( W-#»ł.CAtUL a W & M i > - f / W a m A ^

/L* JtuJiAM* ■ JUlicdSuŁU AV^OA>JJ^ j~ JfcAjBJifcJUuU f+"

®5Umuju ;UgJ\.tAx^

B* Opisz je i óce* eh znaceerie w Twoim życiu pewitcki*

J W ł ^ o W o L K ftt+tjji y|u£)^CU^ ^ t o t W u ^ f A U u o J m j L A-

] U h ^ jd j^ MR, * ^^y^^^jo ju u u /w Jtw w dfoĄ ki, a /ju o ir\K x tp u u . A k c la k ^ A>-

AwWl /C tfc.^ M ^W W uaiiufiu ji aw^o^mowoau^ /u u j ^ /jujajuuL * juiiw^, I

A A*, c f V A m S ^ A . 0

3% U i. , atu U (

ły na Ciebie wp^yw ( ^ ’£4

ę W *-£ ^W£UL'\^)U^J£L V lja ^ A A L A u ia ia a L

ZAmV

1

16

6000

3

-6

A.

11

s.,3

Is

3 -

m ^ W i ^

is u r ^ ^ r 11 ^ **«*. 4*i-

^ j t L | u a d c w o Q . , HxI1ji^ jJjtA^^OuuuiL ( a- c M r v u ^ u O i ^ u j b ltak>słi&,X&ML

, $ U > A l^ $ iA k u . ^ i . JkjD ^U ^uO _u. m u n < ^ M - *u jL^X V U X > ^xtó , /U o u rfC fo ii, M * , jislIl M < U > W J U M x i f < 0 -p v c v W u tó ii. ^ ^ *

TEFJF

4* Czy obecnie uważasz*" że uczesi'-"'"' W » X U & M . AuAlUJt fe k lK jJ i J b fL .

«£*-*&? L iS ^ T * ^ r*-

kiejś mierze? S u i AM^TYłJyw^ę^A^ Jkouuyftu. •

Ifj>. "opisz,' czy? “ fc)to &k o /W4 '!^ T W iWM>yłA JtUC*\juuM, Jj>

a. uzyskałaś pewną wiedzę potrze- l**ihjoddl)llć^ a >'*

...

% £ & :£ & d a l

c, nauczyła i się pracy społecznej, ^o*uuOu&oJfojwL W y u t W w ^ WW><jlc fW/Łulo^

3. nabyłaś pewne c chy, j a k i e ? ' i/.Ł.»*. 'A' • "

e» nawiązałaś ??ażne «ięzy przyja- ^ cielśkie'i koleżeńskie,

f . zubożyło Cię, zabrawszy niapo- 7 ^{^ f .'}

._ <u cSSieSwL

,' i A n l w u ^ J — t.s, . y

olrsi

trz(bnie csasj" -7- ... - «*c>v*&u ^ . . • .

g. wymień inne dostrzeżone oddzia- °v) ^^W*wo^(u»ju e^»vó*4^{. oIąa&al}, £, My,cEo**

ływanie pracy pewiackiej

... ...* • ...

— ... - . . ■!.., .1,1. ■ „ ... . ,—, - ^ .:. . • . i w y M i i i i , . ! , ^ ,

5*a, Gdybyś miała wówczas córkę w odpowiednim wieku*

- czy skierowałabyś je, do P W K? tak nie b« Dlaczego ?

M ooiyu^DÓinĄ fw o t

jy j^ A K x > ^ -O U x .^ jL ^ < A ^ v W X jtL ? ^ H x J k M V c

> J a W W W . A a ^ m x > ^ / u & W 4 A l. , A ^ c ^ j a i v \ u ^ , /4 ^ u C > d U ^ Q y u » v tA X > ^ ó,

«

6» Jrkie czynniki ukształtowały prze­

de wszystkim Twoją postawę obywa­

telską ?" . , , , ,

3 • Rodzina - *^o-eŁą. ^ 4juCuhuj»amA. a*>- ^*4tiD 0*0 >Uj^v/AjqSu(v*o<xm^

r Inne organizacje /jakie? / ' W • - M « A H u * A . l f * ^ j& ę ła A KaA^al^ . o juAfULu-uus ((JtajL-oCeJl*. •

Środowisko koleżeńskie ' o*

4- literatura _ w‘ ^uy\uv'%x*«l- AaW W c m.Ova. AjuUwJS ts^A-MA>**4 ■

■Inn? czynniki /jakit ?# - ... - - ^ ^ 4 <J Proszę odpowiednie pozycje podkreś”

li<5 i te pozycje - podkreślone ponu- t a * a 4 :> o ic l

Z A M . I6I 6, n a k ł a d 6 o o o k / 3 m a t r y c e / , z e z w . Z - 6 z d n i a 5 , 1 1 1 1 9 6 9 r .

12

s»4

7®a» Czy fakt8 że byłaś pewiaczką

wpłynął na Twoje życie w eza3ie tak; nie

b!Tjfki'apoa(5b ? W o w u M * , h * ^{^ l U l O u C -}

W j a k i f t j m i e r z e ? fp<y*XX2oo3j!ux± , iA O U t^ V , ^ ( $ j k ^ A j c d l j ( ^ ^ CH/USiJtU^

d b ^ ^ J ^ c o C u u u u < 0 0 )bkK ^ U a ju Ó i> > ( b ^ L a^ ^ ^ lAj u u, ( <*✓ 1

Jb> •

8« Inne uwagi związane z u©ze8tnie<=

twem w P W K

$ kLmJU. t P t y ,^ ,. <ś> Amjl o ju u a ^ o t u . 'j i w u ^

/|uJ2u© -LU . . ^ U c y > (JuJIaŚ&

hAjuusi i ) ^ % b a X L , c- /U ^ .

'IM (i^ w |. ; OL* ŁUjUWAX- /’*'' ^W Jⁱ£p ćMm. &fa)jJJltĄ_pJU. óloAl,uu AV<30U/VUX£. ,

^ * u M ^ io - 2 « łu . m a , A ^ J u t t , ■ 3 '? ^»ofta.Aw*fc(L

fzo iu &jja&i ArfLpAMjtŁ ImAMJLs . <$jeot&U L' 4/ A v X ^ W L U t ć . <sJij> Ąjo/luul^K OpaJuuajL' ju n M m M r w ^L ..

J° ĄiAML &xuAtk. <&&iilucujf’ €hliXoJ(£juxs /v^uóU>Xxju^iA, osk JhaulHu-J . '&Ux#A. J&UJL:

oJ^jAM, ĄM } M ^ a i^ O u i k , 4U£, y U j(m 4 |U 5 > W X ^ > U ^ i^ ^ £ t /^jOuuaA.

