S E R IA V : D Y D A K T Y K A M A T E M A T Y K I 20(1998)
BIBLIOGRAFIA
W ybrane z Z D M , część IV
Można się zastanawiać, czy w erze szybkiego obiegu informacji i coraz bardziej powszechnego do niej dostępu, istnienie takiego działu ma sens. Moja odpo
wiedź brzmi: tak. Nie dlatego, że prowadzę „Wybrane z ZDM” , a więc jestem zainteresowany w istnieniu tego działu. Wynika to z doświadczeń w poszukiwa
niu literatury, artykułów, dodam, poszukiwaniu głównie za pom ocą Internetu.
Otóż brakuje mi często opinii typu: to warto przeczytać, i do tego krótkiej rekomendacji. Tak więc po raz czwarty proponuję czytelnikom „Dydaktyki Matematyki” subiektywny wybór ciekawych pozycji, o których dowiedziałem się w numerach 5 oraz 6 z tomu 28 (1996 rok) oraz w numerach 1 i 2 z tomu 29 (1997 rok). 1
1. Artykuły
S p r e n g e l , H.-J.: 1996, Mathematische Wettbewerde im Grundschulalter, ZDM 28(5), 131-135.
Autor opisuje doświadczenia związane z konkursami matematycznymi. Prezentuje się zadania z tych konkursów. Artykuł ten i omawiane dwa następne podejmują problem kształcenia i opieki nad utalentowanymi uczniami w szkoły podstawowej.
K a p n i c k, F.: 1996, Mathematisch interessierte und begabte Grundschul- kinder - Das Neubrandenburger Projekt, ZDM 28(5), 136-142.
Przykłady zajęć z utalentowanymi uczniami klas trzecich i czwartych szkoły podsta
wowej .
N o 11 e, M., K i e s s w e i 11 e r, K.: 1996, Kónnen und sollen mathematisch besenders befahigte Schuler schon in der Grundschule identifiziert und gefórdet werden, ZDM 28(5), 143-157.
Czy i jak identyfikować w szkole podstawowej uzdolnione matematycznie dzieci?
K ó n i g, G.: 1996, Bibliographie „Begabung und Begabtenforderung in der Grundschule” , ZDM 28(5), 158-163.
Trzy następne artykuły prezentują niemieckie badania dotyczące psycho
logicznych aspektów uczenia się matematyki.
S c h w a n k, I.: 1996, Zur Konzeption pradikativer versus funktionaler Strukturen und ihrer Anwendung, ZDM 28(6), 168-183.
R e i s s , K, W e 1 1 s t e i n, H: 1996, Static and Dynamie Aspects of Declarative Knowledge in a Geometry Problem Solving Context, ZD M 28(6), 184-193.
Przeprowadzono eksperymenty z 9- i 10-klasistami, którzy rozwiązywali zadania z geometrii dwu i trzy wy miarowej. Zmierzono poziom tzw. wiedzy deklaratywnej i wie
dzy proceduralnej (pojęcia te zostały wprowadzone przez Andersona w 1983 roku).
N o 1 t e, M.: 1996, Auswirkungen beeintrachtigter Sprachwahrnehmung in Mathematik Unterricht am Beispiel von Sabrina — eine Falldarrstellung, ZDM 28(6), 194-199.
K r u m m h e u e r , G.: 1997, Zum Begriff der „Argumentation” im Rahmen einer Interaktions theorie des Lernens und Lehrens von Mathematik, ZDM 29(1), 1-10.
E z a w a, B.: 1997, Das Kardinalzahlkonzept. Untersuchungen bei einer Schiilerin mit geistiger Behinderung, ZDM 29(1), 11-20.
Autorka badała stopień zrozumienia pojęcia liczby elementów zbioru u 18-letniej, opóźnionej w rozwoju uczennnicy. Wniosek z tych badań jest następujący: uczennica rozumie, że przy określaniu liczebności zbioru ważna jest 1-1 odpowiedniość między nazwami liczb (jeden, dwa, trzy, . . . ) a obiektami, ma natomiast duże kłopoty ze zrozumieniem istoty zapisywania liczb w systemie dziesiątkowym.
