NAUKA ADMINISTRACJI
Administracja – wg Jellinka: to wszystko to, co zostaje po odjęciu władzy ustawodawczej i sądowniczej, to czego nie można zdefiniować (def. negatywna/ wielkiej reszty/ def.
przedmiotowa); Jaroszyński: to nie tylko organy państwa, ale też podmioty prywatne (korporacje itp.); administracyjnie sprawują funkcję wszystkie organy państwowe;
administracja jest oparta na ustawach; administracja posługuje się własnymi środkami i działaniami, organy administracji działają w ramach imperium, z czym wiąże się możliwość stosowania przymusu (ugody, negocjacja, wywłaszczenie); treści polityczne administracji w PRL odróżniała tę administrację od innych; Kulesza: administracja to zespół działań i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych na rzecz interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w ramach prawa (jedna to administracja rządząca, druga wykonawcza, interes publ. – ustawodawstwo określone, ale generalnie nie ma definicji); wspomaganie, kreowanie jakichś działań, służba; podejście funkcjonalne:
administracja to organizatorska działalność państwa;
definicja podmiotowa: identyfikacja podmiotów działających w administracji; def.
pozytywna: działalność organizatorska, wykonawcza, działa w sposób permanentny, bieżący, ma charakter inicjatorski, działa z urzędu, ma charakter władczy, nie ma domniemania kompetencji, działanie w interesie publicznym
Organ administracji – Jaroszyński: wyodrębniona część aparatu państwowego do wykonania zadań wynikających z prawa środkami określonymi przez państwo; Ochendowski: każda jednostka ma określone kompetencje, środki władcze; Bigo: osoba fizyczna lub kolegium, które jest w strukturze JST lub państwa, działający w ramach kompetencji, powołany przez państwo
Podmioty administracyjne:
1. administracja rządowa: jest ona w ramach administracji państwowej, zhierarchizowana i scentralizowana, poziom wykonywania zadań publicznych jest określony ustawami (centralna administracja wykonawcza); podział na administrację centralną i terenową; administracja terenowa obejmuje określone terytorium, a organ administracji centralnej rozciąga się na cały kraj, musi pogodzić decyzje polityczne na rzecz rządzenia z wykonywaniem ustaw;
Administracja terenowa dzieli się na zespoloną (kierowana przez rządowego urzędnika w terenie, czyli wojewodę) oraz niezespoloną/ specjalną (nie podlega wojewodzie, chociaż ma on uprawnienia kontrolne i koordynacyjne, niekoniecznie są jednoszczeblowe; podlegają bezpośrednio ministrom lub centralnym admin. rządowej, np.: izby celne, straż graniczna itp.) Zespolenie organizacyjne admin. rządowej jest dwustopniowe: wojewoda oraz jednostki organizacyjne tj. wojewódzka komenda policji, inspektorat ochrony środowiska itd.
zorganizowane jako oddzielne jed. organizacyjne, lecz podległe zwierzchnictwu wojewody.
Wojewoda jest organem administracji o kompetencji ogólnej, zaś organami o kompetencji szczególnej są organy właściwe w poszczególnych działach, również obsługiwane przez urząd wojewódzki; organy administracji rządowej są jednoosobowe, rzadko kolegialne;
2. zdecentralizowana: formy korporacyjne – podstawową formą decentralizacji jest samorząd, czyli publicznoprawny związek osób, przynależność jest obowiązkowa; korporacja może mieć charakter terytorialny oraz zawodowy; mają osobowość prawną, wykonują samodzielnie zadania publiczne na własną odpowiedzialność i ta samodzielność podlega ochronie sądowej;
korporacje mogą współdziałać na gruncie porozumień administracyjnych. Taki zabieg wśród jednostek samorządu lokalnego nazywa się związkiem komunalnym/ celowym. Korporacje działają za pomocą swoich organów ustrojowych;
inne formy o samodzielnym statusie w sferze prawa publicznego – ustawodawca nie przyznał
im przymiotu odrębnej podmiotowości prawnej, chodzi o instytucje tj.: RIO, kolegia
odwoławcze, KRRiT; organy te mają głównie funkcje orzecznicze, ich członkowie pochodzą z wyboru, posiadają niezawisłość orzeczniczą, która opiera się na niezależności osobistej i na ich samodzielnym bycie organizacyjnym, braku podległości, samodzielności finansowej, gwarantowaną przez ustawę budżetową;
3. podmioty prawa publicznego, które opierają się na czynniku majątkowym; są to instytucje zarządzające wyodrębnionym rzeczowo majątkiem publicznym, wykonujące zadania
publiczne o charakterze praktycznym, czyli: zakłady administracyjne i przedsiębiorstwa użyteczności publicznej; zakład posiada władztwo zakładowe, z kolei instytucje admin.