JLmjoJą , . / ^ J t ^ jo m jw » i« « 0 d W © 4 u^U LP ^A y U o 7 tu lo i.L L . A p jyK Llo^

/& M y J t JkusJo, ju h iu iA ^ u l. $C fc- < y U - W U jX w lM > ^ / l ^ d a i ^ o u c / U ^ f S w ^ąjC

%<$*• Tj j. 'JIl A a ^ A jO A . b - W v 'iA .'a X u ., A u ^ c W , A m ł. ' „

sAa*>j a ^u jo.Uu jla juX

(*kfiu,< X utó u > y t o ilL f e i (C u J b J»>- W W l/ C lL S & C yłW l o i j a j i c j ^ i

^ , ( a % m m u jl a * ^ l

J M - . > k i / ^ ł J ć u H A A ł u ^ s W c A h x W ^ i | < ^ x w M W < U * :

f O jktisA / j oU x>ek. fatoM- A V « h 4 ^ - . - r

t f i W ' ^ J L £ > /b o M S ^ jju ^ ^ O O U ^ /U AO AU H iC U ^ • <M ta*

<$jD u^lxu>a-^vuA ' htoJUAfa^*3* 1*' a. JU*u^»ftOAŁ&U' ©5o <iJla£MaAJl£u. . ( ^ if i^ c a c

, ftfc Ą Jk T w M o * Adó*f a^/^4- *• ) M o > ^JŁ c L /u ą j u m ^ ^

| 1voub>«łx J U ^ ly J l ^ o ^ K ^ . O J ^ Y > U * X x i r

o lo h>^^AAXXjM ^ © ufiW e^. / ijM u V U .'tó c tU ,

(wł J|ixW>iC#Ae A . ^v'e^/Uu^A. ^ /U ^ |^>4{uttA. — r- -

^ W ^ ^ u u ^ a ^ jo u M . ^ a |A x e ^ t q S j ^ L © ^ c t ^ .

— -... ■.■ - ■

ZAlfe 1616, nakład* 6eoo /3 a»try»«/f aezw* 2-€ s tei.e $»III 19S9 **

13

14

15

16

17

18

19

20

21

t,j! J e 1 a c j a Matyldy L i n e r t z d . Pikoń zam. Komorowiee 44 7 pow. B .B i a ł a (JL AA^>n^9fy<LA-0 iA. /J ^ IC&L4 6K-1 <Włv, ■%Vv, "P#Tf *

Na umówione hasło z g ł a s z a l i się u mnie lu d zie obcy, którym od­

stępowałam swój pokoik z osobnym w ejściem , czasem na k ilk a d n i . Było to w 1941 r . W idziałam ja k c i lu d zie podpisyw ali swoje tajne lis t y własną krw ią.

Otrzymywałam czyste o d cisk i palca z p ie c zą tk ą od G a l a s a, urzędnika pracującego w gminie Komorowice /B a t z d o r f O s t / . Po nie z g ł a s z a l i się lu d zie na umówione hasło lub sama zanosiłam je przed wskazany a d res. Tak ostrzegałam k s . S m o ł a r k a , proboszcza n aszej p a r a f i i przed aresztowaniem do M athausen.

W nas.zej m iejscow ości d z ie c i p o lsk ie u częszczały do szkoły od końca listo p ad a do końca grudnia 1 9 3 9 r . We w rześn iu 1 9 4 3 r . zor­

ganizowano szkołę dla p o lsk ic h d z i e c i na krańcach w si u p . Jana P y k i . Uczono do 8 . I . 1 9 4 5 r .

Od I I I . 1 9 4 0 r . do X I I . 1 9 4 2 r . niektó re d z i e c i p rzych o dziły do mnie aby je uczyć c z y t a n ia , p is a n ia i rachow ania, a czasem h i s t o r i i , g e o g r a fii lub b i o l o g i i . Były to d z i e c i w w ieku od 8-11 l a t . Przychodziły małymi grupkami raz lub dwa razy w tygodniu bez k sią ż e k tylko z kartką i ołówkiem. W domu przepisywały do zeszy ­ tów. Była to grupa n ie w ie lk a /o ko ło 20 d z i e c i / , n ie zo r g a n izo w a n a , a często p rzych odziły i inne na k ilk a l e k c j i .

Strach i represje okupanta przerywały d a ls z ą naukę - rodzice b a l i się i p r z e s t a l i posyłać na n aukę. Ja sama także dowoziłam żywność dla jeńców z Oświęcim ia do Ja w iszo w ic , do p an i Moroniowej i często nie zastały mnie d z i e c i w domu i bałam s i ę .

W cza sie okupacji brak było p o lsk ic h podręczników i zeszytów.

Częściowo p rzy w o ził je Stanisław S t a n c l i k , zamieszkały w Komorowicach, a wówczas pracujący w dru karn i w Krakow ie. P rze ­ n o sił je p rzez granicę z G u bern ii i zo staw iał u budnika k o le jo ­ wego w In w a ł d z ie , skąd odbierała je n a u c z. Helena K r y w u l t ,

a raz j a . Zeszyty i przybory szkolne otrzymywano od znajomego

w sk ła d zie p ap ieru w B ie ls k u w tzw . K rezach lub u K rzy szto fo rsk ie go w D z i e d z i c a c h .

Końcowych egzaminów nie robiłam .

N ajw ięcej czasu i s i ł poświęciłam w organizow aniu dożywiania 100 jeńców pracujących na teren ie B oru- Brzeszcze.

22

W 1941 r . jeńcy r o z b i e r a l i domy i stodoły w ysiedlonych Polaków.

M ate ria ł ten okupant w ykorzystał do budowy fundamentów pod ba ra k i przyszłeg o obozu w Ośw ięcim iu.

W 1 9 4 2 r . poszerzono i przedłużono rowy biegnące od W isły w kierunku pastw iska w B o r ze . In n i w ięźniow ie o c z y s z c za li

stawy rybne, hodowali ryby lub u p r a w ia li r o l ę , hodowali k o n ie , krowy, ś w in ie . Głodni w ięźniow ie w padali codziennie do m iesz­

kania p . M o r o ń Anny, gdzie otrzymywali gotowane je d z e n i e . Codziennie wraz z mężem i córką Honoratą o św icie podkładała je d ze n ie gotowane w szopie na n a r z ę d z ia , a zn ajd u ją cej się przy usypanym p rzez więźniów obwałowaniu.

D o p . M o r o n i o w e j , B rzeszcze 131 u l . N azie lce dowoziłam co t y d zie ń żywność, lek a rstw a , z a s tr z y k i oraz ciep łą b i e l i z n ę , a czasem przybory do p i s a n i a . Swoje oszczędności z dwóch la t pracy n a u c z y c ie ls k ie j przeznaczyłam na kupno lek arstw . Znajomi lekarze s p o rzą d za li recepty na fik c y jn e n a zw isk a . W zimie

dostarczałam sk arp ety , n a u s z n ic e , ciepłe koszule lub sw etry.

Te c z ę ś c i ubrania zbierałam od mieszkańców Komorowie, którzy chętnie ś p i e s z y l i z pomocą m aterialną dla w ięźn ió w . Sama p r z e ­ rabiałam lub robiłam na drutach nausznice i skarpety.

