s t y n a n a te m a t k o b i e t . Z r o b io n o t o j u ż g d z i e i n d z i e j . N ie m ia łe m r ó w n ie ż t a k i e j i n t e n c j i , by p r z e p r o w a d z a ó a n a l i z ę p s y c h o l o g i c z n ą z a g a d n i e n i a k o b i e t w ż y c i u i n a u c z a n iu św . A u g u s t y n a . T e g o r ó w n ie ż j u ż d o k o n a n o . P r z y j ą ł e m n a t o m i a s t p o z y c j ę h i s t o r y k a . . . N ie w iem j e d n a k , c z y i n a i l e m i s i ę t o u d a ł o . W ś w i e t l e t e g o , c o p o w i e d z i a ł e m , n a s u w a ją s i ę t r z y w n i o s k i . Po p i e r w s z e , n i e m ożną m ów ió o A u g u s t y n i e b e z M o n ik i i o M o n ic e b e z A u g u s t y n a . Po d r u g i e , z w ią z e k A u g u s ty n a z k o b i e t ą , k t ó r a b y ł a m a tk ą j e g o s y n a , m u s i a ł z o s t a ć z e r w a n y pod p r e s j ą r z y m s k ie g o s y s t e m u k a s t o w e g o . Po t r z e c i e w r e s z c i e , n a s t o s u n ek b is k u p a H ip p o n y d o k o b i e t n ie m a ły w p ływ m i a ły i s t n i e j ą c e w ów czas z w y c z a j e s p o ł e c z n e " .
K s . J a n G l i ś c i ń s k i SDB - W arszaw a
6.- WNIOSKI Z DOŚWIADCZEŃ DYDAKTYCZNYCH
W ZAKRESIE NAUCZANIA JĘZYKA ŁACIŃSKIEGO W SEMINARIUM DUCHOWNYM*
1 . P r z e d p r z e k a z a n ie m p r a k t y c z n y c h w n io sk ó w z d o ś w ia d c z e ń d y d a k t y c z n y c h w z a k r e s i e n a u c z a n ia j ę z y k a ł a c i ń s k i e g o w WSD w B ia ły m s t o k u w l a t a c h 1 9 5 9 - 1 9 7 9 , w y d a je s i ę r z e c z ą s t o s o w n ą u k a z a ć w z a r y s i e t ł o h i s t o r y c z n e , n a k tó r y m n a w a r s t w i a ł y s i ę owe d o ś w i a d c z e n i a . Rok 1 9 5 6 /6 0 b y ł o k r e se m w z g l ę d n i e u n orm ow an ej p r a c y d y d a k t y c z n e j . S e m in a r iu m e g z y s t o w a ł o w B ia ł y m s t o k u j u ż od 13 l a t p o w o je n n y c h w gm achu Z g r o m a d z e n ia B r a c i ś w . J ó z e f a p r z y u l . S ł o n i m s k i e j i m ia ło s k r o m n e , a l e z n o ś n e w a r u n k i ż y c i o w e . N a u c z a n ie j ę z y k a ł a c i ń s k i e g o d o k o n y w a ło s i ę w c i ą g u I i I I k u r s u . N i e k t ó r z y a lu m n i p r z y b y w a li n a I k u r s j u ż z pew ną z n a j o m o ś c i ą ł a c i n y . O d p o w ie d n i w ym iar g o d z i n l e k c y j n y c h p o z w a la ł n a I k u r s i e opan ow ać p o d s ta w y m o r f o l o g i i i s k ł a d n i ł a c i ń s k i e j , by n a I I k u r s i e t ł u m a c z y ć z a w i e r a j ą c e ż y w o ty Ś w ię t y c h l e k c j e b r e w ia r z o w e , p o zn a w a ć hymny b r e w ia r z o w e o r a z u z u p e ł n i a ć x W n io s k i t e d o t y c z ą g ł ó w n ie n a u c z a n ia j ę z y k a ł a c i ń s k i e g o w Wyż szym S em in a riu m Duchownym w B ia ł y m s t o k u . P r z e d s t a w i o n e b y ł y w f o r m ie r e f e r a t u na d o r o c z n y m s p o t k a n i u S e k c j i F i l o l o g i c z n e j w Wyższym S em in a riu m Duchownym w B ia ły m s t o k u iO IX 1 9 8 6 r o k u .