świadczące usługi publiczne zwane są samoistnymi, jeśli są wyposażone w osobowość prawną albo niesamoistnymi, gdzie działają w ramach in. os. prawnej; byt obu z ww.
instytucji jest regulowany przepisami prawa administracyjnego
4. administracja państwowa: niektóre segmenty admin. państwowej nie podlegają rządowi, lecz innym naczelnym władzom państwa. Do tej kategorii w Polsce należą np.: kancelarie Sejmu i Senatu oraz Prezydenta, NIK; odrębnym org. admin. państwowej, mającym umocowanie konstytucyjne, jest KRRiT;
5. podmioty realizujące zadania zlecone – zadania mogą być przekazane wewnątrz administracji publicznej, zazwyczaj administracji zdecentralizowanej oraz na zewnątrz administracji, czyli funkcjonalna prywatyzacja wykonywania zadań z zakresu admin. publ.;
zad. publ. Zostają zlecane albo mocą ustawy albo w drodze czynności indywidualnej
Osoba może być organem (piastun organu), wadliwość powołania organu jest nieistotna, gdyż liczą się akty, jakie wydaje i to one są poddawane kontroli; kwestionować można tylko drogą ustaloną przez prawo.
Główne sfery działania administracji publicznej
Funkcje wynikające z ustaw, działając na rzecz interesu publicznego. Chodzi o zadania z zakresu:
- klasycznej administracji porządkowo- reglamentacyjnej (policyjnej)
Stosowanie instrumentów władczych, zwłaszcza nakazów i zakazów oraz zezwoleń administracyjnych i koncesji, utrzymywanie stosownych organów orzekających oraz służb, straży, inspekcji i in. instytucji stojących na czele porządku publicznego i bezpieczeństwa zbiorowego. W sferze administracji porządkowej o charakterze indywidualnym istotną rolę w utrzymaniu porządku publ. odgrywają akty o charakterze ogólnym- zarządzenia
administracyjne. Jednostka ma przestrzegać obowiązującego prawa, władza może ją do tego przymusić, stosować kary itp. Wykonanie kompetencji porządkowo- reglamentacyjnych opiera się ściśle na wymaganiach interesu publicznego, ustalonych w prawie (władza związana) lub określanych w konkretnej sytuacji w ramach określonych w ustawie przez samą administrację – organ lub funkcjonariusza (uznanie administracyjne).
Dla administracji reglamentacyjnej podstawową kwestią jest budowa aparatu rządowego w terenie bądź wykorzystanie innych struktur, przede wszystkim samorządowych, czyli
dokonanie dekoncentracji wewnętrznej (w ramach własnego aparatu admin.) lub zewnętrznej (przekazanie wykonania samorządowi lub in. podmiotom) albo decentralizacji zadań
publicznych (przekazanie ich samorządom jako zadań własnych);
- administracji świadczącej (usługi publiczne)
Administracja coraz szerzej przejmuje odpowiedzialność za rosnący zakres usług publicznych. Chodzi zarówno o usługi typu społecznego, jak i o charakterze technicznym, oraz rozwój świadczeń społecznych. Ta administracja może polegać na odpowiedzialności za standard usług świadczonych przez sektor prywatny albo też na bezpośrednim organizowaniu świadczenia usług publ. Administracja świadcząca nie może być wykonywana w ramach
administracji rządowej, gdyż konieczna jest kontrola obywatelska nad jej działalnością.