Po żywność - k a s zę , t ł u s z c z , mąkę zgłaszałam się często u p . I s k r a w Komorowicach i u p . J ę d r u s i a k a w L ip n ik u K a r tk i żywnościowe p r z y n o s ił mi mój mąż A n to n i. P rzy k lejon e k a rtk i żywnościowe sklepy oddawały do z n is z c z e n ia do ErnShrungs amtu. Tam to mój mąż m iał znajomego, który zaraz dawał mu j e . Musiałam je zaraz odkleić i zawieźć do p . M o r o 11 i o w e j lub dać do znajomych sklepów , by wykupić c u k ie r , m asło, tłu s z c z Chleb na powyższe k a rtk i kupowałam w sklep ie Hermana od Małgo­

r z a t y . Raz gdy tak szybko suszyłam odklejone k a rtk i żywnościowe w eszła M i l i c j a , aby dow iedzieć się o m iejsce zam ieszkania

poszukiwanego P o la k a . Całe s z c z ę ś c i e , że nie w e s z l i do mojego p o k o ju .

Oprócz mnie żywność dowoziły moje k o le ż a n k i. K a m i ń s k a Władysława nr 4 6 , której brat był w obozie w Ośw ięcim iu,

K r a u s Helena i Jadwiga B ł o t k o . Nazywano nas p an ien k i od B ie ls k a bo nie podawaliśmy więźniom swych n a zw isk .

23

W 1 9 4 3 r . o mało że nie wpadłam w ręce g estap o , gdy przywiozłam żywność d o p . M o r o n i o w e j . Po wypakowaniu i schowaniu żywności i kartek żywnościowych w piwnicy na ziem niaki byłam w m ieszkaniu w s u t e r e n ie . Wtedy to do m ieszkania w e s z ł o ’ trzech

znajomych więźniów oraz kapo, ale nie znajomy m i. Przywitałam się z w ię ź n ia m i, a gdy przemówiłam po niem iecku do kapa, sp o jrzał na mnie groźnym i złym wzrokiem . Speszona usiadłam koło piecyka i zaczęłam przykładać na p a l e n is k o . Gdy kapo odebrał klucze od szopy i w ięźniow ie p o s z l i po n a rzę d zia p ra c y , wtedy to chyłkiem uciekłam na stację kolejową Ja w iszo w ic e. Wtedy to kapo da ł znać do obozu w Ośw ięcim iu. Zaraz też p rzy je ch a ła na koniach m i l i c j a . Zrobiono re w izję u p . M o r o n i o w e j i zn ale zio n o p r z y ­

w iezio n e zapasy żywnościowe i k a rtk i żywn. Aresztowano p.Moroniową do obozu w Ośw ięcim iu. Nie z d r a d z ił a , kto je j d o sta rcza ł żywność i lek a rstw a . Winę w zięła na s i e b i e . Sprowadzono córkę Honoratę, ale rysopis nie zgadzał się z moim. Była brunetką i o 15 la^

m łodszą. Oni s z u k a l i ja sn ej b lo n d y n k i, mówiąc, że "Duch św. nie rozmnażał je j ty le ży w n o ści".

Mąż aresztowanej dał zn ać, abym n ie p rzy je ż d ż a ła do n ic h bo po­

szu k u ją m nie. Dom ich był obserwowany. Wskazano mi adres w B rze szc za ch b lis k o rynku / n i e pamiętam a d re su / i tam k ilk a razy zawiozłam p a c zk i żywnościowe.

O jc ie c mój bojąc się o mnie zamykał drzw i na k lu c z . Wtedy to p rzez okno wyskakiwałam w zaspy śniegu i w cześnie rano jechałam

z w a l iz ą żyw ności. Wracałam szybko by ugotować obiad ca łej r o d z i n i e .

Ci t r z e j w ięźniow ie p o ls c y , którzy się ze mną p r z y w it a li u p . M o r o n i o w e j z o s t a l i zam knięci w ciemnym bunkrze na

trzy d n i , bez jed ze n ia i p i c i a . W y s z li z niego na pół p rzytom ni.

Opowiadał mi to jeden z n ic h imieniem Jó ze f H a s z e w s k i , gdy po odzyskaniu n ie p o d le g ło śc i przybył do Komorowie, aby nam

"dziewczynkom od B ie l s k a " podziękować za dożywianie i lekarstwa przenoszone potajem nie do obozu. Wtedy to otrzymał kupon na

ubranie od K r a u s H elen y , oraz pracę i zam ieszkał w Bielsku- B i a ł e j , u l . Spółdzielców 8 / 3 0 m. 7 . Obecnie ju ż nie ż y je , po­

została jego żona.

24

Innym razem byłam świadkiem ja k to kontrol z obozu, gdy zastała jeńców przy p o s ił k u , to zmusiła ich aby chleb i zupę w y r z u c ili do W is ł y . Często w padali do szopy i tam s z u k a li ponownie żywności.

Wtedy to kupiłam kłódkę z dwoma k luczam i, aby zamykać skrzynię z narzędziam i i tam składać garnki z zupą i c h le b . Jeden klucz otrzymał kapo Franc, a drugi p . Moroniowa. Chociaż wpadała kontrol to do sk rzy n i n ie mogła ju ż za g lą d ać . Kapo Franc był lu d z k i i po­

zw alał więźniom na mały odpoczynek i na p o s ił e k .

Bardzo zwruszający był w idok więźniów idących w zaspach śniegu w drewniakach bez ciep ły ch sk a rp et, irękawiczek, czap ek i swetrów.

Uszy i ręce m ie li czerwone, p o puchnięte. W drodze powrotnej za­

trzymywali m nie, prosząc o kawałek chleba lub p a p ie r o s a . Czasem zostawiałam bochen chleba i masło i podchodziłam do grupy więźniów cyganów, p racujących przy wyrębie drzew i doręczałam im tą żywność.

Udawało się to w ten czas, gdy był z nimi lu d zk i kapo, w przeciwnym ra zie musiałam uciekać i wysłuchiwać niem iecki krzyk i w id zieć groźny wzrok kapa, a błagalny jeńców.

Ze s t a c j i Jawiszow ice d o p . M o r o n i o w e j trzeba było iść p rze z las p r z e s zł o 30 minut i nieść ciężką w a l i z ę .

P a n i M o r o n i o w a została zwolniona po pai^i m iesiącach, d z ię k i Polakom pracującym w k o n s p ir a c ji. Ponownie za jęła się do­

żywianiem jeńców, a "d zie w c zy n k i od B ie l s k a " nadal dostarczały żywność.

Obecnie p . M o r o n i o w a schorowana n ig d zie n ie w ychodzi.

Otrzymuje lis t y od byłych więźniów ż P o ls k i i zag ra n icy . Czasem ją który o d w ied zi, wspominając koszmar obozu.