509
w iadom ości z e s k ła d n i. Na VI k u r s ie obowiązywał ry g o r o z a ln y egzam in z ję z y k a ł a c i ń s k i e g o .
Z w ięk szy ch lub m n ie jsz y c h tr u d n o ś c i napotykanych przy naucza n iu ję z y k a ła c iń s k ie g o można wysnuć p ierw szy i z a sa d n ic z y w niosek: N ie z r a ż a ć s i ę żadnymi tr u d n o śc ia m i, l e c z s t a r a ć s i ę j e p r z e z w y c ię żać: "Et haec o lim m em łnisse iu v a b it " . " P e r sta atque obdura!"
2 . Z d ośw iaczeń omawianego d w u d z ie s t o le c ia w arto n a s tę p n ie po w ie d z ie ć o sam ow ykształcenlow ych w y siłk a c h wykładowcy ję z y k a ł a c i ń s k ie g o . Mimo że m iał on za sob ą s t u d ia f i l o l o g i i k la s y c z n e j i n i e przerwaną 2 5 - l e t n l ą praktykę p e d a g o g ic z n ą , w c ią ż jednak odczuwał n le w y s ta r c z a ln o ś ć swego w y k s z ta łc e n ia . Bogata te r m in o lo g ia p o s z c z e g ó ln y ch d z ie d z in ż y c ia K o ś c io ła wymagała c i ą g ł e j d a ls z e j pracy nad j e j przyswojeniem.^ N ie b ra k ło na s z c z ę ś c i e po temu s p o s o b n o ś c i, p r z y n a g la ją c e j do d o k s z t a łc a n ia s i ę . P r z y c h o d z iły bowiem r a z po raz zam ówienia na p rze k ła d y z ję z y k a ła c iń s k ie g o na p o l s k i , a j e s z c z e c z ę ś c i e j z ję z y k a p o ls k ie g o na ł a c i n ę . Wykładowca podejmował s i ę ty c h p r a c , p r z e z w y c ię ż a ł tr u d n o ś c i i w te n sp osób w zbogacał s i ę w nowe zasoby s łó w , zwrotów i u ję ć s t y l i s t y c z n y c h . Gdy n a s t r ę c z a ła s i ę o k a z ja , s t a r a ł s i ę rozmawiać po ł a c i n i e . Również przynajm niej c z ę ś ć je d n o s t k i le k c y jn e j p o św ię c a ł na m ówienie po ł a c i n i e . C hodzi ł o p r z e c ie ż o żywą mowę K o ś c io ła , w spólną d la w ie lu narodów. Trzeba b y ło zdobywać j ą naprawdę w s ło w ie i p iś m ie . W czytywanie s i ę w Wul- g a t ę , w Ojców K o ś c io ła , w dokumenty soborowe i p a p ie s k ie oraz w c z a sopism a k o ś c i e l n e , w k tó r y c h zam ieszcza n e s ą a r ty k u ły w ję z y k u ł a ciń sk im - o to droga, na k t ó r e j wykładowca zżyw ał s i ę z ł a c in ą k o ś c l e l n ą.
Z te g o wypływa w niosek: Wykładowca ła c in y p ow in ien w ie le wy magać od s i e b i e , by p o s ią ś ć ję z y k ł a c i ń s k i ja k o żywy, d r u g i swój ję z y k o j c z y s t y , m iłować go ja k o sz c z e g ó ln y dar Boży i z m iło ś c ią go przekazyw ać.