Powinna być prowadzona przez samorząd różnych szczebli. Ma związek ze wzrostem tzw.
kultury kontraktowej, ściśle powiązanej z nowym zarządzaniem publicznym (New Public Management), uznając kontrakt za podstawową formę zapewnienia wykonywania zadań publicznych.
- administracji wykonującej uprawnienia właścicielskie (zarząd majątkiem publicznym) Administracja podejmuje rolę regulatora rozwoju ekonomicznego, ma udział w zarządzaniu gospodarką narodową. Wraz z tym nastąpił rozwój instytucji ochrony konkurencji i konsumentów oraz wzrost roli administracji w ochronie rynku przed tendencjami monopolistycznymi. Administracja wykonuje uprawnienia właścicielskie w odniesieniu do rzeczy publicznych oraz majątku gospodarczego. Istotne są reguły zamówień publicznych;
- zarządzania rozwojem
Systemy administracyjne w innych państwach Wielka Brytania:
- nie ma pisemnej konstytucji,
- system common law, konwenanse konstytucyjne, ustawy, orzecznictwo sądów,
- zasada rządów prawa (rule of law), większość rozstrzygnięć, w tym administracyjnych przypada sądom powszechnym,
- zasada podziału władzy (organizacyjne, a nie personalne lub funkcjonalne; władze się nie hamują a współpracują),
- monarchia parlamentarno- gabinetowa, - nie była scentralizowana,
- zarząd lokalny (local government) zajmuje się wszystkimi sprawami lokalnymi.
- nie ma w terenie instytucji rządowych,
- organ to rada wybierana w wyborach oraz parafie,
- rząd to sfera zajmująca się kreowaniem polityki, składa się z ponad 100 ministrów, którzy muszą być członkami jednej z dwóch izb parlamentu;
- gabinet to urzędnicy i najbliżsi współpracownicy premiera, ok. 20 ministrów, przede wszystkim szefowie najważniejszych resortów,
- ministrowie młodsi/ parlamentarni podsekretarze stanu zastępują właściwego ministra w zakresie spraw politycznych, na ogół będąc członkiem innej izby niż minister,
- civil service- służba cywilna: urzędnicy są odpowiedzialni za realizację zadań, - ustawodawstwo delegowane: szerokie kompetencje członków gabinetu, - komitety rządowe,
- premier rządzi dotąd, dopóki ma poparcie opinii publicznej Stany Zjednoczone:
- konstytucja 17.IX 1787r. + 26 poprawek, - zasada federalizmu,
- trójpodział władzy,
- senat to reprezentacja poszczególnych stanów,
- nie ma rządu, a odpowiednikami ministerstw są departamenty, - administracja prezydenta,
- system elektorski,
- prezydent jest promotorem ustawodawstwa, kierownikiem polityki zagranicznej, zwierzchnikiem sił zbrojnych i szefem administracji
Republika Federalna Niemiec:
- 1948r. konstytucja (ustawa zasadnicza), - państwo federalne (federalizm funkcjonalny),
- landy zostały podzielone wg aliantów po wojnie, ograniczona władza, - władza ustawodawcza i wykonawcza współpracują ze sobą,
- kanclerz nie pochodzi z bezpośrednich wyborów, tylko z wyboru parlamentu, - prezydent sprawuje tylko funkcję reprezentacyjną i promuje kanclerza, - system kanclerski,
- ustawodawstwo federalne (sprawy podatkowe, wojskowe, skarbowe i obronne) może być delegowane do innych landów jako władza ustawodawcza, podobnie z administracją, - Bundesrat, Bundestag, Zgromadzenie Federalne (ono powołuje prezydenta),
- prawo do stanowienia rozporządzeń wykonawczych;
- konstruktywne votum nieufności wobec kanclerza V Republika Francuska:
- konstytucja z 1958r., Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela 1789r., Karta Środowiska ’04 - system półprezydencki/ arbitraż prezydencki,
- wybory powszechne, bezpośrednie, kadencja 5-letnia, - kohabitacja (prezydent i rząd z różnych opcji politycznych), - prezydent powołuje rząd i przewodzi jego posiedzeniom, - dyrekcje generalne,
- struktura terytorialna: państwo unitarne, scentralizowane; regiony, departamenty, gminy - instytucja prefekta i mera,
- departamenty zamorskie Hiszpania:
- monarchia parlamentarna o strukturze regionalnej, restauracja monarchii po rządach gen. Franco,
- Kortezy,
- monarcha powołuje premiera i pełni władzę wykonawczą, - rząd może wydawać dekrety z mocą ustawy,
- państwo unitarne, silnie zdecentralizowane na regiony autonomiczne i prowincje - resorty: ministerstwa powoływane w drodze ustawy,
- konstytucja z 1978r.