Oto adresy w ięźn ió w , których lis t y czytałam : W i e r z e j s k i B olesław , Gdańsk- Wrzeszcz, u l . D zierży ń sk ieg o 2 9 ,

W ł o d a r c z y k L u c ja n , Warszawa 2 5 , u l . Jo lio t Curie 1 9 / 3 0 . Żadnego odznaczenia nie otrzymała bo n ie wychodzi i nie może upominać s i ę , wszak swoje życie narażała dla jeńców. W te j to grupie prawdopodobnie był także C y r a n k i e w i c z , któremu zorganizowano ucieczkę z obozu.

D nia 1 6 . X . 1 9 ^ 3 r . wyszłam za mąż za L i n* e r t a Antoniego.

Wspólnie pracowaliśmy w ruchu oporu. Czasem w nocy z j a w i a l i się

25

w naszym m ieszkaniu p a r ty za n c i i mąż jako fo to g r a f musiał im robić z d ję c ia do dowodów o sob isty ch. D o sta rc za ł mi k artk i żyw­

nościowe dla jeńców z ErnShrungsamtu od znajomego, które zawo­

ziłam do p . M oroniowej.

Dwa razy przechodziłam granicę idąc do G ubernii p rzez rzekę Skawę.

Umówiony przew odnik w Wadowicach przeprow adzał przez k rza k i do r ze k i Skawy. Przenosiłam papiery i ubranie do p . W i 1 k w Krakow ie.

By odstraszyć mieszkańców Komorowie i utrzymać ich w posłuszeństw ie i karności Niemcy p o w i e s i l i w ię ź n ia w p a s ia k u na podwórzu obok

szk o ły . W nocy w cześnie rano w yciągnięto z p o ś c i e l i w szy stk ich mężczyzn i zgromadzono w czworokącie obok postawionej s z u b ie n ic y . Autem p rzy w iezio no tr ze c h jeńców. Jednego m usie li współtowarzysze wyciągnąć pod s t r y c ze k . D rugiego powieszono w Skoczow ie, a

trze c ie g o w C ie s z y n ie . O cze k iw a n ie , kogo to w yznaczą, czy nie o d lic z ą wśród zebranych było męką nie do z n i e s i e n i a . Byłam św iad­

kiem z o d le g ł o ś c i,w s za k wśród zebranych by ł o jc i e c , dwóch b r a c i i p rzy szły mąż.

C ia ło powieszonego odwieziono w nieznane m ie jsc e . Długo symbo­

lic zn y grób był otaczany c z c ią i szacunkiem . Składano wieńce i płonęły ś w ie c ^e . Obecnie na tym m iejscu wybudowano salę gimna­

sty czną .

W czasie okupacji w 1 9 4 1 r . byłam wysiedlona z własnego m ie szk a n ia , całego domu. W p rzecią g u godziny musieliśmy opuścić m ie szk a n ie , za b ie r a ją c n a jp o t r ze b n ie js z e r z e c z y . M eble, fo r t e p ia n p o z o s t a ł . Dom - p ię t r o z a ją ł bUrgerm eister R o s t, a p a r te r sekretarz gminy H o rn , Niemiec przybyły z B e r l i n a . Zamieszkaliśmy w jednym małym p o ko ju , w p o b liż u .

W c za sie walK wyzwoleńczych w 1 9 ^ 5 r . wraz z półrocznym synem uciekłam do schronu w p o b lisk im s z p i t a l u , zostaw iając wszystko w m ie szk an iu , w którym znajdow ałosię wojsko n ie m ie c k ie . Po

10-ciu d n iach w alk frontowych powróciliśmy do wyrabowanego m iesz­

k a n ia . Ponownie musieliśmy kupować m eble, p o ś c ie l i b ie l iz n ę oraz u b r a n ia . Zostaliśmy tylko w tym, co zdążyliśmy zabrać ze sobą.

Ponieważ byliśmy w y s ie d le n i z własnego domu, więc gdy mąż w szedł do dawnego m ieszkania - a za ję te było p rze z wojsko ra d zie c k ie -

żo łn ierz c h c iał go r o z s t r z e l a ć , myśląc, że je s t tym Niemcem mieszkającym w tym domu. D o piero interw encja tłumacza w yjaśn iła

26

n ie p o ro zu m ie n ie•

Na początku w o jny , w domach p o ls k ic h r o d z in , Niemcy u rz ą d z a li z e w i z j ę . Mój o jc ie c h schował mój mundur i całą dokumentację

pracy w hufcach oraz czasopisma FW - zamurował w f i l a r z e stodoły.

Po okupacji gdy otworzył skrytkę to wszystko w palcach się roz­

c h o d ziło , tak u legło zb utw ien iu - woda p o d e s zła , D lateg o też

z rozrzewnieniem wspominam mój mundur i zd ję c ia oraz dokumentację Posiadam jedynie trzy legitym acje z PWK.

1 . Legitym acja wyszkoleniowa na Pikoń Matylda jest u c z e s tn ic z k ą obozu w Garczynie o b j. szkoleniem PU WF i FW 1 . 5 5 0 /2 6 0

Warszawa 5 » V H * 1 9 3 5 r «

2 . Odznaka ukończenia I I stopnia FW Nr 133 B iała 1 5 . I X . 1 9 3 6 r . p iec zą tka 3 Pułk Strzelców Podhalańskich Fow. Komend. P .W ,

B i a ł a .

3 * Legitym acja instruktora WF lub FW Nr 3 0 8

O d d zia ł R e j . Ś lą s k i, fu nkcja - in s t r . p o w ia t. W-wa 2 1 . 1 1 . 1 9 3 6 . Po odzyskaniu n ie p o d le g ło śc i w 1945 r . w marcu razem z p . Krywult H elen ą organizowałyśmy szkołę w Komorowicach. P ie s z o udałyśmy

się do Oświęcim ia i tam otrzymałyśmy pozwolenie od in s p . ośw.

Opielow skiego na otworzenie szk o ły .

Znając d z i e c i uczące się u ranie kierowałam ich do odpowiednich • klas bez egzaminu.

Dnia 16 k w ietn ia rozpoczęłam nauczanie b e z p ła t n ie g^ b e z nom inacji Prowadziłam b ib lio te k ę szkolą 16 l a t . O r g a n iz o w a ł /i ćwiczyłam s z t u k i teatraln e aby za otrzymane p ieniądze zakupić k s ią ż k i do b i b l i o t e k i .

Nowowybudowaną szkołę Niemcy za m ie n ili na magazyn wojskowy.

Autami zwożono a p ó źn iej wywożono am unicję, konserwy, ubrania i b i e l i z n ę . Po odzyskaniu n ie p o d leg ło śc i wojska ra d zie c k ie usunęły m iny, a ludność p rzy stą p iła do wykończenia je j i ro z­

poczęcia w n ie j nauczania młodzieży p o ls k ie j.-

p o d p is: Matylda L in ert

27

AU, "■ ^ yU^\-{-ć~j~^

Z i ł * ? « ^

M ^a

Z J 9 i o r y s

Urodziła® się 28 styezaia 1917 roku w Ke*orewicaeh jak* córka Konstantego i Tekli Plkeń z dama Pyś,

Da Szkoły Powszechnej w Kamerowicash zaczęła* uczęszczać ad

1923 roku. Pa ukańezeaiu pięciu klas, redziee zapisali Bale da Q Trzyletniej Szkały Wydziałewej w Bielsku, którą ukoaozyła* w

1931 raku.