3 . T r z e c ią spraw ą, k tó r ą tr z e b a u w zg lęd n ić w p r o c e s ie naucza n ia ję z y k a ła c i ń s k i e g o , j e s t f a k t , że n a s i alum ni mają w ie le innych przedm iotów nauki do opanowania. Ten problem w y ła n ia s i ę w yraźnie oo pew ien c z a s , gdy mają o n i sk ła d a ć z ty c h przedm iotów kolokwium czy egzam in. Wtedy z k o n ie c z n o ś c i n a le ż y umiarkowanie i o s t r o ż n ie postępow ać w zadawaniu pensum. J e ś l i wykładowca z d o ła od początk u r o z b u d z ić w alumnach n ie t y lk o z a in te r e s o w a n ie przedm iotem , a l e t e ż zam iłow anie do n ie g o oraz w poić p rzek on an ie o je g o c e lo w o ś c i i p o
-t r z e b l e , a -ta k że s-tw o rzy ć p rzych yln o n a s-ta w ie n ie do n ie g o i p r z y ja z n ą a tm o sferę w spółpracy w Seminarium - wtedy rów n ież w ok resach kolokwiów i egzaminów alumni n ie z a n ie c h a ją p o św ię c e n ia p r z y n a j m niej p ó ł god zin y d z ie n n ie na studium ję z y k a ł a c i ń s k i e g o . Alumni bowiem pow inni m ieć świadom ość, że nauka ję z y k a wymaga c i ą g ł o ś c i , że ję z y k ł a c i ń s k i może i p o w in ien s p e łn ia ć fu n k cję ję z y k a m iędzy narodowego i że t ę fu n k c ję w pewnej m ierze s p e ł n i a . Problem porozu
m ien ia s i ę z cudzoziemcem - z w ła sz c z a księd zem k a to lic k im — może
być stosunkowo j e s z c z e n a j ła t w ie j rozw iązany p r z e z obustronną pew ną znajom ość ję z y k a ł a c iń s k ie g o .
T r z e c i w niosek: L ic z ą c s i ę z konkretnym i m ożliw ościam i alumnów, wykładowca w in ie n podtrzymywać ic h na duchu i za c h ę c a ć do sam od ziel nego w y s iłk u , dbać o sum ienność w wykonywaniu ic h ćw iczeń oraz ży c z l i w i e pomagać we w szy stk im , co p r z e r a s t a ic h m ożliw o ści i s i ł y .
4 . Podstawowy p o d ręczn ik to znów in n e z a g a d n ie n ie . N ie w ie lk i wy miar g o d z in w c ią g u c z t e r o l e c i a studium ję z y k a ła c iń s k ie g o w WSD
i o g ran iczon y c o r o c z n ie do s z e ś c i u m ie s ię c y okres wykładów i ćwi c z e ń - s k ła n ia j ą do ja k n a jb a r d z ie j ekonom icznego zużytkow ania cza s u . D ośw iad czen ie u c z y , że obszerny p o d ręczn ik L eok ad ii Małunowiczówny wymaga dokonania wyboru je g o tek stó w i o ż y w ie n ia ic h na drodze dy d a k ty c z n e j in w e n c ji wykładowcy. P od ręczn ik J u r ew icza i Współautorów d la le k to r a tó w ję z y k a ł a c iń s k ie g o j e s t za o b sz e r n y , ja k na potrzeby sem in aryjn e 1 z b y t l a i c k i ; r o z b u d z ić , przy pomocy te g o p od ręczn ik a, z a in te r e s o w a n ie przedmiotem u alumnów, wydaje s i ę r z e c z ą tru d n ą. Mniej wprawdzie o b sz e r n e , a l e j e s z c z e b a r d z ie j l a i c k i e , s ą podręcz n ik i p rzezn aczon e d la lic e ó w . Spośród w s z y s tk ic h podręczników , j a k i e m ieliśm y d o ty c h c z a s do d y s p o z y c j i, n a j b a r d z ie j , ja k s i ę z d a je , odpowiada potrzebom seminaryjnym i może dać pożądany e f e k t dydak* ty c z n y , p od ręczn ik k s . W ojciecha Kani " R e lig io n i e t l i t t e r i s " i "Krótka gramatyka ję z y k a ła c iń s k ie g o " M arcelego W ie le w sk ie g o . Opanowanie podstaw językow ych, d z ię k i tym pomocom dydaktycznym , na I i I I k u r s ie j e s t m ożliw e.
Wniosek czw arty: N a leża ło b y wznowić i w yk orzystać wydanie p o d ręczn ik a k s . W ojciecha Kani " R e lig io n i e t l i t t e r i s " , k tó r y ma w ysok ie walory m etodyczne, ja k rów nież budzi z a in te r e s o w a n ie alum nów doborem t r e ś c i , p rz e p o jo n e j r e l i g i j n o ś c i ą k a t o l i c k ą .