2. Krótkie notki o artykułach A : Zagadnienia ogólne
K l i n e , M.: 1995, Mathematical thought from ancient time to modern times, v. 1, 2, 3, Oxford University Press.
C: Psychologia nauczania matematyki
R u s s e l , S. J., M o k r o s, J.: 1996, What do Children Understand about Average, Teaching Children Mathematics, 2(6), 360-364.
Wywiady z 4 -,5- i 6-klasistami dotyczące pojęcia wartości średniej.
G o o s, M., G a l b r a i t h , P.:1996, Do it this way! Metacognitive strategies in collaborative mathematical problem solving, Educational Studies in Mathematics, 30(3), 229-2601 .
Obserowawano dwóch licealistów pracujących wspólnie nad problemem dotyczącym zastosowań matematyki.
S u t h e r l a n d , R.: 1994, The influence o f teaching on the practice of school algebra: what can we learn from work with computer?, Rendiconti del Seminario Matematico, 52(3), 309-334.
Autor stara się dowieść, ze używanie LOGO i EXCELa pomaga przezwyciężać trud
ności związane ze zrozumieniem algebry. W szczególności zwraca uwagę, że język komputerowy pełni rolę mediatora w nauczaniu algebry. *
O bszerniejsze omówienie tej pracy zamieściliśmy w tomie 19 Dydaktyki Matematyki.
M a h e r , C. A. , M a r t i n o , A. M.: 1996, The development of the idea of mathematical proof: a 5-year case study, Journal fo r Research in Mathematics Education, 27(2), 191-214.
Pięcioletnie obserwacje Stephanie, uczennnicy 1-5 klasy, pracującej w różnych wa
runkach nad zadaniami kombinatorycznymi (małe grupy, cała klasa, indywidualne wywiady). Zauważa się duże postępy Stephanie w klasyfikowaniu i interpretacji da
nych.
H a r o u t u n i a n - G o r d o n , S., T a r t a k o f f , D. S.: 1996, On the learning of mathematics through conversation, For the Learning of Mathematics, 16(2), 2-10.
D: Nauczanie matematyki
M a n s f i e l d , H. (ed), P a t e m a n, N. A. (ed), B e d n a r z , N. (ed):
1996, Mathematics for tomorrow’s children, Kluwer.
Zbiór artykułów poruszających m. in. następujące tematy: konstruktywizm i teoria aktywności, psychologiczna natura pojęć, interakcje między uczniami, ograniczenia ikonicznych i symbolicznych reprezentacji, problemy języka.
N o c k e r, R. J.: 1996, The impact of DERIVE on classroom methodology, The International DERIVE Journal, 3(1), 73-95.
Opisano lekcje matematyki z DERIVEm w austriackich szkołach średnich (wiek ucz
niów: 15-17 lat). Autor zauważa, że używanie tego programu zachęciło uczniów do odważniejszego stawiania hipotez.
E 11 i s t, W . L.: 1996, Writing: A Necessary Tool for Learning, The Mathe
matics Teacher, 89(2), 92-94.
B e e v e r s, C. E.: 1995, Mathematical Ability Assessed by Computer, Computers and Education, 25(3), 123-132.
H e g a r t y, M., M a y e r , R. E., M o n k , C. A.: 1995, Comprehension of arithmetic word problems: a comparison of successul and unsuccessful problem solver, Journal of Educational Psychology, 87(1), 18-32.
S f a r d, A., L e r o n, U.: 1996, Just give me a computer and I will move the earth: programming as a catalyst o f a cultural revolution in the mathematics classroom, International Journal of Computers for Mathematical Learning, 1(2), 189-195.
Autorzy zastanawiają się, jaki wpływ na uczenie się matematyki mają komputery, a zwłaszcza umiejętność programowania. Przewidują, że umiejętność ta może stać się katalizatorem zmian w nauczaniu matematyki.
T h o m p s o n , C, W a l k e r , V.: 1996, Connecting Decimals and Other Mathematical Content, Teaching Children Mathematics, 2(8), 496-502.