Następnie chodziłaa dwa lata da Fryw. Seaiaariua Nauczycielskie­

go i * . Hildegardy w Białej. Pealeważ opłata za naukę była wysekeka, przeniosła* się de Państwowego Sealnariua Nauezycielskiege la. Króla-

1

woj Jadwigi w Kętach, gdzie zdałaa naturę w 1936 reku. Od września 1930 reku de ezerwea 1931 reku uczyłaa się w Państwowy* Ognisk*

Szkoły Plastycznej w Bielsku.

W Międzyczasie ukończyła* także następujące kursy wojskowe Przys­

posobienia Wojskowego Kobiet de Obrony Kraju:

1

6

2. instruktorski I I I stopnia od 27.X II.1936 reku de 23.1.1937 raku HPWK de OK w Warszawie.

Jako instruktorka powiatowa była* komendantką Hufca Szkolnego PWK do OK w Szkole Zawodowej i w Se*innriu* dla Przedszkolanek w Bielsku w latach 1936 - 1939. ; ? . . .

Otrzy*ała* Bianewanie na stąpień przewodniczki / oficerski/• Mn*

następujące legityaaeje wejskewei

1. Nr 133 i dnia 15.IX.1936 r. II st. PW Ogólne-Wejskewy 3 Pułk Strzeleów Podhalańskich Pcw. Keaenda PW w Białej, « * •»* * 2. Nr 308 Warszawa z dnia 21.X E .1937 raku instruktorka powiatowa

WE i PW. •

Jako instruktorka praeewała* także w czasie wakacji aa następują­

cych abezach t w Garczynie - 1936 rak, Radłowie k/Gdyni - 1937 rek, Spała k/ Warszawy - 1938 rek*

Mając przeszkolenie wojskowe pracowała* w konspiracji na terenie Kenorewie i Brseszoz w okresie okupacji hitlerowskiej.

V

i.

y ²⁸

04 nauczyciela Józefa Krawczyka praeująoege w kenspiraeji etrzyay- v « ł a pieniądze, żywność, tajne gazetki, różne polecenia de wykeaaaia a takie eieiski palea /dowody osobiste/ , które doręczałam pad wskaża-

*e adresy. Odciaki palea z pieczątką destarazał p. Galas urzędaik gai"

my Kemerewice. Uprzedzałam Polaków e wywozie de ebezu / np. Fraacisz- ka Snął arka/. Mój* pokój u redzieów eds tępe wał aa Polakom aa mecieg aa umówię ae hasło.* < * . * * . * * *

Petajemaie uczyłam liezaą grup

<3

knij ta a tajae nauczanie ale byłe zorganizowane•

Pad koniec okupacji 1944 reku, gdy zergaaizewaae w naszej wiesee szkołę, przywoziłam polskie książki ed róźnika kolejowego w Inwaftdzie.

Stanolik Stanisław zamieszkały w Komorowi o a oh praeewał w czasie eku- paeji w drukarai w Krakowie i tam kupował podręczniki i zostawiał u

dróżnika. '

Sama takie przechodziłam rzekę Skawę de Gubernii wraz z przewódmi­

ki em umówienym ze maą aa hasła.

Od 1941 reku de reku 1944 raz w tygedaiu dostarczałam źywmeść, le- karstwa, zastrzyki, eiepłą bieliznę, przybory de pisamia grupie

100

jeńców z obozu w Oświęcimie. Wiozłam te do Moren Aaay w Brzeszczaeh- Bór ul. Naaiel*e ar 131. Oaa wraz z mętem Józefem lub eórką Heaeratą ugotowaną zupę, ehleb i przywiezieae rzeczy zanosiła wczesmym raakiem de szopy aa aarzędzia. Zgłodaiali więźniowie i kapo Fraaz cedzieaaie peailali się. Cedzieaaie wyehedzili z obozu Ośwlęeim by praeewsć przy kepaaiu rowu biegaąoege ed Wiały w kieruaku pastwiska Brzeszcze - Bór,

Mój mąt Aatomi przyaosił mi kartki żywneśeiewe / ważne a oddawane przez sklepy dc Ehmeruagamtu / ed urzędniczki tam pracującej. Ja za nie kupowałam żywneść dla jeńców za własne oszczędnościrj}■ * *

Pracę mauczyeiolską rozpoczęłam 1 września 1937 reku w Szkole Powszechnej w Komorowicach, gdzie uczę de dnia dzisiejszege. Od września 1933 reku de czerwca 1939 reku uczyłam także gianaatyki • w Seminarium dla Przedazkelaaek w Bielsku w sześciu klasach. W cza­

sie ekupaeji hitlerewskiej nie uczyłam - szkoły polskiej mie byłe w naszej miejsceweści.

Zaraz pe ekupaeji zgłesiłam się u inspektora Opielowskiegc . w Oświęcimiu, gdzie etrzymałam pisma zezwalające na erganizewanie szkoły podstawowej w Komorowicach. Rozpoczęłam zapisy dzieci dc pe- szczególnych klas a pe powrocie z obozu kierownika szkoły Tryhubczaka Romana zaczęłam uczyć ed 7 kwietnia 1945 reku.

29

Bez przerwy uczyłaś do czerwca 1972 reku aż de osiągnięcia wieku emerytalnego.

W międzyczasie ukończyła* także Studium Nauczycielskie kierunik filologia polska -

1 1

do dnia dzisiejszego p rac u j nadal jako nauczycielka ou godzin zle­

conych. W tya roku szkolnym uczę 1 0 godsin tygodniowo języka polskie- go w klasach sianych w Szkole Fodstaw. w Komorowie ach.

Od 1 października 1975 roku do 5 czerwca 1977 roku uczyłsus także Języka polskiego w Podstawowy® Studiua Zawodowym przy OHi- FSM w Komo­

rowi cech.

l e wyzwoleniu

1

dowiska.

Od 1946 roku do 1 .IX . 1973 roku byłam ożenkiem Zarządu Komitetu Rodzicielskiego Szkoły ł odstaw, w Komorowie ach, Gromadziłam kół o recy­

tatorskie i urządzałam przedstawienia dla dzieci i środowiska*

Byłam bibliotekarką szkolną od 194? reku do 1959 roku - zajęcia bezpłatne po pracy nauczycielskiej.

W latach 1948 - 1952 byłam członkiem Zarządu Oddziału Związku Nau­

czycielstwa Polskiego w Białej.

Od 1952 roku do 1956 byłam sekretarzem ZOZ ZNi w Komorowie ach. Od 1996 roku do 1970 sekretarzem Ogniska ZHP w Komorowicaoh* W 1962 roku o opracowałam historię wsi Komorewice oraz szkoły, szukając materiałów w licznych archiwach. Bibliotece JagleleAskiej i w kalęgach parafial­

nych.