5 . Już w pierwszym se m e str z e I I roku n au czan ia ję z y k a ł a c i ń sk ie g o pożytecznym byłoby za zn a ja m ia n ie alumnów z ła c iń s k im p s a ł —
511
te r z e m . Sam odzielne jednak poznawanie psalmów na tym e t a p ie j e s t j e s z c z e d la alumnów z b y t tr u d n e . Poznawanie n a to m ia st p rzez p r z y najm niej m ie s ią c , przy pomocy wykładowcy, sło w n ic tw a i p o e ty c k ie g o
ję z y k a psalmów — mogłoby okazać s i ę w ystarczającym przygotowaniem
alumnów do sa m o d zieln eg o z a z n a jo m ie n ia s i ę z r e s z t ą psalmów w c i ą gu d a ls z y c h stu d ió w sem in a ry jn y ch .
Wniosek p ią t y : Dążyć do t e g o , by alum ni p o z n a li w s z y s tk ie psalmy w ję z y k u ła c iń s k im , z n a jd u ją c e s i ę w l i t u r g i i g o d z in , i jak n a jb a r d z ie j u ła tw ić alumnom t o p o z n a n ie , z w ła sz c z a p rzek a zu ją c im sło w n ic tw o psalmów w form ie np. m aszynopisu.
6 . T eksty brewiarzowych g o d z in c z y ta ń s ą p rzeb o g a tą sk a r b n i cą b i b l i j n ą i p a tr y s ty c z n ą , k tó r ą n a le ż a ło b y u d o stę p n ić alumnom pod kierunkiem wykładowcy na I I I k u r s ie , ze szczególn ym uw zględnieniem s k ła d n i ł a c i ń s k i e j . Spośród te k stó w ST n a jb a r d z ie j zapewne z a i n t e r e s u j ą t e , k tó r e d o ty c z ą proroctw m esja ń sk ich i g o d n o śc i Najśw. Ma r y i Panny.
Wniosek s z ó s t y : Wprowadzić jak n a jw ię k sz e u ro zm a icen ie w dobo r z e le k tu r y b i b l i j n e j , p a tr y s ty c z n e j oraz te k stó w d z i e ł Doktorów Ko ś c i o ł a , w yk orzystu jąc brewiarzową g o d z in ę c z y ta ń .
7 . Ł a c iń s k ie t e k s t y dokumentów soborowych i e n u n c ja c ji p a p ie s k ic h d a ją s z c z e g ó ln ą sp osob n ość do pozn an ia zasad s t y l i s t y k i ł a c i ń s k i e j na IV k u r s ie . J e ś l i wykładowca u d z i e l i potrzeb n ych w y ja ś n ie ń w z a k r e s ie r ó ż n ic s t y l i s t y c z n y c h m iędzy jęz y k ie m ła c iń s k im a p olsk im na konkretnych te k s ta c h i przeprow adzi pod swym k ierunkiem s z e r e g ćw iczeń w tłu m a czen iu rów nież z ję z y k a p o ls k ie g o na ł a c i n ę , t o um ożliw i alumnom choć w pewnej m ierze czynne opanowanie ję z y k a ła c iń s k ie g o .P r z y s w o j e n ie w iadom ości s t y l i s t y c z n y c h może t e ż w dużym s to p n iu u ła tw ić "Praktyczna s t y l i s t y k a ła c iń s k a " , opracowana p r z e z Adama K rok iew icza i w sp ó ła u to r k ę .
Wniosek siódmy: Na k u r s ie IV sto so w a ć w znacznym wymiarze k u r - so r y c z n ą le k t u r ę te k stó w soborowych i p a p ie s k ic h , n ie sz c z ę d z ą c wy j a ś n i a n i a c a ły c h zwrotów ł a c i ń s k i c h . Ponieważ t e zw roty będą s i ę pow t a r z a ć , alum ni p r z e z ic h r e p e t y ć j ę u tr w a lą j e d o s t a t e c z n ie i w te n sposób u z d o ln ią s i ę do sz y b sz e g o pojmowania se n su c z y ta n y ch te k stó w .