rząd – zespół osób wyłanianych metodą polityczną, w sposób określony w Konstytucji i decydujących – pod przewodnictwem Premiera – przy użyciu różnych mechanizmów (z których szczególne znaczenie ma RM) o zasadniczych kwestiach polityki państwowej, jak również sprawujących – w ramach systemu władzy wykonawczej – polityczne kierownictwo wobec wyspecjalizowanych agend administracji rządowej.
Organizacja administracji centralnej
Stopień komplikacji wynika przede wszystkim z połączenia na tym szczeblu funkcji
politycznych (rządzenia) i funkcji o charakterze administracyjnym, a także podział na resorty.
Coraz trudniejsza jest koordynacja działań aparatu admin.
Jądrem systemu władzy centralnej stanowi szef rządu i pozostali jego członkowie oraz organ kolegialny – Rada Ministrów, a także różnej rangi komitety ministerialne i międzyresortowe..
Muszą tam działań mechanizmy administracji na rzecz rządzenia.
Podstawowym podziałem w zakresie administracji centralnej jest podział funkcjonalny na administrację wykonawczą i administrację działającą na rzecz rządzenia (obsługującą kreowanie polityki państwowej i następnie jej prowadzenie).
Administracja nastawiona na działalność wykonawczą to urzędy centralne i urzędnicy, których zadaniem jest realizacja obowiązującego prawa i wynikających z niego zadań publicznych (np. służby policyjne, inspekcyjne, instytucje kontrolne i nadzorcze itd.). Te organy powinny działać jako wyodrębnione z ministerstw władze i instytucje administracji centralnej, podporządkowane Prezesowi RM bądź ministrom, gdyż to oni ponoszą
odpowiedzialność polityczną za działalność owych agend.
Z kolei ministerstwa, ich organizacja, a także personel urzędniczy: administracyjny i polityczny, w przeciwieństwie do władz i instytucji administracji centralnej, muszą być w sposób profesjonalny ukierunkowane na obsługę ministra (i premiera) jako członka rządu.
Rada Ministrów:
Decyzje polityczne są podejmowane przez wspólnie obradujący zespół ministrów (członków rządu), na czele którego stoi szef rządu, odrębny od głowy państwa. Rada Ministrów ponosi przed parlamentem polityczną odpowiedzialność za działanie władzy wykonawczej. W skład rady ministrów wchodzą wszyscy ministrowie, przewodniczący określonych w ustawach komitetów, a także mogą wchodzić wiceprezesi RM.
Poza różna kategorią ministrów bez teki, w Radzie Ministrów zasiadają przede wszystkim ministrowie odpowiadający za określone działy (dziedziny, resorty) administracji rządowej.
Powołanie ministra zawsze oznacza utworzenie jego gabinetu, natomiast wcale nie musi oznaczać tworzenia osobnej struktury administracyjnej w postaci ministerstwa.
Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów to członek rządu, koniecznie minister bez teki.
Rada Ministrów ma stanowić kolektyw polityczny, tzn. reprezentujący siły mające większość w parlamencie, równocześnie stanowiący samodzielny podmiot władzy wykonawczej.