Za dwudziestoletnią nienaganną pracę pedagogiczną otrzymałam Złoty Krzyż Zasługi nr 554-73-397, Warszawa dnia 6 .X .1973 roku a poprzednio Liet Pochwalny Ministra Oświaty.

Z oMogl 60- lecia powstania Zif otrzymałam 1965 roku dyplom uzna­

nia Z NP.

Od 1965 roku do dnia dzisiejszego pracują j**® społeczny kurator sądowy dla nieletnich w Sądzie Rejonowym q Bielsku. Obecnie m*m pod opieką 9 rodzin - 13 małoletnich* Za wkład pracy społecznej w dzie­

dzinie wychowania i opieki nad dzieckiem w Polsce Ludowej, Sąd przyz­

nał mi Srebrną Odznakę Zasłużonego Działacza TPD, Warszawa dnia 2B«1V«

197*? rok, numer 743/78.

Od 1972 roku pracuję w zarządzie gminnym PKPS w Kemorewicach. Z po­

lecenia zarządu zorganizowałam Klub Seniora w Kemorewicach, którego jestem przewodniczącą de dnia dzisiejszego.

30

- 4 - _m

R a s w m i e s i ą c u o r g a n i z u j ę u r o c z y s t e s p o t k a n i a s e n i o r ó w z p r e l e g e n t e *

lub występami artystycznymi młodzieży#

Za praeę tą otrzymała* Srebrną Odznaką Honorową PKPS nr 62/79 z dnia 29.111.1979 reku#

Od wiosny 197? roku należę do Komitetu Oeirdlowege Sasiorządu Flesz- kapców Nr XVI w Bielsku - Białej dzielnicy Kosiorowi ca. Oprócz pracy zawodowej mam własną rodziną, której poświęcam wiele czasu*

W październiku 1943 roku wyszła* z«ju»ąż ze Antoniego Łlnerta* Wycho­

wałam i dałam wykształcenie dwom synem i córce oraz dwom wychowankę*

Antoninie Stach i £ a nuci a Polak.

Mój m\ż pracował jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Komorewi- cach. Dzidki penoey ze strony m*ża mogę i dzisiaj wiele czasu po^wif- ci<* na pracę społeczną. •

jftĄ L d i& o t '

31

2£Sę§- lBgl|SlS§'- ==2=- lll- =S^- ll£^i==i|ilS2M §M |j ' W 1935 r o k u •byłam na obozie w Garczynie a w 1936 r . w Warsza­

wie na kursie instruktorskim Organiz. Przysposobienia Wojskowego Kobiet do Obrony Kraju.

Od 1936 r . do 1939 r. byłam komendantką hufca szkolnego w Szko­

l e Zawodowej w Bielsku- Białej i Seminarium dla Przedszkolanek w B ielsku.

Powyższe wykształcenie wojskowe wpłynęło na moją pracę w konspi 7~—

r a c ji w okresie okupacji. Dostałam rozkaz, że pomogę wojsku przy ewakuacji ludności i m ienia. Planowaną ewakuację n ie dało się zrealizować we wrześniu 1939 r . ponieważ była masowa ucieczka ludności.

Dostałam polecenie od komendantki naczelnej Eli Zawadzkiej abym z nikim n ie korespondowała, u ta iła się i pracowała w konspi­

r a c ji na swoją rękę. Jako nauczycielka nie zgłosiłam się do Arbei^

samtu. Po śmierci mamy / V. 1941 r . / zajęłam się rodziną i gospo­

darstwem. W tym czasie potajemnie douczałam d zieci znajomych

f

i b lis k ic h rodzin.

Wspólnie z nauczycielem Józefem Krawczykiem zaczęłam pracować w k o n s p ir a c ji. Pod wskazany adres zanosiłam p ie n ię d ze , żywność

/ dla rodzin biednych i ukrywających się / . Otrzymywałam też tajne gazetki do przeczy tan ia i przesłan ia d a le j.

Na umowione hasło zg ła s za li się do mnie l u d z ie 4 którzy musieli uciekać do gubernii pod przybranym nazwiskiem. Dostarczałam im odciski palca / dowód / z pieczątką gminy, które otrzymywałam od Galasa - urzędnika Gminy Komorowice. Odstępowałam swój pokój na k ilk a nocy osobom podpisującym swoje sprawozdania własną krwią. Uprzedzałam też o aresztowaniu i wywiezieniu do obozu

jak np. ks. Franciszka Smolarka i w iele innych osób.

W roku 1941 przechodziłam przez rzekę Skawę do g u b e rn ii, prze­

nosząc ważne dokumenty.

Najwięcej czasu, s i ł i pieniędzy poświęciłam więźniom z Oświę- cimia pracującym na terenie Boru - B rzeszcze. Poszerzano tam rowy biegnące od W isły w kierunku pastwiska w Borze. Głodni więź­

niow ie wpadali codziennie do m ieszkania p. Anny Moroniowej prosząc o żywność. Codziennie^o świcie wraz z mężem i córką Honoratę pod­

k ładała jedzenie w szopie na narzędzia - która znajdowała się przy usypanym przez więźniów obwałowaniu.

32

Grupa 100 jeńców przychodziła codziennie z obozu Oświęcim i spożywała przygotowane jed zen ie, a zabierała lekarstw a, za­

st r z y k i, przybory do p is a n ia , książki oraz ciepłą b i e l i z n ę , skarpety, nausznice it p . Do p. Anny Moroniowej w Brzeszczach 131 u l . Nazielce co tj^dzień dowoziłam żywność, lekarstwa i b ie ­ liz n y . Swoje oszczędności z dwó-ch la t pracy w szkole przeznaczy­

łam na kupienie żywności i lekarstw. -Ciepłą odzież otrzymywałam natomiast od lu dzi w swojej wiosce lub też szyłam sama. Kartki żywnościowe p rzynosił mi mąż Antoni Linert z Enermrgamtu od p. Krystyny B ia ła s. Były to kartki przyklejone, ale jeszcze

•ważne, oddane przez sklepy. Odklejałam, suszyłam i zawsze zanosi­

łam do sklepów, za-które później kupowałam chleb, masło i t p . J j W Oświęcimiu zg in ę li z Komorowie młodzi lu dzie po maturze:

Jó ze f N ie s ia t k i, Jó zef Habdas i Habdas Władysław oraz Konstanty Kamiński. W Mathausen zginął natomiast nauczyciel Wiktor Błotko.