8 . N auczanie sło w n ic tw a ł a c iń s k ie g o zajm uje w p r o c e s ie dydak tycznym m ie js c e s z c z e g ó ln ie ważne. Ono n a jb a r d z ie j u ła tw ia rozum ie n ie t e k s t u . Trzeba w ięc d o p iln o w a ć, by alumni od początku przyzw
y-c z a i l i s i ę do zapam iętyw ania n ie t y lk o zn ay-czeń p o ls k iy-c h p o s z y-c z e g ó l nych słów ła c iń s k ic h i podawania tr a fn e g o odpow iednika ł a c iń s k ie g o wyrazów p o ls k ic h , a l e rów n ież p r zy sw a ja n ia ic h w a r to ś c i s y n ta k ty c z - nej w k rótk im ,p rostym zdaniu ła c iń s k im . A w ięc n ie t y lk o : la u d o , - a r e , - a v i , -atum = ch w a lę, a le ta k ż e : Deum laudam us. N ie ty lk o : amo . . . = kocham, a le ta k ż e : Mariam amamus. N ie t y lk o : p ę t o , ere . . . = d ą ż ę , a l e ta k ż e : Romam p e tim u s. N ie t y lk o s tu d e o , - e r e - u czę s i ę , a l e ta k ż e : Linguae l a t i n a e studemus i t p .
Zadawanie alumnom pytań ł a c iń s k ic h w zw iązku z poznanym tekstem i ic h odpow iedzi oraz p rz y u c z a n ie alumnów do zadawania pytań po ł a c i n i e ta k , by wskazany alumn na n ie o d p o w ie d z ia ł, u tr w a li poznane wyrazy ł a c i ń s k i e i p r z y g o tu je w pewnym s to p n iu do mówienia i p is a n ia po ł a c i n i e . Do czyn n ej postawy język ow ej k o n ie c z n e t e ż j e s t św i e ż e n ie alumnów w k r ó tk ic h opow iadaniach ł a c i ń s k i c h , u c z e n ie s i ę przy słó w i s e n t e n c j i . Bardzo ożyw ia le k c j ę śp ie w a n ie po ł a c i n i e znanych p i e ś n i r e l i g i j n y c h sto s o w n ie do o k r e ślo n e g o okresu lit u r g ic z n e g o . C z ę sto n a le ż y alumnom przypom inać, by u ł a t w i a l i s o b ie przysw ajanie zasobu le k sy k a ln e g o p r z e z w y k o r z y sta n ie n ie t y lk o p am ięci wzrokowej, l e c z ta k ż e słu ch ow ej i m o to r y c z n e j, a zatem by p o sz c z e g ó ln e nowo po znane wyrazy ł a c i ń s k i e z a p is y w a li wyraźnym, starannym , dość dużym p i smem i wymawiali j e p ó łg ło se m ; by p rzy z a p i s i e s t o s o w a li,t a k jak j e s t w słow niku,kolu m nę ł a c iń s k ic h wyrazów po lew ej s t r o n i e , a obok w ko lum nie po prawej s t r o n i e ic h z n a c z e n ia p o ls k ie ; by u c z y l i s i ę n ie ty l ko zn aczeń p o ls k ic h do p o sz c z e g ó ln y c h słów ł a c i ń s k i c h , a le t e ż odwro t n i e , u m ie li daó odpowiednik ł a c i ń s k i danego wyrazu p o ls k ie g o i to w r ó ż n e j k o le j n o ś c i wyrazów. Przy czasow nikach alumn pow inien poda wać formy podstawowe, przy rzeczow n ikach - wym ienić prócz n om in ati- vu ta k ż e g e n e tiv u s i o k r e ś l i ć r o d z a j.
Ważne j e s t n au czan ie od p oczątk u różnych przyimków zawsze z od powiednim rzeczow n ikiem lub zaim kiem . W cześnie n a le ż y uczyć tak że l i czebników i c z ę s t o do n ic h przy sp o so b n o śc i pow racać, by s i ę dobrze u t r w a liły w p am ięci alumnów.Bardzo ożywi le k c j ę wprowadzenie do za sobu le k s y k a ln e g o ,ju ż na I k u rsie,w yk rzyk n ik ów d la w y ra żen ia różnych stanów uczu ciow ych . Z a in te r e so w a n ie s i ę alumnów ję z y k ie m ła c iń sk im w z r o śn ie , j e ś l i im stop n iow o będziem y p r z e k a z y w a li ł a c i ń s k i e nazwy przedm iotów , k tó r e ic h o t a c z a j ą , im iona alumnów po ł a c i n i e , nazwy w a ż n ie jsz y c h m ia s t, krajów i t p .