Organizacja aparatu pomocniczego szefa rządu i Rady Ministrów
Problemem aparatu pomocniczego jest silny związek tego aparatu z polityką. Problem ten można rozwiązać w zależności od tego, jak jest zorganizowany aparat centrum rządu i jakie są jego podst. zadania. Te można z kolei podzielić na 2 kategorie: zadania apolityczne, jakimi jest czuwanie nad przebiegiem procedur decyzyjnych oraz koordynowanie działalności admin. centralnej oraz zadania polityczne w postaci wypracowania propozycji w sferze polityki i czuwania nad realizacją polityki.
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów obsługuje premiera w zakresie administracyjnym, merytorycznym i politycznym, a także wicepremierów, ministrów bez teki, a także prace Rady Ministrów i prace komitetów RM. To ona stanowi główny czynnik poziomej koordynacji pracy całej administracji rządowej w obu poziomach: politycznym i administracyjnym. Szczególna rola przypada Sekretarzowi RM i Prezesowi RM.
Ministerstwa a inne agendy administracji centralnej
W Polsce zasadnicza część administracji centralnej to administracje zarządzające, przede wszystkim zorganizowane w formie wielkich ministerstw z rozbudowanymi komórkami organizacyjnymi o charakterze urzędniczym i niesamoistnym statusie prawnym, a czasem wyodrębnione jako urzędy centralne.
Agencje mają za zadanie wykonywać admin. zadaniową, reagując elastycznie na okoliczności społeczne czy gospodarcze.
Zasady organizacji ministerstw
W Polsce zasadnicza organizacja wewnętrzna ministerstw jest dwuszczeblowa. Podstawową komórka podziału dla celów merytorycznych są departamenty, a do realizacji zadań w zakresie obsługi ministerstwa – biura. Departamenty i biura mogą mieć strukturę
bezwydziałową, jednak częściej dzielą się na wydziały. Departament powinien obejmować co najmniej jeden dział administracji ministerstwa. Odrębnymi komórkami organizacyjnymi są sekretariaty, tworzone do obsługi ministra i komitetów, rad i zespołów.
Komitet Stały RM przygotowuje decyzje RM, projekty ustaw itp., może powoływać pełnomocników ds. rządu.
Zasadą jest, że rutynowe sprawy merytoryczne są załatwiane na najniższym szczeblu.
Gabinet ministerialny spełnia dwojaką funkcję. Wobec ministra: przygotowując jego decyzje, a przynajmniej kontrolując projekty decyzji wychodzące od administracji oraz organizując jego działalność polityczną. Wobec administracji: starając się narzucić jej wolę ministra, kontrolując i koordynując jej działalność. Dyrektor gabinetu może podejmować decyzje z upoważnienia ministra.
Zastępcy ministrów w osobach sekretarzy i podsekretarzy stanu wraz z wojewodami i wicewojewodami mają obowiązek złożenia dymisji po sformowaniu nowego rządu.
Samorząd terytorialny zarówno jako forma decentralizacji administracji państwowej, jak instytucja niecentralizacji ma charakter administracyjny (publicznoprawny) i jest zjawiskiem politycznym.
Udział obywateli jednostek terytorialnych państwa nie ogranicza się wyłącznie do samorządu terytorialnego jako formy dekoncentracji władzy wykonawczej. Innymi formami takowego udziału jest autonomia oraz federalizm, które odnoszą się w pełni do sfery konstytucyjnej. W warunkach autonomii chodzi o podział (decentralizację) władzy ustawodawczej między parlament a ciała stanowiące jednostek terytorialnych. Z kolei federalizm oznacza podział suwerenności państwowej między państwo związkowe a jego części składowe.
Reorganizacji administracji terytorialnej nie można dokonywać w oderwaniu od reorganizacji administracji centralnej. Konstytucja RP nie określa tego, jaki ma być w Polsce podział administracyjny, lecz zawiera sformułowania oparte na określeniu funkcji władzy terytorialnej (samorząd lokalny – regionalny). W ten sposób powstała koncepcja
trzystopniowego ustroju terytorialnego, złożonego z samorządu gminnego, powiatowego i wojewódzkiego.