Oprócz mnie żywność do p. Anny Moroń dowoziły z Komorowie k o l. Helena Kraus, Aniela Puczka, Jadwiga Błotko*! Władysława Kamińska. W 1943 r . jesien ią kiedy prsyniosłam żywność i lek a rst­

wa do m ieszkania p. Moroń weszło trzech znajomych więźniów. Przy­

witałam się z w ię ź n ia m i,a le wtedy wszedł inny n iż dotychczas kapo Wymknęłam się do pociągu. Kapo dał znać do obozu i zaraz p rzyje­

chali , z r o b ili re w izję u p. Anny Moroń i zn ale źli kartki żywno3cio we, zastrzyki oraz żywność. Aresztowali wówczas p. Annę Moroń

„którą skierowano do obozu. Znajomi ostrzegli mnie, że Niemcy szukają jasnej blondynki dostarczającej żywność.

Od tego czasu zawoziłam już paczki pod inny adres - Brzeszcze dom blisko rynku.

Trzej więźniowei z którymi się wtedy przywitałam zo sta li zamk­

n ię c i w ciemnym bunkrze na 3 dni. Opowiadał mi to p .J ó z e g Haszcze w s k i, gdy po odzyskaniu niepodległości przybył do Komorowie, aby nam podziękować. Otrzymał od nas kupon na ubranie i zamieszkał w Bielsku - B ia łej przy u l . Spółdzielców 8 /3 0 m .7.

A oto adresy innych więźniów piszących do p. Anny Moroń:

- Bolesław W ie r z e js k i, Gdańsk - W rze szc z,u l.D zie rż y ń sk ie g o 29, Lucjan Włodarczyk, Warszawa 2!?,u l . Jo lio t Curie 1 9 /3 0

i in n i.

Najwięcej wzruszający był widok więźniów ida.cych w zasapach śniegu w drewniakach bez skarpet i ciepłej odzieży. Uszy i ręce czerwone i spuchnięte. Zatrzymywali mnie( prosząc o chleb lub pap iero fa.

33

- 3

Je wracałam z pustą w a lizą do domu. To mnie mobilizowało do zbieran ia ciepłej odzieży oraz żywności.

n

Maty da Linert

34

35

36

37

Elżbieta Zawscka,doc„dr hab,pa"Ze”

87 100 Teruń, ul.Gagarina 136/26--

Toruń 29 X

w źełniere Armii Krajowej,* przydziałom do Ko­

mendy Głównej Oddział V"K»%wydsiał Łąezneśei Zagranicznej "Zagroda*

Matylda Pikoń-Linertewa Konstanteg® i Tekli Pikoń 28 I 1917 Konorowicach pow Bielake-Biała

W latach 1935-39 była inatruk torką PWK,Jako nauczycielka w Komorowieacb i Białej pełniła funkcję k-tki bufea szkolne#® Pv,r i instruktorki powiatowej Biała,Powiat ten nalotał do Rejonu Śląskiego PWK,którego byłam k-tką w latacb 1938/9 Zmobilizowana

1

"Matyld*" -wanej

Ra mój rozkaz pozostała w Komorowicach po wkroczeniu lieaców.Od XI 39 do XII 40 była członkinią śląskiej konspiracyjnej

sieci PIK,kierowanej przeze mnie ma rozkaz Janiny Karaś,azefa Q V K Pełniąc wówczas równocześnie funkcję azafa łączności K-dy Podekręgu Zagłębie SZP/ZWZ a potom szefa łączności konsp.K. 0 .Ś l ą s k, pozostawała®

z "Matyldą" w kontakcie pośrednim.Była ona czynna w pomocy społecznej i przerzutach lodzi "spalonych"do GG»

Mój następny kontakt nadrzędny z "Matyldą" zoatał nawiązany w marcu /verte/

Leg.karty komb,nr

466493

-2 - Ł-'^w ^ ** -

^ iccw

38

1942 r . Pełniłam wówczas /będąc równocześnie kurierką KG AC de Berlin m .in. przez Śląsk/ funkcję organizatorki WSK /wojskowej służby kobiet/

-ze względu na znajomość terenu,"Matylda*,czynna wciąż w pomocy apołeci nej została przewidziana na referent?:? WST- obwodu Biała,wraz z Antonin:

Jenkisz,pbwćd żywiec i Staniuławą Binek,obwod Bielsko.Wszystkie frzy wyznaczono na przeszkolenie specjalistyczne w czerwcu 42r,Utworzo»a już sieć WSE załamała sif na akutek aresztowań w K ,0 .Śląsk trwających V -VI [ 42r» "Matylda" uniknęła areztowania, ja musiałam zerwaś kontakt z Śląski er

"Liatyld •""kontynuowała ml me zagrożenia pomoc więźniom obozu eświfcimskie go,Wiedziałam w czaoio okupacji o jej niebezpiecznej działalności z re­

lacji m

0

"Matyldzie" należy zaliczyć de służby konspiracyjnej csły okres okupa­

cji ze względu na niewymiex*ną wagę jej odważnej działalności.

39

.EfcgbietiB . Zawackaydroc.dr babjpgtf%0w . Toruń ' .... ;• dnia

29

(miejscowość)

87 100 T oruń ♦ u l ft G ag ariną 1 3 6 /2 5

(N a z w is k o , imię, p s e u d o n i m i adres w y d a ją c e g o o ś w i a d c z e n ie )'

Oświadczenie świadka

• « : Y • : , »

Ja, jako uczestnik(czka) (wymienić formację Ruchu Oporu, nazwę obozu lub więzienia formację wojskową od — do): ,.l5lniera....4nnii...Xpa^owe^?zl..przydz±ałem...do.Ko-

&e.X]dy,JZŁó.yiiej.-..Qńd%i Bł.V J ^ E 9^yd2iai.- Lęcznośoi~ Zsg^aniczne^łtZs^roda * j śy/iadomy(a) odpowiedzialności wynikającej z przepisów prawa karnego za prawdziwość po- ! danych niżej. przeze mnie faktów ^

' i

o ś w i a d c z a m ,

' ' ' ’

żeobiatyld.a^Pikoó-Liiierto.wa--- - syn (córka) Zonstantego - - i T e k l i F i k oń urodź, dma 28 I ...— — 19— roku w KdEOi»owiea<*-pow"®i-a-l-slfO«fii aż a * jest mi znany(a) osobiście jako uczestnik(czka) (wymienić formację Ruchu Oporu,'nazwę obo-

zń lub więzienia, fofmację wojskową oraz okoliczności, w których świadek zetknął się | z otrzymującym(cą) oświadczenie i czasokres od — do):W„.iatj!<^....X83S!^9.„by2a^l»truk!