E: Podstawy matematyki
O r z e c h , M.: 1996, An activity for teaching about proof and about the role of proof in mathematics, Primus, 6(2), 125-139.
M i k u s a, M.: 1995, How students establish the truth of their ideas in school geometry, Proceedings o f 17 th annual meeting of the North American Chap
ter of the International Group fo r the Psychology of Mathematics Education, Columbus, 1, 129-133.
Formalne dowody w szkolnej geometrii używane są przez mniej niż 1% uczniów. Taki wniosek wynika z badań przeprowadzonych przez autora wśród uczniów szkół pod
stawowych i średnich.
F: Arytmetyka. Teoria liczb. Wielkości
H u g h e s , P.: 1996, Difficulties with understanding place-value, The New Zeeland Mathematics Magazine, 33(2), 21-24.
Nieregularności w angielskim nazewnictwie liczb mogą być przyczyną trudności z pojęciem systemu dziesiątkowego. Przeprowadzono badania porównawcze obserwując dzieci używające języka angielskiego i języka Maori.
S h u n t a r o , S.: 1995, Arithmetic learning and psychology o f children, Japan Society of Mathematical Education Yearbook, 1, 17-31
Belgijski psycholog Decroly postawił tezę, że odejmowanie dzieci odkrywają wcześniej niż dodawanie. Autor w szeregu doświadczeń stara się potwierdzić tezę Decroly. Sporo miejsca poświęca też praktycznym implikacjom hipotezy Decroly.
G e r o f s k y , S: 1996, A linguistic and narrative view of word problems in mathematics education, For the Learning of Mathematics, 16(2), 36-45.
F i o r i, C., Z u c c h e r i, L.: 1997, Errori nell’applicazione delhalgoritmo della sottrazione: un’analisi relativa alia scuola dell’obbligo, LTnsegnamento della Matematica e delle Scienze Integrate, 20A(1), 7-38.
Raport z badań przeprowadzonych wśród 732 uczniów (9-12 lat). Badania dotyczyły algorytmów pisemnego odejmowania liczb naturalnych. Autorzy komentując błędy uczniów zastanawiają się, jak wykorzystać je do efektywniejszego uczenia algorytmów wykonywania działań pisemnych.
G: Geometria
S c h e r, D. P.: 1996, Folded Paper, Dynamie Geometry, and Proof: A Three- Tier Approach to the Conics, The Mathematics Teacher, 89(3), 188-93.
R o m e r o S a n c h e z , S., S a l g u e r o A n d u j a r , F.T995, Why is geometry the victim in the planning o f the curricula of mathematics education not only in the secondary school but also in the university, Proceedings of ICSIMT, Berlin 1995, 185-191.
H: Algebra
B e d n a r z , N., K i e r a n, C. L e e , L.: 1996, Approaches to algebra.
Perspectives fo r research and teaching, Kluwer.
Problem myślenia algebraicznego rozpatrywany z dwóch perspektyw: epistemologicz- nej i dydaktycznej. Analizuje się sytuacje promujące myślenie algebraiczne. Przytacza się ponadto wiele opinii dotyczących nauczania algebry.
I: Analiza
E i s e n b e r g , T. , D r e y f u s , T.: 1994, On understanding how students learn to visualize function transformation, CBMS Issues in Mathematical Edu
cation., 4, 45-68.
Eksperyment, który umożliwił uczniom myślenie o funkcjach w sposób wizualny, a na
uczycielom pozwolił lepiej zrozumieć kłopoty uczniów z wizualizacją.
M o r g a n J o n e s , J. P., M c Le a y, H.: 1996, Zooming spreadsheets, Micromath, 12(1), 35-38.
U: Materiały do nauczania oraz media
P e n g l a s e , M. , A r n o l d , S.-.1996, The graphics calculator in mathe
matics education: a critical review of recent research, Mathematics Education Research, 8(1), 58-90.
H u n t : 1996, Spreadsheet dice game, Mierom,ath, 12(1), 6-8.
Opracował: Piotr Zarzycki, Instytut Matematyki, Uniwersytet Gdański