Podział terytorialny
Z punktu widzenia funkcji wyróżnia się zasadniczy podział administracyjny państwa dla celów administracji ogólnej i tutaj mówi się o podziale terytorialnym oraz podział dla celów administracji specjalnych. Ponadto istnieje podział pomocniczy, tzw. jednostki pomocnicze.
Podział administracyjny dla celów ogólnych jest więcej niż jednostopniowy.
Gmina + powiat = samorząd lokalny, województwa = samorząd regionalny
Gminy i powiaty stanowią podstawę terytorialną, z kolei województwa służą jako podstawa terytorialna dla działalności administracji rządowej w terenie, czyli wojewodów.
Administracja rządowa a samorząd terytorialny
Ani w gminie ani w powiecie nie ma rządowego organu o kompetencji ogólnej. W gminie funkcję władzy sprawuje wójt, a w powiecie starosta. Większość administracji specjalnych (rządowych) na szczeblu powiatowym włączono do administracji powiatu samorządowego, z zachowaniem jednak szczególnego statusu tych administracji (jako tzw. służb, inspekcji i straży) oraz ich funkcjonalnych więzi z odpowiednikami wojewódzkimi (rządowymi). Na
szczeblu wojewódzkim administracje specjalne należą bowiem do zespolonej administracji rządowej i działają pod zwierzchnictwem wojewody.
Rozdział zadań między administracją centralną a samorządem terytorialnym opiera się na zasadzie subsydiarności, wpisanej do preambuły Konstytucji RP. Zasada ta polega na oddaniu sprawy do władz jednostki wyższego szczebla, gdy niższy sobie nie radzi; sprawy powinny być rozwiązywane na jak najniższym szczeblu, czyli w gminie. Ona powinna rozwiązywać sprawy lokalne, chyba że są zastrzeżone dla innych szczebli.
Pozakonstytucyjnym umocowaniem tej zasady jest Europejska Karta Samorządu Lokalnego.
Wojewoda jest powoływany przez premiera, więc jest to funkcja polityczna. Uchyla sprzeczne z prawem akty samorządu, a jego rozstrzygnięcia w tym zakresie podlegają
zaskarżeniu przez organ samorządu do sądu administracyjnego. Wydaje wytyczne i zalecenia, jest wykonawcą polityki rządu. Ma prawo wydawać akty prawa miejscowego o charakterze ogólnym, rozporządzenia porządkowe (gdy dana kwestia nie jest jeszcze uregulowana). Jest on reprezentantem Skarbu Państwa, rozpatruje odwołanie od organów I stopnia (KPA), może wstrzymać egzekucję administracyjną na dowolnym terenie. Jest jedynym reprezentantem rządu w terenie. Nadzór nad nim pełni: premier, MSWiA, poszczególni ministrowie. Premier może uchylić te akty w ramach nadzoru z racji legalności, gospodarności, rzetelności lub przesłanek politycznych. Zadania są wykonywane przez urząd wojewódzki.
Organizacja terenowej administracji rządowej
Terenowa administracja rządowa stanowi składnik administracji obsługującej rząd.
Aparat administracyjny rządu w terenie może być budowany na trzy sposoby.
Pierwszy opiera się na założeniu, według którego aparat ten nie powinien się skupiać wokół formalnego przedstawiciela rządu w danej jednostce podziału terytorialno- administracyjnego (administracja ogólna), przy sprowadzeniu do minimum jednostek nie podlegających temu przedstawicielowi (administracja niezespolona, specjalna) (Francja)
Drugi sposób to oparcie aparatu na rozproszonych, koordynowanych tylko na szczeblu rządowym, jednostkach administracji specjalnej.
Trzecim sposobem jest przyznanie podstawowych uprawnień administracyjnych „w terenie”
samorządowi terytorialnemu, bez powoływania osobnych przedstawicieli rządu i
sprowadzania do niezbędnego minimum jednostek rządowej administracji specjalnej (Anglia, USA). W tym rozwiązaniu o wiele częściej niż w pierwszym występuje kolegialność.
W 1998r. nastąpiło powołanie władz regionalnych w postaci województw, które wystarczyły, aby przejąć od rządu znaczną część funkcji o charakterze strategicznym (ogólnospołecznym), przede wszystkim kierowanie rozwojem regionalnym.