, t.orką.FAK^.J.ako iiajuicjzycielka..w .Eomor.oMc.acb...i ..Bi a łe j.p e ł o ił a funkc j ę I k-tki h u f ca szfcolneg? i instruktorki powiat oyte.j B ia ła Powiat, ten \ należał do Rejonu Śląski ego PfrK,którego b yłaa k-tką w latach 1 9 3 8 /9 j

^ aot>łliz?waPa i * 1* 39r«af pomocniczej służby wojskowej.otrzymała

przyd zi „ał. d o , Fagot owi a Społecznego - PŚC ,d z la ł pomoey ludności ewakuo~ i Wyżej wymieniony (a) posiadał(a) pseudonim ...'•Matylda*1_______■______ i pelniłf&^anej f funkcję — brał(a) udział (w tej części opisuje się: przebieg służby i działalności w okresie i bezpośredniego udziału w wslkach wolnościcwych pełnioną funkcję, stopień wojskowy, w ja- ! kich był(a) oddziałach, grupach, placówkach, pod czyim dowództwem, kierownictwem, udział w akcjach bojowych i innych, w jakich miejscowościach, nazwa* obozu itp. wszelkie ani. ny

i czasokres od — do):^a rozkaz pozostała w Komorowicacfopo. „wkroczeniu ^ ffiesacśwffOd...XC....39....d.o X I X .40 była członkinią ślą sk iej konspiracyjnej | 3ie.ci .P^.,kiero«.anej..p.rz..ez..e...mni.e...n.a..XQ.z.k.a.z...iI.aniny....Kar.a.ś.rs.z.ef,.a...Q....V K J Pełniąc wówczas równocześnie funkcję szefa łączności K-dy Podokręgu | Zagłębię..SZP/Zyg a potem szefa ł ączności k o n s p , 0 . Śląsk tpozo st awałaałj z..M a t y l d a ” w kontakcie pośrednim .Była ona czynna w pomocy społecz n e j i przerzutach lu dzi ''spalonych^do G G ,

Mó.i następny kontakt nadrzędny z "Matyldą* aostał nawiążany w marcu i Jeśli świadek jest członkiem ZB0^W1D, powinien wpisać numer legitymacji ezłonkow-^~

skiej wydanej przez Zarząd Okręgu w^ęg.»k..ar.ty....k.0.mbBnr....^.§6493... Zar? aWoj4Toruń jj

>£ć r ^ p |3 U lata służby 1 J X 39-18*1 45

Wte^oręcjmęść podpisu stwierdza się: w OFgCp^C Prawdziwość powyższych danych stwierdzam własnoręcznym podpisem

--- -V

i”-_{"i '} ...‘ Htff'... . _{- /~\T}... *... ...'• I._{c l r n} i r r v io c f n - n i . \ t r r r ic \ r n ,M ,n 4 f

-

Tedn. zam . lM /PW H /Y Pa

(pieczęć i podpis odpowu/iniett władz ( N a z w i s k o , imię, stopień w o j s k o w y , ;

lub Zarząrtu Z \ ł > » » . fu n k c ja , stanowisko)l u i i K C j d , -ijecinuiv i

rjfc?$łr:' m

R Z G — 155 150.000 SZt. A4x2 pap. plśm, V II kł. 60 g P-66 * A . ^

40

^ V T T r# *ę ? r. ' ' ■ " m ggW 3£ ^ v - :

-. \.: JL -■ „ ; i ' r. ' i. . j. \

194.2 r , P e ł n i Łam wówczas /będąc równocześnie kurierką KG AK do B e rlir a,In * przez Ś lą sk / funkcję organizatorki %SK /wojskowej służby kobiet/

-se względu na znajomość terenu* ^SJatylda*, czynna wari ąż w pomocy społtcs ej sostała pr/swidziana na referentkę ^S£ obwodu B i a ł a ,wraz z Antoni:

Joiikisz^pbwód Żywiec i S ta n isław^'Binek,obwod B ie l s k o .Wszystkie |rzy

•y ,n.ac2^{ono na} przeszkolenie specjalistyczne w czerwcu 42r*Utv;orzona już lać WSK załamała się na skutek aresztowań w K,O .Śląską trwających V -VI!

*2r„Matylda" uniknęła areztow ania,ja sueiałam zerwać kontakt z Śląskiej a tyld a^^kontynuowała mimo zagrożenia^ pomóc więźniem obozu oświęcimski -odsiedziałam w czasie okupacji o jej niebezpiecznej d zia ła ln o ści z re-*

J - * f ' ' ••• . - J / ' : ą

l a c j i mein0Adeli K o r c zy ń sk iej,szefa HiSK K a0„Śląsk 1943~45#

**katyld?ien należy zaliczyć do służby konspiracyjnej cały okres okupa- c j i ze względu na niewymierną wagę jej odważnej d z ia ła ln o ś c i.

-1,1 c

O " r . r\

T 'ii, i

> f ' - • .: r - T

V %' '* " ; ■

41

S y g n .a k t .I I SA 2 2 2 3 /8 6

X ' i

- W Y R O K

„ W IMIENIU POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDQV/SJ

> , 3 listopada 1907 r,

Naczelny Sąd Adm inistracyjny w Warszawie

w sk ład zie następującym: ~

Przewodniczący:sędzia NSA Z.Mank

S^d.ziow&e NSA: I» ^micitanka—Szwaczkowska

J#Rc3tkov/ski (s p r ) • ; -

Protokolant: L.Kado .

po rozpoznaniu w dniu 3 listopada 1 3 8 7 r , sprawy ze skargi Matyldy Lin ert

na aecyzję Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokracją z dnia 8 stycznia 1936 r N r .1 /L i n /W E R /8 5

w przedm iocie uprawnień kombatanckich skargą oddala.

f Uzasadnienie

Matylda Linert wystąpiła o p r zy ję c ie j e j do Związku Bojownik

o Wolność i Demokrację oraz stw ierdzenie uprawnień kombatanckich z tytu ł' d zia ła ln o śc i w ruchu oporu od 19 4lr do 19 4 4 r .W życio rysie oraz deklaracji członkowskiej wymieniona p o dała, że j e j d ziałalność w ruchu oporu poi-.: ' ku In * na przenoszeniu do Anny Moroń zam.w Brzeszczach ży w n o ści,lekarstw , odzieży i innych artykułów przeznaczonych dla więźniów Oświęcimia prc.cirL. ' ■ przy kopaniu rowów od W is ły do B rzeszc z.P o trzeb n e artykuły zdobywała

własnym sumptem, od ro d zin y , znajomych i t p . , w tej pracy pomagał j e j mą- o^.az inne osoby z konspiracji® Jak nadm ieniła w odwołaniu, pomoc miała charakter samorzutny, bez podawania nazw isk i składania p rzy się g i*

:<d wniosku K-jtylda L in e r t dołączała oświadczenia trzech świadków (spośród n ic h tylko świadek j\nna Moroń ma zweryfikowaną działalność w ruchu oporu)wszyscy p o t w ie r d z ili podane przez n ią relacje,.

Zarząd Główny ZBotfiD dzia ła ją c jako organ odwoławczy, decyzją z 3 stycznia 1S 8 6r . utrzymał w mocy decyzję Zarządu Wojewódzkiego w Bielsku- Białej odmawiającą M atyldzie L in e r t pozytywnego załatw ienia

■ku.W motywach swoj d e c y zji organ odwoławczy s t w ie r d z ił , że wymieniana n ie wykazała swego członkostwa w żadnej o r g a n iza c ji k o n sp iracy jnej,

natomiast spontaniczna pomoc u dzielana osobom znajdującym »i<j w trudny ".a

/ i

' 4 / ł

. N

42