ł5 i3
-o d p -o w ie d z ia ln -o ś c ią za swe w y k s z ta łc e n ie rów n ież w z a k r e s ie ję z y k a ł a c i ń s k i e g o , w y k o r z y s ta li w s z e lk ie pomoce d yd ak tyczn e, d o sta r c z o n e p rzez wykładowcę, a u n ik a li w s z e lk ic h wpływów ujemnych, by m .in . po s i ą ś ć ja k n a j o b f i t s z e bogactw o, z w ła sz c z a le k s y k a ln e ł a c i n y .
9 . N auczanie gram atyki powinno s i ę odbywać p rzed e w szystkim w łą c z n o ś c i z poznawanym te k ste m . W t e n sp osób alum ni p o z n a ją n a j pierw w m o r f o lo g ii p o s z c z e g ó ln e p rzy p a d k i, l i c z b y , c z a s y , s tr o n y , tr y b y , k o ja r z ą c t o w szy stk o z jęz y k ie m o jc z y sty m i zauw ażając r ó ż n ic e między ł a c i n ą a p o lsk im . Po takim a n a lity czn y m z a zn ajom ien iu s i ę z formami wyrazów, n a le ż y p r z e j ś ć do schem atu, zaw artego w pod r ę c z n ik u gram atyki ł a c i ń s k i e j . W ć w ic z e n ia c h klasow ych sa m o d z ie l nych, c z y l i w klasów kach n a le ż a ło b y n ie t y lk o sprawdzać znajom ość schematów, l e c z rów n ież sto so w a ć p r z e k ła d z ję z y k a p o ls k ie g o na ł a c i n ę , aby w te n rów nież sposób przygotow ać do aktyw nego, a n ie wy łą c z n ie b ie r n e g o opanowania ję z y k a ł a c i ń s k i e g o . U tr w a la n ie w iado m ości gram atycznych drogą c z ę s t y c h r e p e t y c j i powinno s i ę dokonywać w c ią g u w s z y s tk ic h c z t e r e c h l a t n a u k i. Podanie pewnego kompendium ty c h wiadom ości p rzez wykładowcę wydaje s i ę jak n a jb a r d z ie j c e l o we.
Wniosek d z ie w ią ty : Jak n a jb a r d z ie j u ła tw ić i u p r o ś c ić naucza n ie gram atyki ję z y k a ła c i ń s k i e g o , p rzek a zu ją c j e j p ra k ty czn e kom pendium.
10. Po p r z e c z y ta n iu t e k s t u i po je g o p r z e tłu m a c z en iu na kur s i e 111 i IV oraz po z a p is a n iu nowych słów i zwrotów, dobrze b y ło by podać poznany t e k s t w prostym s t r e s z c z e n iu p olsk im i dać j e alum nom do p r z e tłu m a c z e n ia na ję z y k ł a c i ń s k i - j e s z c z e na t e j samej l e k c j i . Warto t e ż z a c h ę c ić alumnów, by mając p r z e k ła d p o ls k i tek stó w soborowych lub e n c y k lik p a p ie s k ic h , p o z n a li sa m o d z ie ln ie n ajp ierw jed n eg o d n ia choćby jed n o z d a n ie ł a c i ń s k i e , p r z e ł o ż y l i j e na p o l s k i , a n astęp n ego d n ia p r z e tłu m a c z y li j e s o b ie z te k s t u p o ls k ie g o na ł a c i n ę , po czym porów nali swój p r zek ła d z tek stem dokumentu ł a c i ń s k i e g o . T akie ć w ic z e n ie znakom icie zapraw ia w u m ie ję tn o ś c i dobrego t ł u m aczenia na ję z y k ł a c i ń s k i .