Samodzielność komunalna po reformach terytorialnych w Polsce ma różne aspekty:
- organizacyjny i personalny: własne organy i struktury, prawo do obsadzania stanowisk w admin. komunalnej, przedsiębiorstwach, zakładach i in. instytucjach samorządowych;
- administracyjny: własne kompetencje do stanowienia przepisów admin. i do sprawowania władztwa admin. w formach indywidualnych;
- ekonomiczny: zasoby majątkowe, w tym uprawnienia właścicielskie i środki finansowe, w skromnym zakresie władztwo podatkowe;
- polityczny: wolne wybory oparte na kryterium interesu lokalnego;
- prawny: osobowość prawna, odrębna podmiotowość w prawie publicznym
Tak określona samodzielność gminy podlega ochronie sądowej. Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów oraz zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej.
Jedynie w odniesieniu do samorządu powiatowego ustanowiono enumerację przedmiotową do wykonywanych zadań.
Podstawy konstytucyjne z 1997r.: zasada unitarności, zasada podziału i wzajemnego
równoważenia się władz, zasada pomocniczości i solidarności, zasada decentralizacji władzy publicznej.
Zespolenie organizacyjne w admin. teryt. jest obecnie ważną zasadą ustrojową, dot. zarówno terenowej admin. rządowej, jak i admin. samorządowej
Dwie formy zespolenia organizacyjnego w administracji terytorialnej:
- forma ściślejsza: admin. samorządowa jest zespolona w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnikiem,
- forma luźniejsza: województwo i powiat, gdzie występują kierownicy wojewódzkich oraz kierownicy powiatowych służb, inspekcji, straży itd.
Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi wyłącznie z punktu widzenia legalności. Spór między samorządem a org. nadzoru rozstrzyga sąd administracyjny.
JST nie są organem administracji.
2 modele zatrudnienia urzędników publicznych: model kariery, polegający na stopniowej karierze urzędniczej, od dołu w górę oraz model stanowisk (pozycyjny) opiera się na rekrutacji na konkretne stanowiska.
Admin. rządowa zatrudnia: wyższych urzędników, średni personel admin., personel pomocniczy i pracowników obsługi. Najwyżsi urzędnicy to generaliści.
Administracja publiczna a prawo dostępu do informacji publicznej
Dostęp do informacji publicznej dotyczy dostępu do dokumentów urzędowych/ publicznych, znajdujących się w posiadaniu administracji. Prawo dostępu zostało uregulowane prawnie w skali międzynarodowej.
W Polsce ustawa „O dostępie do informacji publicznej” została uchwalona 6.IX 2001r.
Ustawa rozwija art. 61 Konstytucji RP.
Wg ustawy informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, przy czym ustawa wskazuje pominiętą w art.61 konstytucji informację przetworzoną, tj. informację stworzoną przez dany podmiot zobowiązany do jej udzielenia na podstawie posiadanych przez ten organ informacji. Obowiązek udzielania informacji przetworzonej został materialnie i proceduralnie ograniczony.
Ta ustawa jest instrumentem wprowadzania służebnego charakteru władzy publicznej.
Są trzy tryby dostępu do informacji publicznej:
na posiedzeniach kolegialnych/ wgląd do dokumentów rządowych/ informacja przetworzona PPP
Prywatyzacja wykonywania zadań publicznych łączy się z państwem pomocniczym i nosi nazwę zadań i funkcji zleconych.
O partnerstwie publiczno- prywatnym mówi się w kilku ujęciach.
- jako sfera współdziałania obu sektorów w różnych aspektach, widzianą w perspektywie ogólnej doktryny funkcjonowania państwa, gospodarki i społeczeństwa;
- jako konkretne typy umów między władzą publiczną a podmiotem sektora prywatnego, związanych z realizacją konkretnego przedsięwzięcia inwestycyjnego;
- jako złożone działania organizatorskie, które służą określeniu sekwencji działań i czynności prawnych i faktycznych, niezbędnych dla osiągnięcia ustalonego celu publicznego
