Z
CAŁEGO
KRAJU
Broń
gazowa
czy bojowa
Czesław Dzido
47
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 200-201W 1992 roku na terenie kraju miało miejsce kilkanaście zdarzeń, w trakcie których osoba cywilna użyła broni gazo wej przeciwko interweniującym policjan tom. Użycie broni - to zarówno oddanie strzału, jak też „tylko" wyciągnięcie broni i skierowanie wylotu lufy w kierunku po licjanta. Kilka takich przypadków zakoń czyło się tragicznie, ponieważ zaatako wany policjant natychmiast posłużył się bronią służbową, raniąc (nawet śmiertel nie) napastnika. Typowym przykładem może być zdarzenie sprzed kilkunastu miesięcy zaistniałe w Warszawie. W go dzinach nocnych w obronie włamywa cza, uciekającego przed umundurowa nym patrolem policyjnym, wystąpił jego sąsiad uzbrojony w pistolet gazowy „BUSS" (produkowany w Polsce na ba zie pistoletu wojskowego wz. 1933). Kie dy z odległości kilku metrów oddał on strzał, policjant natychmiast użył broni służbowej, raniąc go ze skutkiem śmier telnym.
Z analizy akt postępowań wyjaśniają cych tego typu spraw wynika, że często funkcjonariuszowi policji stawiany jest zarzut (prokuratora, przełożonych), iż przekroczył on granice obrony koniecz nej, stosując sposób obrony niewspół mierny do niebezpieczeństwa zamachu. Posługując się tym argumentem uważa no, że policjant powinien odróżnić broń gazową od broni bojowej (ostrej).
Długoletnie doświadczenie autora ar tykułu, eksperta Wydziału Badań Broni i Balistyki Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego KGP, upoważnia do odmiennego zdania na ten temat.
W ostatnich czasach w Polsce pojawi ło się kilkadziesiąt typów broni gazowej i alarmowej. Pierwsze typy tego rodzaju broni zdecydowanie różniły się kształ tem od typowej broni palnej. Ostatnio natomiast coraz częściej broń gazowa wzorowana jest na najbardziej popular nych typach broni bojowej, dotyczy to zwłaszcza wymiarów gabarytowych i zewnętrznych szczegółów konstrukcyj nych (np. broń z okresu II wojny świato- wej).
W broni gazowej często stosowane są takie same podzespoły jak w broni bojo
wej. Typowym przykładem są pistolety P-83 i pistolety gazowe P-83G produkcji polskiej. Do niedawna broń gazowa za wsze miała gwint wewnętrzny przy wylo cie lufy na osadzenie nasadki do wy strzeliwania rakietek sygnalizacyjnych. Obecnie pojawiają się na rynku nowe typy broni gazowej bez takiego gwintu, ale za to konstrukcyjnie przystosowane do odstrzeliwania naboi śrutowych (jest to z resztą wewnętrzny szczegół kon strukcyjny). Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że policjant ma zniko me szanse w miarę szybko ocenić, jakie go rodzaju bronią dysponuje napastnik. W rozważaniach tych pominięto nawet tak istotne okoliczności jak zła widocz ność (godziny wieczorowo-nocne), nie dostatki w wyszkoleniu zawodowym, czy zwykły brak policyjnego doświadczenia.
Rya 1. A -Kształt przegrody przewodu lufybroni śrutowej.B - Kształt przegrody przewodu lufy broni gazowej
Fig.l. A- Theshapeof the partition ofthe boręoftheshotgnn. B-Theshapeof theparlilion of the boręofgasweapon
Osobnym problemem są wspomniane wyżej pistolety i rewolwery śrutowe, sprzedawane w Polsce (często nieświa domie) jako broń gazowa. Broń taka mo że różnić się od broni gazowej jedynie kształtem przegrody umieszczonej we wnątrz przewodu lufy. Przegroda lufy w broni śrutowej zdecydowanie mniej przesłania pole jej przekroju poprze cznego, niż w broni gazowej. Ma to unie możliwić odstrzelenie naboju bojowego, a jednocześnie zapewnić, w miarę swo bodne, wystrzelenie ładunku śrutowego.
Różnica w kształcie przegrody przedsta wiona jest na rycinie 1.
W CLK KGP prowadzone są badania tego typu broni i amunicji. Przykładowo przedstawiono wyniki badań dla naboju śrutowego bocznego zapłonu kał. 9x37. Nabój taki zawiera ok. 150 śrucin ołowia nych o średnicy 1,75 mm. Wystrzelone śruciny wnikają na głębokość do 5 mm w suche sosnowe drewno, ustawione w odległości 1 m od wylotu lufy. Średnica rozrzutu śrucin przy tej odległości strzału wynosi ok. 90 cm. Podczas strzału w kierunku człowieka w zasięgu wystrzelo nych śrucin znajdują się rozległe partie ciała. Czy można wtedy mówić o prze kroczeniu granic obrony koniecznej?
Czytelnikom, a zwłaszcza tym, którzy nie zgadzają się z tą opinią, proponuje my następujący test. Zamieszczone na
odwrocie zdjęcia przedstawiają po jed nym egzemplarzu broni gazowej i broni bojowej (ryc. 2,3, 4,5,6,). Proszę wska zać takie widoczne różnice w budowie, które pozwalają na jednoznaczne i szyb kie określenie rodzaju broni. Znaki iden tyfikacyjne na okładkach chwytów pro szę pominąć, gdyż w praktyce są one zasłonięte ręką napastnika.
Z
CAŁEGO
KRAJU
the right pistol „Walther"'. model
SUMMARY
48
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 200-201Ryc. 2.Z lewej rewolwer gazowy„Erma" kal. 9 mm, z prawej rewolwer "Ros-si” kal. 38 Special
Fig.2. Onthe lift gasrevolver „Erma" ail. 9 mm,on the righl revolver „Rossi" cal.38
special
Ryc 4. Zlewej pistolet gazowy "BUSS"kal. 8 mm,z prawej pistolet wojsko
wy wz. 1933(TT)kal. 7,62mm
Fig. 4. On theleftgaspistol„BUSS" cal.8 nim, onthe righlmililary pistol model 1933
During the last several months took
place dosen or so events,wherecivil persons used gas weaponagainst
in-tervening policemen.The author
pre-sentspictures of some models of gas
weapon and similar in appearance
typesoffirearms. He poses a ques-
tion,if policemen were able quickly to
take stock of what sort weapon
ag-gressor disposes. Besides the article
describestheprinciple of operation of
shot revolvers and pistols, and the
effects of firingof shotgun shells, cal. 9 x37
Ryc3.Zlewej pistolet gazowy “Reck-Erma” kal.8mm, z prawej pistolet "Colt" mod. IV kal, 9 mm
Fig. 3. Onthe left gas pistol„Reck-Erma"cal.8mm, on the rightpistol „Colt"
model IV,cal,9 mm
Ryc 6. Z lewejpistolet gazowy"Browning" mod. GPDA kal. 8 mm,z prawej
pistolet "Browning" mod. 1935 kal. 9 mm
Fig.6. On theleft gas pistol „Browning"model 1935, cal. 9nim
Ryc5.Z lewej pistolet gazowy "Reck” kal. 8mm,z prawej pistolet "Walther"
mod. PPKkal. 7,65mm
Fig. ’5.On the leftgas pistol„Reck" cal. S mm,on