Wydaje s i ę w r e s z c ie r z e c z ą wskazaną zorg a n izo w a n ie wśród k le r y ków V i VI kursu grona alumnów, chcących u tr w a lić swą n abytą z n a jo mość ję z y k a ł a c iń s k ie g o , i p o ś w ię c ić im dodatkowo je d n ą g o d zin ę w ty g o d n iu na w sp óln ą le k tu r ę in t e r e s u j ą c e g o te k s t u ł a c iń s k ie g o , na m ówienie po ł a c i n i e o poznanym t e k ś c i e i zanotow anie m y śli
s t r e s z c z a j ą c e j t e n t e k s t p o ł a c i n i e . T a k ie u t r z y m a n ie k o n t a k t u wy k ła d o w c y z o c h o t n i k a m i ł a c i n y s t w a r z a ł o b y s z a n s ę z n a l e z i e n i a w śr ó d n i c h k a n d y d a tó w n a s t u d i a f i l o l o g i i k l a s y c z n e j . Na z a k o ń c z e n i e p r z e d s t a w i ę d e z y d e r a t y alum nów c o d o n a u c z a n i a j ę z y k a ł a c i ń s k i e g o : 1 . c h c i e l l b y o n i m le ó j a s n ą ś w ia d o m o ś ć p r z y d a t n o ś c i p r a k t y c z n e j j ę z y k a ł a c i ń s k i e g o , n a p o z n a w a n ie k t ó r e g o p o ś w i ę c a j ą w S em in a riu m Duchownym s p o r o c z a s u , z w ł a s z c z a n a I i I I k u r s i e ; 2 . c h c i e l i b y r ó w n i e ż , by u c z o n o i c h j ę z y k a ł a c i ń s k i e g o j a k o j ę z y k a ż y w e g o , k tó r y m m o g lib y s i ę p o s ł u g i w a ć w m ow ie 1 p i ś m i e .
W n io sek d z i e s i ą t y : Oba d e z y d e r a t y alum nów n a l e ż a ł o b y s p e ł n i ć w c a ł e j r o z c i ą g ł o ś c i .
O. Edward S z e l a c h o w s k i OFMCap - B i a ł y s t o k
7 . X MlgDZYNAHODOWY KONGRES STUDIÓW PATRYSTYCZNYCH W OKSFORDZIE / 2 4 - 2 9 IX 1 9 8 7 / W d n ia c h 2 4 - 2 9 V I I I 1 9 8 7 r . o d b y ł s i ę w O k s f o r d z i e X M ię d z y n a ro d o w y K o n g r e s S t u d ió w P a t r y s t y c z n y c h . To n a j b a r d z i e j p r e s t i ż o w e fo ru m z d z i e d z i n y s t u d i ó w p a t r y s t y c z n y c h s t a w i a s o b i e z a c e ] m ię d z y n a r o d o w ą k o n f r o n t a c j ę d o r o b k u n a u k o w e g o , w ym ian ę d o ś w ia d c z e ń , z a p o z n a n i e s i ę z a k tu a ln y m s ta n e m i k ie r u n k i e m b a d a ń . W c z a s i e t r w a n i a K o n g r e s u I s t n i a ł a r ó w n ie ż m o ż l iw o ś ć p r e z e n t a c j i a k t u a l n y c h w y d a w n ictw p a t r y s t y c z n y c h c z y z a p o w i e d z i w y d a w n ic z y c h . I n i c j a t y w a u r z ą d z a n i a t e g o r o d z a j u k o n g r e s ó w p r z y U n i w e r s y t e c i e Oksfor d z k im , z j a k ą w y s t ą p i ł w 1 9 5 1 r . p r o f . C r o s s , s p o t k a ł a s i ę z sz e r o k im z r o z u m ie n ie m k r ę g ó w naukow ych z w i e l u k r a j ó w . Od t e g o c z a s u k o n g r e s y o d b y w a ją s i ę r e g u l a r n i e c o c z t e r y l a t a . S t r o n ą o r g a n i z a c y j n ą od w ie lu l a t z a jm u je s i ę p . p r o f . E . A. L l v l n g s t o n e . T r a d y c j ą O k s f o r d z k ic h K o n g r e só w S t u d ió w P a t r y s t y c z n y c h j e s t ic h w i e l o t e m a t y c z n o ś ć . P o d z i a ł n a l i c z n e s e k c j e t e m a t y c z n e , w y z n a c z o n y p r z e z o r g a n i z a t o r ó w , p o z w a la ł na w y s t ą p i e n i e w s z y s t k i m z g ło s z o n y m p r e l e g e n t o m : n i e o g r a n ic z a n o r ó w n ie ż l i c z b y r e f e r a t ó w . Do z a b r a n i a g ł o s u b y l i z a p r o s z e n i w s z y s c y , k t ó r z y c h c i e l i p r z e d s t a w i ć j a k i e ś z a g a d n i e n i e d o t ą d n i e p u b lik o w a n e . S t ą d obok z n a n y c h p r o f e s o r ó w z a -x P o r . M . D z i e l s k a , K o n g r e s P a t r y s t y c z n y w O k s f o r d z i e , TP ś l / l O S T ^ n r 5C / 1 3 X I I / s . 7 .
